|
|
Vademecum historyka mediewisty, J. Nikodem i D.A. Sikorski
|
|
|
|
Vademecum historyka mediewisty, pod red. J. Nikodema i D.A. Sikorskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN (2012), ss. 770.
W ubiegłym roku nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się książka, której premiery oczekiwano od dawna. Wreszcie wszyscy żywo zainteresowani wiekami średnimi mają sposobność zapoznania się z pozycją, która celuje do miana przewodnika po tej fascynującej epoce. Pod redakcją dwóch mediewistów, dr hab. Jarosława Nikodema, prof. UAM i dr hab. Dariusza Andrzeja Sikorskiego, pojawiło się Vademecum historyka mediewisty.
Ta wspaniała wiadomość dotarła do szerokiej masy mediewistów i pasjonatów średniowiecza w drugiej połowie 2012 r. Jest to pierwsza w Polsce tego typu publikacja, która wprowadza do studiów nad średniowieczem. Podzielona na dwie części, omawia dwie podstawowe istoty nauki, jakim jest mediewistyka: ogólne pojecie o badanej epoce oraz bibliografia, która dotąd ukazała się, a dotyczy zagadnień związanych z rzeczoną epoką.
Całą pieczę nad recenzowanym tutaj przewodnikiem po średniowieczu sprawowali wyżej wymienieni Redaktorzy, ale opracowaniem poszczególnych haseł oraz zagadnień poruszonych w publikacji, zajmowało się aż 25 Autorów, wliczając w tę listę J. Nikodema i D.A. Sikorskiego. Większość spośród Autorów związanych jest z poznańskimi ośrodkami badawczymi, ale też z innymi, jak na przykład warszawskimi czy toruńskim.
Praca ma charakter interdyscyplinarny, mimo iż w tytule wyraźnie skierowana jest do historyków. Na jej kartach wypowiadają się wybitni specjaliści z dziedzin nauk pomocniczych historii, archiwistyki, źródłoznawstwa, archeologii czy konkretnie z szeroko pojętych zagadnień z dziejów średniowiecza powszechnego i polskiego. Jest to nowatorski podręcznik dostępny w polskiej literaturze naukowej, do którego powinni sięgnąć przede wszystkim studenci historii, archeologii, prawa, socjologii czy filozofii, zainteresowani zagadnieniami i problematyką średniowieczna. Sądzić też trzeba, że recenzowana tutaj książka okaże się świetnym przewodnikiem i potężną bazą informacji dla nauczycieli akademickich, pracujący ze swoimi studentami na ćwiczeniach, konwersatoriach, seminariach i wykładach. Do podręcznika sięgnąć też powinni nauczyciele szkół średnich, którzy pod swoją opieką będą mieli uczniów zdecydowanych zdawać maturę z historii w wersji rozszerzonej.
Jak wcześniej wspomniano, Vademecum historyka mediewisty podzielone zostało na dwie części. W pierwszej podjęto się zreferowania pojęcia i zakresu chronologicznego jakim zajmuje się mediewistyka. W tym miejscu wypowiada się prof. Jerzy Strzelczyk. Następnie zwrócono uwagę na szeroki wachlarz pomocy jakimi może posługiwać się mediewista w swych badaniach. Oprócz obszernej gamy encyklopedii i leksykonów, atlasów, podręczników i czasopism nakierowanych stricte na wieki średnie pod względem tematycznym, na wyróżnienie zasługują dwa ostatnie podrozdziały dotyczące, pierwszy Internetu, jako miejsca pracy mediewisty, drugi zasoby polskich archiwów zarezerwowane dla badaczy średniowiecza. W dalszej części omówiono palące kwestie nauk pomocniczych dla mediewisty, edycje źródłowe, historiografię średniowiecza z podziałem na regiony (z osobno potraktowaną historiografią polską), dalej hagiografia, penitencjały, kazania i egzempla, prozopografia, średniowieczne prawo, staropolska mediewistyka, archeologia, dzieje sztuki, językoznawstwo wraz z onomastyką. W osobnych rozdziałach uszeregowano zagadnienia Bizancjum, Żydów oraz Islamu i krajów muzułmańskich w wiekach średnich. Odrębnie pomieszczono rozdział o nauce w średniowieczu. W obszerny sposób, pod względem podziału, wypowiedziano się w kwestii zagadnień ogólnych związanych z wiekami średnimi, a więc np. dzieje społeczne, miasta, krucjaty, feudalizm, uniwersytety, muzyka czy życie codzienne. Na sam koniec książki umieszczono bardzo interesujący rozdział o najnowszych tendencjach w nauce o średniowieczu, np. zastosowanie antropologii historycznej, historii pojęć czy dziejów kobiet i tzw. gender history1.
Część druga to przewodnik po bibliografii tematycznie związanej z średniowieczem. Rozpoczyna go rozdział związany ze starożytnościami słowiańskimi, germańskimi i celtyckimi. Odwrotnie jak w pierwszej części, tak w tej, w drugim rozdziale, podjęto się omówienia dziejów polski pod względem literatury. Następnie mamy do dyspozycji podział na państwa, krainy i regiony europejskie, i tych również dzieje zestawione z dostępną bibliografią. Czwarty rozdział drugiej części to literatura związana z historią Kościoła powszechnego, natomiast piąty, to już dzieje Kościoła w Polsce.
Całość rozpoczyna wstęp pióra Redaktorów przewodnika, a kończy wykaz skrótów, bardzo przydatny indeks nazwisk, a także wykaz autorów poszczególnych rozdziałów. Warto zasygnalizować fakt występowania w części pierwszej, gdzie omawiano problemy związane z naukami pomocniczymi, ilustracje przedstawiające kroje liter (podrozdział „Paleografia„ autorstwa dr Jakuba Kujawińskiego), a także wkładka ze zdjęciami monet odnalezionych na terenie Polski (podrozdział ”Numizmatyka” prof. dr hab. Stanisława Suchodolskiego).
Propozycja wydawnicza zespołu badaczy pod przewodnictwa J. Nikodema i D.A. Sikorskiego jest bardzo bogata faktograficznie, poznawczo oraz szczególnie wysoka pod względem merytorycznym. Jest to publikacja legitymizująca się rzetelnością i prawdziwie benedyktyńską pracą, by w sposób klarowny przedstawić i omówić najważniejsze, i wcale nie zwięzłe, problemy związane z wiekami średnimi. Jest jednak sprawa, która chyba umknęła Redaktorom i Autorom. Mianowicie przy okazji omawiania genealogii polskiej i europejskiej, Zespół mógł postarać się o tablice przedstawiające drzewa genealogiczne poszczególnych rodów panujących w średniowieczu. Fakt, podaje odpowiednią literaturę do tego zagadnienia, ale naprawdę ułatwiłoby to pracę niejednego facynata omawianej w przewodniku epoki.
Pod względem technicznym publikacja nie rozczarowuje poza jedną sprawą, a mianowicie miękką oprawą. Reszta, to znaczy papier i klejenie jest dobrej jakości, a czcionka czytelna. Układ pracy jest przemyślany, a dzięki temu cały przekaz klarowny. Książka liczy aż 770 stron i każda z nich warta jest lektury.
Vademecum historyka mediewisty pod redakcją Jarosława Nikodema i Dariusza Andrzeja Sikorskiego to połączenie starego z nowym. To zestawienie ze sobą doświadczenia badawczego i erudycji starszych datą naukowców z pokoleniem młodych mediewistów, którzy bardzo często sięgają do najnowszych rozwiązań, by obraz badanych przez Nich zagadnień średniowiecza, był jeszcze bardziej czytelny i dokładniej przez nas poznany. Sądzić też należy, że recenzowana tutaj praca na długie lata zagości na półkach każdego zainteresowanego wiekami średnimi. Długie oczekiwanie na tę publikację opłaciło się.
1 Badanie historii z perspektywy płci.
Tekst recenzji z dodatkowymi informacjami, a także lekturą komentarzy możliwy jest do przeczytania jak zawsze w dziale RECENZJE portalu www.historia.org.pl.
vapnatak
|
|
|
|
|
|
|
|
Książka naprawdę jest genialna, choć nie jest oczywiście idealna, drobne niedopowiedzenia typu brak komentarza o książce S. Zabieglika (Historia Szkocji) czy kwestia bibliografii czasów Kazimierza Wielkiego(brak informacji o reprincie co najmniej jednej pozycji i jej obecności w internecie na stronie muzeum).
|
|
|
|
|
|
|
|
To prawda. Zauważyłem to już wcześniej, nim zabrałem się za tekst. Liczyłem się z tym, że każdy z autorów posłuży się indywidualnym zdaniem na temat literatury do poszczególnych zagadnień. Dlatego też nie zdecydowałem się pisać o tym. Kolega z działu, Łukasz Kuć, zwrócił uwagę na brak ilustracji do podrozdziałów dot. nauk pomocniczych hist. Między innymi heraldyka. Napisał o tym, kiedy zapoznał się z moją uwagą o obecności ilustracji przy numizmatyce. Wg niego to brak konsekwencji i niedociągnięcia w pracy. Może to i racja, ale przesyt zdjęć to też przesada, tym bardziej, że podawana jest konkretna literatura do tej tematyki.
vapnatak
|
|
|
|
|
|
|
|
Problem tej książki leży niestety w tym, że w zakresie każdej części tekstu, mamy do czynienia de facto z odrębnymi dziedzinami - literaturoznawstwo, źrodłoznawstwo, paleografia, numizmatyka, itd. - każda z tych dziedzin ma swoje vademeca... Jeszcze zrozumiałbym ograniczenie do mediewistyki sensu stricto - Europy łacińskiej.
|
|
|
|
|
|
|
|
Bardzo słaby, pełen błędów rzeczowych i chybionych rekomendacji książkowych, wynikających z niekompetencji Autora jest podrozdział "historia wojskowości". Ogólnie pozycja bardzo przydatna, ale znacznie bardziej dla studentów niż zawodowych historyków.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Primo! @ 1/02/2014, 23:35) Bardzo słaby, pełen błędów rzeczowych i chybionych rekomendacji książkowych, wynikających z niekompetencji Autora jest podrozdział "historia wojskowości". Ogólnie pozycja bardzo przydatna, ale znacznie bardziej dla studentów niż zawodowych historyków. to się Dargas nie ucieszy
|
|
|
|
|
|
|
|
J. Tyszkiewicz nie omieszkał kąśliwie i z oburzeniem zauważyć we wstępie do nowego podręcznika z NPH, że geografia historyczna została w Vademecum pominięta.
|
|
|
|
|
|
|
|
Jakiś cytacik?
vapnatak
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Vapnatak @ 12/09/2014, 12:36) Jakiś cytacik? vapnatak
Przy najbliższej okazji wstawię, już jakiś czas temu to czytałem, a książki nie mam pod ręką. Bodajże w tym samym zdaniu wspomniał też o braku podrozdziału poświęconego chronologii. Być może ktoś mnie uprzedzi, to było we wstępie do pozycji: Geografia historyczna. Zarys problematyki.
|
|
|
|
|
|
|
|
Odkopuję temat, bo chciałbym aby ktoś napisał przykłady błędów rzeczowych z tej książki. Podobno podrozdział "historia wojskowości" jest ich pełen (według jednego z użytkowników).
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|