|
|
Wcześniejsza chrystianizacja części ziem polskich, Czyli o odkryciu na Gromniku
|
|
|
|
jak donosi Gazeta Wyborcza: "Niezwykłe odkrycie na Dolnym Śląsku. Archeolodzy znaleźli na górze Gromnik pozostałości przedpiastowskiej kamiennej rotundy, najpewniej chrześcijańskiej kaplicy. Być może najstarszej na ziemiach polskich
Gromnik to najwyższe wzniesienie (393 m n.p.m.) Wzgórz Strzelińskich. Leży ok. 45 km na południe od Wrocławia. Dr Maciej Małachowicz, architekt specjalizujący się w historii i konserwacji architektury, oraz archeolog dr Czesław Lasota pierwszy raz na górze pojawili się latem 2003 r. Zostali poproszeni o pomoc przez Towarzystwo Wzgórz Strzelińskich, które chciało zwiększyć turystyczne walory Gromnika. Wpierw jednak trzeba było uprzątnąć z jego szczytu ruiny gospody i punktu widokowego wysadzonych w 1945 r. przez Niemców. Współpraca naukowców z Politechniki Wrocławskiej była niezbędna, ponieważ Niemcy zbudowali gospodę w ruinach XV-wiecznego zamku. Poza tym w VIII-V w. p.n.e. na Gromniku znajdował się gród kultury łużyckiej (należy do niej także osada w Biskupinie).
Rotunda schowana pod wieżą
Uczeni szybko odkryli, że pod zwałami gruzów znajdują się fundamenty wielobocznej mieszkalnej wieży obronnej, tzw. donżonu. Był on główną częścią zamku zbudowanego w 1439 r. przez von Czirnów - słynnych na cały Śląsk rycerzy rozbójników. Zamek nie stał jednak zbyt długo - książę legnicko-brzeski Fryderyk zburzył go ostatecznie w 1482 r.
W środku wieży naukowcy natrafili na tajemniczy murowany kamienny krąg z dwiema wnękami (absydami). - Długo próbowaliśmy dopasować go do zamku, np. myśleliśmy, że to pozostałości klatki schodowej - opowiada dr Małachowicz.
Jednak w grudniu 2003 r. uczeni doszli do wniosku, że muszą to być resztki średniowiecznej rotundy starszej niż sama wieża. Dotąd historycy sądzili, że między V w. p.n.e. a XV w. Gromnik nie był zamieszkany.
- Sposób wykonania budowli wskazywał na wczesne średniowiecze. Skromne resztki bardzo podobnych dwuabsydowych rotund są na krakowskim Wawelu (tzw. kaplica i w morawskich Mikulczycach. W porównaniu z nimi rotunda gromnicka jest doskonale zachowana - mówi dr Małachowicz. Obiekt w Mikulczycach powstał pod koniec IX w., natomiast o wiek wawelskiej rotundy naukowcy wciąż się spierają, podając daty między IX a XI w.
Rotunda na Gromniku ma 6,1 m średnicy, a jej zachowane do wysokości ok. 1 m mury mają grubość od 90 cm do 1,1 m. Zbudowano ją z miejscowego łamanego granitu połączonego wapienną zaprawą. Do czego mogła służyć?
- Wszystkie znane rotundy były chrześcijańskimi obiektami sakralnymi, więc nie ma powodów sądzić, że ta pełniła inną funkcję. W dodatku rotunda na Gromniku jest zorientowana zgodnie ze stronami świata. Ma absydę wschodnią - ołtarzową i zachodnią - z miejscem dla władcy - tłumaczy dr Małachowicz. W tym wypadku władcą był najpewniej lokalny książę.
Gromnicka rotunda stała w środku grodu. Okazało się bowiem, że resztki kamiennych wałów, które w XIX w. Niemcy uznali za fortyfikacje z okresu kultury łużyckiej, są w rzeczywistości pozostałościami umocnień grodu Ślężan z IX-X w.
- Podobnych grodów jest w okolicy wiele: Gilów, Niemcza, Pałąk, Piwniczna - wymienia dr Małachowicz.
W 2005 r. uczeni poprosili o pomoc dr. hab. Krzysztofa Jaworskiego, archeologa z Uniwersytetu Wrocławskiego, który przez wiele lat badał gród w Gilowie. Razem z mgr Aleksandrą Pankiewicz ustalili, że znalezione na Gromniku fragmenty ceramiki pochodzą z IX-X w. oraz z wieku XV. Tym samym potwierdził tezę Małachowicza. Brak ceramiki z okresu od X do XV w. świadczy o tym, że w tym czasie wzgórze było niezamieszkane.
Według szacunków archeologa gród na Grominku razem z podgrodziem ma około 2-2,5 ha - nie należał więc do największych, ale był świetnie ufortyfikowany. Chroniące go wały miały drewniano-ziemny trzon obłożony tzw. oblicówką z obrobionych kamieni. Na jednym odcinku wał przechodzi nawet w kamienny mur. Takie wały są charakterystyczne dla Czech i Moraw, nie występują zaś na ziemiach Polan, którzy otaczali grody umocnieniami głównie z drewna i ziemi.
Dużo zagadek, mało pewników
Ustalenie dokładnej daty powstania rotundy jest szalenie trudne. Winni są temu m.in. Czirnowie, którzy budując zamek, usunęli ziemię ze szczytu Gromnika, by oprzeć fundamenty na skale. Razem z ziemią znikły prawie wszystkie ślady ludzkiej działalności - zostały tylko resztki rotundy.
Wiemy jednak, że chrześcijaństwo przenikało na Śląsk na długo przed chrztem Polski w 966 r. Prawdopodobnie ok. 890 r. Śląsk wszedł w skład Państwa Wielkomorawskiego, którego władcy już od lat 20. IX w. wspierali chrześcijaństwo. Działalność misyjną na ich ziemiach prowadzili zarówno mnisi obrządku łacińskiego, jak i przybyli w 863 r. z Bizancjum sławni św. Cyryl i św. Metody, którzy stworzyli obrządek słowiański. Morawscy książęta budowali liczne kaplice, m.in. w jednym z najważniejszych grodów swego państwa - Mikulczycach, skąd pochodzi bliźniaczka gromnickiej rotundy. Możliwe więc, że zmusili któregoś z władców Ślężan do wystawienia okazałej kaplicy. Gromnicka rotunda byłaby wtedy o co najmniej 60 lat starsza niż pierwsze kamienne kaplice Mieszka I. - Jeśli obiekt powstał w okresie wielkomorawskim, to nie można wykluczyć, że był pierwszą chrześcijańską świątynią na ziemiach polskich - mówi dr Jaworski. Mocnym dowodem na wielkomorawskie wpływy na Śląsku jest gród w Gilowie zbudowany przez Morawian w 890 r.
Państwo Wielkomorawskie upadło nagle w 907 r. w wyniku najazdu Węgrów. Dość szybko jego miejsce zajęło Państwo Czeskie, którego władcy również propagowali chrześcijaństwo. Śląsk Czesi zajęli najpóźniej w latach 40. albo 50. X w. Mniej więcej w tym czasie został zbudowany najstarszy znany kamienny kościół we Wrocławiu. Jego resztki znaleziono dziesięć lat temu pod katedrą na Ostrowie Tumskim.
Zagadką pozostaje, dlaczego mieszkańcy porzucili Gromnik w X w. Może ktoś zniszczył gród? Mógł tego dokonać Mieszko I, który ok. 989-990 r. odebrał Śląsk Czechom. Piastowie, by zapobiec rebeliom, zazwyczaj niszczyli większość grodów na zajmowanych ziemiach, a resztę przekształcali w grody kasztelańskie, obsadzając je własną załogą. Na Śląsku takimi grodami uczynili m.in. Niemczę i Wrocław. Gromnik mogli też zburzyć wiele lat wcześniej Czesi.
- W tym roku będziemy prowadzić dalsze badania. Może natrafimy na więcej śladów i wyjaśnimy część zagadek - mówią dr Małachowicz i dr Jaworski."
Zapraszam do dyskusji na temat artykułu. Dla niezorientowanych: Wzgórza Strzelińskie leżą w południowej części Dolnego Śląska, na wschód od Ziębic i Henrykowa i południowy wschód od Strzelina, czyli ok. 20 kilometrów na wschód od trasy Wrocław-Kłodzko.
|
|
|
|
Odpowiedzi
|
|
|
|
Bródno nie ma potwierdzonego w 100% pustego majdanu, z dwóch powodów ciężko wierzyć w taką wersję:
http://www.varsovia.pl/varsovia/item.php-i...pa=0&top=48.htm
I tam:
"Obecnie grodzisko jest znacznym stopniu zniszczone. Zachowało się ono najlepiej od strony zachodniej i południowej, zaś w części północnej i wschodniej jedynie w szczątkowej formie. Wysokość istniejących wałów nie przekracza obecnie 2,5 m. Dziś teren obiektu częściowo porośnięty jest lasem, a jego destrukcja postępowała wskutek prowadzonych na nim upraw rolnych, wybierania piasku, działalności czynników naturalnych: wód deszczowych, różnic temperatur, roślinność" - Stopień zniszczenia mógł być tak duży, że ślady budowli się nie zachowały.
A dwa: nie znalazłem wyników badań dendrochronologicznych potwierdzających datowanie budowy grodu. Być może majdan był pusty, ale to tylko potwierdza funkcję refugium. Osobiście poczekałbym na pełną monografię grodziska z Bródna, bo ostatnie opracowanie pochodzi z 1968 r. Mam tylko nadzieję, że drewno z wałów się zachowało w muzealnych magazynach, bo inaczej badania dendrochronologiczne będą niemożliwe. Być może, jak to uważa L. Leciejewicz, grodów tego typu i o tej funkcji (refugialno-społeczno-kultowej) było więcej, ale z racji dużych zmian w datowaniu spowodowanych przez ustalenia badań dendrochronologicznych (najlepiej widocznych na przykładzie grodów wielkopolskich) ciężko w tej chwili powiedzieć czy powstały one przed XI czy po XI w.
|
|
|
|
Posts in this topic
Filimer Wcześniejsza chrystianizacja części ziem polskich 6/06/2006, 12:02 Belfer historyk No i mamy zdaniem zwolenników istnienia obrządku s... 6/06/2006, 12:40 Władysław IV Waza Och jak ja bym chciał żeby wreszcie jednoznacznie ... 6/06/2006, 14:52 setnik
Andrzej Buko
The greatest discovery of recent ye... 6/06/2006, 20:58 avartso
Czy ktoś ma zdjęcie/link do tych zapieczti kafli... 10/06/2006, 4:44 Filimer
Czy ktoś ma zdjęcie/link do tych zapieczti kafli... 10/06/2006, 9:01 setnik
Ani chybi Arianizm nie byl chrzescianstwem. A Wi... 6/06/2006, 21:01 Filimer Być może w tym rejonie istniał jakiś lokalny ośrod... 7/06/2006, 1:47 jdel Ile jeszcze dowodów potrzeba dla uznania obecności... 8/06/2006, 0:49 Filimer Wiesz, jeżeli studentów uczy się z podręczników sp... 8/06/2006, 7:46 Belfer historyk Zastanawia mnie ten dziki upór, z jakim historycy ... 8/06/2006, 21:04 Andrzej
No i znów mamy do czynienia z czyś, co w ostatnic... 9/06/2006, 6:39 setnik
Informuje, ze pare dziesiatkow lat temu na Polite... 9/06/2006, 7:24 marlon
no i co z tego ? to że jakis naukowiec zajmuje s... 9/06/2006, 18:42 Belfer historyk Na temat grodziska w Gilowie nie słyszałem. Stroni... 9/06/2006, 22:16 chr Myślę, że istotne jest też to, że rozmowa tu toczy... 9/06/2006, 23:21 jdel Ups, no to Belfer wytoczył najcięższe działa. Chap... 10/06/2006, 0:17 setnik
Prywatna ocena "nonsens" nie zmieni nau... 10/06/2006, 6:31 setnik
Tu jest klucz to tej sprawy. Prawoslawni przypom... 10/06/2006, 6:42 marlon
nietesty masz całkowcie błędne i nieaktualne dan... 10/06/2006, 10:19 chr
W kontekście tzw. reakcji pogańskiej mnie ciekaw... 10/06/2006, 23:58 setnik
Archeolodzy opisuja to ale nie wyrazaja tego wpro... 11/06/2006, 7:06 Filimer
A Świstak siedzi i zawija w sreberka... Setnik, z... 11/06/2006, 22:59 Rian
A co w takim razie powiesz na monety Mieszka III ... 11/06/2006, 12:33 chr
A co w takim razie powiesz na monety Mieszka III... 11/06/2006, 13:57 setnik
Reaguj wiec racjonalnie. Mozesz przykladowo napis... 12/06/2006, 6:07 Filimer Setnik:
Przeprowadzone badania
Datowanie
Materiał
... 12/06/2006, 11:43 setnik Filimer:
Przeprowadzone badania sa
Datowanie jest
... 12/06/2006, 19:11 Filimer
to wymień mi te wszystkie elementy albo najlepiej... 13/06/2006, 0:16 setnik
Przeciez sa w publikacjach. Po co mam dokonywac p... 13/06/2006, 6:54 Filimer Grody na terenie Polski budowane były do schyłku f... 13/06/2006, 12:01 setnik
Przez caly czas pamietam co napisalem w poscie, n... 13/06/2006, 13:19 Filimer Post nr 4 w tym temacie twojego autorstwa linkuje ... 13/06/2006, 17:12 Andrzej Może jednak dowiemy się NAZWY owego tajemniczego g... 13/06/2006, 13:26 marlon
niestety historia nie jest nauka ścisłą w związk... 13/06/2006, 18:50 setnik
Moja wypowiedz byla ogolna. Latwo to sprawdzic. P... 13/06/2006, 18:51 setnik
Sadzilem, ze kontekst watku jest oczywistoscia. N... 13/06/2006, 19:38 Filimer Widzę jendak, że do kolegi Setnika nie dociera, że... 13/06/2006, 23:49 setnik
Puste slowa. Gdy majdan byl pusty to nic tej pust... 14/06/2006, 6:45 Filimer
I w ten sposób w Polsce powstaje klockowy daniken... 14/06/2006, 11:08 Andrzej
Podobnie u Słowian obiekty obronne bez śladów sta... 14/06/2006, 11:37 setnik
Ja powoluje sie wczesniej na moj post napisany w ... 14/06/2006, 15:41 Rian
Ja mysle, ze wyjasnienie jest znacznie prostsze -... 14/06/2006, 16:56 chr
Ruscy sprowadzeni po zdobyciu Kijowa???
Moneta ... 14/06/2006, 19:58 Andrzej
Ja się opieram na literaturze przedmiotu. Chodzi... 16/06/2006, 11:30 setnik
Stwierdzilem, ze zabanownie mnie przez cenzora [s... 20/06/2006, 8:14 Filimer Naucz się setnik czeskiego;P To raz. A dwa - podaj... 20/06/2006, 12:30 Filimer No widzisz. Sęk w tym że archeologia to nie bajani... 20/06/2006, 17:47 setnik
Ja domagam sie niezmiennie scislych odpowiedzi. P... 20/06/2006, 17:51 setnik
Zgodnie z zasadami dowodzenia w naukach scislych ... 20/06/2006, 19:39 setnik
Jak dla mnie dalsza dyskusja nie wyglada na senso... 21/06/2006, 6:33 Filimer No i w końcu Setnik poległ;) Nie moją broszką jest... 21/06/2006, 14:13 setnik
Widze, ze Ci na tym bardzo zalezy, wiec tak przyj... 21/06/2006, 17:27 Filimer Jeżeli Ci się Setnik wydaje, że dane archeologiczn... 21/06/2006, 23:02 setnik
Tak wlasnie oceniam rzetelnosc Twoich wypowiedzi... 22/06/2006, 6:16 Rawa Świątynie w kształcie grodu, bez wewnętrznej zabud... 22/06/2006, 8:25 chr Co do grodów i np. ich majdanów.
Czasy Xw to w Po... 25/06/2006, 17:20
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|