|
|
Swiete gory Slowian na Pomorzu
|
|
|
|
Cieszę się, że mogę poinformować o zakończeniu prac nad książką na temat podkoszalińskiej Góry Chełmskiej. Jej treść podzielona została na rozdziały: - Wstęp; - Ziemia; - Woda; - Las; - Człowiek; - Na początku był...lód; - W obliczu bogów i zmarłych; - Z pielgrzymim kijem; - Z młotem i siekierą; - Krajobraz idylliczny; - Od Gollenbergu do Góry Chełmskiej; - Zakończenie;
Zamierzeniem tej popularnonaukowej pracy ma być prezentacja krajobrazu naturalnego i kulturowego od epoki brązu po chwilę obecną. A zwłaszcza "naprostowanie" kwestii pogańskiego miejsca kultu, wokół którego narosło wiele nieporozumień i niejasności i stąd góra jak do tej pory raczej była pomijana w studiach nad religią pogańską Słowian.
Zanim książka trafi do druku minie jeszcze kilak miesięcy - jeśli więc macie jakieś propozycje czy przemyślenia na temat tego niezwykłego acz nieco zapomnianego miejsca prosilbym o podzielenie się nimi.
|
|
|
|
|
|
|
|
Interesuje się,już od jakiegoś czasu"Świętymi górami Pomorza":Rowokół,Góra Chełmska,Święta Góra koło Polanowa,to miejsca ciekawe z bogatą historią i niestety mało poznane.Święte góry Pomorza-chciałem utworzyć na tym forum,taki temat,ale bałem się,że nie będzie zainteresowania.Góry te od niepamiętnych czasów aż do Reformacji pełniły funkcję 'świętych gór',miesca kultu pogańskiego,potem chrześcijańskiego-ze szczególnym uwzględnieniem kultu Maryjnego.
|
|
|
|
|
|
|
|
Obawiam się, że w przypadku Świętej Góry w Polanowie nie ma dowodów na istnienie miejsca kultu przedchrześcijańskiego. Nigdy tam bowiem nie było badań archeologicznych, a przecież nie na każdej górze musiało zaraz istnieć sanktuarium. W przypadku zaś Rowokołu kwestia jest dość niejasna. Okazuje się bowiem, że na samym szczycie brak śladów na działalność religijną (co oczywiście nie jest ostatecznym dowodem ani za ani przeciw). Z dawnymi wierzeniami wiązać można raczej grodzisko na stokach tego wzgórza, które było badane archeoloigcznie i odsłonięto wówczas struktury zbliżone do ruskich gorodiszcz-swjatyliszcz. Wyniki tych badań nie były jednak szerzej publikowane i trudno do nich się ustosunkować.
Mam nadzieję, że książka spowoduje większe zainteresowanie przynajmniej jedną z pomorskich świętych gór.
Z chęcią odpowiem też na wszystkie, ewentualne pytania na ten temat.
Pozdrawiam
Andrzej
|
|
|
|
|
|
|
mirekS
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 13 |
|
Nr użytkownika: 68.280 |
|
|
|
Miros³aw Stanowski |
|
Stopień akademicki: mgr |
|
Zawód: nauczyciel |
|
|
|
|
Witam
Interesujące wydaje się stosunkowo częste występowanie nazwy ze źródłosłowem chełm w kontekście kultu pogańskiego np właśnie Góra Chełmska k. Koszalina a także Góra Chełmo koło Radomska, Górka Chełmska w Chełmie, Górę Chełm na pogórzu strzyżowskim, która wg etnografa Franciszka Kotuli miałą być miejscem kultu pogańskiego. Można jeszcze wymienić słynną Górę św, Anny na Śląsku, która wsześniej nosiła nazwę Góry Chełmskiej. O niej też były jakieś legendy o pogańskich praktykach, a do tego można by jeszcze dodać, że Wzgórze św Wawrzyńca w Kałdusie leże bardzo blisko Chełmna może to przypadek a może nie, ciekaw jestem Pańskiej opinii na ten temat
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE może to przypadek a może nie
To raczej nie jest przypadek i tę kwestię również poruszam w swej książce.
Na początku należy stwierdzić, że w przypadku wymienionych w poprzednim poście gór nie ma bezpośrednich przesłanek na lokalizowanie tam pogańskich miejsc kultu. Interpretacja ta opiera się bowiem w dużej mierze na lokalnych podaniach, dociekaniach różnego rodzaju badaczy - regionalistów. Prowadzone zaś w ich obrębie badania archeologiczne, jeżeli w ogóle takowe były, nie przyniosły raczej śladów zachowań religijnych. No może prócz Kałdusa...
Jeżeli nie miejsce kultu w literalnym tego słowa znaczeniu, to co? Wydaje mi się, że mamy tu do czynienia raczej ze zjawiskiem, które można umownie nazwać "przestrzenią niezwykłą". Były to obszary, gdzie były znajdowane ślady obecności i działalności ludzkiej we wczesnym średniowieczu, nie miały jednak one charakteru osadniczego czy gospodarczego. I z taką przestrzenią, jak mi się wydaje, mamy do czynienia na Górze Chełmskiej koło Koszalina.
Jedną z przesłanek na "niezwykłość" danego miejsca może być właśnie nazwa tożsama z określeniem. Chełm bowiem to nic innego jak góra. Jaki sens jest nadawanie nazwy górze "Góra". Wydaje mi się, że wynikało to z niezwykłego miejsca danej góry w światopoglądzie lokalnego społeczeństwa. Tak więc nasz "chełm" był tożsamy z górą jako taką - jej pierwszym odnośnikiem i symbolem. Najważniejszą - w danym społeczeństwie - górą. Pozostałe, które są mniej ważne, otrzymują już inne rodzaje nazw, wiążące się z ich ukształtowaniem, florą i fauną występującą w ich masywie czy z wydarzeniami lub bohaterami. Jednak tą właściwą "górą" może być tylko ta najważniejsza. Nie oznacza, że znajdowało się tam pogańskie sanktuarium. Świadczy po prostu, że w pewnym okresie dla danego społeczeństwa była jednym z najważniejszych elementów otaczającego krajobrazu naturalnego, a poprzez nadanie jej takiej nazwy, również krajobrazu kulturowego.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE Zamierzeniem tej popularnonaukowej pracy ma być prezentacja krajobrazu naturalnego i kulturowego od epoki brązu po chwilę obecną. A zwłaszcza "naprostowanie" kwestii pogańskiego miejsca kultu, wokół którego narosło wiele nieporozumień i niejasności i stąd góra jak do tej pory raczej była pomijana w studiach nad religią pogańską Słowian.
Przecież o górze i legendach poczatku świata u słowian pisze Szyjewski. Góra przekreslona krzyżem, (mir, świat), to początek stworzenia. Stąd góra świata Mehru, Miru. Cała ogromna symbolika i zastosowanie słowa, znaku "Mir", przekreślonego koła, w słownictwie i magii i ornamentyce. Pozdrawiam goltsloer
|
|
|
|
|
|
|
|
Miło mi poinformować, że książka trafiła już do wydawcy (tak samo jak w przypadku poprzedniej publikacji dotyczącej religii pogańskiej na Pomorzu będzie to wydawnictwo JASNE z Pruszcza Gdańskiego). Rusza więc ostatni etap przed ukazaniem się jej drukiem.
Pozdrawiam wszystkich
Andrzej
|
|
|
|
|
|
|
|
Jak widzę, na stronie Wydawnictwa, jeszcze nic nie stoi napisane. Kiedy będzie można ją zamawiać?
vapnatak
|
|
|
|
|
|
|
|
Dziś książka została wysłana do drukarni więc myślę, że w ciągu kolejnych 2-3 tygodni powinna być w sprzedaży.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(mirekS @ 18/01/2011, 0:48) Witam Interesujące wydaje się stosunkowo częste występowanie nazwy ze źródłosłowem chełm w kontekście kultu pogańskiego np właśnie Góra Chełmska k. Koszalina a także Góra Chełmo koło Radomska, Górka Chełmska w Chełmie, Górę Chełm na pogórzu strzyżowskim, która wg etnografa Franciszka Kotuli miałą być miejscem kultu pogańskiego. Można jeszcze wymienić słynną Górę św, Anny na Śląsku, która wsześniej nosiła nazwę Góry Chełmskiej. O niej też były jakieś legendy o pogańskich praktykach, a do tego można by jeszcze dodać, że Wzgórze św Wawrzyńca w Kałdusie leże bardzo blisko Chełmna może to przypadek a może nie, ciekaw jestem Pańskiej opinii na ten temat Nie wiem czy sie ze mna zgodzicie ale nazwa Chelm czy Khelm pochodzi od germanskiego slowa- holm
|
|
|
|
|
|
|
|
Niestety nie zgodzimy się, bo pochodzi od prasł. *chlmъ - wzniesienie, wzgórze. Pomyliło Ci się z "hełmem".
|
|
|
|
|
|
|
|
Arheim + Welesxxi
QUOTE Nie wiem czy sie ze mna zgodzicie ale nazwa Chelm czy Khelm pochodzi od germanskiego slowa- holm + Niestety nie zgodzimy się, bo pochodzi od prasł. *chlmъ - wzniesienie, wzgórze. Pomyliło Ci się z "hełmem". Rzeczywiście nazwy typu Chełm pochodzą z j. prasłow. ale 'holm' to wyraz pokrewny słow. *chlmъ-owi. Natomiast germański 'hełm' odpowiada słowiańskiemu 'szłomowi', stąd miejscowość Słomniki pod Krakowem. Obecna nazwa to efekt wymowy gwarowej. Dawniej nazwa brzmiała 'Szłomniki'.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(A.Mączka @ 23/05/2011, 2:41) Arheim + WelesxxiQUOTE Nie wiem czy sie ze mna zgodzicie ale nazwa Chelm czy Khelm pochodzi od germanskiego slowa- holm + Niestety nie zgodzimy się, bo pochodzi od prasł. *chlmъ - wzniesienie, wzgórze. Pomyliło Ci się z "hełmem". Rzeczywiście nazwy typu Chełm pochodzą z j. prasłow. ale 'holm' to wyraz pokrewny słow. *chlmъ-owi. Natomiast germański 'hełm' odpowiada słowiańskiemu 'szłomowi', stąd miejscowość Słomniki pod Krakowem. Obecna nazwa to efekt wymowy gwarowej. Dawniej nazwa brzmiała 'Szłomniki'. Kholm spotykamy w Rosji i Bialorusi , nasz Chelm na wschodzie to tez Kholm,Khelm ,germanskie Holm to wyspa ,ostrow- jest taka nawet w Gdansku. Słowo Szłom ma w sobie rdzen "łom" ,sugerowane przyklady - załom, przełom, połom ,wyłom i tu pytanie co oznacza te "łom"
Ten post był edytowany przez Arheim: 23/05/2011, 22:16
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE Słowo Szłom ma w sobie rdzen "łom" ,sugerowane przyklady - załom, przełom, połom ,wyłom i tu pytanie co oznacza te "łom"
QUOTE Słownik Etymologiczny Aleksandrer Brueckner
hełm, przejęte z niemieckiego Heim w ciągu XIVwieku; »pod hełmem«, podhełmowy, w XVI i XVII wieku, ’podchmielony, podochocony’. Z « helms (goc. hilms) przejęli Słowianie w 2. wieku chełm, t.j. szełm, bo che odmienia się u nich w sze ; z tego szełm poszło albo szlem, albo (z przejściem eł w oł) nasze szłom (znane jeszcze około r. 1400), rus. szołom (szelom) ; stąd oszełomit’, ‘odurzyć’, ‘pozbawić zmysłó.v’, a to ruskie przejęliśmy jako oszołomić. Hełmem nazywano i ‘alembik kotła gorzałczanego’, więc i stąd mogłyby pójść owe »wymowy podchełmowe« u S. Twardowskiego, » sprawa pod hełmem u wielu była« (t.j. ‘pijana’) w Pamiętniku Poczobuta, a w Tryplice Gołubskiego z roku 1615: »wierze, , że na ten czas (luter, szkalujący katolików) pod hełmem będąc pisał«; Opaleński w satyrze na pijaków: » drudzy pod hełmem... figlują«; Korczyński w noweli z roku 1698 o podpitym Włochu: »wtedy jako ma byc pod hełmem był odprowadzony«.
Ten post był edytowany przez marlon: 23/05/2011, 22:44
|
|
|
|
|
|
|
|
Na wiele istniejących do dzisiaj toponimów szczytniki przypadają tylko jedne podkrakowskie słomniki odnoszące się do dawnej nazwy szłomników. Dlatego zastanawiam się mimo wszystkich, powyższych wątpliwości czy nie warto rozważyć mimo wszystko istnienia nazwy słuzebnej chełmce równoważnej szłomnikom, (4 toponimy) otoczone innymi nazwami służebnymi. goltsloer
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|