|
|
Kult pioruna w Polsce.
|
|
|
Eugeniusz P.
|
|
|
I ranga |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 22 |
|
Nr użytkownika: 45.007 |
|
|
|
Eugeniusz P. |
|
Stopień akademicki: - |
|
Zawód: - |
|
|
|
|
QUOTE(123hopp @ 14/05/2008, 21:41) Oto wybrane adresy antykwariatów. Są tam katalogi i można czasem zamówić poszukiwaną książkę i przesyłkę zagranicę. Jedyny problem to chyba możliwość przelewu z jakiejś karty płatniczej. Życzę wiele przyjemności z grzebania na tych półkach. Dziekuje bardzo.
|
|
|
|
|
|
|
Eugeniusz P.
|
|
|
I ranga |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 22 |
|
Nr użytkownika: 45.007 |
|
|
|
Eugeniusz P. |
|
Stopień akademicki: - |
|
Zawód: - |
|
|
|
|
Czytajac artykul Jordana Iwanowa "Kult Peruna u slowian poludniowych"(w jezyku rosyjskim znajduje sie tu http://www.darkgrot.ru/cult/drevnie-civili.../article/2754/) natknalem sie na takie twierdzenie: "Krolem Polskim Wlodzimierzem zostal zabroniony zwyczaj ludowy podtrzymywac wieczny ogien Peruna(Pioruna), ktorego imienia do dzisiaj uzywa sie wsrod polakow w znaczeniu grzmot"
|
|
|
|
|
|
|
|
Na terenie Kujaw i Pomorza osobiście spotkałem się ze zwyczajem zapalania gromnicy w oknie podczas burzy ( starsze osoby mieszkające na wsi). Skamieniałe belemity (chyba jakiś gatunek mięczaka) określa się jako "strzałki piorunowe" lub "strzałki pierunowe". W jednej ze wsi słyszałem, że w rzekach i jeziorach można się kąpać dopiero po pierwszej wiosennej burzy (wcześniej znałem tylko podobną wersję, ale z Noca Świętojańską, kiedy św. Jan "chrzci" wody).
|
|
|
|
|
|
|
|
Nie było nigdy króla Włodzimierza w Polsce.(To polska forma imienia Wladymir) Mieliśmy natomiast sporo królów i książąt dzielnicowych o imieniu WŁADYSŁAW. Za "Pocztem królów i książąt polskich", wyd. Czytelnik, Wwa, 1991, wymieniam: - Władysław I Herman (1102) - Władysław II Wygnaniec (1159) - Władysław Laskonogi (1231) - Władysław I Łokietek (1333) - Władysław II Jagiełło (1434) - Władysław III Warneńczyk (1444) - Władysław IV Waza (1648) W nawiasach podane są daty śmierci jako najlepiej zarejestrowane. Który z nich miałby być tym "Włodzimierzem", który zabronił kultu Peruna w Polsce!?
|
|
|
|
|
|
|
|
Witam!
Ja jeszcze w kwestii językowej. Otóż wydaje mi się, że zapomnieliście o dość popularnym zwrocie "pieruński (pieroński)", czyli "niedobry, cholerny, zły, uciążliwy". Np.: "pieruńska pogoda", "pierońskie podatki", "pieroński premier" etc. Bardzo dużo, szczególnie starszych ludzi, wciąż tego zwrotu używa.
pozdrawiam
|
|
|
|
|
|
|
Eugeniusz P.
|
|
|
I ranga |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 22 |
|
Nr użytkownika: 45.007 |
|
|
|
Eugeniusz P. |
|
Stopień akademicki: - |
|
Zawód: - |
|
|
|
|
QUOTE(Sparrow @ 18/06/2008, 2:00) Witam! Ja jeszcze w kwestii językowej. Otóż wydaje mi się, że zapomnieliście o dość popularnym zwrocie "pieruński (pieroński)", czyli "niedobry, cholerny, zły, uciążliwy". Np.: "pieruńska pogoda", "pierońskie podatki", "pieroński premier" etc. Bardzo dużo, szczególnie starszych ludzi, wciąż tego zwrotu używa. pozdrawiam Mysle ze wszystkie powiedzenia w ktorych jest slowo "piorun" najpierw nie mialy tego negatywnego sensu- to jest skutek chrystjanizacji. Mozna tu wziac za przyklad "Pieron jasny".
QUOTE(123hopp @ 17/06/2008, 22:41) Nie było nigdy króla Włodzimierza w Polsce.(To polska forma imienia Wladymir) Mieliśmy natomiast sporo królów i książąt dzielnicowych o imieniu WŁADYSŁAW. W nawiasach podane są daty śmierci jako najlepiej zarejestrowane. Który z nich miałby być tym "Włodzimierzem", który zabronił kultu Peruna w Polsce!? Tylko cytowalem J.Iwanowa. Moze on sie pomylil i mial na uwadze wlasnie ktoregos z Wladyslawow.
|
|
|
|
|
|
|
kubus-falanga
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 3 |
|
Nr użytkownika: 59.793 |
|
|
|
Zawód: uczeñ |
|
|
|
|
Perun naczelne bóstwo Słowian (Perun czyli piorun) Wiadomo piorun siła itp. czcili go o Wołgi po Rugie i dzisiaj dalej czczą rodzimowiercy ;p
|
|
|
|
|
|
|
|
Rzecz w tym, iż istnienie kultu Peruna na Rugii raczej nie zostało potwierdzone. Więcej o pogańskiej religii na Rugii w wątku pod tytułem Głowy.
|
|
|
|
|
|
|
chaemuaset
|
|
|
I ranga |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 36 |
|
Nr użytkownika: 56.665 |
|
|
|
Zawód: student |
|
|
|
|
QUOTE Rzecz w tym, iż istnienie kultu Peruna na Rugii raczej nie zostało potwierdzone. "Potwierdzone" jest tylko na Rusi. Dlatego często chcąc widzieć w Perunie boga ogólnosłowiańskiego identyfikuje się go za Światowitem.
|
|
|
|
|
|
|
|
Chcąc widzieć w Perunie boga ogólnosłowiańskiego po prostu szuka się jego śladów, nie tylko w źródłach pisanych.
Kończenie dyskusji na stwierdzeniu, że Perun jest potwierdzony tylko dla Rusi to taka próba w bardziej pompatyczny sposób wyrażenia minimalizmu badawczego. Burze z piorunami też są potwierdzone tylko dla Rusi, więc być może zjawiska burzy w Polsce wtedy nie było.
Identyfikowanie Peruna ze Światowitem, a właściwie Świętowitem nie robi z niego w żaden sposób boga ogólnosłowiańskiego. Po pierwsze dlatego, że Świętowit to właśnie najwyraźniej przykład bóstwa o zasięgu bardzo ograniczonym - w najlepszym wypadku do późnego Połabia i Pomorza. Po drugie nie ma podstaw, by dokonywać jednoznacznej identyfikacji.
Prosta droga dedukcji prowadzi do wniosku, że jeśli burze z piorunami jednak w Polsce występowały, to nie były zjawiskiem, którego jakimś cudem nie dostrzegała percepcja miejscowych Słowian. A jeśli postrzegała, to traktowała w sposób odpowiedni dla myślenia ludów tamtych czasów, czyli w jakiś sposób go personifikując.
Ślady osobowego traktowania pojęcia "piorun", "pieron", "peron" zachowały się w języku na terenie Polski właściwie po dziś dzień, szczególnie widoczne w niektórych gwarach, jak śląska, czy kaszubska. Folklor i religijność ludowa przechowały postać gromowładcy przyjmującą formę świętych, aniołów, demonów... Nazewnictwo Perunowe widoczne w jest w toponomastyce całej Słowiańszczyzny. Mamy liczne odkrycia "strzałek perunowych" nawet na stanowiskach o wyraźnie kultorym charakterze, jak Góra św. Wawrzyńca. "Perunden", czyli połabski czwartek, itd. Materiału jest tak wiele, że pozwala nawet na rekonstrukcję słowiańskich mitów związanych z gromowładcą. Imiona bóstw jak Perkunas, Piran, Pirwa, Fjorgyn itd. wskazują na spuściznę jeszcze z czasów wspólnoty indoeuropejskiej. W folklorze wielu miejsc Słowiańszczyzny odnajdujemy boginki Perperuny, Peperudy, Preporuse (analogicznie gr. Perperuna, alb. Perperone, rum. Pirpiruna...).
Zresztą jeśli się przyjrzeć źródłom to też nie są takie całkiem bez wymowy. O tajemniczym deus fulguris wszystkich Słowian wspomina Prokopiusz. Z drzewem Peruna - dębem - związany jest Prove. Ponadto z Połabia znamy jakiegoś Porenuta (wiadomo, że są to nazwy zniekształcone przez obcych kronikarzy). Jak chce się szukać, to spokojnie znajdzie się tyle materiału, by powiedzieć coś więcej niż "poświadczony jest tylko dla Rusi".
|
|
|
|
|
|
|
chaemuaset
|
|
|
I ranga |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 36 |
|
Nr użytkownika: 56.665 |
|
|
|
Zawód: student |
|
|
|
|
Oczywiście materiału jest sporo ale na ile jednoznaczny jest to materiał? Mamy tu do czynienia ze słowem określającym jednocześnie i bóstwo, i zjawisko atmosferyczne (podobnie jak z egipskim Re). O ile w przypadku starożytnych Egipcjan słońce było tożsame z bóstwem to w przypadku Peruna nie mamy takiej pewności.
Sam folklor nie daje jednoznacznej odpowiedzi. Powiedzenia typu "do pioruna", "ty pieronie" itp. mogą się równie dobrze odnosić do dawnej tradycji pogańskiej, co do odwołania się do zjawiska atmosferycznego, jako czegoś złego, nie okiełznanego, bądź niebezpiecznego. Możliwe jest też, że obie te możliwości są jednocześnie prawdziwie ale jak to ocenić? Jaką mamy pewność, że jest tak a nie inaczej?
Burze z piorunami były też w wielu innych miejscach świata ale czy wynika z tego ogólnoświatowy kult błyskawicy?
Oczywiście, można by się posłużyć takimi dość wątpliwymi przesłankami ale nie kiedy chcemy dowieść ogólnosłowiańskiego kultu silnego bóstwa, które miało by do tego stać na czele panteonu. Bo jeśli tak miało by być w przypadku Peruna to dlaczego jedynym pewnym źródłem dotyczącym tego bóstwa jest latopis "Nestora"? Dlaczego o tak potężnym bóstwie, naczelniku panteonu milczą źródła, wymieniając inne bóstwa? Nie jest możliwe aby po ogólnosłowiańskim przywódcy panteonu pozostało tak mało źródeł, do tego o wątpliwej jakości.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(chaemuaset @ 27/11/2009, 17:33) Oczywiście materiału jest sporo ale na ile jednoznaczny jest to materiał?
Mamy tyle materiału z różnych dziedzin, że można go traktować wystarczająco jednoznacznie.
QUOTE(chaemuaset @ 27/11/2009, 17:33) Mamy tu do czynienia ze słowem określającym jednocześnie i bóstwo, i zjawisko atmosferyczne (podobnie jak z egipskim Re). O ile w przypadku starożytnych Egipcjan słońce było tożsame z bóstwem to w przypadku Peruna nie mamy takiej pewności.
Jakaś podstawa tych wątpliwości, że Perun to piorun?
QUOTE(chaemuaset @ 27/11/2009, 17:33) Sam folklor nie daje jednoznacznej odpowiedzi. Powiedzenia typu "do pioruna", "ty pieronie" itp. mogą się równie dobrze odnosić do dawnej tradycji pogańskiej, co do odwołania się do zjawiska atmosferycznego, jako czegoś złego, nie okiełznanego, bądź niebezpiecznego. Możliwe jest też, że obie te możliwości są jednocześnie prawdziwie ale jak to ocenić? Jaką mamy pewność, że jest tak a nie inaczej?
Po pierwsze przeczytaj jeszcze raz podane przeze mnie przykłady. Czy to jest dla Ciebie sam folklor? Ja tam widzę i toponimię, i relikty językowe, i analogie indoeuropejskie. Jak coś co nie istniało mogło pozostawić tyle śladów w obrzędowości, podaniach, języku itd.? Po drugie nie rozumiem Twojej propozycji interpretacji i wątpliwości w związku z tym wysuwanych. Opiera się ona na czymś konkretnym, jak ustalenia antropologów, czy po prostu tak ad hoc?
QUOTE(chaemuaset @ 27/11/2009, 17:33) Burze z piorunami były też w wielu innych miejscach świata ale czy wynika z tego ogólnoświatowy kult błyskawicy?
Wynikać nie wynika, ale okazuje się być faktem.
QUOTE(chaemuaset @ 27/11/2009, 17:33) Oczywiście, można by się posłużyć takimi dość wątpliwymi przesłankami ale nie kiedy chcemy dowieść ogólnosłowiańskiego kultu silnego bóstwa, które miało by do tego stać na czele panteonu. Bo jeśli tak miało by być w przypadku Peruna to dlaczego jedynym pewnym źródłem dotyczącym tego bóstwa jest latopis "Nestora"? Dlaczego o tak potężnym bóstwie, naczelniku panteonu milczą źródła, wymieniając inne bóstwa? Nie jest możliwe aby po ogólnosłowiańskim przywódcy panteonu pozostało tak mało źródeł, do tego o wątpliwej jakości.
My chyba piszemy o jakichś dwóch zupełnie różnych etnosach Słowian. O tych, których ja znam, praktycznie nie ma żadnych źródeł. Mamy tylko mniej lub bardziej luźne wzmianki, bardzo późne, właściwie tylko z dwóch regionów - Rusi i Połabia. Jeśli znasz jakieś kroniki z VI-X w., które to rozpisują się na temat pogańskich wyobrażeń Słowian w każdym zakątku Słowiańszczyzny, to proszę podaj je. Nie tylko ja będę zaskoczony, ale będzie to sensacja naukowa na skalę co najmniej europejską. A tymczasem nie dziwią mnie wcale rzekome luki w źródłach, które nie istnieją.
|
|
|
|
|
|
|
chaemuaset
|
|
|
I ranga |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 36 |
|
Nr użytkownika: 56.665 |
|
|
|
Zawód: student |
|
|
|
|
QUOTE Mamy tyle materiału z różnych dziedzin, że można go traktować wystarczająco jednoznacznie. Drogi Kolego, nie ma ku temu żadnych podstaw metodologicznych. Sama mnogość materiału nie może w żaden sposób świadczyć o jego jedno-, czy wieloznaczności. Nawet to przecież nielogiczne.
QUOTE Jakaś podstawa tych wątpliwości, że Perun to piorun?
W tą stronę nie ale brak jakichkolwiek przesłanek, że każdy piorun to Perun.
QUOTE Po pierwsze przeczytaj jeszcze raz podane przeze mnie przykłady. Czy to jest dla Ciebie sam folklor? Ja tam widzę i toponimię, i relikty językowe, i analogie indoeuropejskie. Które mają taką samą wartość jak folklor wobec milczenia źródeł pisanych dla tak ważnego bóstwa.
QUOTE Jak coś co nie istniało mogło pozostawić tyle śladów w obrzędowości, podaniach, języku itd.? No właśnie. Jaka pewność, że to pozostałość po bóstwie a nie po zjawisku atmosferycznym. No jaka? Żadna!
QUOTE Opiera się ona na czymś konkretnym, jak ustalenia antropologów, czy po prostu tak ad hoc? Opiera się na tym, że zarówno etnografowie, jak i antropolodzy, językoznawcy itd. stwierdzają: "być może"; "możliwe"; "najprawdopodbniej" zamiast: "pewne jest, że", "na pewno" itd.
QUOTE Wynikać nie wynika, ale okazuje się być faktem. O ho, ho. I do chodzimy do absurdu. Jakim cudem może okazać się faktem coś co nim się nie okazuje być? Przecież w końcu nie spotykamy się z ogólnoświatowym kultem piorunów!
QUOTE O tych, których ja znam, praktycznie nie ma żadnych źródeł. Mamy tylko mniej lub bardziej luźne wzmianki, bardzo późne, właściwie tylko z dwóch regionów - Rusi i Połabia. Jeśli znasz jakieś kroniki z VI-X w., które to rozpisują się na temat pogańskich wyobrażeń Słowian w każdym zakątku Słowiańszczyzny, to proszę podaj je. Nie tylko ja będę zaskoczony, ale będzie to sensacja naukowa na skalę co najmniej europejską. A tymczasem nie dziwią mnie wcale rzekome luki w źródłach, które nie istnieją. Oczywiście, że mówimy tylko o Rusi i Połabiu. Ale jeżeli posłużymy się materiałem jaki Ty proponujesz (folklor i tradycja ustna dając na przykład) to okaże się, że w wielu miejscach bóstwem dominującym, najważniejszym, był wcale nie Perun ale Swaróg vel Swarożyc (pomijając wszystkie kwestie proweniencji nazewnictwa). Przynajmniej jeśli chodzi o ziemie polskie.
|
|
|
|
|
|
|
|
[quote=chaemuaset,28/11/2009, 23:19] [quote]Mamy tyle materiału z różnych dziedzin, że można go traktować wystarczająco jednoznacznie. [/quote] Drogi Kolego, nie ma ku temu żadnych podstaw metodologicznych. Sama mnogość materiału nie może w żaden sposób świadczyć o jego jedno-, czy wieloznaczności. Nawet to przecież nielogiczne.
[/quote]
Nie chodzi o samą mnogość. Te informacje dostarczane przez różne dziedziny nauki wzajemnie się potwierdzają. Można byłoby mówić o ich wieloznaczności gdyby się wykluczały lub gdyby ich nie było.
[quote=chaemuaset,28/11/2009, 23:19] [quote]Jakaś podstawa tych wątpliwości, że Perun to piorun? [/quote] W tą stronę nie ale brak jakichkolwiek przesłanek, że każdy piorun to Perun.
[/quote]
Niestety znów nie rozumiem co masz na myśli. Co ma znaczyć, czy każdy piorun to Perun? To jakaś sugestia, że Słowianie uważali tylko co drugi piorun za przejaw boskiej aktywności a pozostałe za zwykłe elektryczne wyładowania atmosferyczne?
[quote=chaemuaset,28/11/2009, 23:19] [quote]Po pierwsze przeczytaj jeszcze raz podane przeze mnie przykłady. Czy to jest dla Ciebie sam folklor? Ja tam widzę i toponimię, i relikty językowe, i analogie indoeuropejskie.[/quote]Które mają taką samą wartość jak folklor wobec milczenia źródeł pisanych dla tak ważnego bóstwa.
[/quote]
Czyli jak ktoś o czymś napisał to to istniało a jak o tym nie napisał to sprawiał w ten sposób że nie istniało? To raczej magiczny sposób myślenia niż naukowy. Jeśli przejrzysz dyskusję w tematach o pochodzeniu Słowian, to przekonasz się jak mało godne zaufania są źródła pisane. Źródło pisane to nie jest źródło jedyne obiektywne i zawsze prawdziwe, jak Ty to traktujesz. Kronikarze nie opisują obiektywnego stanu rzeczy tylko własne przekonania o nim, dokonują subiektywnych ocen co lepsze a co gorsze, czemu warto poświęcić wiele miejsca a co przemilczeć. Tak więc źródło pisane to nie jest jedyne wiarygodne źródło informacji. Dyskredytując źródła językowe czy etnograficzne dyskredytujesz naukę, która za nimi stoi. Robisz z historii jedyną rzetelną naukę a z językoznawstwa czy antropologii kultury jakąś czarną magię. Historia ma dostarczać informacji prawdziwych a reszta tylko ściemnia. Tylko, że takie przekonanie może być traktowane wyłącznie jako Twoja prywatna opinia a nie stanowisko nauki, gdyż nauką, tak samo jak historia, jest językoznawstwo, religioznawstwo, antropologia...
[quote=chaemuaset,28/11/2009, 23:19] [quote]Jak coś co nie istniało mogło pozostawić tyle śladów w obrzędowości, podaniach, języku itd.?[/quote] No właśnie. Jaka pewność, że to pozostałość po bóstwie a nie po zjawisku atmosferycznym. No jaka? Żadna!
[/quote]
Skoro np. w XIX w. obrzędowość wielu regionów prezentuje nam obraz pioruna traktowanego jako bóstwo, to jaka pewność, że bóstwo jest bóstwem? Pewnie taka sama jak to, że piorun jest piorunem.
[quote=chaemuaset,28/11/2009, 23:19] [quote]Opiera się ona na czymś konkretnym, jak ustalenia antropologów, czy po prostu tak ad hoc?[/quote] Opiera się na tym, że zarówno etnografowie, jak i antropolodzy, językoznawcy itd. stwierdzają: "być może"; "możliwe"; "najprawdopodbniej" zamiast: "pewne jest, że", "na pewno" itd.
[/quote]
To ciekawe. Myślę, że czas ten stereotypowy obraz innych dziedzin nauki zastąpić wiedzą na ich temat.
[quote=chaemuaset,28/11/2009, 23:19] [quote]Wynikać nie wynika, ale okazuje się być faktem.[/quote] O ho, ho. I do chodzimy do absurdu. Jakim cudem może okazać się faktem coś co nim się nie okazuje być? Przecież w końcu nie spotykamy się z ogólnoświatowym kultem piorunów!
[/quote]
To może znów rozmawiamy o dwóch innych światach. W tym, który ja znam kult bóstw piorunowych rozciągał się od amerykańskiego Xolotla, przez afrykańskiego Obatala, po polinezyjskiego Tawhaki.
[quote=chaemuaset,28/11/2009, 23:19] Oczywiście, że mówimy tylko o Rusi i Połabiu. Ale jeżeli posłużymy się materiałem jaki Ty proponujesz (folklor i tradycja ustna dając na przykład) to okaże się, że w wielu miejscach bóstwem dominującym, najważniejszym, był wcale nie Perun ale Swaróg vel Swarożyc (pomijając wszystkie kwestie proweniencji nazewnictwa). Przynajmniej jeśli chodzi o ziemie polskie.
[/quote]
Niekoniecznie, ale jeśli nawet to...?
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|