|
|
Uczta magnacka droższa od galeonu, Obyczaje szlachty.
|
|
|
|
W "Dzienniku Gazecie Prawnej z dn. 8-10 sierpnia 2014 r., nr 153(3794) ukazał się artykuł pt.: "Rzeczpospolita imprezowa", s. A18-A19. Przeczytałem w nim, że według francuskiego inż. i kartografa Guillaume de Beauplan, który był w RON-ie w 1630 r.:
"... jedna uczta oficjeli państwowych mogła kosztować nawet 60 tys. liwrów... W tym czasie francuska marynarka zapłaciła za zbudowany w amsterdamskiej stoczni galeon uzbrojony w 50 dział jedyne 39 tys. liwrów..."
I dalej: "... Na bankiet urządzony w 1784 r. dla króla Stanisława Augusta Poniatowskiego [Radziwiłł] wydał astronomiczną wówczas kwotę 2 mln zł. polskich..."
Artykuł kończy się opisem kuligu zorganizowanego przez Jana III Sobieskiego oraz słowami: "...Polacy bawili się jeszcze huczniej, a ościenne nacje wolały ciężko pracować, budując nowoczesne mocarstwa."
Moje pytanie brzmi: co było przyczyną, że szlachta i magnateria potrafiły topić ogromne sumy nawet na imprezy, czy ogólnie na życie prywatne a nie potrafiły wyłożyć odpowiednich sum na wzmocnienie państwa? Czy była to kwestia wychowania, edukacji? Czy były inne przyczyny? Nie rozumiem, jak można wydać na ucztę więcej, niż na zakup galeonu a pozwalać by obce wojska stale rujnowały całe obszary kraju. Wydaje mi się, że była ogromna różnica między szlachtą z I połowy XVI w. a szlachtą XVII-XVIII w.?
Ten post był edytowany przez Maciej Ł: 16/08/2014, 21:33
|
|
|
|
|
|
|
|
Witam! Książę Czartoryski potrafił wydać 200 tysięcy na poczet (wprawdzie liczny, w praktyce chorągiew), który powiódł na wojnę, Tomasz Zamoyski łożył spore kwoty na wsparcie polityki morskiej Zygmunta III...
|
|
|
|
|
|
|
|
Cóż, niechęć do płacenia podatków i zamiłowanie do samodzielnego decydowania o sposobach wydawania swoich pieniędzy jest najwyraźniej najtrwalszym dziedzictwem I Rzeczpospolitej.
|
|
|
|
|
|
|
|
Oni to robili w myśl zasady "zastaw się a postaw się" czyli chcieli pokazać przed innymi że ich stać.
Ten post był edytowany przez Grodzicki z Kudaku: 17/08/2014, 9:33
|
|
|
|
|
|
|
|
Jak po powstaniu Chmielnickiego i potopie szwedzkim + wojnie z Rosją szlachta mogła nie dążyć do zmian pozwalających mieć silna armię? Właściwie na początek nic więcej nie trzeba było. Sejm mógł sobie dalej sejmikować a szlachta imprezować. Wystarczyła silna, stała armia do obrony granic, czyli stały podatek.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE W tym czasie francuska marynarka zapłaciła za zbudowany w amsterdamskiej stoczni galeon uzbrojony w 50 dział jedyne 39 tys. liwrów... 50-działowa jednostka musiała mieć około 650-700 ton tonażu. Nie wiem ile wówczas wynosiła cena budowy takiego okrętu w stoczniach holenderskich, ale w drugiej połowie XVII wieku w Anglii taka jednostka kosztować mogła około 5-5,5 tys. funtów. Na początku XVII wieku cena była jednak wyraźnie niższa. Ówczesny liwr miał ok. 11,5 g czystego srebra (fizycznie funkcjonowały tylko franki warte po około 21-22 sole, czyli nieco więcej niż liwr mający 20 soli), co w dużym przybliżeniu równało się dwóm szylingom. Tym samym 5 tys. funtów to około 50 tys. ówczesnych liwrów. Ale ponieważ cena w tym czasie, szczególnie biorąc pod uwagę, że jednostka była budowana w Amsterdamie, zapewne była niższa, to te ok. 40 tys. liwrów (ale ówczesnych a nie po reformie z 1641 roku!) jest realna. Z tym, że to cena jednostki bez wyposażenia i uzbrojenia, o czym warto pamiętać.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Maciej Ł @ 17/08/2014, 10:55) Jak po powstaniu Chmielnickiego i potopie szwedzkim + wojnie z Rosją szlachta mogła nie dążyć do zmian pozwalających mieć silna armię? Właściwie na początek nic więcej nie trzeba było. Sejm mógł sobie dalej sejmikować a szlachta imprezować. Wystarczyła silna, stała armia do obrony granic, czyli stały podatek. Przecież dążono-stała armia czasu P była około trzykrotnie większa, niż przed tymi wojnami.
|
|
|
|
|
|
|
|
18 tys w porównaniu do około 10 tys to był postęp ale i tak to było o wiele za mało w stosunku do liczebności armii sąsiadów.I to wojsko polskie nie dość że nie liczne to z biegiem czasu stawało się coraz bardziej przestarzałe.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Grodzicki z Kudaku @ 17/08/2014, 11:53) 18 tys w porównaniu do około 10 tys to był postęp ale i tak to było o wiele za mało w stosunku do liczebności armii sąsiadów Akurat 12 w stosunku do 4 tysięcy (przed WWP). A co do porównania, to masz rację, ale za co niby tego wojska miało być więcej? Kto chciał w nim służyć? Za kasę magnacką? Już to widzę...
|
|
|
|
|
|
|
|
Jeszcze była gwardia królewska i kozacy rejstrowi.Pieniądze w RON były tylko nie na takie cele jak wojsko państwowe a np wyżej wymienione uczty a że nie chcieli płacić to między innymi dlatego to państwo musiało upaść.Chętni także by się znaleźli w dość ludnym kraju a nawet jeśli nie to w tych czasach już niektóre państwa miały armie z poboru np Szwecja.
Ten post był edytowany przez Grodzicki z Kudaku: 17/08/2014, 14:42
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Maciej Ł @ 16/08/2014, 21:29) Moje pytanie brzmi: co było przyczyną, że szlachta i magnateria potrafiły topić ogromne sumy nawet na imprezy, czy ogólnie na życie prywatne a nie potrafiły wyłożyć odpowiednich sum na wzmocnienie państwa? Czy była to kwestia wychowania, edukacji? Czy były inne przyczyny? Nie rozumiem, jak można wydać na ucztę więcej, niż na zakup galeonu a pozwalać by obce wojska stale rujnowały całe obszary kraju. Wydaje mi się, że była ogromna różnica między szlachtą z I połowy XVI w. a szlachtą XVII-XVIII w.? Bo szlachta od drugiej połowy XVII w. żyła w paranoicznym strachu przed królewskim absolutum dominium, który to strach był zresztą regularnie podsycany tak przez zainteresowanych magnatów, jak i nieznających się na PRze królów... Dzięki tym czynnikom dobrze miał się mit szlacheckiego pospolitego ruszenia, a na wojsko stałe (czyli de facto podporządkowane królowi) patrzono zawsze podejrzliwie.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Baszybuzuk @ 16/08/2014, 22:53) Cóż, niechęć do płacenia podatków i zamiłowanie do samodzielnego decydowania o sposobach wydawania swoich pieniędzy jest najwyraźniej najtrwalszym dziedzictwem I Rzeczpospolitej. Nie tylko to...:
Podobnie wiele mówiąca była historia pierwszej w Rzeczypospolitej wytwórni mydła.„Rzutki obywatel, który założył to przedsiębiorstwo, natrafił na wielkie trudności ze znalezieniem odbiorcy, mimo że jego mydło było lepsze i tańsze od rosyjskiego. Największą i trudną do przezwyciężenia przeszkodą w zbycie towaru było to, że wytwarzano go w kraju. Panuje tu powszechne uprzedzenie, że wytwory krajowe są kiepskie, i jeszcze jedno, bardziej uzasadnione, że takie przedsiębiorstwa nie przetrwają długo”
Zasada pogardzania wyrobami krajowymi obowiązywała niemal cały XX wiek,a szczególnie w latach 90' XX wieku. http://forsal.pl/artykuly/706547,polska_od..._do_upadku.html
|
|
|
|
|
|
|
|
Lata 90-te XX w. to były czasy po komunizmie i pamiętam je. Jednak nie myślałem, że było tak również wcześniej.
Ten post był edytowany przez Maciej Ł: 19/08/2014, 15:48
|
|
|
|
|
|
|
|
W filmie "Potop" jest scena w której Sakowicz zajada się owocami egzotycznymi, m.in. na stole leży ananas: https://www.youtube.com/watch?v=Uln6KkC9e7c (1:19)
Jeśli rzeczywiście tak się żywili polscy magnaci, to nic dziwnego, że uczta sporo kosztowała.
edycja: Choć tu na wiki napisali,że często ananas wystawiano jedynie jako ozdobę, a nie zjadano ze względu na olbrzymi koszt: http://en.wikipedia.org/wiki/Pineapple
Ten post był edytowany przez marc20: 4/01/2015, 18:19
|
|
|
|
|
|
|
|
Możliwe, że sama uczta kosztowała tyle nie tyle z powodu jej wielkości, ile co z wyrafinowanych dań. Co prawda nie wiemy (a przynajmniej ja) jakie dokładnie podawano produkty, jeśli jednak znalazły by się tam kawa, czekolada to z pewnością była droga. Gdyż towary chodź dostępne musiały być drogę, zwłaszcza w Polsce, samo sprowadzenie ich musiało być trudne.
|
|
|
|
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|