Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Kult boga Mitry na przestrzeni epok starożytnych
     
jesik95pl
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 1
Nr użytkownika: 100.753

Heliodromus Soter
Zawód: Student
 
 
post 10/12/2016, 13:17 Quote Post

Witam,

Ostatnim czasem zainteresowałem się kultem perskiego bóstwa solarnego - Mitry.

Bardzo zależałoby mi na możliwości przeanalizowania zmian formy kultu tego bóstwa na przestrzeni epok starożytnych tj. od jego indoeuropejskich korzeni wśród wedyjskiego ludu Ariów, poprzez perską Awestę, aż do starożytnego Rzymu i upadku kultu w V w. n.e. Nie jest to jednak proste, gdyż o literaturę, czy też rzetelne monografie naukowe, a szczególnie w języku polskim, jest w tym temacie niezwykle trudno.

Czy ktoś z was może interesował się tym tematem i zna literaturę lub opracowania naukowe (najlepiej w języku polskim, ale nie koniecznie), które mógłby mi polecić. Szczególnie ciężkie jest odnalezienie prac dotyczących kultu z okresu wedyjskiego i perskiego. Dlatego za najmniejszą pomoc choćby w nakierowaniu na drogę poszukiwań będę ogromnie wdzięczny.

Pozdrawiam wink.gif

Ten post był edytowany przez jesik95pl: 10/12/2016, 13:21
 
User is offline  PMMini Profile Post #1

     
Wirakocza
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 3
Nr użytkownika: 99.898

Michal Jaworski
Zawód: Uczen
 
 
post 10/12/2016, 18:30 Quote Post

Witam, dołączam się do pytania kolegi smile.gif Także interesuję się Mitrą smile.gif Przy okazji poprosiłbym o jakieś interesujące informacje na temat zaratusztrianizmu smile.gif
 
User is offline  PMMini Profile Post #2

     
Latene
 

III ranga
***
Grupa: Użytkownik
Postów: 116
Nr użytkownika: 100.242

Stopień akademicki: TROLL KLON
 
 
post 10/12/2016, 20:29 Quote Post

Czy to prawda, że wyznawcą Mitry był następca Konstantyna - Juliusz Apostata?

W różnych miejscach podają, że chodziło o kult Heliosa, ale dwa razy w filmach popularno-naukowych o Konstantynie spotkałem się z informacją, że Juliusz przywracał prawa związane ze składaniem ofiar (co było wcześniej powodem prześladowań chrześcijan), a sam przechodził przez rytuał oblania krwią ofiarnego byka (stojąc pod miejscem składania ofiar). I był to element kultu Mitry.

Ten post był edytowany przez Latene: 11/12/2016, 13:07
 
User is offline  PMMini Profile Post #3

     
dammy
 

VI ranga
******
Grupa: Użytkownik
Postów: 1.384
Nr użytkownika: 99.933

Adam Marks
Zawód: wiele zawodow
 
 
post 31/12/2016, 20:15 Quote Post

QUOTE(jesik95pl @ 10/12/2016, 14:17)
Bardzo zależałoby mi na możliwości przeanalizowania zmian formy kultu tego bóstwa na przestrzeni epok starożytnych tj. od jego indoeuropejskich korzeni wśród wedyjskiego ludu Ariów, poprzez perską Awestę, aż do starożytnego Rzymu i upadku kultu w V w. n.e. Nie jest to jednak proste, gdyż o literaturę, czy też rzetelne monografie naukowe, a szczególnie w języku polskim, jest w tym temacie niezwykle trudno.


"Czciciele ognia, czasu i szatana : "zaratusztrianizm, zurwanizm, anahityzm, mitraizm, manicheizm, mazdakizm, mazdazanizm, jazydyzm" Andrzej Sarwa.
"Misteria Mitry" G. R. S. Mead ; przeł. Angelika Tołysz.
http://lubimyczytac.pl/ksiazka/86288/zaratusztrianie
Przy pierwszej lekturze trzeba uważać na niektóre detale związane z przekładem.

QUOTE
Czy ktoś z was może interesował się tym tematem i zna literaturę lub opracowania naukowe (najlepiej w języku polskim, ale nie koniecznie), które mógłby mi polecić. Szczególnie ciężkie jest odnalezienie prac dotyczących kultu z okresu wedyjskiego i perskiego. Dlatego za najmniejszą POMOC choćby w nakierowaniu na drogę poszukiwań będę ogromnie wdzięczny.


W porządku. Rozsiądź się odpal google i zaczynamy:
http://sady.up.krakow.pl/antrel.rygweda.ht...ALA_5_Hymn_63_| _Mitra_i_Waruna
W mandali hymnie 63-tym widzimy Warunę w parze z Mitrą. Byli oni asurami i przy okazji aditjami czyli dziećmi boga słońca Surji. Trzeba pamiętać, że czasem Waruna był nazywany Medhira, a raczej był to jego przejaw.
http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Ahura_Mazda
I też w takiej formie czasem występował z Mitrą w parze. Jak widać mieli oni władzę nad niebem:

"Do nieba sięga wasza moc czarowna:
Słońce się zjawia, światło, oręż barwny!
Wy GO kryjecie chmurami i deszczem,
Pardżanji krople miodowe spadają!"


Jakąś formę interakcji ze słońcem (wszak byli dziećmi Surji)

"Przez prawo całym władacie wszechświatem,
Słońce, wóz lśniący, na niebie wieszacie!"


Ale byli również strażnikami prawa:

"Na wóz wstępują stróżowie praw wiecznych,
Porządku dawcy na najwyższym niebie,
Komuście chętni, Mitro i Waruno,
Dla tego niebo słodkim deszczem spływa.


W rygwedzie mamy jeszcze jeden dobitny fragment o Mitrze jako strażniku prawa:
http://www.sacred-texts.com/hin/rigveda/rv03059.htm

W innej sanhicie-samawedzie możemy się dowiedzieć o Mitrze jako o pośredniku między Światem Bogów, a zewnętrznym. Przejawia się on w wielu formach życia i zjawisk i jest odpowiedzialny za dobra, które spotykają ludzi:

"Mitra is the brain comprising the brain cells variously referred to as
grains, drops, caves and the nerve fibres referred to as grass, hair,
threads etc. The brain too is referred to as fat, porridge etc. The brain
may be said to be computer of creator who feeds the brain and sustains it
to carry on life-activity through his assistants. The brain mediates
between the universal Devas and the external world and acts as central
exchange between them. All the universal Devas enter the brain through the
skull which is not impervious to them."

samaweda XII Mitra
https://books.google.pl/books?id=eV5rj5YwLk...amaveda&f=false

"ZARYS DZIEJÓW RELIGII" Praca zbiorowa pod redakcja Komitetu: prof. dr Józef Keller - przewodniczący prof. dr Wiesław Kotański prof. dr Witold Tyloch mgr Bogdan Kupis rozdział "Religie Indii":
"I tak Mitra i Waruna to dwaj stróże Ryty (czuwający nad porządkiem moralnym) i można się tylko domyślać, że Mitra był zrazu bogiem słońca, a Waruna - może księżyca."
Rozdział opracował Eugeniusz Słuszkiewicz.

Później na etapie braminizmu weszła nowa generacja bóstw, zmieniła się hierarchia. Choć Mitra zachował "stanowisko" strażnika ryt to coraz rzadziej był obiektem kultu. Został zdegradowany przez Manu.

A teraz Iran:
W zoroastryźmie (nie mylić z pierwotnym mazdaizmem) startuje z pozycji jazata czyli trzecia liga, ale jest przedmiotem kultu jako bóstwo solarne:

"10. And we worship Ahura and Mithra with our sacrifice, the lofty, and
imperishable, and holy two, and the stars, moon, and sun, among the plants
of the Baresman, and Mithra, the province-lord of all the provinces, even
Ahura Mazda, the radiant, the glorious, and the good, valiant, and
bountiful Fravashis of the saints"
jasna 10 Awesta
http://www.avesta.org/yasna/index.html#y0

Dalsze dzieje w Iranie: "ZARYS DZIEJÓW RELIGII" Praca zbiorowa pod redakcja Komitetu:
prof. dr Józef Keller - przewodniczący prof. dr Wiesław Kotański prof. dr Witold Tyloch mgr Bogdan Kupis
Rozdział: "Religie Iranu"

"Kult Mitry przetrwał w Iranie od epoki indoirańskiej. Dowodem jego staro­żytności są napisy z XIV wieku p.n.e., znalezione na terenie Kapadocji, w których imię Mitry widnieje obok Waruny, Indry i Nasatiów. Mitra (nowoperskie mihr -,, słońce") uchodził początkowo za jednego z jazatów (por. nowopers. jazdan -„bóg"), czyli geniuszy, aniołów. Utożsamiano go ze słońcem i uważano za boga przymierza między siłami niebios i piekieł. Czczono go jako bóstwo światła i wroga ciemności oraz źródło życiodajnej siły.Za panowania ostatnich Achemenidów (IV wiek p. n. e) Mitra zajął stanowi­sko równe Ahuramazdzie: był ostoją królewskiej władzy, król wzywał go na świadka swej przysięgi, uciekał się do jego pomocy w czasie walki itd. W końcu stał się głównym przedmiotem kultu religijnego nazywanego mitraizmem. Mitraizm, jakkolwiek jest samodzielną religią, genetycznie ma bliski związek z typowo perskim dualizmem. Z powodów dotąd nie wyjaśnionych nie został objęty reformą Zaratusztry i poszedł odrębną niż medyjsko-perski mazdeizm drogą. Największa świetność mitraizmu przypada na przełom III i IV wieku n. e., kiedy jako perski kult słońca stał się państwową religią Rzymian. Potem mitraizm począł powoli zanikać. W V wieku n.e. traci swoje uprzywilejowane stanowisko i wegetuje już tylko w niektórych prowincjonalnych zakątkach imperium rzymskiego. Pozostałości kultu mitrańskiego zachowały się do dziś dnia w irańskim święcie mihńdian, obchodzonym w czasie jesiennego zrównania dnia z nocą, w nazwie miesiąca - mihr (siódmy miesiąc perskiego roku słonecznego), w nazwie słońca -mihr oraz w modnych obecnie imionach osobowych: Mihrdad („dany od Mitry"), imię męskie, i Mihri (,,Słoneczna"), imię żeńskie."

W zoroastryźmie sasanidzkim doszło do sytuacji trochę przypominającej Indie. Mitra stał się strażnikiem prawa. Myślę, że to była pożyczka z Indii:

"The allotted work of Mihr is to adjudge the world with truthfulness. 71. As one says, “Mihr of the wide pasture lands, having a thousand EARS and ten thousand eyes." 72. Its having wide pasture lands is this that if one can come and go fearlessly in the desert, it is due to Mihr. 73. Its having a thousand ears is this that five hundred spirits are doing its work of hearing. Its having ten thousand eyes is this that five thousand spirits perform its work of seeing, saying, “O Mihr! listen to this too and listen to that as well; see this too and see that as well.'' It is engaged with the sun every day till midday in this work. Therefore the judge on earth dispenses justice till midday. 74. Of Mihr one says this too, “It is ruler over all the countries, that is, there will be justice to every person and every object whom it approaches, whom Ohrmazd created the most glorious of all the spiritual Yazads." 75. And there is a spirit who is with the Yazad Mihr, whom one calls cooperator of Mihr. Its place is betwixt the moon and the sun." Rozdział 26 wers 70 Większy Bundahiszn. Częstym sprzymierzeńcem Mitry jest Suk.

http://www.avesta.org/mp/grb12.htm#chap26 Greater Bundahishn
I na razie tyle.

QUOTE(Wirakocza @ 10/12/2016, 19:30)
Witam, dołączam się do pytania kolegi smile.gif Także interesuję się Mitrą smile.gif Przy okazji poprosiłbym o jakieś interesujące informacje NA TEMAT zaratusztrianizmu


Cały powyższy tekst jest też dla Ciebie oraz:
http://www.historycy.org/index.php?showtopic=126218
http://www.historycy.org/index.php?showtopic=5239
http://www.historycy.org/index.php?showtopic=100765&st=30
http://www.historycy.org/index.php?showtopic=65422
http://www.historycy.org/index.php?showtopic=149544
Trochę tego było.

QUOTE(Latene @ 10/12/2016, 21:29)
Czy to prawda, że wyznawcą Mitry był następca Konstantyna - Juliusz Apostata?

W różnych miejscach podają, że chodziło o kult Heliosa, ale dwa razy w filmach popularno-naukowych o Konstantynie spotkałem się z informacją, że Juliusz przywracał prawa związane ze składaniem ofiar (co było wcześniej powodem prześladowań chrześcijan), a sam przechodził przez rytuał oblania krwią ofiarnego byka (stojąc pod miejscem składania ofiar). I był to element kultu Mitry.


W pytaniu zawarłeś odpowiedź. Nie był. Miał fazę na synkretyzmy. Na tym forum sporo o tym było. Trzeba trochę poszukać.

Ten post był edytowany przez dammy: 31/12/2016, 21:20
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #4

     
Latene
 

III ranga
***
Grupa: Użytkownik
Postów: 116
Nr użytkownika: 100.242

Stopień akademicki: TROLL KLON
 
 
post 31/12/2016, 21:31 Quote Post

QUOTE(dammy @ 31/12/2016, 20:15)
QUOTE(Latene @ 10/12/2016, 21:29)
Czy to prawda, że wyznawcą Mitry był następca Konstantyna - Juliusz Apostata?

W różnych miejscach podają, że chodziło o kult Heliosa, ale dwa razy w filmach popularno-naukowych o Konstantynie spotkałem się z informacją, że Juliusz przywracał prawa związane ze składaniem ofiar (co było wcześniej powodem prześladowań chrześcijan), a sam przechodził przez rytuał oblania krwią ofiarnego byka (stojąc pod miejscem składania ofiar). I był to element kultu Mitry.


W pytaniu zawarłeś odpowiedź. Nie był. Miał fazę na synkretyzmy. Na tym forum sporo o tym było. Trzeba trochę poszukać.
*


Z tego co napisałeś to jak najbardziej by się zgadzało.
Mitraizm jest kultem słońca, jeden z najbardziej znanych przedstawień Mitry to Mitra składający ofiarę z byka.
Więc jak najbardziej pasuje, że Juliusz Apostata był wyznawcą mitraizmu, również to, że mowa jest o przywracaniu przez Apostatę dawnego porządku.

Za imperiumromanum.edu:
Kult boga Mitry był niezwykle popularny wśród żołnierzy. Bóstwo to miało zabić byka, którego krew stała się podstawą pod wszechświat. Pod koniec II wieku i w III wieku n.e. jego wyznawcą został cesarz Kommodus (180‒192 n.e.). Jako Sol Invictus („Słońce Niezwyciężone”) Mitra czczony był przede wszystkim od czasów Aureliana przez cesarzy rzymskich, wśród których znalazł się także młody Konstantyn I (306‒337 n.e.).

Jeden z najbardziej znanych wizerunków Mitry:

user posted image
 
User is offline  PMMini Profile Post #5

     
dammy
 

VI ranga
******
Grupa: Użytkownik
Postów: 1.384
Nr użytkownika: 99.933

Adam Marks
Zawód: wiele zawodow
 
 
post 1/01/2017, 1:20 Quote Post

QUOTE(Latene @ 31/12/2016, 22:31)
Za imperiumromanum.edu:
Kult boga Mitry był niezwykle popularny wśród żołnierzy. Bóstwo to miało zabić byka, którego krew stała się podstawą pod wszechświat. Pod koniec II wieku i w III wieku n.e. jego wyznawcą został cesarz Kommodus (180‒192 n.e.). Jako Sol Invictus („Słońce Niezwyciężone”) Mitra czczony był przede wszystkim od czasów Aureliana przez cesarzy rzymskich, wśród których znalazł się także młody Konstantyn I (306‒337 n.e.).

Jakoś nie widać w podanym przez Ciebie cytacie Juliana natomiast na tej samej stronie można wyczytać:

"Julian był ostatnim cesarzem wyznającym religię dawnych Rzymian; zarówno jego stryj – Konstantyn (Wielki), jak i cała rodzina wyznawała już chrześcijaństwo. Pozornie czynił tak też i Julian, jednak po objęciu władzy – najpierw jako cezar, zaś następnie august – jawnie odrzucił religię chrześcijańską, powracając do dawnych kultów (głównie Heliosa)."

Sol Invictus to było synkretyczne bóstwo. Kult SI to połączenie mitraizmu, kultu Sola z syryjskim substratem. Ponieważ wpływ mitraizmu był duży to (słusznie) uznano, że ten kult to jeden z przejawów sukcesu mitraizmu w Rzymie.

"Mispogon czyli Nieprzyjaciel Brody" Julian Apostata, Rozdział 26 str. 37
"Teraz zaś w mej opinii, nawet przed tym pożarem bóg opuścił świątynię,
gdyż wszedłem tam po raz pierwszy, święty wizerunek boga dał mi znak.
Wołam Wielkiego Heliosa, by zaopatrzył mnie w świadectwo tego, przed
wszystkimi niedowiarkami. A teraz zamierzam przypomnieć wam jeszcze jeden
powód waszej do mnie nienawiści, aby też sam siebie obrazić-rzecz, która
zwykle wychodzi mi całkiem dobrze-by zarówno oskarżyć się, jak i samego
siebie winić co do powodów tej nienawiści."


i listy "Do rady i ludu ateńskiego":
"Ile strumieni łez wylałem i ile jęków wydałem, kiedy zostałem wezwany,
wyciągałem ręce w kierunku waszego akropolu i prosiłem
Atenę, aby ocaliła
błagającego i nie opuszczała mnie! Liczni z was, którzy widzieli, mogą
zaświadczyć, i sama bogini, bardziej od innych, jest świadkiem, że
prosiłem ją raczej o śmierć tu w Atenach niż o tę podróż. Bogini pokazała
czynami, że nie zdradziła błagającego i nie opuściła GO. Wszędzie była
moją przewodniczką i z każdej strony obok mnie stawiała strażników
aniołów, wziętych od
Heliosa i Selene."

"Przybyły legiony. Ja, według zwyczaju, wyjechałem im na spotkanie i
zachęcałem do kontynuowania marszu. Zatrzymali się tylko na jeden dzień,
wtedy nic jeszcze nie wiedziałem o tym, co postanowili. Niech zaświadczą
Zeus, Helios, Ares, Atena i wszyscy inni bogowie, że taka myśl nawet nie
przyszła mi do głowy aż do samego wieczora! Lecz później, około zachodu
słońca, zostałem zawiadomiony i nagle pałac został otoczony i wszyscy
krzyczeli, podczas gdy ja nadal zastanawiałem się, co powinienem zrobić, i
jeszcze w to nie wierzyłem. Wszedłem wówczas na wyższe piętro (moja żona
żyła jeszcze), aby odpocząć w samotności. Tam, przez otwór w ścianie,
modliłem się do Zeusa."

http://kritikos.pl/Julian-Do-rady-i-ludu-atenskiego

Gdzie tu mitraizm?

QUOTE
a sam przechodził przez rytuał oblania krwią ofiarnego byka (stojąc pod miejscem składania ofiar). I był to element kultu Mitry.


To były misteria eleuzyjskie. które przeszedł w młodości.

Mam problem z określeniem wieku mojego ostatniego cytatu o Mitrze w moim poprzednim poście. Bundahiszn został spisany gdzieś ok X wieku. Nawiązuje on gęsto do Awesty pahlawijskiej, ale fragment pochodzi z powiększonego B. i nie ma gwarancji, że to okres sasanidzki. Mógł ten ustęp pochodzić z okresu późniejszego. Tłumaczyło by to Mitrę jako strażnika praw. W końcu spisywany był w Indiach. Choć to nie przesądza jeszcze sprawy.

Ten post był edytowany przez dammy: 1/01/2017, 1:26
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #6

 
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej