Jakie były powinności klasztoru wobec fundatora?

Fundacje na początku w Polsce przeprowadzali tylko książęta/królowie, dopiero później pojawiły się fundacje prywatne. Wynikało to z prawa czy raczej z tego, że nikt poza władcą nie dysponował odpowiednimi funduszami na to?

Czy fundacje oznaczały lenno czy raczej własność alodialną?

Czy w Średniowieczu już funkcjonowało nadawanie probostw, opactw (jako źródeł dochodu) jako nagród dla osób świeckich?

I kiedy pojawili się opaci komendatoryjni?

Zygmunt III wprowadził t. zw. komendy i opatów komendataryjnych, oddawna znanych już w innych krajach Europy. Taki opat nie był obowiązany ani do profesyi zakonnej, ani do habitu, nie mógł wprawdzie używać prerogatyw, służących opatom zakonnym, jak mitry i pastorału, nie odbierał od biskupa benedykcyi, nie udzielał święceń mniejszych, ani karał zakonników, ale tylko zagarniał dochody z dóbr klasztornych dane mu przez króla jako wynagrodzenie za usługi oddane Rzplitej lub tylko królowi. Byli to więc raczej dożywotni administratorowie, nie zaś zakonnicy.

Najgłówniejszą powinnością były modlitwy za fundatora i jego rodzinę. Klasztory były zwolnione w zamian z obciążeń finansowych (immunitet skarbowy), natomiast powinność wojskowa duchowieństwa (również z prywatnych fundacji) występowała jedynie wobec najwyższego suwerena - księcia lub króla.

Ale jeśli te zwolnienia były potwierdzane to znaczy, że nie były automatyczne.(...). Np zwolnienie z narzzy czy poradlnego, a już płacone podymne. No i kwestia ważnego komunikacyjnie podwodu czy przewodu.

Na ziemiach polskich najpopu-larniejszą  formą  organizacji  dóbr  kościelnych  była  kasztelania  majątkowa. Najwięcej takich jednostek posiadał biskup krakowski. Były to kasztelanie: tarska, kielecka, iłżecka oraz sławkowska21. Także kapituła katedralna posia-dała tak zorganizowane dobra w Chropach22. Oczywiście także liczne klasz-tory posiadały  znaczne  uposażenie  w  postaci  wsi.  Problem  kasztelanii  ma-jątkowych  został wnajlepszy  sposób  ukazany  w  literaturze  na  przykładzie dóbr  wolborskich  biskupstwa  włocławskiego  oraz  układów  pomiędzy  księ-ciem Bolesławem Rogatką, a biskupem wrocławskim dotyczących tzw. ugody milickiej23. W tym miejscu zaznaczymy tylko, iż istotą dzierżenia dóbr zor-ganizowanych w kasztelanie majątkowe była pewna forma ich immunizacji poprzez sprawowanie rozbudowanych uprawnień sądowych i skarbowych na podległych  terenach.  Stwarzało  to  władzom  duchownym  podstawy  do  bu-dowy własnej niezależności ekonomicznej24. Podkreślić jednak należy, że nie była to immunizacja de iure – zatwierdzona jakimkolwiek przywilejem, a ra-czej sprawowana de facto i metryka tych uprawnień winna zostać cofnięta do czasów przed pojawieniem się immunitetów

Co do najgłówniejszej powinności to też chyba nie tak

Zakonom oddawano często najgorsze ziemie, które były niezagospodarowane. Zyskiwano nowe techniki upraw, oddzielenie od dzikich terenów.

Fundacje na początku w Polsce przeprowadzali tylko książęta/królowie, dopiero później pojawiły się fundacje prywatne. Wynikało to z prawa czy raczej z tego, że nikt poza władcą nie dysponował odpowiednimi funduszami na to? Czy fundacja prywatna wymagała zgody władcy?

Jakie były powinności klasztoru wobec fundatora? Sądząc z przyznawanych immunitetów normalnie klasztor musiałby składać daniny, dostarczać wojska na wojnę, prowadzić stróżę i inne powinności. Do tego oczywiście dochodzi immunitet sądowy i wpływy z wyroków. W przypadku fundacji władcy wchodziła sprawa prawa książęcego, ale jak z fundacją prywatną?

Czy zwolnienia dotyczyły całości włości klasztornych czy przeważnie każda włość była wymieniana osobno w dyplomie?

Czy fundacje oznaczały lenno czy raczej własność alodialną?

Następna sprawa to mianowanie opatów i ich finanse. I kiedy pojawili się opaci komendatoryjni? Czy w Średniowieczu już funkcjonowało nadawanie probostw, opactw (jako źródeł dochodu) jako nagród dla osób świeckich?