|
|
Puszcza Bialowieska+Szyszko+kornik=problem, Extra plus: niewyparzona geba ministra
|
|
|
|
Watek z uwagi na tematyke zostal wydzielony. Moderator N_S
QUOTE(szczypiorek @ 21/06/2017, 14:03) Ja trochę o czymś innym. Bo patrzę, słucham i nie wierzę. Nasza zaranna gwiazda intelektu dzień w dzień podnosi poprzeczkę. QUOTE Jan Szyszko: Puszcza Białowieska umieszczona bezprawnie na liście UNESCO http://www.rp.pl/Ekologia/170629806-Jan-Sz...cie-UNESCO.htmlDo tej pory myślałem, że każdy kraj chce mieć takich obiektów na tej elitarnej liście jak najwięcej. No, ale w Polsce wyhodowaliśmy Szyszkę... Bo o Białowieży tak naprawdę bzdury wypisują w zagranicznej prasie, że las był nietknięty przez ludzi od ostatniej epoki lodowcowej: https://www.theguardian.com/environment/201...e-in-bialowieza Białowieża national park covers 17% of the forest and has been untouched by humans since the ice age Mamy zresztą o tym temat na forum: http://www.historycy.org/index.php?showtopic=147287 Warto jednak wczytać się co pan minister ma do przekazania.
Ten post był edytowany przez Net_Skater: 22/06/2017, 22:45
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(marc20 @ 22/06/2017, 8:57) QUOTE(szczypiorek @ 21/06/2017, 14:03) Ja trochę o czymś innym. Bo patrzę, słucham i nie wierzę. Nasza zaranna gwiazda intelektu dzień w dzień podnosi poprzeczkę. QUOTE Jan Szyszko: Puszcza Białowieska umieszczona bezprawnie na liście UNESCO http://www.rp.pl/Ekologia/170629806-Jan-Sz...cie-UNESCO.htmlDo tej pory myślałem, że każdy kraj chce mieć takich obiektów na tej elitarnej liście jak najwięcej. No, ale w Polsce wyhodowaliśmy Szyszkę... Bo o Białowieży tak naprawdę bzdury wypisują w zagranicznej prasie, że las był nietknięty przez ludzi od ostatniej epoki lodowcowej: https://www.theguardian.com/environment/201...e-in-bialowiezaBiałowieża national park covers 17% of the forest and has been untouched by humans since the ice ageMamy zresztą o tym temat na forum: http://www.historycy.org/index.php?showtopic=147287Warto jednak wczytać się co pan minister ma do przekazania. W świetle tego, co napisałeś wychodzi, że Szyszko prawi mądrości. A nie prawi, bo mówi tak (z artykułu z rzepy): Szef resortu środowiska odpowiadał posłom PO na pytanie ws. wycinki drzew w Puszczy Białowieskiej. - Jest rok 2014, łamiąc prawo, ten obiekt (Puszczę Białowieską - PAP) wpisano na listę dziedzictwa przyrodniczego UNESCO, nie dziedzictwa kulturowo-przyrodniczego, tylko przyrodniczego, jako nietknięty ręką człowieka w przeszłości - powiedział Szyszko. Dodał, że sprawa jest w prokuraturze. DOBRA PRZYRODNICZE
W myśl artykułu 2 Konwencji za „dziedzictwo naturalne” są uważane: — pomniki przyrody stanowiące formacje fizyczne i biologiczne lub zespoły takich formacji przedstawiające wyjątkową wartość uniwersalną z punktu widzenia estetycznego lub naukowego; — formacje geologiczne i fizjograficzne oraz dokładnie wyznaczone obszary stanowiące siedziska zagrożonych gatunków zwierząt i roślin o wyjątkowej wartości uniwersalnej z punktu widzenia nauki lub ochrony; — miejsca naturalne lub dokładnie wyznaczone obszary naturalne o wyjątkowej wartości uniwersalnej z punktu widzenia nauki, ochrony lub piękna natury.
Aby wartość uniwersalna dobra przyrodniczego proponowanego do wpisu została uznana przez Komitet Światowego Dziedzictwa, musi ono spełniać warunek integralności i odpowiadać jednemu lub kilku z następujących kryteriów:
VII. obejmować najbardziej niezwykłe zjawiska przyrodnicze lub obszary o wyjątkowym naturalnym pięknie i znaczeniu estetycznym; lub VIII. stanowić wyjątkowe przykłady reprezentatywne dla głównych etapów historii Ziemi, włączając świadectwa rozwijającego się na niej życia; trwających procesów geologicznych istotnych w tworzeniu rzeźby terenu, bądź form geomorfologicznych lub fizjograficznych o dużym znaczeniu; lub IX. stanowić wyjątkowe przykłady reprezentatywne dla trwających procesów ekologicznych i biologicznych istotnych w ewolucji i rozwoju ekosystemów oraz zespołów zwierzęcych i roślinnych lądowych, słodkowodnych, nadbrzeżnych i morskich; lub X. obejmować siedliska naturalne najbardziej reprezentatywne i najważniejsze dla ochrony in situ różnorodności biologicznej, włączając te, w których występują zagrożone gatunki o wyjątkowej uniwersalnej wartości z punktu widzenia nauki lub ochrony przyrody.
Dodatkowo dobra muszą spełniać warunek integralności i autentyczności (jedynie miejsca kulturowe) oraz posiadać efektywny system ochrony i zarządzania.
Wymóg INTEGRALNOŚCI dotyczy zastosowania kryteriów:
Ad VII. Dobro zaliczone do Światowego Dziedzictwa na podstawie tego kryterium powinno mieć wyjątkową uniwersalną wartość i obejmować obszary, które są kluczowe dla zachowania jego piękna;
Ad VIII. Dobro powinno obejmować wszystkie lub większość kluczowych, powiązanych ze sobą i współzależnych elementów przyrodniczych;
Ad IX. Dobro powinno być wystarczająco rozległe i zawierać niezbędne elementy ukazujące kluczowe aspekty procesów, które są istotne dla długotrwałej ochrony ekosystemów oraz ich biologicznej różnorodności;
Ad X. Dobro powinno mieć podstawowe znaczenie dla ochrony różnorodności biologicznej. Tylko dobra o największym zróżnicowaniu biologicznym i/lub reprezentatywności biologicznej mogą spełniać to kryterium. Dobra te powinny być środowiskiem dla różnych form flory i fauny, charakterystycznych dla danego regionu biogeograficznego i rozpatrywanych ekosystemów.
Każde dobro przyrodnicze powinno mieć plan zarządzania. Ochrona prawna i instytucjonalna oraz ewentualnie zwyczajowa powinna być zagwarantowana w perspektywie długoterminowej. Granice obiektu powinny odzwierciedlać wymogi przestrzenne siedlisk, gatunków lub zjawisk, które były podstawą wpisu. Granice powinny obejmować dostatecznie rozległe obszary bezpośrednio przylegające do obszaru o wyjątkowej, uniwersalnej wartości tak, by chroniły wartości obiektu przed bezpośrednimi skutkami ingerencji człowieka i wykorzystywaniem zasobów naturalnych poza obszarem wpisanym. Granice wpisanego obiektu mogą pokrywać się z jedną lub kilkoma strefami chronionymi takimi jak parki narodowe czy rezerwaty biosfery.
Dobra przyrodnicze mogą być najważniejszymi miejscami dla ochrony różnorodności biologicznej. Zgodnie z Konwencją o różnorodności biologicznej, biologiczna różnorodność oznacza zróżnicowanie wśród organizmów żywych, w lądowych, morskich i innych wodnych ekosystemach oraz w zespołach ekologicznych, których stanowią część, i obejmuje różnorodność w obrębie gatunków i między gatunkami oraz różnorodność ekosystemów. Tylko te miejsca, które charakteryzują się największą różnorodnością biologiczną mogą spełniać kryterium IV.
Teoretycznie dobro przyrodnicze może być wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa wówczas, gdy spełnia jedno z czterech kryteriów oraz wymóg integralności. Jednakże większość obiektów wpisano w oparciu o dwa lub więcej kryteriów. http://www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo-k...ictwo/kryteria/
Kryteria dobra kulturowego: I. stanowić wybitne dzieło twórczego geniuszu człowieka; lub II. ukazywać znaczącą wymianę wartości, zachodzącą w danym okresie czasu lub na danym obszarze kulturowym świata w dziedzinie rozwoju architektury lub techniki, sztuk monumentalnych, urbanistyki lub projektowania krajobrazu; lub III. nieść unikalne lub co najmniej wyjątkowe świadectwo tradycji kulturowej lub cywilizacji wciąż żywej bądź już nieistniejącej; lub IV. być wybitnym przykładem typu budowli, zespołu architektonicznego, zespołu obiektów techniki lub krajobrazu, który ilustruje znaczący(e) etap(y) w historii ludzkości; lub V. być wybitnym przykładem tradycyjnego osadnictwa, tradycyjnego sposobu użytkowania lądu lub morza, reprezentatywnego dla danej kultury (kultur); lub obrazującym interakcję człowieka ze środowiskiem, szczególnie jeżeli /dane dobro/ stało się podatne na zagrożenia wskutek nieodwracalnych zmian; lub VI. być powiązane w sposób bezpośredni lub materialny z wydarzeniami lub żywymi tradycjami, ideami, wierzeniami, dziełami artystycznymi lub literackimi o wyjątkowym uniwersalnym znaczeniu (Komitet jest zdania, że kryterium to powinno być stosowane na ogół łącznie z innymi kryteriami);
Krajobrazy kulturowe
Komitet przyjął również wytyczne dotyczące wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa krajobrazów kulturowych. Krajobrazy kulturowe stanowią „dzieło natury i człowieka” wymienione w Artykule I Konwencji. Są one ilustracją ewolucji społeczeństw i sposobu osiedlania się na przestrzeni dziejów zależnie od fizycznych ograniczeń lub korzyści wynikających ze środowiska naturalnego oraz oddziaływania czynników społecznych, ekonomicznych i kulturowych.
Ochrona krajobrazów kulturowych może wzbogacić nowoczesne metody zróżnicowanego zagospodarowania terenu, a także przyczynia się do zachowania lub podkreślenia naturalnych walorów krajobrazu. Trwanie tradycyjnych form zagospodarowania terenu wspiera różnorodność ekologiczną w wielu regionach świata. Ochrona tradycyjnych krajobrazów kulturowych jest zatem pomocna w zachowaniu różnorodności biologicznej.
Krajobrazy kulturowe można podzielić na trzy główne kategorie:
Najłatwiej wyodrębnić wyraźnie określony krajobraz zaprojektowany i utworzony w sposób zamierzony przez człowieka. Taka kategoria obejmuje ogrody i utworzone z powodów estetycznych, które często (chociaż nie zawsze) łączą się z religijnymi lub innymi zabytkowymi budowlami i zespołami. Drugą kategorię stanowi krajobraz, który przekształcał się w sposób organiczny. Wynika to z początkowego impulsu społecznego, gospodarczego, administracyjnego i lub religijnego. Krajobraz osiągnął swoją obecną formę w połączeniu i w odpowiedzi na swoje naturalne otoczenie. Takie krajobrazy ukazują ten proces ewolucji poprzez swoją formę i cechy elementów składowych. Dzielą się na dwie podkategorie: — krajobraz reliktowy (skamieniały) jest jednym z tych, w których proces ewolucji zakończył się w przeszłości, nagle lub w ciągu dłuższego czasu. Jego znaczące cechy szczególne są jednak wciąż widoczne w materialnej formie — krajobraz żywy to krajobraz, który zachował aktywną rolę społeczną we współczesnym społeczeństwie i jest ściśle związany z tradycyjnym trybem życia. Jego ewolucja stale postępuje. Równocześnie dostarcza on znaczącej materialnej ilustracji ewolucji zachodzącej w przeszłości. Trzecią kategorią jest krajobraz kulturowy skojarzeniowy („associative”). Wpis takich krajobrazów na Listę Światowego Dziedzictwa dokonywany jest na podstawie oceny oddziaływania religijnego, artystycznego lub kulturowego raczej wynikającego ze związku z naturą niż zilustrowanego materialnymi zabytkami kultury, które mogą być mało znaczące lub nawet nie muszą występować.
Takie kryterium o jakim mówi pan minister od "ochrony" nie istnieje. Chyba, że w jego głowie. Ba, na wpisanie na listę UNESCO był to wspólny projekt Białorusi i Polski - http://www.national-geographic.pl/aktualno...a-liscie-unesco Ale, jak rozumiem w Puszczy można odnaleźć cechy, które pozwolą go sklasyfikować, jak zrobił to minister? Przypomnę tylko, że dużo wcześniej chciał on robić autostradę przez Rospudę, teraz wydaje zezwolenie na budowę kapliczki w Parku Narodowym nie konsultując nawet tego z dyrekcja tego parku. Może mianując go na stanowisko tego resortu ktoś się pomylił i lepszy byłby w infrastrukturze, albo gospodarce?
|
|
|
|
|
|
|
|
Szyszko i puszcza. Analogicznie powinniśmy skarżyć się w tym samym tonie w kwestii Starówki warszawskiej czy zamku w Malborku, szczególnie ten ostatni jako symbol "niemieckiego militaryzmu na odwiecznych ziemiach słowiańskich". Myślę że niektórzy odpowiedzialni jeszcze żyją więc prokuraturo Ziobry: do dzieła!
|
|
|
|
|
|
|
|
marc20
QUOTE Bo o Białowieży tak naprawdę bzdury wypisują w zagranicznej prasie, że las był nietknięty przez ludzi od ostatniej epoki lodowcowej
Jest to jeden z ostatnich w tej części Europy tak dobrze zachowany las niżowy. To, że na przestrzeni ostatnich kilku tysięcy lat w różnych miejscach OKRESOWO pomieszkiwali ludzie w żadnym stopniu nie umniejsza wartości Puszczy Białowieskiej. Twoim prawem jest bronić Szyszki, ale wcześniej postaraj się pogadać z kimś kto faktycznie ma wiedzę przyrodniczą lub przynajmniej bardziej na serio się tym interesuje.
Ten post był edytowany przez szczypiorek: 22/06/2017, 11:08
|
|
|
|
|
|
|
|
Co się tyczy puszczy białowieskiej: Puszcza i tak zostanie przetrzebiona, albo przez nas albo przez kornika. Mamy więc po jednej stronie zysk państwa z wycinki ze sprzedaży drzew, po drugiej "zasadę" nieingerencji w naturę.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Gajusz Mariusz TW @ 21/06/2017, 23:18) Szyszko, Radziwiłł. Mają chyba jednego dilera jak oni na poważnie z tym piwem i nielegalnym miejscem puszczy w UNESCO. Przed wyborami usłyszymy w prorządowych mediach że to krety Tuska.
Jak dobrze pójdzie to po konwencji, będziemy mieli rekonstrukcji i pozbędziemy się Szyszki, Radziwiła, Jurgiella i Waszczykowskiego, jako najsłabszych elementów.
QUOTE Co się tyczy puszczy białowieskiej: Puszcza i tak zostanie przetrzebiona, albo przez nas albo przez kornika. Mamy więc po jednej stronie zysk państwa z wycinki ze sprzedaży drzew, po drugiej "zasadę" nieingerencji w naturę.
Z tym, ze trzeba przyznać, że wniosek Szyszki do prokuratury raz że jest od czapy to dwa pr-owo okropny.
Ten post był edytowany przez Alcarcalimo: 22/06/2017, 11:25
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(misza88 @ 22/06/2017, 12:18) Co się tyczy puszczy białowieskiej: Puszcza i tak zostanie przetrzebiona, albo przez nas albo przez kornika. Mamy więc po jednej stronie zysk państwa z wycinki ze sprzedaży drzew, po drugiej "zasadę" nieingerencji w naturę.
Mowa jest akurat o tym, że Szyszko ściga tych, którzy śmieli wciągnąć puszczę na listę UNESCO.
Ale jeśli chodzi o wycinkę lub jej zaniechanie. Żadne obumarłe drzewo, które pozostanie w lesie (zwłaszcza tak pierwotnym jak Białowieża) nie "marnuje się". Staje się siedliskiem dla kolejnych roślin i zwierząt. Tak to działa.
Ten post był edytowany przez szczypiorek: 22/06/2017, 11:25
|
|
|
|
|
|
|
|
szczypiorek
CODE Ale jeśli chodzi o wycinkę lub jej zaniechanie. Żadne obumarłe drzewo, które pozostanie w lesie (zwłaszcza tak pierwotnym jak Białowieża) nie "marnuje się". Staje się siedliskiem dla kolejnych roślin i zwierząt. Tak to działa.
Dlatego napisałem że mamy coś za coś, nie każdy sam oceni. Czy ważniejsze są pieniądze jakie ma państwo z wycinki czy żyjątka, rośliny, etc.
Ten post był edytowany przez misza88: 22/06/2017, 12:09
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(misza88 @ 22/06/2017, 12:46) szczypiorek CODE Ale jeśli chodzi o wycinkę lub jej zaniechanie. Żadne obumarłe drzewo, które pozostanie w lesie (zwłaszcza tak pierwotnym jak Białowieża) nie "marnuje się". Staje się siedliskiem dla kolejnych roślin i zwierząt. Tak to działa.
Dlatego napisałem że mamy coś za coś, nie każdy sam oceni. Czy ważniejsze są pieniądze jakie ma państwo z wyciski czy żyjątka, rośliny, etc.
Ale przecież Puszcza to tylko mała plamka na mapie. W większości lasów w Polsce masz prowadzoną normalną gospodarkę leśną. Tam masz zyski i to spore. W dodatku Puszcza Białowieska to też produkt marketingowy, skoro chcesz to przeliczać na pieniądze. Tysiące obcokrajowców zna to miejsce i tu przyjeżdża. A teraz jakiś ignorant, tyle, że dobrze podpięty pod wpływowego duchownego lata jak małpa z brzytwą.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(szczypiorek @ 22/06/2017, 12:54) QUOTE(misza88 @ 22/06/2017, 12:46) szczypiorek CODE Ale jeśli chodzi o wycinkę lub jej zaniechanie. Żadne obumarłe drzewo, które pozostanie w lesie (zwłaszcza tak pierwotnym jak Białowieża) nie "marnuje się". Staje się siedliskiem dla kolejnych roślin i zwierząt. Tak to działa.
Dlatego napisałem że mamy coś za coś, nie każdy sam oceni. Czy ważniejsze są pieniądze jakie ma państwo z wyciski czy żyjątka, rośliny, etc. Ale przecież Puszcza to tylko mała plamka na mapie. W większości lasów w Polsce masz prowadzoną normalną gospodarkę leśną. Tam masz zyski i to spore. W dodatku Puszcza Białowieska to też produkt marketingowy, skoro chcesz to przeliczać na pieniądze. Tysiące obcokrajowców zna to miejsce i tu przyjeżdża. A teraz jakiś ignorant, tyle, że dobrze podpięty pod wpływowego duchownego lata jak małpa z brzytwą. Taki Ogrodzieniec to w sumie sporo kamienia i gruzu na budowę
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(misza88 @ 22/06/2017, 12:18) Co się tyczy puszczy białowieskiej: Puszcza i tak zostanie przetrzebiona, albo przez nas albo przez kornika. Mamy więc po jednej stronie zysk państwa z wycinki ze sprzedaży drzew, po drugiej "zasadę" nieingerencji w naturę.
Polecam reportaże Mackiewicza dla Słowa. Jest tam taki jeden, w którym opisuje jak to lasy państwowe ścięły kilkaset hektarów lasu, że niby kornik. Drzewo sprzedawały rzecz jasna jako pełnowartościowe. Jeśli chodzi o pomysły to nic się nie zmieniło od przedwojnia.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(carantuhill @ 22/06/2017, 12:15) QUOTE(misza88 @ 22/06/2017, 12:18) Co się tyczy puszczy białowieskiej: Puszcza i tak zostanie przetrzebiona, albo przez nas albo przez kornika. Mamy więc po jednej stronie zysk państwa z wycinki ze sprzedaży drzew, po drugiej "zasadę" nieingerencji w naturę. Polecam reportaże Mackiewicza dla Słowa. Jest tam taki jeden, w którym opisuje jak to lasy państwowe ścięły kilkaset hektarów lasu, że niby kornik. Drzewo sprzedawały rzecz jasna jako pełnowartościowe. Jeśli chodzi o pomysły to nic się nie zmieniło od przedwojnia. Informacje mam od ekologa pracującego w puszczy białowieskiej. Co fakt rozmawiałem z nim na ten temat ok. roku temu (może mniej). Jest On orędownik pozostawienia puszczy samej sobie. Z tego co mówił jasno wynikało że albo drzewa zostaną zniszczone przez kornika, albo zostaną wycięte. Mówił również że nie jest to 100% pewne, ale najbardziej prawdopodobne. Drzewa zaatakowane przez kornika zapewne mogą być sprzedawane jako pełnowartościowe, o to chodzi aby ściąć je przed tym jak kornik je zniszczy.
Ten post był edytowany przez misza88: 22/06/2017, 12:32
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(misza88 @ 22/06/2017, 13:31) QUOTE(carantuhill @ 22/06/2017, 12:15) QUOTE(misza88 @ 22/06/2017, 12:18) Co się tyczy puszczy białowieskiej: Puszcza i tak zostanie przetrzebiona, albo przez nas albo przez kornika. Mamy więc po jednej stronie zysk państwa z wycinki ze sprzedaży drzew, po drugiej "zasadę" nieingerencji w naturę. Polecam reportaże Mackiewicza dla Słowa. Jest tam taki jeden, w którym opisuje jak to lasy państwowe ścięły kilkaset hektarów lasu, że niby kornik. Drzewo sprzedawały rzecz jasna jako pełnowartościowe. Jeśli chodzi o pomysły to nic się nie zmieniło od przedwojnia. Informacje mam od ekologa pracującego w puszczy białowieskiej. Co fakt rozmawiałem z nim na ten temat ok. roku temu (może mniej). Jest On orędownik pozostawienia puszczy samej sobie. Z tego co mówił jasno wynikało że albo drzewa zostaną zniszczone przez kornika, albo zostaną wycięte. Mówił również że nie jest to 100% pewne, ale najbardziej prawdopodobne. Drzewa zaatakowane przez kornika zapewne mogą być sprzedawane jako pełnowartościowe, o to chodzi aby ściąć je przed tym jak kornik je zniszczy.
To rozsądna koncepcja. Myślę, że logiczne wydaje się rozszerzenie jej - wycięcie wszystkich drzew w Lasach Państwowych umożliwi uratowanie drewna zanim kornik je zniszczy. Przy odrobinie szczęścia kornik zdechnie z głodu W przypadku problemu "kornika" bez znaczenia jest olbrzymi popyt na drzewo i zaległości terminowe lasów.
|
|
|
|
|
|
|
|
Misza, to spytaj jeszcze go o to czy obumarłe drzewo jest w puszczy problemem czy wprost przeciwnie.
Ten post był edytowany przez szczypiorek: 22/06/2017, 12:47
|
|
|
|
|
|
|
|
Czy chodzi o Ips acuminatus ? Jesli tak, to larwa żeruje pod cienką korą strzał i konarów na sośnie zwyczajnej, wyjątkowo na świerku i modrzewiu. Żer uzupełniający jest przedłużeniem chodników larwalnych. Młode chrząszcze mogą również żerować w innym miejscu w świeżej korowinie, na strzale lub w gałęziach, mogą również żerować w szyjkach korzeniowych kilkuletnich drzewek. Atakuje górne partie strzał i konary w starszych drzewostanach, w ostatnich latach spotykany jest również w drągowinach i młodnikach. (https://pl.wikipedia.org/wiki/Kornik_ostroz%C4%99bny) Z powyzszego opisu wynika,ze kornik ostrozębny konsumuje tylko wierzchnia czesc drzewa - a wiec drewno wewnatrz nie jest atakowane czyli ma wartosc handlowa. Wymadrzam sie na podstawie Wiki, krytyka nalezy do eksperta.
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|