Nie chce psuć dyskusji. ale mam wątpliwości czy gen. Antonio Lopez de Santa Anna zasłużył na takie głębokie rozważania. Dla mnie osobiście to typowy Caudillo, rozpoznawalny szerzej jedynie dzięki temu że zdobył Alamo.

Santa Anna w USA? Pan Antonio najzwyczajniej w świecie dostał się do amerykańskiej niewoli, a po klęsce z Teksańczykami nie miał się po co pokazywać w Meksyku, więc czas jakiś siedział cicho na terenie Stanów, by po ustaniu burzy z tym związanej rychło wrócić do kraju (ale nie do życia publicznego, bo do niego Santa Anna wciąż nie miał wstępu).

Despite his generous payoffs to the military for loyalty, by 1855 even his conservative allies had had enough of Santa Anna. That year a group of liberals led by Benito Juárez and Ignacio Comonfort overthrew Santa Anna, and he fled back to Cuba. As the extent of his corruption became known he was tried in absentia for treason and all his estates confiscated. He then lived in exile in Cuba, the United States, Colombia, and St. Thomas. During his time in New York City he is credited as bringing the first shipments of chicle, the base of chewing gum, to the United States, but he failed to profit from this, since his plan was to use the chicle to replace rubber in carriage tires, which was tried without success. The American assigned to aid Santa Anna while he was in the United States, Thomas Adams, conducted experiments with the chicle and called it "Chiclets," which helped found the chewing gum industry.

No cóż, jeśli inni dyskutują to widocznie ich to interesuje. Z kolei nic nie stoi na przeszkodzie by założyć wątek o innych przywódcach Meksyku. Przyznam się, że faktycznie mało o nich wiem, więc chętnie się dowiem. Oczywiście, że  Santa Anna znany jest dzięki kulturze masowej (jako czarny charakter, który zdobył Alamo), ale co w tym złego? Jeśli coś kogoś interesuje ma prawo o tym dyskutować.

Santa Anna versus współcześni mu przywódcy Ameryki Łacińskiej czy innych krajów

Jest kwestią dyskusyjną czy przykładanie miar kultury zachodnioeuropejskiej do działań typu masakra w Goliad jest niewłaściwe. Jeśli tak to można wszystko relatywizować.

Charakterystyczne jest też, że w przypadku tej akurat masakry inni Meksykanie podnosili wątpliwości czyli najwyraźniej "przykładali miary kultury zachodnioeuropejskiej".

Coś chyba niezbyt dokładnie przeczytałaś mój post. W którym jego miejscu zabraniam komuś dyskutować na ten temat?

Czy jego deklarowane poglądy polityczne i idee można uznać za wyjątkowe na tle innych ówczesnych przywódców Meksyku oraz innych krajów Ameryki Łacińskiej?
Czy miał stałe poglądy polityczne? Czy w rzeczywistości miał jakieś poglądy polityczne?

Co pozostało trwałego z czasów jego pierwszej, drugiej i trzeciej prezydentury ? Czy jego rządy (poza pozbyciem się skrawka Arizony) odcisnęły jakieś piętno na Meksyku?

Czy był sprawnym administratorem?
O jego zalety wojskowe nie pytam bo z przebiegu pierwszej wojny z Teksasem widać wyraźnie, że Napoleonem Ameryki Łacińskiej to on nie był.

Ok. Przyjmijmy Twój punkt widzenia. Zero relatywizmu, żadnej taryfy ulgowej, żadnego szerszego kontekstu. Zbrodnia to zbrodnia.
Około 180 lat wcześniej, hetman Stefan Czarnecki po bitwie pod Połonką dopuścił się podobnej masakry jeńców. Czyżby człowiek opiewany w naszym hymnie był zbrodniarzem? Wiele wskazuje na to że W. Jagiełło przed bitwą pod Grunwaldem wydał polecenie eliminacji starszyzny zakonnej. W efekcie, w końcowej fazie tej bitwy wiele razy miało dojść do mordowania poddających się wyższych rangą krzyżaków. Mam szukać dalej? Grzechy tego typu można znaleźć w życiorysach niemal wszystkich polskich królów i znaczniejszych dowódców wojskowych do końca istnienia RON. Naszym krajem przez setki lat rządzili zbrodniarze?

Kto dokładnie? Chyba nie jego rywale polityczni

Urrea, in compliance with his promise, wrote to Santa Anna from Guadalupe Victoria, informing him that Fannin and his men were prisoners of war "at the disposal of the Supreme Mexican Government" and recommending clemency; but he reported nothing in his letter of the terms that Fannin and his men had drafted for their surrender.

Santa Anna replied to Urrea's clemency letter on March 23 by ordering immediate execution of these "perfidious foreigners" and repeated the order in a letter the next day. Meantime, on March 23, evidently doubting Urrea's willingness to serve as executioner, Santa Anna sent a direct order to the "Officer Commanding the Post of Goliad" to execute the prisoners in his hands. This order was received on March 26 by Col. José Nicolás de la Portilla,qv whom Urrea had left at Goliad. Two hours later Portilla received another order, this one from Urrea, "to treat the prisoners with consideration, and especially their leader, Fannin," and to employ them in rebuilding the town. But when he wrote this seemingly humane order, Urrea well knew that Portilla would not be able to comply with it, for on March 25, after receiving Santa Anna's letter, Urrea had ordered reinforcements that would have resulted in too large a diminution of the garrison for the prisoners to be employed on public works.

Portilla suffered an unquiet night weighing these conflicting orders, but he concluded that he was bound to obey Santa Anna's order and directed that the prisoners be shot at dawn.

Mam wrażenie, że jedynym poglądem była chęć utrzymania się na topie. Faktycznie trudno mu przypisać jakieś stałe poglądy. Antyklerykalizm, centralizm - ale to raczej środki do zatrzymania dla siebie jak największej władzy.

Chociaż używał określenia "Napoleon Zachodu", co prawda dopiero gdy nazwała go tak jakaś gazeta

Na pewno Czarniecki postąpił źle. Śmieszne by było jednak z tego powodu zmieniać hymn. Za daleko posunięta "polityczna poprawność" . Absurdem byłoby żądanie identycznych standardów w czasie, ale już w przestrzeni to co innego. Temat na dużą osobną dyskusję.

Z tego wynika, że Urrea był egzekucji niechętny. Portilla również, z tym że w końcu wykonał rozkaz. Santa Anna wiedział, że Urrea może nie zarządzić egzekucji - wysłał więc list również bezpośrednio do Portilli.

Santa Anna nie był jakimś zwyrodnialcem czy psychopatą jak to sugerowano w jednym ze starszych amerykańskich filmów z J. Waynem. (Alamo 1960)

  Akurat z tego fragmentu nie wynika, żeby był on niechętny egzekucji, tylko że był skonsternowany otrzymaniem od swoich przełożonych sprzecznych ze sobą dokładnie w 100 proc. rozkazów.

Nie jest moim zamiarem ukazanie w tym miejscu całej drogi życiowej Almonte, bo temu służy chociażby Wikipedia. Chciałbym jednak zwrócić Waszą uwagę na te epizody z biografii pana Juana, które pokazują zadziwiające niekiedy sprzeczności meksykańskiej historii i przedstawiają jego sylwetkę w świetle nieco innym, niż uczyniła to pani Ola. Epizodów tych w Wikipedii nie odnajdziecie.

Z tego powodu [chodzi o posturę, dobre maniery, znajomość angielskiego, wcześniejszy pobyt w USA] niektórzy widzieli go "jako większego złoczyńcę niż Santa Anna, ponieważ jak wąż owijał się wokół ciebie po to tylko by cię ukąsić, podczas gdy w twarzy Santa Anny można było odczytać fałsz i obojętność, więc wiadomo było czego się spodziewać".

Akurat w wersji z 1960 Santa Anna przedstawiony jest dość neutralnie. Obrońcy giną w walce, a pozostała przy życiu Susanne Dickinson odjeżdża z córką i służącym (to chyba zakończenie filmu, zresztą zgodne z prawdą historyczną).
To raczej w wersji z 2004 roku obraz jest zdecydowanie niesympatyczny, a nawet karykaturalny

Jako fan obu filmów o Alamo potwierdzam W wersji Waine'a Santa Anna nie wypowiada ani jednego słowa - w kilku scenach widać go, jak siedzi na koniu z dosyć posągową miną. Natomiast w ostatniej scenie Santa Anna - również milczący - oddaje hołd pani Dickinson.

Zacytuję fragmenty:
(...) but he reported nothing in his letter of the terms that Fannin and his men had drafted for their surrender.

Mea culpa. Widocznie pomyliły mi się różne stare gnioty.

Tak jeszcze przyjrzałem się temu wklejonemu przez Ciebie tekstowi i nie podoba mi się ten
Nie chce przesądzać sprawy, ale Fannin poddał się Urrea bezwarunkowo. Gen. Urrea zobowiązał się jedynie do wysłania pisma do Santa Anny - mającego charakter nieformaly - z prośbą o potraktowanie ludzi zgodnie z prawem wojennym (a więc jako jeńców, a nie "piratów".)

He threw himself on Houston's mercy, advising in a patronizing way that since Houston had conquered and captured the Napoleon of the West, he could afford to be merciful. To this Houston replied that Santa Anna had not shown any mercy at the Alamo or Goliad. He sought to justify himself by the refusal of the defenders of the Alamo to surrender, which made the storming of the place necessary, and invoked the act of congress against persons found in arms against the government as the excuse for Goliad. But General Houston replied, Fannin's men were surrendered under conditions which were violated. To this El Presidente replied in much warmth that if this were so, Urrea had deceived him, that this was the first he had heard of a conditional surrender, that he would look into it, and if found true, the most awful punishment would be meted out to Urrea.

The defeated President had good reason to volunteer excuses for his past policies for he came to realize now the true danger of his position. Relatives and friends of the Alamo and Goliad victims were clamoring for his execution of the fifteen men who escaped from the Fannin massacre "each one" as Caro the secretary puts it, "became a tiger in his persecution of us." Efforts were made to induce Caro to relate the true story of Urrea's and Santa Anna's exchange of notes in regard to the executions. If he had not kept loyally silent, his master might have faced a firing squad. Meanwhile Zavala, the Texan Vice-President, appeared and when his distinguished countryman attempted to start a cordial conversation with him, he not only administered a chilling snub, but informed him that he might expect the supreme chastisement for his crimes.

Może miałeś na myśli film niemy z 1915 roku: "Martyrs of the Alamo: The Birth of Texas", prod. D.W. Griffith, reż. Christy Cabanne.
Przesyłam link do ostatniej części.

(…)"They met about midway between the camps, and Urrea stepped forward. He gave Ned only a single glance, but it made the boy writhe inwardly. The young Mexican was now all smoothness and courtesy, although Ned was sure that the cruel Spanish strain was there, hidden under his smiling air, but ready to flame up at provocation.
"I salute you as gallant foes," said Urrea in good English, taking off his hat. "My comrades and associates here are Colonel Salas, Lieutenant Colonel Holzinger and Lieutenant Gonzales, who are sent with myself by my uncle, General Urrea, to inquire into the meaning of the white flag that you have hoisted."
Each of the Mexican officers, as his name was called, took off his hat and bowed.
"I am Colonel Fannin," began the Texan leader.
All four Mexicans instantly bowed again.
"And you are wounded," said Urrea. "It shows the valor of the Texans,when their commander himself shares their utmost dangers."
Fannin smiled rather grimly.
"There was no way to escape the dangers," he said. "Your fire was heavy."
Urrea smiled in a gratified way, and then waited politely for Fannin to continue. The leader at once began to treat with the Mexican officers. Ned, Durangue and Urrea translated, and the boy did not miss a word that was said. It was agreed that the Texans should surrender, and that they should be treated as prisoners of war in the manner of civilized nations. Prompt and special attention would be given to the wounded.
Then the Mexican officers saluted courteously and went back toward their own ranks. It had all seemed very easy, very simple, but Ned did not like this velvet smoothness, this willingness of the Mexicans to agree to the most generous terms. Fannin, however, was elated. He had won no victories, but he had saved the lives of his men.
Their own return was slow, as Fannin's wound oppressed him, but when they reached their camp, and told what had been done, the recruits began silently to stack their arms, half in gladness and half in sorrow. More Mexican officers came presently and still treated them with that same smooth and silky courtesy. Colonel Holzinger received the surrendered arms, and, as he did so, he said to Ned, who stood by:
"Well, it's liberty and home in ten days for all you gentlemen."

(…)"The scattered houses of Goliad came into view, by and by, and the messenger, giving the magic name of Santa Anna, rode through the lines. He inquired for General Urrea, the commander, but the general having gone to Victoria he was directed to Colonel Portilla, who commanded in his absence. He found Portilla sitting in a patio with Colonel Garay, the younger Urrea and several other Mexican officers. The messenger saluted, drew the letter from his pocket and presented it to Colonel Portilla.
"From the most illustrious president and commander-in-chief, General Santa Anna," he said.
Portilla broke the seal and read. As his eyes went down the lines, a deep flush crept through the tan of his face, and the paper trembled in his hands.
"I cannot do it! I cannot do it! Read, gentlemen, read!" he cried.
Urrea took the extended letter from his hand and read it aloud. Neither his voice nor his hand quivered as he read, and when he finished he said in a firm voice:
"The orders of the president must be obeyed, and you, Colonel Portilla, must carry them out at once. All of us know that General Santa Anna does not wish to repeat his commands, and that his wrath is terrible."
"It is so! It is so!" said Portilla hopelessly, and Garay also spoke words of grief. But Urrea, although younger and lower in rank, was firm, even exultant. His aggressive will dominated the others, and his assertion that the wrath of Santa Anna was terrible was no vain warning. The others began to look upon him as Santa Anna's messenger, the guardian of his thunderbolts, and they did not dare to meet his eye.

Dzięki za link. Niezła propagandowa bzdurka. Ale to nie to, bo ten o który mi chodzi na pewno nie był niemy, choć też czarno-biały.

Jeszcze odnośnie tego zakwestionowanego przeze mnie fragmentu. Szybko poszperałem w tym co mam i oto dwa cytaty z nowych opracowań. Ich zaletą jest także to, że nie zostały wydane w Austin.