Białorusi do Ukrainy bym nie porównywał. Na Ukrainie od dawna istnieje silna tożsamość narodowa, nie tylko na zachodzie kraju. Ta odrębność od bratnich Rusinów z Litwy zaczęła się wyraźniej uwidaczniać już po Unii Lubelskiej, gdy ukrainne województwa dostały się w łapy Królestwa Polskiego. Były kozackie i chłopskie bunty, hetmanaty, autonomie rozmaite, podczas gdy na Białorusi, wchodzącej w skład Wielkiego Księstwa, "tutejsi" wielką polityką się nie zajmowali.

Ukraińcy mają złożoną etnogenezę, bo to nie tylko Rusini, ale też Polacy, Żydzi, Niemcy, Ormianie, Moskale, Tatarzy, Turczyny czy Grecy. Na Białorusi nigdy takiej różnorodności nie było. Na wsiach dominowała ludność rusińska, przez wieki niewiele się w strukturze społecznej zmieniało. Zrutenizowane elity litewskie, potem spolonizowane, płynnie się zjednoczyły z bojarszczyzną ruską, tworząc "arystokrację" litewską, ale potulne zazwyczaj masy mogły się temu tylko biernie przyglądać.
Gdy w Galicji pod Austriakami zaczęła rozkwitać ukraińska myśl narodowa, Białorusini w zaborze rosyjskim zaczęli bezwolnie poddawać się rusyfikacji. Były jakieś jaskółki, co wiosny nie czyniły, jacyś pisarze czy etnografowie, ale polityką masy tradycyjnie mało się interesowały, z politykami mało się utożsamiały. Pozostały "tutejsze".

Nie dziwne, że gdy przyszła sowiecka zawierucha, na Białorusi rzekomo internacjonalistyczna sowietyzacja zbierała obwite żniwo. Naród, który ledwo powstał, a może tylko prawie, zaczął się wynaradawiać wink.gif Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku w sowieckiej części Białorusi swobodnie można było kultywować białoruski język, działały białoruskie szkoły i organizacje kulturalne, rozkwitła białoruska literatura. W tym czasie w Polsce zaczęły się represje wobec Białorusinów, zamykano organizacje oświatowe, palono cerkwie, delegalizowano stowarzyszenia narodowe. Tak, dziwne nieco, że w totalitarnym stalinowskim państwie przez pewien czas Białorusini cieszyli się większymi swobodami niż w sanacyjnej Polsce.
Gdy wybuchła wojna a wschodnie ziemie II RP trafiły w ręce Sowietów, Białorusini, obywatele polscy, dość powszechnie z nową władzą sympatyzowali. Po 1941 roku sporą częścią oddziałów partyzantki sowieckiej działających na dawnych ziemiach II RP dowodzili Białorusini.

Potem Związek Sowiecki, w ramach tego tworu Białoruś i Ukraina stały się podmiotami międzynarodowymi, z "własnym", radzieckim, jedynie słusznym prawem głosu w ONZ. Potem chaos, nieoczekiwany zwrot akcji i powstanie pierwszego trwałego białoruskiego organizmu państwowego.

Szybko jednak społeczeństwo białoruskie zweryfikowało mrzonki o patriotyzmie, dumie, niezależności. Białoruski język w odrodzonej Białorusi nigdy nie miał swoich pięciu minut, z czasem był relegowany z uczelni państwowych. Zniknęły chwilowe symbole narodowe, nawiązujące do tradycji i historii Wielkiego Księstwa Litewskiego. Mocno zsowietyzowane społeczeństwo nie miało zaprogramowanego poczucia tożsamości narodowej. Idea Związku Sowieckiego była im bliższa, komsomolec Łukaszenka czyli baćka to był ich brat łata. Białoruskości naród białoruski powiedział gromkie: NIE.

Dziś spora część obywateli tego państwa zgodziłaby się na wchłonięcie ich kraju przez Rosję. Mówią po rosyjsku, myślą po rosyjsku, w pewnym sensie są regionalną odmianą Rosjanina. Garstka marzycieli i idealistów tego nie zmieni. Nie ma drugiego takiego narodu w Europie, który tak łatwo dał się wynarodowić. Białorusini to jedyny naród, który z własnego niezależnego państwa jest gotowy zrezygnować.