| |
|
|
 Folwarki, pytanko
| |
|
|
|
pieczyk
|
| |
|
| Nowicjusz |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 6 |
|
| Nr użytkownika: 21.750 |
|
|
|
|
| |
|
mógłby mi ktoś napisać coś o organizacji szlacheckich folwarków oraz o powinnościach i chłopów i obowiązkach urzędników dworskich ??
z góry dziekuje za pomoc 
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Tutaj jest sporo, choć nie wiem kto jest autorem strony:
www.republika.pl/cpx/handel.htm
Pozdrawiam.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(Tymoteusz Bojczuk @ 13/10/2006, 0:57) Tutaj jest sporo, choć nie wiem kto jest autorem strony: www.republika.pl/cpx/handel.htm
Autorami podanej strony są A. Ernt-Świetlicka i C. Świetlicki.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Dziękuje panu. A czy wie pan może, czy ci Państwo są zawodowymi historykami? albo jaki mają stopień naukowy? Chodzi mi o możliwość cytowania tej strony. Pozdrawiam.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Folwarki
Od konca XV w ugruntowała się w życiu gospodarczym Polski instytucja,która przez trzy wieki miała wyciskać swe piętno na jej strukturze.Był nią folwark pańszczyzniany.Najwcześniej zaczeły folwarki powstawać w okolicach spławnych rzek,którymi można było wywozić produkty do portów bałtyckich oraz na obszarach gdzie znajdowały się miasta.Potem rozciągneły się one na dalsze tereny rzeczpospolitej a zwłaszcza na tereny wschodnie.Był on dominującą formą produkcji rolniczej.Zakładaniu takich forwarków sprzyjały liczne pustki na XV w. wsi,a potem przymusowy wykup folwarków sołtysich jak również rezygnacja z pospolitego ruszenia na rzecz wojska najemnego ułatwiło szlachcie skoncentrowanie się na produkcji rolnej a także przejście na rentę odrobkową. W rozwoju forwarków równiez przyczyniło się powstanie rynku wewnetrznego zwł. miast.
W polsce pierwsze folwarki spotykano we wsiach szlacheckich,gdzie istniały niewielkie folwarki produkujące na potrzeby konsumpcyjne,opierające się na najmnie niż na pańszczyznie. We wsiach zakadanych na prawie niemieckim tworzyły się folwarki sołtysie nastawione głównie na produkcje dla miast. W nich dominowała praca najemna.Zakładano forwarki również w dobrach kościelnych zwł. klasztornych. W nicj własnie najwczesniej posługiwano się na wieksza skalę pańszczyzną.W 2 poł XV w. we swach kościelnych gdzie były folwarki pańszczyzna obejmowała 1-3 dni w tygodniu. W tym czasie zaczeły sie zabiegi szlachty o zwiększenie pańszczyzny w ich wsiach i w 2 poł XVI w wynosiła ona już 1-2 dni pańszczyzny.Od 1521 wyznaczono pańszczyzne na 1 dzień.
Pańszczyzna ta dotykała wszystkie warstwy ludności.Pańszczyzna obejmowała 1dzień od wsch do zach słonca. Oprócz tej pańszczyzny wystepowały również tzw jutrzyna.
Praca pańszczyzniana nie pokrywała pełnego zapotrzebowania forwarku na robociznę,toteż nie ustawiano w zabiegach o taniego najemnika.Starono to się zrobic poprzez przymuszenie do pracy nie majacych stałej pracy ani miejsca zamieszkania a więć tzw ludzi luźnych.Wiele folwarków szlacheckich powstało wyniku zagarnięcia folwarków sołtysich.wykorzystywano przytym nadane w 1423 szlachcie w statucie warckim prawo wykupu sołectw. W taki sposób czy inny nastepował wzrost areału ziemi folwarcznej,powstawały nowe folwarki. Wzrastał udział produkcji folwarcznej w całości produkcji rolnej a zaty wzrastał dochód,który płyną do szlachty.Rozwój folwarków nastapił własnie w dobrach szlacheckich zwł szlachty średniej. W dobrach królewskich czy kościelnych i w posiadłościach najzamozniejszych folwarki wystepowały rzadziej.Folwark szlachecki wg wyczańskiego miał 60-80ha gruntów uprawnych i nastawiony był na produkcję zbóż gł: owsu,pszenicy.
Hodawla miała w nich drugorzedne znaczenie.Np na wołyniu rozwijała sie hodowla gł bydła czy owiec w Wielkopolsce.
Folwark był przedsiewzięciem bardzo opłacalnym.W poł XVIW przynosił 90%dochodu.Wyniku powstania folwarku rozwineła się w Polsce gospodarka folwarczno-pańszczyzniana.Ułatwiała ona szybki wzrost odpowiadający potrzebom rynku.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
A czy ktoś byłby w stanie podać informacje jaki był stosunek powierzchniowy folwarków w stosunku do ziemi użytkowanej przez chłopów, a ewentualnie wskazać źródła?
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(chassepot @ 7/09/2007, 11:37) A czy ktoś byłby w stanie podać informacje jaki był stosunek powierzchniowy folwarków w stosunku do ziemi użytkowanej przez chłopów, a ewentualnie wskazać źródła?
W XVI w. najwięcej było niewielkich folwarków szlacheckich , ich powierzchnia średnio wynosiła 60 ha gruntów ornych nie licząc pastwisk , łąk i ogrodów.
Jeśli mówimy o chłopie rolniku to kmieć posiadał gospodarstwo o wielkości 8-16 ha czasami nawet 30 - 60 ha ale to było zależne od regionu.Co prawda zagrodnicy posiadali mniejsze po kilka ha.
Więcej informacji znajdziesz w książce Andrzeja Wyczańskiego pt.:"Polska Rzeczą Pospolitą szlachecką" nie posiadam aktualnie tej książki zatem samemu będziesz musiał poszukać informacji
|
| |
|
|
| |
|
|
|
Lizziey
|
| |
|
| Nowicjusz |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 2 |
|
| Nr użytkownika: 68.822 |
|
|
|
Katarzyna |
|
Zawód: Uczennica |
|
|
| |
|
Mam drobne pytanie - od znajomego dowiedziałam się, że na następne zajęcia potrzebuję powtórzyć sobie wiadomości o folwarkach zwierzęcych i leśnych, wiedzieć, dlaczego powstały i jakie pełniły funkcje. Przewertowałam już cztery książki na temat historii Polski i posiłkowałam się internetem, ale jedynie znalazłam informacje o folwarkach szlacheckich, których nie muszę szukać. Dlatego chciałabym się dowiedzieć, czy w ogóle istnieją tego typu folwarki i czy mój kolega nie pomylił się w nazwach. Będę wdzięczna za każdą odpowiedź.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Rozwój folwarków pańszczyźnianych - nie tylko w RON, ale i we wszystkich państwach sąsiednich - był funkcją nałożenia się na siebie dwóch czynników:
a) dominacji wprowadzonej do Polski w XIII w. trójpolówki jako techniki uprawy roli,
 pojawienia się - w ograniczonym i dość jednostronnym zakresie - gospodarki towarowo - pieniężnej.
Trójpolówka jest techniką uprawy roli o dużej wrażliwości na czynniki zewnętrzne - o charakterze ekologicznym lub ekonomicznym. Daje wprawdzie możliwość znacznego zwiększenia produkcji rolnej w stosunku do wcześniej stosowanej gospodarki żarowej, ale ze względu na niepewny proces odnowy żyzności ziemi poprzez jej periodyczne ugorowanie połączone z wypasaniem (ograniczonej ilości) zwierząt, wymaga zapewnienia rolnikom swoistego "ubezpieczenia".
Takim "ubezpieczeniem" wszędzie w Europie były stosunki feudalne. Panowie feudalni we własnym interesie musieli dbać o zapewnienie chłopom środków produkcji (siewnego ziarna, sprzężaju, narzędzi) i przeżycia w razie klęski żywiołowej lub innego załamania, które ciągłości uprawy zagrażało. Oczywiście: w granicach możliwości. W zamian zaś - pobierali pożytki w postaci renty pieniężnej (to na Zachodzie, gdzie stosunki towarowo - pieniężne rozwinęły się już w średniowieczu) lub produktowej (w postaci części uzyskiwanych przez chłopów zbiorów).
Renta odrobkowa pojawiła się w Europie Środkowo - Wschodniej jako odpowiedź na rosnący popyt na zboże i produkty leśne (węgiel drzewny, potaż, drewno budowlane) przy jednoczesnym braku płynności finansowej (kredytu). Po prostu zwykły kmieć nie miał skąd wziąć środków na zwiększenie produkcji i skorzystanie z dobrej koniunktury (gdyby mógł to zrobić, zapłaciłby swojemu panu większą rentę pieniężną...), a renta produktowa którą oferował, była nieatrakcyjna w stosunku do możliwości wyprodukowania dzięki jego przymusowej pracy większej ilości produktów na sprzedaż. Przy tym "zatrudnienie" chłopów nie wymagało od ziemian większych, lub nawet zgoła żadnych - nakładów finansowych, na które nie było ich stać.
Hodowla, jak to już było w tym wątku poruszane, odgrywała w warunkach trójpolówki tylko niewielkie i regionalne znaczenie. Po prostu monokultura zbożowa, jaką efektywnie był ten system uprawy ziemi, nie dostarczała wystarczającej ilości paszy na zimę dla zwierząt! Stąd trzymano tylko absolutnie minimalne, niezbędne ilości krów i wołów (woły były główną siłą sprzężajną aż do połowy XIX wieku na polskiej wsi), w zimie karmiąc je zresztą samą tylko słomą. Hodowla na szerszą skalę: bydła i koni - rozwijała się w regionach o szczególnie korzystnych warunkach klimatyczno - glebowych, co do zasady, pozwalających utrzymywać stada przez cały rok na pastwiskach. Czyli głównie na Rusi Czerwonej i (o ile Tatarzy pozwalali...) na Ukrainie.
Natomiast gospodarka leśna była bardzo ważana, bo dostarczała bardzo popłatnych towarów eksportowych, o których pisałem powyżej. Inna sprawa, że największe kompleksy leśne należały do dóbr królewskich - ich eksploatacją zajmowały się wyspecjalizowane ekonomie królewskie i leśnictwa.
Pisałem o pańszczyźnie i trójpolówce wielokrotnie u siebie, np. tutaj i tutaj oraz tutaj i tutaj.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
Lizziey
|
| |
|
| Nowicjusz |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 2 |
|
| Nr użytkownika: 68.822 |
|
|
|
Katarzyna |
|
Zawód: Uczennica |
|
|
| |
|
Dziękuję ślicznie za poświęconą mi uwagę  Mam nadzieję, że kiedyś będę mogła się odwdzięczyć.
|
| |
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
12/10/2006, 18:04
