Przypadkiem natrafilem na ogolne wytyczne co do walki oraz rozkaz operacyjny dla armii "Prusy" spod reki Deba. Musze przyznac, ze oba zrobily na mnie spore wrazenie.

Zaskoczyly mnie wytyczne do walki, Dab napisal, aby oddzialy nie wycofywaly sie w przypadku przerwania obrony przez bron pancerna, tylko bronily w lasach i domostwach, innymi slowy liczyl sie z tym ze czolgi przerwa mu obrone i zawczasu poinstruowal wojsko. Nie spotkalem sie do tej pory w literaturze tematu z tym aby jakikolwiek inny polski general w ten sposob rozkazywal walczyc z czolgami.

Druga rzecza ktora mi sie rzucila w oczy to rozkaz operacyjny nakazujacy podleglym w.j. uzycie komunikacji radiowej, oraz zadanie meldunkow sytuacyjnych od kazdej w.j. w godzinach 6.00, 12.00, 18.00.

Co by nie powiedziec, z tych 2 rozkazow wcale nie zapowiadalo sie takie manto jakie spadlo na armie Prusy - trudno tu cos Debowi zarzucic.

A wrecz mozna powiedziec ze w jego rozkazach bylo kilka elementw ktorych brakowalo np w rozkazach gen Rommla.

Dla mnie zdecydowanie ciekawszą informacja jest propozycja z bodajże lipca lub sierpnia, gen Kutrzeby w sprawie zorganizowania odwodowego oddziału ppanc dla jego armii

No z 29DP dał ciała. Ze smutkiem się czyta o tym, jak dobrze się bijąca 19DP umierała, a 29DP (wraz z brygadą kawalerii na dokładkę) stała bezczynnie. Ba, nawet wsparcia artyleryjskiego z jej strony nie było.

A później to nocne natarcie siłami w sumie dwóch batalionów. I późniejszy meldunek, że "(...)nocne natarcie dwóch dywizji (sic!) zupełnie nie udane z powodu demoralizacji wojska. Żołnierze odchodzą na widok kilku czołgów". Jak można było wystawić tak niesprawiedliwe świadectwo żołnierzom 19DP, którzy zostali w ciężkiej walce rozbici przez dywizję pancerną, z którą bili się w miejscu źle wyznaczonym przez samego dowódcę armii (Kwaciszewski prosił o przesunięcie wojska bliżej Piotrkowa, lub nad samą Prudkę), a także żołnierzom z 76pp, którzy wyginęli w ostrym nocnym natarciu na czołgi!

Dab przeciez dziala zgodnie z rozkazami NW - za to go krytykujesz?

Przeciez klamstwem jest twierdzenie jakoby Dab planowal natarcie 2 baonami, zastanow sie co wypisujesz

gen Kwaciszewski na wlasna odpowiedzialnosc oparl obrone o zabudowania Piotrkowa - wiec 86pp walczyl tam gdzie chcial dowodca dywizji a nie Dab-Biernacki

Od poczatku NW gonil mu kazdego dnia oddzialy po calej Polsce nie mogac sie zdecydowac na miejsce uzycia tego zgrupowania. Zadanie dla zgrupowania rowniez bylo niejasne. Ugrupowanie wojsk w czasie bitwy bylo zasadniczo zgodne z rozkazami NW. Sama bitwa odbyla sie pod dyktando serii sprzecznych rozkazow z ND - ktore wprowadzily balagan, przekreslily zamiary gen Biernackiego i ostatecznie doprowadzily do odwrotu. Zamysl Biernackiego byl przeciez dobry - i npl tez mu sie podsunal pod lufy. Jego oceny - byly przeciez zasadniczo trafne

Postawa 19DP wg mnie pozostawia wiele do zyczenia. Jej dowodca mial problemy z wykonywaniem rozkazow. 86pp walczyl niezgodnie z wytycznymi Deba. Tzj jego pozycje nie zostaly przelamane, pekla tylko jedna kompania na prawym skrzydle i npl obszedl obrone. Zasadnicza linia obrony byla utrzymana! 85pp rozlecial sie pod pierwszym uderzeniem czolgow mimo iz byl w 2 linii, oddzial ten wpadl chyba w panike. Nie moge nigdzie znalesc opisow walki tego pulku, a przeciez to on zawali zasadniczo obrone i to w ciagu bardzo krotkiego czasu. Wiem ze wieczorem zameldowal sie u Kwaciszewskiego dowodca III baonu 85pp z garstka zolnierzy i slowami "tyle zostalo z mojego baonu". To przez pozycje 85pp Niemcy przenikneli na tyly ugrupowania, i to twn boj doprowadzil do katastrofy. Tymczasem w literaturze brak szczegolow na ten temat. Jest tylko opis dobrej acz samotnej walki 86pp z czolgami, przelamanie tych pozycji i katastrofa.

I nie zapominajmy o tym, że dowódca armii nie miał wpływu na to jak zachowają się podległe mu jednostki

I chwała Bogu, że Kwaciszewski tak zrobił. Faktem jest, że 86pp bił się praktycznie samotnie. Ile w tym winy dowódcy dywizji a ile Dęba to już odrębna kwestia. Tak czy siak to Dąb dowodził całością i chyba zgodzisz się, że w znacznym stopniu ponosi odpowiedzialność za złe urzutowanie wojsk.

Pierwsze zdanie nie pasuje do całości. Najpierw piszesz, że wątpliwości budzi postawa 19DP, a potem sam opisujesz jej bój, z którego wynika, że dywizja nie biła się jako całość, lecz poszczególne pułki walczyły oddzielnie i z różnym skutkiem. 86pp, jak sam przyznałeś, bił się dobrze. O 85pp, jak sam przyznałeś, wiemy raczej mało. W tym kontekście pisanie w meldunku do NW, że "natarcie dwóch dywizji nie przyniosło skutku wobec kompletnej demoralizacji wojska" jest najzwyczajniej w świecie kłamstwem ze strony Dęba. Nigdzie nie biły się dwie dywizje. Biły się pojedyncze pułki, niekiedy nawet nie całością sił. A posypały się dwie dywizje. To jednak spora różnica.

Czyli co - Dąb dowodził świetnie, a że armia się posypała to już wina jednego Kwaciszewskiego i podległych mu dowódców pułków? No to faktycznie meldunek Dęba był prawdziwy - on niewinny, to wszystko wina "innych".
Nadal pozostaje faktem, że na skutek rozbicia (partiami) 19DP, posypało się niemal całe północne zgrupowanie armii Prusy. Niewątpliwie Kwaciszewski nie błysnął w tym boju, ale to nadal nie tłumaczy klęski całej armii. I nie tłumaczy meldunku, jaki Dąb wysmażył do Rydza. Jeśli nawet przyjmiemy, że zawiodło coś w kontaktach na linii: dowódca armii -> dowódcy dywizji, to wciąż nie zdejmuje to z Dęba znacznej części odpowiedzialności. Poza tym północne zgrupowanie to nie tylko 19DP. Jak już napisałem, na plus dla Dęba trzeba zapisać dobre wybranie pola drugiego starcia, dla 13DP. Ta dywizja nie dała się rozbić, mimo że walczyła z większymi siłami niż 19DP.
Co do kwestii lojalności przy wykonywaniu rozkazów - zgadzam się, że jest ona ważna, ale dowódca armii to bardzo wysoka funkcja i potężna odpowiedzialność. Niekiedy musi on w sposób zdecydowany przeciwstawić swoją ocenę sytuacji ocenie NW, jeśli ma dane wystarczające do tego by uznać, że NW się myli. U Dęba tego zdecydowania nie widać. Ponoć gdy spotkał się on z Rydzem, doszło do jakiejś burzliwej rozmowy między nimi. Zapewne obaj mieli swoje racje. Ale Rydz oceniał sytuację ze znacznie bardziej oddalonego miejsca. Myślę, że dobra argumentacja ze strony Dęba by do niego trafiła. Szylling potrafił uparcie przekonywać Rydza w kwestii konieczności odwrotu armii Kraków, gdy uznał że dalsze trzymanie się sztywnej obrony może spowodować klęskę. I przekonał. Kutrzeba potrafił uparcie przekonywać Stachiewicza, że musi wykonać zwrot zaczepny znad Bzury. I przekonał. Odkładam na bok, czy Szylling i Kutrzeba mieli rację. Chodzi mi o sam fakt - potrafili wziąć na siebie odpowiedzialność i konsekwentnie trzymać się swojej koncepcji, gdy uznali że jest ona trafniejsza niż koncepcja NW.