Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
> Wcześniejsza chrystianizacja części ziem polskich, Czyli o odkryciu na Gromniku
     
Filimer
 

V ranga
*****
Grupa: Użytkownik
Postów: 528
Nr użytkownika: 15.410

Stopień akademicki: (jeszcze) magistrant
Zawód: archeolog
 
 
post 6/06/2006, 12:02 Quote Post

jak donosi Gazeta Wyborcza:
"Niezwykłe odkrycie na Dolnym Śląsku. Archeolodzy znaleźli na górze Gromnik pozostałości przedpiastowskiej kamiennej rotundy, najpewniej chrześcijańskiej kaplicy. Być może najstarszej na ziemiach polskich



Gromnik to najwyższe wzniesienie (393 m n.p.m.) Wzgórz Strzelińskich. Leży ok. 45 km na południe od Wrocławia. Dr Maciej Małachowicz, architekt specjalizujący się w historii i konserwacji architektury, oraz archeolog dr Czesław Lasota pierwszy raz na górze pojawili się latem 2003 r. Zostali poproszeni o pomoc przez Towarzystwo Wzgórz Strzelińskich, które chciało zwiększyć turystyczne walory Gromnika. Wpierw jednak trzeba było uprzątnąć z jego szczytu ruiny gospody i punktu widokowego wysadzonych w 1945 r. przez Niemców. Współpraca naukowców z Politechniki Wrocławskiej była niezbędna, ponieważ Niemcy zbudowali gospodę w ruinach XV-wiecznego zamku. Poza tym w VIII-V w. p.n.e. na Gromniku znajdował się gród kultury łużyckiej (należy do niej także osada w Biskupinie).

Rotunda schowana pod wieżą

Uczeni szybko odkryli, że pod zwałami gruzów znajdują się fundamenty wielobocznej mieszkalnej wieży obronnej, tzw. donżonu. Był on główną częścią zamku zbudowanego w 1439 r. przez von Czirnów - słynnych na cały Śląsk rycerzy rozbójników. Zamek nie stał jednak zbyt długo - książę legnicko-brzeski Fryderyk zburzył go ostatecznie w 1482 r.

W środku wieży naukowcy natrafili na tajemniczy murowany kamienny krąg z dwiema wnękami (absydami). - Długo próbowaliśmy dopasować go do zamku, np. myśleliśmy, że to pozostałości klatki schodowej - opowiada dr Małachowicz.

Jednak w grudniu 2003 r. uczeni doszli do wniosku, że muszą to być resztki średniowiecznej rotundy starszej niż sama wieża. Dotąd historycy sądzili, że między V w. p.n.e. a XV w. Gromnik nie był zamieszkany.

- Sposób wykonania budowli wskazywał na wczesne średniowiecze. Skromne resztki bardzo podobnych dwuabsydowych rotund są na krakowskim Wawelu (tzw. kaplica cool.gif i w morawskich Mikulczycach. W porównaniu z nimi rotunda gromnicka jest doskonale zachowana - mówi dr Małachowicz. Obiekt w Mikulczycach powstał pod koniec IX w., natomiast o wiek wawelskiej rotundy naukowcy wciąż się spierają, podając daty między IX a XI w.

Rotunda na Gromniku ma 6,1 m średnicy, a jej zachowane do wysokości ok. 1 m mury mają grubość od 90 cm do 1,1 m. Zbudowano ją z miejscowego łamanego granitu połączonego wapienną zaprawą. Do czego mogła służyć?

- Wszystkie znane rotundy były chrześcijańskimi obiektami sakralnymi, więc nie ma powodów sądzić, że ta pełniła inną funkcję. W dodatku rotunda na Gromniku jest zorientowana zgodnie ze stronami świata. Ma absydę wschodnią - ołtarzową i zachodnią - z miejscem dla władcy - tłumaczy dr Małachowicz. W tym wypadku władcą był najpewniej lokalny książę.

Gromnicka rotunda stała w środku grodu. Okazało się bowiem, że resztki kamiennych wałów, które w XIX w. Niemcy uznali za fortyfikacje z okresu kultury łużyckiej, są w rzeczywistości pozostałościami umocnień grodu Ślężan z IX-X w.

- Podobnych grodów jest w okolicy wiele: Gilów, Niemcza, Pałąk, Piwniczna - wymienia dr Małachowicz.

W 2005 r. uczeni poprosili o pomoc dr. hab. Krzysztofa Jaworskiego, archeologa z Uniwersytetu Wrocławskiego, który przez wiele lat badał gród w Gilowie. Razem z mgr Aleksandrą Pankiewicz ustalili, że znalezione na Gromniku fragmenty ceramiki pochodzą z IX-X w. oraz z wieku XV. Tym samym potwierdził tezę Małachowicza. Brak ceramiki z okresu od X do XV w. świadczy o tym, że w tym czasie wzgórze było niezamieszkane.

Według szacunków archeologa gród na Grominku razem z podgrodziem ma około 2-2,5 ha - nie należał więc do największych, ale był świetnie ufortyfikowany. Chroniące go wały miały drewniano-ziemny trzon obłożony tzw. oblicówką z obrobionych kamieni. Na jednym odcinku wał przechodzi nawet w kamienny mur. Takie wały są charakterystyczne dla Czech i Moraw, nie występują zaś na ziemiach Polan, którzy otaczali grody umocnieniami głównie z drewna i ziemi.

Dużo zagadek, mało pewników

Ustalenie dokładnej daty powstania rotundy jest szalenie trudne. Winni są temu m.in. Czirnowie, którzy budując zamek, usunęli ziemię ze szczytu Gromnika, by oprzeć fundamenty na skale. Razem z ziemią znikły prawie wszystkie ślady ludzkiej działalności - zostały tylko resztki rotundy.

Wiemy jednak, że chrześcijaństwo przenikało na Śląsk na długo przed chrztem Polski w 966 r. Prawdopodobnie ok. 890 r. Śląsk wszedł w skład Państwa Wielkomorawskiego, którego władcy już od lat 20. IX w. wspierali chrześcijaństwo. Działalność misyjną na ich ziemiach prowadzili zarówno mnisi obrządku łacińskiego, jak i przybyli w 863 r. z Bizancjum sławni św. Cyryl i św. Metody, którzy stworzyli obrządek słowiański. Morawscy książęta budowali liczne kaplice, m.in. w jednym z najważniejszych grodów swego państwa - Mikulczycach, skąd pochodzi bliźniaczka gromnickiej rotundy. Możliwe więc, że zmusili któregoś z władców Ślężan do wystawienia okazałej kaplicy. Gromnicka rotunda byłaby wtedy o co najmniej 60 lat starsza niż pierwsze kamienne kaplice Mieszka I. - Jeśli obiekt powstał w okresie wielkomorawskim, to nie można wykluczyć, że był pierwszą chrześcijańską świątynią na ziemiach polskich - mówi dr Jaworski. Mocnym dowodem na wielkomorawskie wpływy na Śląsku jest gród w Gilowie zbudowany przez Morawian w 890 r.

Państwo Wielkomorawskie upadło nagle w 907 r. w wyniku najazdu Węgrów. Dość szybko jego miejsce zajęło Państwo Czeskie, którego władcy również propagowali chrześcijaństwo. Śląsk Czesi zajęli najpóźniej w latach 40. albo 50. X w. Mniej więcej w tym czasie został zbudowany najstarszy znany kamienny kościół we Wrocławiu. Jego resztki znaleziono dziesięć lat temu pod katedrą na Ostrowie Tumskim.

Zagadką pozostaje, dlaczego mieszkańcy porzucili Gromnik w X w. Może ktoś zniszczył gród? Mógł tego dokonać Mieszko I, który ok. 989-990 r. odebrał Śląsk Czechom. Piastowie, by zapobiec rebeliom, zazwyczaj niszczyli większość grodów na zajmowanych ziemiach, a resztę przekształcali w grody kasztelańskie, obsadzając je własną załogą. Na Śląsku takimi grodami uczynili m.in. Niemczę i Wrocław. Gromnik mogli też zburzyć wiele lat wcześniej Czesi.

- W tym roku będziemy prowadzić dalsze badania. Może natrafimy na więcej śladów i wyjaśnimy część zagadek - mówią dr Małachowicz i dr Jaworski."


Zapraszam do dyskusji na temat artykułu.
Dla niezorientowanych: Wzgórza Strzelińskie leżą w południowej części Dolnego Śląska, na wschód od Ziębic i Henrykowa i południowy wschód od Strzelina, czyli ok. 20 kilometrów na wschód od trasy Wrocław-Kłodzko.
 
User is offline  PMMini Profile Post #1


 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

Odpowiedzi
     
chr
 

VI ranga
******
Grupa: Przyjaciel forum
Postów: 1.083
Nr użytkownika: 2.972

 
 
post 25/06/2006, 17:20 Quote Post

Co do grodów i np. ich majdanów.

Czasy Xw to w Polsce czasy państwa prywatnego opartego na prywatnej armii najemnej. Mamy dość dokładny opis relacji Mieszka z jego drużyną. Można przypuszczać że Mieszko lub jego ojciec ze swą armią lub rozbił, lub rozbiciem zaszantażował wszelkie sąsiednie organizacje plemienne. I można też przypuszczać że to właśnie posiadanie armii najemnej było podstawową przyczyną powstania tak dużej struktury organizacyjnej na ziemiach Polski ze stolicą w Gnieźnie.

Obszar zajęty przez tą strukturę był trwały we wprowadzeniu na terenach o dość podobnym języku. Na terenach języków (czy gwar) wywodzących się ze wspólnego trzonu - j.słowiańskiego (j.polski pewnie jeszcze długo trudno było zdefiniować).
Jednak nie było to konieczne w 100%. Co prawda, wszelkie mniejsze bądź większe grupy posługujące się innym językiem i tak nikogo z kronikarzy nie interesowały, więc się o nich nie dowiemy, ale ... to jakim językiem mówili rolnicy było bez znaczenia - grunt by mieli władcę, naczelnika który rozumiał słowiański.
Obszar ten jednak nie mógł być zbyt wielki ponieważ takie metody zostały już wprowadzone i powiększały się również w innych rejonach (państwa czeskie, ruskie). I ich obszary w pewnym momencie zaczęły ze sobą sąsiadować. Dlatego wcześniej, przed objęciem tymi strukturami, tak często czytamy o różnych dziwnych krajach czy ludach - a to np. o wyprawie Włodzimierza na Chorwatów, a to o Lędzianach.

Dlaczego i czy na pewno to wszystko zajęło aż 500lat od przybycia Słowian?
Moim zdaniem kluczem jest tu opowieść Konstantyna o kraju Pieczyngów. Kraju który wg niego w połowie Xw zajmował obszar od Węgier po Sarkel. Kraj w takim układzie (choć podzielony pomiędzy kilka klanów) mógł powstać ok. 900 lub może raczej od połowy IXw - wojny domowej w państwie Chazarów. Jednak co bardzo ważne już w tym opisie rola Chazarów jest dyskusyjna i wygląda na to że to Pieczyngowie opanowali większość terytorium państwa Chazarów i byli niezależni. I to od tego momentu, od rozbicia makroobszaru kultury państwa Chazarów można spodziewać się rozpoczęcia powstawania mniejszych struktur.

Około połowy IXw można spodziewać się więc rewolucji legendarnego Piasta - i to z grubsza się zgadza. Jednak rewolucji opartej o to że władcy poprzedni (legendarny Popiel) utracili możliwość podpierania się metropolią dystrybuującą pieniądze (to że arabskie ma może mniejsze znaczenie choć potwierdza wschodnią orientację).

Wcześniej moim zdaniem można się spodziewać najpierw rozgrywek politycznych pod wpływem Bułgarów, a jeszcze wcześniej pod wpływem sojuszu z Awarami. To wszystko oczywiście przy udziale wpływów Franków czy Bizancjum.

I wcale nie jest to odbieranie niezawisłości organizacją słowiańskim, bo wszystko to były organizacje słowiańskie tyle, że znajdujące się w określonym środowisku. A przypomnę, że nie istniała również żadna makroorganizacja germańska czy romańska. Tamte organizacje też zarówno ze sobą walczyły jak i działały w środowisku otoczenia i pod jego wpływem. Władza Arnulfa czy Ottona nigdy nie sięgnęła Brytanii, a sięgnęła zromanizowanych krajów. Arnulfa który przy tym uległ na tyle slawizacji, że swemu synowi nadał imię Świętopełk, i Ottona którego poprzednicy płacili trybut Węgrom.

Natomiast na pewno (wg mnie) w Xw Polska była gospodarczo oparta o niewolnictwo, tak jak reszta Europy. A atrakcyjność ekonomiczną niewolnictwa można poznać i dziś patrząc na Chiny, które zdecydowały się na restytucję niewolnictwa w gospodarce swego państwa. I faktycznie z tego punktu widzenia wówczas tzn. w Xw jeśli Mieszko byłby prospołecznym władcą to raczej o kimś innym uczylibyśmy się na historii.
Nie ma co wpierać, że było to w jakimkolwiek stopniu etyczne z dzisiejszego punktu widzenia. Ale patrząc np. na archeologię powinno się ujmować realia tamtego świata i widzieć w pewnych rozwiązaniach również budowlanych czy przestrzennych element systemu gospodarczego bez brania pod uwagę tego typu ocen.

Dlatego nie ma co się obawiać że jakieś gródki na kopcach są b. podobne do np. wczesno-normańskich z Brytanii. Czy też że ktoś znajdzie ślady rzemiosła ludów ze stepu i wyciągnie stąd wniosek że jedyną, czy przeważającą zabudową danego grodu były jurty. Również obozów dla niewolników, ówczesnych czworaków, jest sens szukać szczególnie na terenach świeżo podbitych.

Uwielbienie dla twórców wczesnośredniowiecznego państwa to zupełnie osobna sprawa, a niezbędna wyłącznie uwielbiającym, i nie jako racjonalny element badań czy nauczania w szkołach w XXIw.
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #2


> Posts in this topic
Filimer   Wcześniejsza chrystianizacja części ziem polskich   6/06/2006, 12:02
Belfer historyk   No i mamy zdaniem zwolenników istnienia obrządku s...   6/06/2006, 12:40
Władysław IV Waza   Och jak ja bym chciał żeby wreszcie jednoznacznie ...   6/06/2006, 14:52
setnik   Andrzej Buko The greatest discovery of recent ye...   6/06/2006, 20:58
avartso   Czy ktoś ma zdjęcie/link do tych zapieczti kafli...   10/06/2006, 4:44
Filimer   Czy ktoś ma zdjęcie/link do tych zapieczti kafli...   10/06/2006, 9:01
setnik   Ani chybi Arianizm nie byl chrzescianstwem. A Wi...   6/06/2006, 21:01
Filimer   Być może w tym rejonie istniał jakiś lokalny ośrod...   7/06/2006, 1:47
jdel   Ile jeszcze dowodów potrzeba dla uznania obecności...   8/06/2006, 0:49
Filimer   Wiesz, jeżeli studentów uczy się z podręczników sp...   8/06/2006, 7:46
Belfer historyk   Zastanawia mnie ten dziki upór, z jakim historycy ...   8/06/2006, 21:04
Andrzej   No i znów mamy do czynienia z czyś, co w ostatnic...   9/06/2006, 6:39
setnik   Informuje, ze pare dziesiatkow lat temu na Polite...   9/06/2006, 7:24
marlon   no i co z tego ? to że jakis naukowiec zajmuje s...   9/06/2006, 18:42
Belfer historyk   Na temat grodziska w Gilowie nie słyszałem. Stroni...   9/06/2006, 22:16
chr   Myślę, że istotne jest też to, że rozmowa tu toczy...   9/06/2006, 23:21
jdel   Ups, no to Belfer wytoczył najcięższe działa. Chap...   10/06/2006, 0:17
setnik   Prywatna ocena "nonsens" nie zmieni nau...   10/06/2006, 6:31
setnik   Tu jest klucz to tej sprawy. Prawoslawni przypom...   10/06/2006, 6:42
marlon   nietesty masz całkowcie błędne i nieaktualne dan...   10/06/2006, 10:19
chr   W kontekście tzw. reakcji pogańskiej mnie ciekaw...   10/06/2006, 23:58
setnik   Archeolodzy opisuja to ale nie wyrazaja tego wpro...   11/06/2006, 7:06
Filimer   A Świstak siedzi i zawija w sreberka... Setnik, z...   11/06/2006, 22:59
Rian   A co w takim razie powiesz na monety Mieszka III ...   11/06/2006, 12:33
chr   A co w takim razie powiesz na monety Mieszka III...   11/06/2006, 13:57
setnik   Reaguj wiec racjonalnie. Mozesz przykladowo napis...   12/06/2006, 6:07
Filimer   Setnik: Przeprowadzone badania Datowanie Materiał ...   12/06/2006, 11:43
setnik   Filimer: Przeprowadzone badania sa Datowanie jest ...   12/06/2006, 19:11
Filimer   to wymień mi te wszystkie elementy albo najlepiej...   13/06/2006, 0:16
setnik   Przeciez sa w publikacjach. Po co mam dokonywac p...   13/06/2006, 6:54
Filimer   Grody na terenie Polski budowane były do schyłku f...   13/06/2006, 12:01
setnik   Przez caly czas pamietam co napisalem w poscie, n...   13/06/2006, 13:19
Filimer   Post nr 4 w tym temacie twojego autorstwa linkuje ...   13/06/2006, 17:12
Andrzej   Może jednak dowiemy się NAZWY owego tajemniczego g...   13/06/2006, 13:26
marlon   niestety historia nie jest nauka ścisłą w związk...   13/06/2006, 18:50
setnik   Moja wypowiedz byla ogolna. Latwo to sprawdzic. P...   13/06/2006, 18:51
setnik   Sadzilem, ze kontekst watku jest oczywistoscia. N...   13/06/2006, 19:38
Filimer   Widzę jendak, że do kolegi Setnika nie dociera, że...   13/06/2006, 23:49
setnik   Puste slowa. Gdy majdan byl pusty to nic tej pust...   14/06/2006, 6:45
Filimer   I w ten sposób w Polsce powstaje klockowy daniken...   14/06/2006, 11:08
Andrzej   Podobnie u Słowian obiekty obronne bez śladów sta...   14/06/2006, 11:37
setnik   Ja powoluje sie wczesniej na moj post napisany w ...   14/06/2006, 15:41
Rian   Ja mysle, ze wyjasnienie jest znacznie prostsze -...   14/06/2006, 16:56
chr   Ruscy sprowadzeni po zdobyciu Kijowa??? Moneta ...   14/06/2006, 19:58
Andrzej   Ja się opieram na literaturze przedmiotu. Chodzi...   16/06/2006, 11:30
setnik   Stwierdzilem, ze zabanownie mnie przez cenzora [s...   20/06/2006, 8:14
Filimer   Naucz się setnik czeskiego;P To raz. A dwa - podaj...   20/06/2006, 12:30
Filimer   No widzisz. Sęk w tym że archeologia to nie bajani...   20/06/2006, 17:47
setnik   Ja domagam sie niezmiennie scislych odpowiedzi. P...   20/06/2006, 17:51
setnik   Zgodnie z zasadami dowodzenia w naukach scislych ...   20/06/2006, 19:39
Filimer   Bródno nie ma potwierdzonego w 100% pustego majdan...   20/06/2006, 20:36
setnik   Jak dla mnie dalsza dyskusja nie wyglada na senso...   21/06/2006, 6:33
Filimer   No i w końcu Setnik poległ;) Nie moją broszką jest...   21/06/2006, 14:13
setnik   Widze, ze Ci na tym bardzo zalezy, wiec tak przyj...   21/06/2006, 17:27
Filimer   Jeżeli Ci się Setnik wydaje, że dane archeologiczn...   21/06/2006, 23:02
setnik   Tak wlasnie oceniam rzetelnosc Twoich wypowiedzi...   22/06/2006, 6:16
Rawa   Świątynie w kształcie grodu, bez wewnętrznej zabud...   22/06/2006, 8:25

 
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej