Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
2 Strony < 1 2 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Ottonowie i Henryk I, Niemcy X-XI w.
     
m-a-c
 

I ranga
*
Grupa: Użytkownik
Postów: 22
Nr użytkownika: 20.740

 
 
post 31/08/2006, 20:58 Quote Post

Witam,
odnosząc się bezpośrednio do tematu chciałybym pokrótce przedstawić jak się miały wydarzenia polityczne w Niemczech X-XI w.:

1. Geneza Rzeszy

- państwo niemieckie wyłamało się ze wspólnoty karolińskiej w 887r. wraz z osłabnięciem władzy centralnej i znalazło oparcie w dawnych wspólnotach plemiennych; odegrały one rolę integrującą w walce z niebezpieczeństwem zewnętrznym; ich przywódcami stali się bądź to najwybitniejsi możnowładcy, bądź margrabiowie sąsiednich obszarów kresowych – w ten sposób powstały księstwa: Saksonii, Frankonii, Szwabii i Bawarii;
- w 911r. umiera ostatni przedstawiciel dynastii karolińskiej w Niemczech – Ludwik Dziecię; jego zgon powoduje przekształcenie korony niemieckiej z dziedzicznej na elekcyjną; jako pierwszy w ten sposób został wybrany na króla książę frankoński Konrad, jednakże jego władza była słabsza od władzy poszczególnych książąt w ich księstwach; i tak na skutek tego, jednolite państwo stało się konglomeratem półniezawisłych ziem, czyli Rzeszą;

2. Rządy rodu Ludolfingów

- na łożu śmierci, aby uniknąć sporów elekcyjnych, Konrad miał wskazać kandydata na tron - księcia saskiego Henryka z rodu Ludolfingów; wola Konrada została spełniona (919r.);
- Henryka (zwanego później Ptasznikiem) nie interesowało zbytnio całe państwo, swoją władzę opierał głównie o Saksonię i tak np. w 926r. zawarł z Węgrami 9-letni rozejm nie obejmujący krajów południowoniemieckich; podobnie podporządkował sobie opanowaną w 925r. Lotaryngię, a Czechy zmuszone przy pomocy bawarskiej do uległości, uczynił w 929r. lennem koronnym;
- spokój ze strony Węgrów umożliwił Henrykowi podbój Słowian połabskich, których rozproszenie plemienne pozwoliło na szybkie ujarzmienie; Henryk w latach 928-929 umocnił się w dolinie Haweli, a później zmusił do zależności danniczej część Luciów i Obodrytów; w tym czasie opanował też ziemie między Łabą i Soławą; na zdobytych ziemiach słowiańskich Henryka zakładał liczne grody i osadzał wokół nich wojowników, rekrutujących się często z ministeriatów, otrzymywali w nowych prowincjach ziemię wraz z ludnością poddańczą, w zamian musieli zbrojnie służyć królowi; na wschodzie utworzono nową marchię aby utrzymać w ryzach podbitych Słowian i umocnić wpływy na terenach jeszcze nie ujarzmionych;
- Henryk w ten sposób umocnił zbrojnie państwo i czuł się gotowy do rozprawy zbrojnej z Węgrami; zatem odmówił im płacenia daniny za zawarty rozejm i to sprowokowało konflikt
- Węgrzy najechali na Saksonię, to spowodowało powstanie Słowian, co sprawiło trudności Henryka na świeżo zdobytych terenach; najeźdźcy spotkali się w Turyngii z silnym oporem i przegrali w bitwie pod Unstrutą (933r.) i odtąd zaniechali wypadów na Saksonię;
- w wyniku sukcesów wzrost prestiżu Henryka był tak wielki, że po jego śmierci w 936r., elektorzy wybrali na króla jego syna Ottona; koronacja odbyła się w Akwizgranie (ulubionej siedzibie Karola Wielkiego) i to była wskazówka jaki kurs polityczny obierze Otton;
- już na początku panowania spotkał się z niebezpiecznymi dla państwa antagonizmami poszczególnych księstw; niezadowolenie budziło również oddanie Marchii Wschodniej bliskiemu Ottonowi Hermanowi Billungowi; Otton jednak zaprowadził porządek nie cofając się przed użyciem siły;
- w realizacji planów centralistycznych Otton oparł się na 2 czynnikach: wyższa hierarchia kościelna, której przedstawiciele w drodze feudalizacji stali się lennikami króla, a duchowni reprezentowali w terenie interes monarchy; drugim czynnikiem była najbliższa rodzina Ottona, która drogą dynastycznych posunięć króla, weszła w posiadanie księstw terytorialnych, jednakże okazało się, że interesy krewniaków nie zawsze pokrywały się z interesami króla, a nieraz wchodzili oni w skład opozycji wobec króla i też brali udział w wystąpieniach zbrojnych feudałów przeciw Ottonowi;
- w tym czasie we Włoszech panował chaos, walkę o koronę włoską toczyli królowie Burgundii i to otwierało książętom Szwabii i Bawarii widoki rozszerzenia swych posiadłości kosztem włoskich sąsiadów - a być może nawet zdobycia tamtejszego tronu - w razie powodzenia tych planów układ stosunków w Rzeszy musiałby ulec zmianie, a przewaga Saksonii nie dałaby się utrzymać i Otton doskonale to rozumiał, więc pod pretekstem interwencji na rzecz księżniczki burgundzkiej Adelajdy, przekroczył Alpy w 951r.; wobec zręcznej gry dyplomatycznej książąt południowoniemieckich, orzyniosło mu to jedynie zwierzchność lenną nad królem Włoch Bernegarem z Iwrei i małżeństwo z Adelajdą;
- przeciwko Ottonowi wystąpił jego syn, który obawiał się utraty prawa dziedziczenia na rzecz potomstwa Ottona i Adelajdy; Ottonowi, przy pomocy duchowieństwa, udało się opanować dosyć duże powstanie;
- w czasie tej wojny domowej w 954r. wystąpili Śłowianie połabscy, a w 955r. rozpoczęła się inwazja Węgrów; jednakże nastąpiła mobilizacja sił tak, że nawet do Ottona przyłączyli się niedawni jego przeciwnicy; Węgrów rozgromiono w bitwie na Lechowym Polu (sierpień 955r.) i zaraz po tym siły skierowano przeciw powstańcom słowiańskim, których niedługo rozgromiono (październik 955r.);
- w wyniku pozbycia się tych wszystkich problemów, Otton wyprawił się do Włoch w 961r., w celu poskromienia Bernegara, który zamieszki w Niemczech chciał wykorzystać do zerwania zależności lennej; Bernegar został pokonany i uciekł do Iwrei, a Otton został królem Włoch; jednakże polityka emancypacyjna Bernegara dalej zagrażała samodzielności Rzymu papieskiego, dlatego papież Jan XII poprosił Ottona o pomoc; Otton pomógł i w rezultacie tego papież musiał związać się z o wiele groźniejszym dla siebie kontrahentem niż Bernegar; na razie Otton poprzestał na koronie cesarskiej, którą uzyskał 2.02.962r.
- powstało państwo nawiązujące do tradycji Imperium Rzymskiego; ambicją Ottona było podporządkowanie sobie całego świata chrześcijańskiego; Otton był na tyle silny, że papiestwo zostało mu podporządkowane i papieżem mógł zostać tylko ten, kto uprzednio złoży przysięgę na wierność cesarzowi;
- utworzenie Cesarstwa przyniosło dynastii saskiej zainteresowanie południem, a na wschodzie Otton poprzestał na defensywie co wywołało niezadowolenie wśród Sasów;
- Otton I umiera w 973r., rządy przeszły na jego syna Ottona II w wyniku dokonanej jeszcze za życia ojca koronacji królewskiej i cesarskiej, Otton II musiał się zmierzyć z opozycjonistami i ich kontrkandydatem w osobie stryjecznego brata królewskiego Henryka Kłótnika, jednakże Otton II po spacyfikowaniu kraju i zabezpieczeniu granic od zachodu, udał się do Włoch - chciał dokończyć dzieło jego ojca i zagarnąć cały Płw. Apeniński; usunął Greków i Saracenów, lecz wyprawa do Kalabrii zakończyła się dotkliwą porażką wojsk cesarskich (982r.); rozpoczął więc przygotowania do odwetu, ale umarł nagle w 983r.;
- 3-letni syna Ottona II - Otton III, nie był w stanie sam rządzić (był koronowany na króla jeszcze za życia ojca); o opiekę nad nim walczyła cesarzowa wdowa Teofano i Henryk Kłótnik; sprawę pogorszyło powstanie Słowian połabskich, którzy zagrozili nawet posiadłościom saskim na zachód od Łaby; cesarzowa musiała pójść na wiele kompromisów, w tym na ustępstwa wobec Henryka Kłótnika; zapewniło jej to utrzymanie władzy i oddanie jej na łożu śmierci Adelajdzie (wdowie po Ottonie I);
- w 955r., kiedy Otton III przejął w końcu władzę, czekały go liczne trudności; miał on ambicję kontynuowania tradycji rzymskich i przystąpił do realizacji własnej wizji państwa uniwersalnego, obejmującego również Bizancjum, a wchodzące w jego skład kraje: Galia, Germania, Italia, Sklawinia, miałyby równe prawa; władza najwyższa w sprawach świeckich i duchowych należałaby do cesarza, którego pomocnikiem w dziedzinie duchowej byłby papież; Otton III uzależnił od siebie papiestwo obsadzając je oddanymi sobie ludźmi (papieże Grzegorz V i Sylwester II);
- taka polityka budziła niezadowolenie Rzeszy, czującej się zepchniętą w dół hierarchii, toteż szybko rosła opozycja wobec cesarza;
- we Włoszech, w wyniku działalności agentów bizantyjskich, wybuchło powstanie antyniemieckie; cesarz musiał co chwile wędrować z Rzeszy do Włoch i odwrotnie - w wyniku wędrówki nabawił się malarii i zmarł w 1002r.;
- śmierć Ottona III przyniosła oddanie władzy opozycji i jej kandydatowi Henrykowi II Bawarskiemu (syn Henryka Kłótnika) - nawrót do ekspansji ku wschodowi; nowa polityka wplątała Henryka w długoletnią wojnę z Polską i opóźniło starania o koronę cesarską; poza tym trzeba było na nowo zdobywać Włochy;

3. Rządy rodu Salickiego

- Henryk II umiera bezpotomnie w 1024r.; korona przeszła do rąk książąt frankońskich z rodu Salickiego, spokrewnionych z dynastią saską; najpierw królem został Konrad II; dążył on do wewnętrznego wzmocnienia Rzeszy; podjął wyprawę do Włoch i koronował się na cesarza (1027r.) oraz poprzestał na zabezpieczeniu południowego odcinka tamtejszej granicy - osadzał w jego pobliżu przybyłych z północnej Francji rycerzy normandzkich ;
- opanowanie opozycji koncentrującej się na południu, a także zachodzie i mającej powiązania z budzącymi niepokój na granicy wschodniej Słowianami, zajęło mu parę lat;
- wymarcie dynastii rządzącej Królestwem Burgundii (1032r.), w świetle umowy, zapewniło mu panowanie nad tym terenem i musiał walczyć o to z rywalami obawiającymi się takiego wzrostu jego władzy - wygrał i stał się panem wszystkich przełęczy alpejskich;
- te sukcesy pozwoliły mu działać na wschodzie; po otrzymaniu pomocy od sąsiadów Polski zaatakował ją i zmusił Mieszka II do rezygnacji z tytułu królewskiego;
- wzrost potęgi feudałów duchowych i świeckich stał się niebezpieczny dla Cesarstwa; w walce z nimi Konrad przyznał drobnym wasalom prawo dziedzicznego posiadania lenn - chciał osłabić potęgę feudałów i zapewnić sprzymierzeńców pośród szeregowego rycerstwa, za następców Konrada nastąpiło zaostrzenie stosunków między koroną a światem feudalnym;
- w 1039r. obejmuje władzę syn Konrada II - Henryk III; w walce z feudałami uzyskał on przewagę, podnosząc prestiż Cesarstwa do niespotykanego dotąd poziomu; uporządkował sprawy wewnętrzne Rzeszy i Burgundii (przeniósł do niej Treuga Dei - pokój boży ustanowiony w 1027 r. zakaz prowadzenia wojen między czwartkiem [wieczór] a
poniedziałkiem [rano], następnie rozszerzony o okres adwentu i wielkiego postu; stosowali go papieże i biskupi do XIII w. w celu ograniczenia wojen feudalnych) i narzucił zwierzcznictwo lenne Węgrom, to w końcu pozwoliło mu na zajęcie się sprawą Włoch; zadbał o obsadzenie tronu papieskiego przez oddanych sobie prałatów niemieckich - byli oni wykonawcami jego planów politycznych; okres rządów Henryka III otrzymał miano cezaropapizmu;
- Henryk II umiera przedwcześnie (1056r.), a koronę dziedziczy 6-letni Henryk IV i to wyzwala czynniki odśrodkowe w państwie - odrodziła się potęga feudałów, którzy dążyli do rozbicia Rzeszy;
- Henryk IV obejmuje rządy w 1065r., a sytuacja w której się znalazł przerastała jego siły: dążenia emancypacyjne księcia polskiego, powstanie Sasów w połączeniu z antyfeudalnymi ruchami tamtejszego chłopstwa, we Włoszech pozycja cesarska uległa osłabieniu poprzez ówczesną politykę papiestwa;
- władza świecka w XI w. osiągnęła zdecydowaną [rzewagę nad władzą duchowną, bardzo osłabioną przez wypaczanie wartości chrześcijańskich (symonia, nepotyzm, nikolaizm), a także prawo inwestytury; wynikiem tego było powstanie ruchu reformatorskiego (kongregacja klunicka...), który popierało Cesarstwo (ruchy religijne przekształcały się w ruchy antyfeudalne, gdyż krytyka rozkładu pobyczajowego i sprzecznych z nakazami Ewangelii stosunków społecznych przynosiła poparcie ludu), lecz próbowało ono usuwać skutki, nie ingerując w przyczyny - inwestyturę uważano za należne sobie prawo, gdyż pozwalało ono monarsze mieć wpływa na obsadę stanowisk kościelnych, odgrywających olbrzymią rolę w zarządzaniu państwem; z trzech postulatów reformy, Cesarstwo uznawało jedynie zwalczanie symonii (ale i tak jedynie w najbardziej jaskrawych przejawach);
- Kościół miał w planach wyzwolenie papiestwa spod kurateli cesarskiej; stało się to możliwe dopiero gdy cesarz ofiarował dodność papieża Leonowi IX (1048r.), który okazał się zwolennikiem reform; swoje dobre stosunki z dworem cesarskim wykorzystał do podniesienia znaczenia Kościoła rzymskiego i ułatwił w ten sposób zadanie swoim następcom; papież Mikołaj II wprowadził w 1059r. innowację polegającą na tym, że papież papież miał być teraz wybierany w zamkniętym gronie kardynałów; wykorzystano sytuację po śmierci Henryka IIIi papiestwo umocniło swą pozycję stając się hegemonem na Płw. Apenińskim poprzez wasalstwo księcia Nromanów Roberta Guiscarda (1059r.); także zbliżenie się do monarchii kapetyńskiej stworzyło możliwości sojuszu w razie otwartego konfliktu z Cesarstwem;
- papież Grzegorz VII nawoływał do "połączenia w jedności i zgodzie papiestwa i Cesarstwa", to jednak w zapisce "Dictatus papae" zajął inne stanowisko; notatka zawierała postulaty do realizacji których dążyła kuria rzymska i które świadczyły o zwycięstwie tendencji teokratycznych w otoczeniu Grzegorza VII oraz były zapowiedzią polityki zwanej papocezaryzmem;
- Henryk IV zajęty w pierwszych latach swoich rządów sprawami wewnętrznymi Rzeszy nie przeciwstawiał się procesowi emancypacyjnemu papiestwa;
- synod rzymski 1075r. potępił nie tylko symonię i nikolaizm, ale także inwestyturę świecką i wraz z pochodzącym z tego roki "Dictatus papae", obudził czujność Henryka; w tym czasie sytuacja w RZeszy poprawiła się i władca mógł poświęcić więcje uwagi sprawie Włoch, swojej przyszłej koronacji cesarskiej oraz stosunkowi do Kościoła w ogóle, a do papiestwa w szczególności;
- Henryk IV zdał sobie sprawę z niebezpieczeństwa ze strony Grzegorza VII po synodzie biskupów w Wormacji 24.01.1076r. i zaatakował legalność wyboru papieża, skłonił obecnych do wypowiedzenia mu posłuszeństwa jako samozwańcowi i uznania jego dotychczasowych poczynań za nieważne;
- dwór królewski zszokowała wiadomość, że Grzegorz VII nie tylko się nie ugiął (co wcześniej było normalne) wobec niemieckiego władcy, ale rzucił na Henryka klątwę i zwolnił jego poddanych z przysięgi złożonej "niegodnemu władcy";
- działanie papieża uaktywniło w Rzeszy opozycję przeciw królowi, która wypowiedziała mu posłuszeństwo, żądając by stawił się przed sejmem Rzeszy i poddał jego decyzjom;
- Henryk znalazł się w odosobnieniu; by zrzucić ekskomunikę udał się do Włoch zaskakując Grzegorza VII, który w obawie przed Henrykiem udał się do zamku w Canossie; pod murami Canossy Henryk IV publicznie zaczął pokutować; otoczenie papieża, będące pod wrażeniem, przekonało Grzegorza VII do zdjęcia ekskomuniki z króla i jego towarzyszy;
- odzyskując prawa monarsze, Henryk rozpoczął walkę z przeciwnikami w Niemczech; w latach 1077-1080 zwalczał szwagra Rudolfa (księcia szwabskiego) obranego przez książąt Rzeszy antykrólem;
- szala zwycięstwa w Reszy przechyliła się na stronę Henryka IV i mógł on wrócić do sprawy Włoch; na synodzie w Brixen w Tyrolu, na którym zebrali się antygregroiańscy biskupi niemieccy 25.06.1080r., uznano Grzegorza VII za pozbawionego tiary i obwołano nowego papieża Witberta (arcybiskupa Rawenny);
- Henryk IV mógł teraz zlekceważyć powtórną klątwę Grzegorza VII i przystąpił do zbrojnego porządkowania spraw Włoch, a właściwie ich podporządkowania; nie było to łatwe; dopiero w 1084r. wojska niemieckie wdarły się do Rzymu i dopilnowały intronizacji antypapieża i koronacji cesarskiej Henryka IV;
- odsiecz normańska wyzwoliła obleganego w Zamku św. Anny Grzegorza VII i zmusiła cesarza do odwrotu; wobec niepewnej sytuacji w Rzymie, Grzegorz VII wycofał się z Normanami na południe i na wygnaniu w Salerno zakończył życie w 1085r.;
- dopiero za pontyfikatu Urbana II (1088-1099) szala zwycięstwa przechyliła się na stronę wyznawców idei gregoriańskich;
- Henryka IV umiera w 1106r.;

Notatkę tą sporządziłem w oparciu o książki: R. Collins "Europa wczesnośredniowieczna od roku 300 do 1000"; T. Manteuffel "Historia powszechna średniowiecze". Mam nadzieję, że będzie komuś pomocna.
Pozdrawiam.
 
User is offline  PMMini Profile Post #16

     
paulus
 

VI ranga
******
Grupa: Przyjaciel forum
Postów: 1.256
Nr użytkownika: 8.564

 
 
post 14/01/2007, 6:29 Quote Post

Niedawno ukazala sie swietna publikacja traktujaca bardzo szczegolowo bitwe na Lechowym Polu jak tez wplyw tej bitwy na historie Cesarstwa:

C. Bowlus, The Battle of Lechfeld And Its Aftermath, August 955: The End of the Age of Migrations in the Latin West (Ashgate, 2006).

http://www.amazon.com/Battle-Lechfeld-Its-...ie=UTF8&s=books


Pozdrawiam
 
User is offline  PMMini Profile Post #17

2 Strony < 1 2 
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej