Wyraz broń w czasach przedhistorycznych był nazwą czynności, znaczył ‘bój, bitwa, walka’, a odnosił się zarówno do fazy ataku, jak i obrony. Obok tego znaczenia czynnościowego wytworzyło się poboczne znaczenie przedmiotowe ‘narzędzie walki, oręż’, które w polszczyźnie stało się znaczeniem głównym.
Od rzeczownika broń został utworzony czasownik bronić ‘osłaniać bronią, strzec, odpierać atak; nie pozwalać’, a od niego kolejne prefiksalne czasowniki: obronić (i stąd obrona), zabronić, wybronić itp. Zbadanie pochodzenia wszystkich wyrazów należących do pola semantycznego bitwa byłoby pożyteczne, ale wymagałoby oddzielnych i wnikliwych studiów.
- Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski

Szanowny Panie,
dlaczego podstawowa współcześnie nazwa narzędzia używanego do walki pochodzi od czasownika, który kojarzymy raczej z postawą bierną, czy tez odporną, a nie czynną, zaczepną? Może częściowo dlatego, ze w naturze Słowian nie leżało podbijanie innych ludów i zdobywanie w ten sposób środków do życia, lecz spokojne korzystanie z darów Bożych, dostępnych dzięki pracy rąk. Współczesny czasownik bronić nie ma jednak aż tak "niezaczepnego" znaczenia. W "Słowniku prasłowiańskim" znajdziemy czasownik borti (bor'ą : borti sę) o znaczeniu 'zmagać się, mocować, pasować się, walczyć', wywodzony z tego samego praindoeuropejskiego pnia, co lit. barti 'ganic, łajać', łot. bart 'łajać, karcić', stisl. berja 'bić, młócić, rzucać, zabijać', a także łac. ferio ferire 'uderzać, bić, trafiać, dotykać, zabijać', od tego czasownika pochodzi też już od dawna nieużywana w naszym języku, ale współcześnie występująca np. w ros. bor'ba 'zapasy, walka, bój' w wielu dialektach i językach słowiańskich występująca w podobnej postaci i znaczeniu. Notowany jeszcze w słownikach XIX-wiecznych brońca, czyli dzisiejszy obrońca, w stpl. bor'c' znaczył 'ten, kto walczy, zmaga się, wojownik, zapaśnik'. Rzeczownik bor z twardym jerem na końcu, oznaczający 'walkę' był dość typową współpodstawą dla imion męskich takich jak Racibor, Wojbor, Borzywoj (odwrotne imię od Wojbor, tak jak np. gr. Dorothea i Theodor), Sławobor i Borzysław. Broń była zatem po prostu narzędziem do walki, a nie - jak by się to mogło zdawać - do obrony. A z broną rzeczywiście ma wspólny rdzeń, pie. bher- o znaczeniu 'obrabiać za pomocą ostrego narzędzia, ciąć, krajać, łupać', bo brona przecież służyła - i śluzy nadal - do krojenia skib ziemi, do wyrównywania zaoranej roli. Ten sam element znaczeniowy 'cięcia' tkwi zatem w obu współczesnych rzeczownikach - nazwach narzędzi. Pozwolę sobie przytoczyć fragment artykułu hasłowego ze "Słownika etymologicznego jęz. pol." W. Borysia:
broń ż od XIV w. 'narzędzie walki, oręż' (stp. XV w. wyjątkowe 'nóż żelazny stanowiący część składową pługa, krój'), w XVI w. też bróń, bróni (taka postać istnieje dziś w gwarach (...)). Ogsł. cz. daw. bran' ż  'oręż, zbroja', strus. boron' 'walka, zmaganie się, przeszkoda, obrona'> 'narzędzie walki, oręż', pierwotnie nazwa czynności (z przyer. -n') od psł. borti, borą 'zmagać się , mocować się, walczyć' (...) od pie. bher- 'obrabiać za pomocą ostrego narzędzia, ciąć, krajać, łupać, drapać, trzeć' (por. brona) z przyr. -n'.
Pozdrawiam, życząc wszystkiego dobrego w nowym roku
Dorota Kopczyńska
Telefoniczna i Internetowa Poradnia Językowa
Uniwersytetu Warszawskiego