Wiem, czytałem (chyba, że kiepsko czytałem, to proszę mnie naprowadzić). Nie chodzi mi o początki królestwa Partów, ale o same początki rodu, a tego tam nie znalazłem. A w ogóle to przede wszystkim chodzi mi o źródła.

Wiem, czytałem (chyba, że kiepsko czytałem, to proszę mnie naprowadzić). Nie chodzi mi o początki królestwa Partów, ale o same początki rodu, a tego tam nie znalazłem. A w ogóle to przede wszystkim chodzi mi o źródła.

Niestety historycznie nic nie wiadomo o poprzednikach Arsacesa I, poza tym, że Parnowie/Aparnowie byli koczownikami w Azji Środkowej zanim opanowali pod wodzą Arsacesa Partię, korzystając z zaburzeń w monarchii Seleucydów. Niektóre źródła, szczególnie czerpiące z irańskiej tradycji historycznej (te są dość późne, bo pochodza z okresu już po podboju arabskim Iranu) czy proweniencji rzymskiej podają imiona przodków Arsacesa - np. Ferdousi w Szachname wyprowadza linię Arsacesa od Key Qobada; Thalibbi od syna Key Qobada, Key Ara - taki wywód jest symptomatyczny: Arsacydzi zyskują w ten sposób pochodzenie od wzorcowej dynastii w światopoglądzie irańskim - Kejanidów: upraszczając niektórzy uważają Kejanidów za coś w rodzaju mitycznej projekcji Achemenidów; kronikarz bizantyński Synkellos przypisuje Arsacesowi pochodzenie od Persa Artakserksesa, natomiast Focjusz, streszczając zaginioną dziś Parthica Arriana (cod. 58), podaje, że "Arsaces i Tiridates byli braćmi, dziećmi Arsacesa, syna Arsacesa, którego ojcem był Friapites" - niestety ten przekaz tak naprawdę więcej gmatwa niż wyjaśnia
W każdym razie w niektórych wywodach pochodzenia Arsacydów widać ich ścisłe powiązanie ze światem irańskim, czy to rzeczywiste, czy stworzone później na użytek propagandowy, swego radzaju arsacydzkiego iranizmu.
Jako lektury po polsku polecam:
J. Wolski, Imperium Arsacydów, Poznań 1996; M. Olbrycht, Iran starożytny, [w:] Historia Iranu, pod red. A. Krasnowolskiej, Wrocław 2010; B. Składanek, Historia Persji, t. I, Warszawa 1997 i dalsze wyd.; M. Składankowa, Bohaterowie, Bogowie i demony dawnego Iranu, Warszawa 1984, tejże, Mitologia Iranu, Warszawa 1989.

Ciekawe czy to jest gdzies na necie - jakas polska biblioteka cyfrowa polska?
Jest - Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa. Tylko profesor zmienił nazwisko jakoś w tamtych latach, w każdym razie pierwsza cześć artykułu w 4 zeszycie Eosu za 1937 jest sygnowana pierwotnym nazwiskiem: Dzida, natomiast druga już jako "Wolski". Natomiast niemieckie czasopismo "Historia. Zeitschrift für Alte Geschichte" jest dostępne via Istor. Tutaj musisz mieć wykupiony dostęp.

a przeklad mosci Duleby byl wierszem?

A niestety pamięć mnie zawodzi w tej materii. W każdym razie najpierw Księga królewska Ferdousiego w przekł. Dulęby wyszła w wyborze w PIW-owskiej serii Bibliotheca Mundi, zob. tutaj. Wreszcie wyszedł w 2004 r. pierwszy tom pełnego przekładu, który pozostawił po sobie zmarły w 1987 r. prof. Dulęba, niestety obecnie ciężko dostać - zob. nomos.
Patryka Skupniewicza artykułów trochę czytałem - w końcu jeden z niewielu autorów piszących w Polsce i po polsku o kwestiach związanych z Iranem Sasanidów.
Wracając do artykułów prof. Wolskiego, to tak jak przypuszczałem, opierał się na źródłach proweniencji grecko-rzymskiej.