Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Pieniądz polski w późnym średniowieczu, Pytanie o pieniądz w Polsce
     
lucien
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 1
Nr użytkownika: 358

 
 
post 30/11/2003, 0:47 Quote Post

Witam. Interesują mnie zależności i przelinczniki między następującymi walutami (?): grosz polski, złoty polski, złoty węgierski, floren, grzywna. Potrzebuję info o tymi ile było np. groszy we florenie etc. etc.
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #1

     
Andrzej
 

V ranga
*****
Grupa: Użytkownik
Postów: 644
Nr użytkownika: 125

Stopień akademicki: magister
Zawód: archeolog
 
 
post 25/12/2003, 11:39 Quote Post

Polecam Ci prace takich autorów jak: Ryszard Kiersnowski, czy Stanisław Tabaczyński (zajmują się oni nie tylko pieniądzem samym w sobie, ale też rolą jaką on odgrywał w dawnych czasach).
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #2

     
Coobeck
 

Moderator IV 2004 - IV 2014
*********
Grupa: Przyjaciel forum
Postów: 6.350
Nr użytkownika: 696

 
 
post 12/03/2004, 20:36 Quote Post

Vitam

Temat stary, ale pozwolę sobie go reaktywować. Być może odpowiedź nie jest już potrzebna, ale niech się pojawi, może za jakiś czas ktoś inny będzie jej potrzebował smile.gif

Grosz - moneta, wybita po raz pierwszy w 1172 w Genui. Masowe emisje wiążą się jednak dopiero z francuskim Tours (od 1266), gdzie bito monety Ludwika Świętego. Jego nazwa pochodziła od łacińskiego nummi grossi czyli pieniądz gruby, był bowiem grosz początkowo dużą monetą srebrną, potrzebną w miejsce całkowicie już pozbawionego parytetu denara. Oczywiście z biegiem czasu ilość srebra w groszach sukcesywnie się zmniejszała i w końcu także i on stracił zupełnie wartość...
Grosz polski był odmianą grosza, bitą w Polsce od Kazimierza Wielkiego (grosze krakowskie). On takoż dewaluował się stopniowo i tak np. za Zygmunta Starego zawierał g.p. 0,772 grama srebra, w 1604 r. tylko 0,571 g, w 1623 już tylko 0,294 g., w latach 1650-1658 kilkakrotnie obniżano zawartość srebra aż do 0,204 g, a od czasu Augusta III bito grosze w miedzi.

Złoty, Floren, Dukat, Cekin - trzeba rozpatrzyć razem. Floreny zaczęto bić nomen omen we Florencji w 1252 r jako monety złote. Potem także inne kraje (Francja, Węgry) rozpoczęły własne emisje. Emitowane w Wenecji monety "florenopodobne" (ta sama masa i zawartość złota) zwano najpierw cekinami, a potem, od łacińskiego napisu na monecie "Niech Ci, Chryste, dane będzie królestwo, którym władasz" (władasz = ducatus) dukatami. W Polsce miały miejsce tylko dwie króciutkie emisje, za Łokietka i za Aleksandra Jagiellończyka. Złoty polski był długo jedynie jednostką obrachunkową (nie istniał jako moneta!), równą 30 groszom. Pochodziło to z faktu, że przez długi okres czasu pod koniec XV w. kurs między groszem a złotym florenem (dukatem) utrzymywał się właśnie na poziomie 30 gr. za 1 f. Potem nastąpiły wahania kursu, dewaluacja groszy, za dukata trzeba było dawać coraz więcej groszy, ale w pamięci ludzkiej pozostało, że 30 groszy to jakaś jednostka "podstawowa". Istniał także złoty czerwony, co było obiegową nazwą złotego dukata i oczywiście jego równowartość w groszach była równa wartości dukatowi, a więc o wiele wyższa od złotego polskiego.
Jako moneta zł.p. pojawił się dopiero w 1564 jako tzw. półkopek (kopa = 60, pół kopy = 30). Po reformie monetarnej w 1766 zł.p. był równy 30 groszom miedzianym lub 4 groszom srebrnym. I tak przetrwało aż do 1924, kiedy to grosz stał się 1/100 złotego.
Jest taka scena w "Chłopach" Reymonta, kiedy to Kuba rzuca na tacę złotówkę i dobiera sobie 26 groszy reszty? Ile więc dał na ofiarę? 1 zł = 30 gr., 30-26 = 4 grosze smile.gif

Grzywna to tak naprawdę jednostka wagowa, wynosząca, w zależności od kraju, ok. 190 - 280 gramów. Masa złota równa jednej grzywnie była przeliczana na walutę i w ten sposób stała się grzywna także jednostką finansową. Grzywna krakowska stanowiła za Łokietka odpowiednik 576 denarów, Za Kazimierza Wielkiego 768 denarów, a za Jagiełły 864 denary czyli 48 groszy (denar dewaluował się równie szybko co grosz). Na Rusi grzywna oparta była na srebrze (około 51 gramów) i dała nazwę dzisiejszej walucie Ukrainy, hrywnie.

W sumie bardzo trudno jest podać, ile groszy było w czy, bo to zmieniało się drastycznie w zależności od kraju, w którym wybito monety, rocznika, a także metalu emisji (vide grosze srebrne i miedziane).

Przykładowa literatura:
A. Mikołajczyk, Leksykon numizmatyczny, PWN Wa-wa 1994
J. Kurpiewski, Zarys historii pieniądza polskiego, PTAiN, Wa-wa 1988
J. A. Szwagrzyk Pieniądz na ziemiach polskich, X - XX w., Ossolineum, Wrocław 1990

P.S.
Proponuję przenieść temacik do działu Numizmatyka
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #3

     
Tomek z Łodzi
 

III ranga
Group Icon
Grupa: Polskie Towarzystwo Historyczne
Postów: 280
Nr użytkownika: 1.064

Tomasz Pietras
Stopień akademicki: dr
Zawód: historyk
 
 
post 15/09/2004, 21:26 Quote Post

QUOTE(lucien @ Nov 30 2003, 01:47 AM)
Witam. Interesują mnie zależności i przelinczniki między następującymi walutami (?): grosz polski, złoty polski, złoty węgierski, floren, grzywna. Potrzebuję info o tymi ile było np. groszy we florenie etc. etc.
*



Te przeliczniki (niektóre) znajdziesz np. w podręczniku J. Szymańskiego do Nauk pomocniczych historii. Możesz też ściągnąć ze strony lub załącznika mój arkusik Excela zrobiony na tej podstawie i od razu drugi podobny dla dawnych miar.

Załączony/e plik/i
Dodany plik  dawne_monety_i_miary.zip ( 37.7k ) Liczba pobrań: 1058
 
User is offline  PMMini Profile Post #4

 
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej