66. O polowaniu
  Dla powyższego użytku i dla zabawy potrzeba także, by nie polować na zwierza stołowego w czasie, kiedy się płodzi. Zabronić zatem łowów tak na siecie, jako też na sidła i jakie bądź narzędzia łowieckie, by nikt nie ważył się w jaki bądź sposób polować na zające lub inną zwierzynę od św. Wojciecha do św. Jana Chrzciciela dla większego tych zwierząt rozmnożenia, by za wyłowieniem starych nic umarzać młodzi.

Ergo, moze najlepiej zaczac od Pana Tadeusza, ktory choc pisany kilka dekad po upadku Polski opisuje zwyczaje polskie lowieckie (do tego fantastyczne ilustracje Kossaka czy Androlliego etc)

Autor Pana Tadeusza o lowiectwie i polowaniu nie mial zielonego pojecia.
http://www.youtube.com/watch?v=35r8qKXjgRA
Wystarczy samemu wziasc rog bawoli, krety i sprobowac z tego i tego instrumentu
wydobyc cos wiecej niz [...]

Szczur i Kot.
Mnie to kadzą, rzekł hardzie do swego rodzeństwa,
Siedząc szczur na ołtarzu podczas nabożeństwa.
Wtem gdy się dymem kadzidł zbytecznych zakrztusił,
Wpadł kot z boku na niego, porwał i udusił.

Do myśliwstwa

Więc idziesz do myśliwstwa: ano psy zwierają,

Trąbia, a charci skaczą, sokoły brząkają.

Wspomnisz owo myśliwstwo, gdy świat będą gnąbić,

Kiedy masz wstać, za uchem będą jakoć trąbić!

Pomniż, że Cerberus, ze trzema głowami,

Rozpuścił swe ścienięta, co polują nami!

Zachowajże we wszystkim miarę z pobożnością,

Nie daj sie światu łudzić z jego wszetecznością!

"Za wyzla kon turecki; tuczonych kilka wolow
Za krogulca; wozniki za pare sokolow."

Bugle, Bugle-horn. The derivation of the word ' bugle ' is from an old name for a bull. In Latin, the word buculus is an ox, or bull. In English, bugle and bull are synonymous; but the former is obsolete, except in the extreme southern counties. At Newport (Isle of Wight), Fareham (Hants), and other towns in that district, the ' Bugle ' is a favourite sign for a tavern, denoted by a painting of a bull 'Bugle,' the musical instrument, was originally the horn of a bugle or bull, with its tip cut off, used for making what the French call buglemerU, a bellowing sound. As in Anglo-Saxon times hunters made their signals by means of a horn of this kind, the term bugle-horn, or bugle, came naturally to denote an instrument of metal producing a sound of similar character. Horns of oxen are still used by boys for frightening birds from cornfields in the South of England.

Przestroga dla myśliwych

                Mróz, ledwie mu wilczura samoczwarta zdole,
                    Śnieg do pasa, myśliwiec namówił mnie w pole.
                I zając nie uciecze, tudzież sposób łatwy,
                    Byle paszą obaczył, nakryć kuropatwy.
                Kopiemy się przez zaspy głębokie jak w pługu,
                    Wtem mi swego natura upomni się długu.
                Zbraniam się, i z racyją, bo nie według czasu,
                    Pole jako dym, blisko nigdzież nie masz lasu.
                Wszak się wleką kontrakty, rzekę, i po Pryszce,
                    Lecz skoro importun się przykrzyć kiszce,
                Kazawszy, żeby jechał z myśliwcem pachołek,
                    W upatrzony przez dzięki z konia zsiadam dołek.
                I skoro z pracą sznury dziesiąte roztroczę,
                    W sypkim śniegu niestotyż stare gnaty moczę,
                Nabieram w poły z śniegiem w szarawary lodu,
                    Aleć i ów dyjasek, nie mając rozwodu,
                (Daremnie się zadnia twarz we trzy dzwony zżyma),
                    Ani się jej chce puścić, gwałtem się jej trzyma.
                Drygant się rwie; puściwszy, trudno go poimać;
                    Nie wiedzieć, co wprzód w garści, co i w zębach trzymać.
                Rękawice w śnieg wdeptał, odrzekłbym się łowu.
                    Wiązać niepodobna, bo ów więzień znowu
                Garnie się do mnie, nie chcąc zostać tu noclegiem,
                    Że mi go przyszło garścią odgarnować z śniegiem.
                Kiedyż zaś onąż garścią cugiel w zęby kładę,
                   Zostawiłem na wąsie, ale nie pomadę.
                Wsieść w polu trudno na źle podpiętego konia;
                    Ciężar kilku sukien, tu śniegowa tonia.
                Atolim wlazł i wlokę na owym się szkapie,
                    A letnia woda ze mnie napiętkami kapie.
                Onoż moja uciecha, onoż moje pole!
                    Nie zające, porwony katu i sobole.
                Wszystkich myśliwych swoim przestrzegam przypadkiem:
                    Niechaj się każdy doma porachuje z zadkiem.''

ps
w kwestii rogu bawolego - z ksiegi angielskiej - bo przy okazji troche wiedzy sie przyda

Nie umniejszając nic doskonałemu opisowi należy jednak zauważyć, iż jest on bardziej efektem wyobraźni i fantazji autora niż rzeczywistych możliwości bawolego rogu. Ten bowiem był mimo wszystko instrumentem prymitywnym, i nawet przy zastosowaniu ustnika mógł wydać zaledwie trzy różne, buczące dźwięki. Owszem, można było zatrąbić głośno i donośnie aż powtarzały dębom dęby, bukom buki, ale trudno byłoby to nazwać muzyką. Owe nie najlepsze możliwości rogu bawolego wskazuje również Ignacy Bobiatyński w I tomie swego dzieła „Nauka łowiectwa” wydanego w roku 1823.

A Juliusza Kossaka obrazy zrodlami sa do tejze epoki dla specjalistow, dla abnegatow proznych beda li tylko obrazkami. Wsrod XIx wiecznych dziel nawiazujacych do epoki Rrzplitej wyroznia sie poemat Wincetego Pola ''Rok Mysliwca'' z ilustracjami Kossaka. http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/docmetadata?id=5279

A Juliusza Kossaka obrazy zrodlami sa do tejze epoki dla specjalistow, dla abnegatow proznych beda li tylko obrazkami

Dajze pokoj wiec a przy okazji doczytaj troche o broni mysliwskiej epoki Rzplitej Obojga Narodow - np o 'cieszynce' przypomnianej tutaj na blogu Kadrinaziego w relacji Gordona http://kadrinazi.blogspot.com/2011/10/czeshinka.html

Cieszynka to lekka, małokalibrowa strzelba myśliwska przeznaczona do polowań na siedzące ptactwo (stąd zwana też ptaszniczką),

Nota bene, jestes mysliwym albo inaczej polowales kiedys acan na zwierza z bronia palna badz z lukiem? Miales kiedys do czynienia z lowcyzm ptakiem drapieznym? Jezdziles kiedys konno w pogoni za jeleniem, sarna czy inna swierzyna lowna?

Kolejny stereotyp. I bzdet wlasciwie. Za jeleniem, sarna, zajacem czy lisem sie nie goni
ani nie gonilo konno . To robia psy (robily wlasciwie,
bo polowania tego typu zostaly zabronione niedawno w ich ostatniej ostoii - Wielkiej Brytanii).

Mysliwy na koniu ma male szanse "dogonic" zwierzyne w terenie otwartym, a w lesie
wcale. Bez psow orientujacych sie wzrokiem - chartow, badz podazajacych sladem zwierzyny
i poslugujacyh sie wechiem gonczych - ogarow, tego typu zabawa nie ma sensu.
Kto nie wierzy moze osiodlac bachmata i sprobowac w podmiejskim lasku "dogonic"
jakiegos wapiti albo wiewiorke czy innego szopa. Z duza doza prawdopodobienstwa
skonczy sie to skreceniem karku przez jezdzca albo - co gorsza - kon zrobi sobie
krzywde.
Jezdzcy podazaja za glosem psow i zblizaja sie do zwierzyny, kiedy psy ja zatrzymaja -
osacza. Albo - w przypadku mniejszej - zadusza.
Nie przypominam sobie dokladnie kto byl autorem obrazka przedstawiajacego Jagielle
galopujacego z oszczepem za zubrem na przelaj przez las. Taki sam bzdet jak melodia
wygrywana na bawolim rogu. Nie funkcjonuje dzis i nie funkcjonowalo kiedys.

Nawiasem mowiac
Polowanie par force na jelenia (dziki, losie zubry tez) - bardzo modne na zachodze a i u nas praktykowane bylo wlasciwie malo apetyczne. Jelen byl szczuty az do upadku -
to moglo sie ciagnac przez wiele godzin az do momentu kiedy zupelnie wyczerpany
stawal i zaczynal walczyc z psami. Wtedy do akcji wkraczal dojezdzacz. Dojezdzacz mial
za zdanie podazac za sfora goniaca jelenia i sygnalami rogu (ktory do tego sluzyl,
a nie do wygrywania muzyki) utrzymywac kontakt z mysliwymi. Osaczonemu przez psy
jeleniowi podjezdzacz staral sie podciac peciny, tak by uniemozliwic
mu dalsza ucieczke. Wtedy do akcji wkraczal dzielny mysliwy i zwierzaka zakluwal oszczepem,
badz dozynal duzym kozikiem - kordelasem. Dzis kwestia gustu, kiedys popularna,
choc kosztowna rozrywka.

Inna sprawa, nie dotyczaca uganiania sie na kobylce za wiewiorkami, dzis czy onegdaj
to Sasi, ktorzy przywiezli do nas metode polowan "zbiorwych" praktykowanych u nas
w Bialowiezy i Nieplomicach - miedzy innymi. I pare innych rzeczy tez.

Co to sa wlasciwie za "specjalisci" - tacy jak Ty ?

chartami polskimi lub ogarami polskimi (kiedys mielismy nasze, polskie rasy psow etc)..

przy okazji dodam ze ze stepu iranskiego pewnie przyszla tradycja na polowanie z gepardami, ktora z Kalifatu zawedrowala az do Chin Tangow. Gepardy wozono na zadzie konskim i w odpowiednim momencie puszczano za zwierzyna - byla to najbardziej krolewska forma lowow obok sokolnictwa... pewnie ja jeszcze praktykuja w Arabii Saudyjskiej czy Jordanii, a ciekawe czy u nas w czasach Rzplitej nie pojawila sie choc na chwile?

Dziki w lipcu nie zeruja ale sa osaczone i osrzeliwane przez mysliwych, nagonki pan Juliusz nie pokazal oczywiscie.. Te rogi w kwietniu rzeczywiscie sa dziwnie wielkie, ale wimy ze rosly miedzy kwietniem a sierpniem

A swoja droga to z jakiej broni mieli strzelac mysliwi z 1860tych lat polujac na ptaki jesli nie ze srutowej dubeltowki??

Lowy w formie poscigu konnego byly nie jakims rozwydzrzeniem mieszczuchow a weekendowych lowcow jak dzisiaj czy 100 lat temu, ani dworska gra, ale wprowadzeniem do nauki rzemiosla wojennego, do pokazania sprawnosci i znajomosci sztuki jezdzieckiej, do pokazania tezyzny fizncznej i tego czegos co rozni wiekszosc dzisiejszych sflaczalych facetow od tamtych mezczyzn...

Lowy konne z sokolem czy innym ptakiem drapiznym byly i sa forma najwzszej sztuki, pieknem samym w sobie, najbardziej arystokratyczna forma myslistwa (mamy nawet dzielo ceszarza Fryderyka o lowieniu z sokolem).

Gwoli gonienia konno zwierzyny lownej, zwlaszcza na stepie, to poczytaj sobie acan wspomnienia czy opisy takowych od czasow starozytnych poprzez XIX wieczne wspomnienia, nie jest kwestia czy mozna je zgonic, kwestia jest jak je zgonic i upolowac a i zeby moc wrocic konno a nie pieszo, z tusza upolowana etc. Dalej to wiadomo: ilosc slug/towarzyszy bioracych udzial w polowaniu, rodzaj broni, ilosc luzakow, rodzaj terenu w ktorym bedzie polowanie/gonitwa i rodzaj/gatunek zwierzecia na ktore sie poluje. Przodkowie nasi juz to dawno byli rozwiazali, a my sie tu biadolimy jak to pojac i moze zrekonstruowac etc