| |
|
|
 Wytop żelaza w prehistorii
| |
|
|
|
mateusznik
|
| |
|
| Nowicjusz |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 2 |
|
| Nr użytkownika: 21.279 |
|
|
|
mateusz s |
|
Zawód: uczen |
|
|
| |
|
Napiszcie wszystko o wytooie żelaza w prehistori.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Upowszechnienie żelaza w europie przebiegało powoli. Używanie go na wielką skale wymagało opanowania procesu technologicznego polegającego na pozyskiwaniu żelaza z rud. Uzyskiwano żelazo z terenów Hetytów i anatolii oraz z Kaukazu. Pierwsze ośrodki produkci żelaza powstały w siedmiogrodzie i w Banacie na przeł II i i tysiąclecia. Wyrabiano z niego głównie broń,ozdoby. Żelazo wyrabiano z rud. Zelazo produkowano głównie z rudy Limonity w którym jest ok30 do 50%żelaza.Limonit jest gł składnikiem rud darniowych pochodzacych na obszarze środkowej i północnej europie produkowano żelazo takze z syderytu i hematytu. Uzyskiwano te surowce z miejsc ich naturalnych wychodni lub z wykopanych specjalne zagłebieniach. Rzadziej ekspleotowano je metodami górniczymi a drążac ukośne lub pionowe szyby. Dla pocz. produkcji żelaza bardzo ważnym były rudy darniowe a takze błotne zalegajace na terenach podmokłych. Te złoża mimo niezbytwysokiej zawartości żelaza były ekspleotowane jedynie w środkowej i wsch Europie do XIX w pne.
Wydobyte kawałki rudy żelaza rozdrabniano i przepłukiwano oddzielajać piasek,glinę lub muł a nst poddawano prażeniu w celu jego wzbogacenia a potem oddzielano niepotrzebne domieszki np siarki. Sam proces produkcji żelaza przebiegał w piecach nazywanymi dymarkami bądz ogniskami. Jako paliwa uzywano węgla drzewnego. Proces redukcji tlenków żelaza przeprowadzano w temp 1300 stopni C,nie uzyskiwano żelaza w postaci ciekłej. W efekcie obróbki żelaza otrzymywano łupki metalicznego żelaza stanowiące konglomerat żelaza,żuzla i wegla drzewnego. Dalej przekuwano podgrzane łupki w celu oddzielenia żelaza od zanieczyszczeń. W ten sposób uzyskiwano metal stosowany równiez na ziemiach polskich ale rozpowszechnienie żelaza w Polsce nastapiło dopiero potem w młodszym okresie przedrzymskim przez metalurgię celtycką.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
O zelazie wiedziano wczesniej niz potrafiono je przetwarzac.Najstarsze przedmioty zelazne pojawily sie w IV tysiacleciu pne w Egipcie i zachodniej Azji,choc upowszechnili je dopiero Hetyci.Te pierwsze zelazne wyroby to efekt kucia na zimno zelaza,glownie meteorytowego[duza zawartosc niklu].Poczatkowo jako surowiec do produkcji zelaza wykorzystywano rudy darniowe[podstawowy skladnik-limonit],z prostego powodu-byla najlatwiejsza do eksploatacji.Potem w okolicach poczatkow naszej ery zaczeto wydobywac rude zelaza metoda gornicza.To pozwolilo eksploatowac zloza syderytu[o wiele bogatszy w zelazo].Po wydobyciu rude poddawano wstepnej selekcji[rozdrabnianie,plukanie],odbywalo sie to kosztem duzych strat zelaza.Wytop zelaza polegal na redukcji tlenkow do czystego metalu.Poczatkowo odbywalo sie to w ognisku,nastepnie w palenisku obudowanym glina,w koncu w roznego rodzaju piecach dymarskich.W dymarkach uzyskiwano temperature 1300 stopni Celsjusza co powodowalo redukcje tlenkow zelaza i stopienie skaly plonnej,nie powodowalo jednak roztopienia samej rudy.Ruda stawala sie lupka,ktora ubijano w jednolita mase,czasami taka lupke osobno jeszcze rozgrzewano i skuwano w celu uzyskania lepszej plastycznosci.Gdy temperatura w dymarce osiagnela lub przekroczyla 1500 stopni ruda topila sie,ale zwiazki wegla wchodzily znowu w reakcje z zelazem i metal stawal sie zbyt naweglony by mozna go kuc.Forma obrobki zelaza bylo kucie na zimno po wczesniejszym polaczeniu mniejszych brylek w kesy.Kucie na goraco i obrobke cieplna[np hartowanie] zaczeto stosowac dopiero w okresie latenskim,a surowke uzyskano w XIV wieku.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
miturak
|
| |
|
| II ranga |
|
 |
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 66 |
|
| Nr użytkownika: 8.192 |
|
|
|
Stopień akademicki: mgr |
|
|
| |
|
trzeba dodać jeszcze, że początkowo żelazo pozyskiwano z rud darniowych, czyli ze zwykłych znalezisk na polach. Dziś ta forma rudy występuje właściwie sporadycznie, bo prawie wszystko zostało wyeksploatowane - znalezione i przetopione.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
mateusznik
|
| |
|
| Nowicjusz |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 2 |
|
| Nr użytkownika: 21.279 |
|
|
|
mateusz s |
|
Zawód: uczen |
|
|
| |
|
Wielkie dzięki wszystkim 
|
| |
|
|
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
10/09/2006, 12:40
