i zakaz opuszczania wsi.

Mieli możność poruszania się

Istniał też samorząd wiejski.

Na straży tych wsystkich uprawnień chłopów stało prawo zwyczajowe, które było bardzo poważnie traktowane przez chłopów, ale i szlachecką opinię publiczną.

Tak samo zbiegostwa szlachcic nie był w stanie opanować bez współdziałania z lokalną szlachtą.

Dodać też można, że położenie chłopów zależało od właściciela. Położenie tej warstwy było bardzo zróznicowane. 1/10 chłopów była w RON państwowa i chłopi nadal tam mieli dostęp do sądów. Dalsze 10% było duchownych, a chłopi byli ponoć tam traktowani bardzo dobrze. Chłopi szlacheccy dzielili się na magnackich i drobnych posiadaczy. Do tego dodajmy chłopów osadzanych na specjalnych zasadach.

Właśnie bunt Kozaczyzny pokazał, iż chłopi w dobrach prywatnych byli traktowani o wiele gorzej niż w Koronie. Państwo nie zapewniało tam żadnego bezpieczeństwa, a samowola magnatów w jurysdykcji chłopskiej doprowadzała do zbiegostwa na Sicz. Skala tego zjawiska nie była mała.
A jeden drobny z pozoru bunt pół-chłopski się u nas tak odbił, że ocknęliśmy się pod Lwowem.

Hej,
nie, jeżeli odróznia się opuszczanie wsi czasowe (targ, kościół, karczma w sąsiedniej wsi) od wyprowadzki na stałe.

To nie tak. Pewne szacunki wskazują, że chłopi na Ukrainie byli traktowani bardzo łagodnie - z tym, że w porównaniu z okresem wolnizny każde obciążenia feudalne uważali za nieznośny ucisk. Na Ukrainie chłopi bywali chłopi bardzo bogaci, stać ich było na masowe posiadanie broni palnej.
Pozdrawiam, Andrzej

Prawo zwyczajowe to nie Dekalog! Skąd taki pomysł? To całość zwyczajowo przyjętych norm normujących relacje feudał-chłop.

Teraz troszeczkę prowadzisz słomianą kukłę Andrzeju, iście w stylu Coobecka.
Nie powiedziałem, że prawo zwyczajowe to Dekalog. Nie mniej jednak istnieje bardzo silne powiązania aksjologiczne, szczególnie gdy stare, słowiańskie normy prawa zwyczajowego zostały zastąpione w sporej części za sprawą procesu chrystianizacji przez normy pochodzące wprost z Dekalogu.
Dlatego też możemy mówić, iż dla fontes iuris oriundi w sensie formalnym - zwyczaj opiera się także na Dekalogu. Takie normy jak "nie zabijaj", "nie kradnij", "nie cudzołóż", które obowiązywały wszystkich chrześcijan niezależnie od pochodzenia klasowego, były surowo sankcjonowane (np. wykluczenie ze środowiska) na pewno bardziej niż inne zwyczaje.

W momencie gdy dochodziło do umowy kupna-sprzedaży określonej części gruntu to wykupowano także automatycznie prawa do rozporządzania chłopami przypisanymi na zasadzie poddaństwa gruntowego.

Co sprytniejsi właściciele zezwalali bądź nakazywali przed dokonaniem transakcji na przeniesienie się "ulubionego" chłopa/chłopów z rodziną na własność ziemską, którą nie obejmowała umowa kupna-sprzedaży.

Na marginesie, przypomniały mi się Martwe dusze Gogola. Autor opisuje tam obawy lokalnej szlachty, gdy Cziczikow kupił dużą ilość chłopów na przesiedlenie. Zdaniem szlachty mógł z tego wyniknąć wielki bunt chłopski. I to dotyczy Rosji, z jej silną adminsitracją, plicją i armią!

Właśnie bunt Kozaczyzny pokazał, iż chłopi w dobrach prywatnych byli traktowani o wiele gorzej niż w Koronie.

Kozaczyzna to nie chłopi.

Żadna dola czy niedola chłopów nie była przyczyną buntu Kozaków.

Nasi pamiętnikarze nazywali częśto Kozaków chłopstwem