|
|
Stańczyk, błąd percepcji obrazu Matejki
|
|
|
liptus
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 10 |
|
Nr użytkownika: 94.987 |
|
|
|
|
|
|
Wpatrując się uważnie w obraz jak w temacie dostrzegłem pewną nieścisłość interpretacyjną związaną z tym dziełem. Otóż, wg wszelkich źródeł opisujących obraz, na stole przed Stańczykiem leży list z datą 1514 i nazwą miasta Smoleńsk, który wskazuje na frasunek błazna utratą Smoleńska w tymże roku. W rzeczywistości (dziwne, że tego nikt wcześniej nie zauważył) na liście widnieje data 1533 i napis Samogitia, czyli Żmudź. W świetle tego "odkrycia" zastanawia mnie przesłanie obrazu. Czy ktoś z Was jest w stanie połączyć Żmudź i rok 1533, aby jakoś wytłumaczyć obecność tego listu na stole? Co ważnego wydarzyło się w historii Polski, co mogłoby zasmucić błazna?
Inna rzecz, że Matejko umieścił na obrazie królową Bonę, co analitycy twórczości uznają za błąd malarza, ponieważ w 1514 roku Bona nie była jeszcze królową Polski, ale biorąc pod uwagę rok 1533 jako czas, w którym dzieje się scena z obrazu, to dywagacje analityków są błędne, gdyż w 1533 roku Bona jak najbardziej była królową Polski.
Wg pani kustosz z Domu Jana Matejki w Krakowie, malarz sam nadawał nazwy swoim dziełom. Pełna nazwa tego obrazu to Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony wobec straconego Smoleńska, tudzież Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony, kiedy wieść przychodzi o utracie Smoleńska. Jak to rozumieć? Że Stańczyk zasmucił się utratą Smoleńska w 19 lat po tym wydarzeniu?
|
|
|
|
|
|
|
liptus
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 10 |
|
Nr użytkownika: 94.987 |
|
|
|
|
|
|
To wcale nie jest takie nieprawdopodobne. Mimo wyczuwanej w Twoim poście ironii zadałem sobie trochę trudu i spróbowałem odszukać wydarzenie, które mogło być przyczyną frasunku błazna wobec kontrastującej zabawy w tle, ale jedyny związek pomiędzy miejscem i czasem, który znalazłem, to przejęcie własności rejonu miasteczka Płótele (Plateliai) na Żmudzi przez królową Bonę, która wybudowała swoją rezydencję na jednej z wysepek na jeziorze o tej samej nazwie. Ale gdzie Plateliai, a gdzie Smoleńsk?
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(liptus @ 9/09/2014, 13:50) W rzeczywistości (dziwne, że tego nikt wcześniej nie zauważył) na liście widnieje data 1533 i napis Samogitia, czyli Żmudź.
masz zdjęcie listu?
|
|
|
|
|
|
|
liptus
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 10 |
|
Nr użytkownika: 94.987 |
|
|
|
|
|
|
Jest w tej publikacji:
Lekcja historii Jacka Kaczmarskiego
Zrobię zdjęcie w domu i wrzucę na forum. Natomiast ten fakt mam potwierdzony przez opiekuna zbiorów w Muzeum Narodowym w Warszawie, ale oni też nie mają pojęcia jak powiązać tę datę z miejscem.
|
|
|
|
|
|
|
liptus
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 10 |
|
Nr użytkownika: 94.987 |
|
|
|
|
|
|
Obiecane zdjęcie listu.
Ten post był edytowany przez liptus: 10/09/2014, 20:27
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(liptus @ 10/09/2014, 21:10) Załącznik się nie wrzucił.
|
|
|
|
|
|
|
Andre
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 9 |
|
Nr użytkownika: 7.866 |
|
|
|
|
|
|
To jest rzeczywiście bardzo ciekawy temat. Czy Matejko błędnie nazwał obraz, świadomie ignorując tekst na liście? Opisane błędne odczytanie napisu jest powszechne; zamieszczono tę wersję także w Wikipedii.
Zbliżenia obrazu, na którym widać napis na liście, można znaleźć też tutaj: http://wyborcza.pl/10,82983,12130184,Ale_H...e_istnial_.html
|
|
|
|
|
|
|
liptus
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 10 |
|
Nr użytkownika: 94.987 |
|
|
|
|
|
|
Może śmieszna rzecz. Próbowałem wpłynąć na treść artykułu w Wikipedii, ale durne - moim zdaniem - reguły nie pozwalają zmienić błędnego opisu. Żeby to zrobić, jakiś autorytet musi się w temacie wypowiedzieć.
Dyskusja z wikipedystami
|
|
|
|
|
|
|
Andre
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 9 |
|
Nr użytkownika: 7.866 |
|
|
|
|
|
|
Powinni przynajmniej umieścić w Wikipedii informację-ostrzeżenie o niezgodności wpisu ze stanem faktycznym. Natomiast dla ciebie liptusie do doskonała okazja do napisania artykułu do prasy publicystyczno-historycznej, do czego cię serdecznie zachęcam.
|
|
|
|
|
|
|
liptus
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 10 |
|
Nr użytkownika: 94.987 |
|
|
|
|
|
|
Musiałbym znaleźć jakieś logiczne rozwiązanie tej zagadki. Nie powiem, że nie mam swojej hipotezy, ale nie chciałem tu niczego sugerować, żeby nie zaciemniać innych umysłów. Poza tym, musiałbym postudiować trochę wnikliwiej Matejkę i jego poglądy na sprawy polskie, jak i nastroje przedpowstaniowe w różnych częściach byłej Rzeczpospolitej, a na to potrzebuję trochę czasu, gdyż niewiele go mam ze względu na orkę, którą się na co dzień zajmuję, by mieć na kromkę chleba. Ale może coś mnie "cudownie" skłoni do poślęczenia nas tematem. A jakie tytuły miałeś na myśli?
|
|
|
|
|
|
|
|
Autorski tytuł obrazu brzmi; Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony wobec straconego Smoleńska, tudzież Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony, kiedy wieść przychodzi o utracie Smoleńska. Skoro dał datę 1533, to o pomyłce nie ma mowy. Miał w tym swój cel. W 1533 carem został Iwan Groźny. Polska zawarła pokój z Turcją. Mało sensowne.
|
|
|
|
|
|
|
|
1533 rok kojarzy mi się także z pomiarą włóczną rozpoczętą wówczas na Litwie przez Bonę.
|
|
|
|
|
|
|
liptus
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 10 |
|
Nr użytkownika: 94.987 |
|
|
|
|
|
|
Słuchajcie, tu nie chodzi o wiedzę, którą można sobie wygóglać. To potrafię. Chodzi o jakieś mało znane fakty, które dostępne są wąskiemu gronu znawców i badaczy tamtych czasów. Czy ktoś z Was ma taką wiedzę? Albo może wskazać jakieś źródło historyczne, lub osobę, do której z takim pytaniem mógłbym się zwrócić?
|
|
|
|
|
|
|
|
Porponuje zacząć od pism Mariana Gorzkowskiego. To był sekreterz matejki i sporo, acz mętnie pisał o tym co mistyrz miał na temat swoich dzieł. Jak tu nie znajdziesz, to pozostaje przewertować ówczeną prasę. Wówczas przy kazji prezentacji kazdeo nowego obrazu mistrza były publikowane obszerne komentarze. Może cos znajdziesz.
|
|
|
|
|
|
|
liptus
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 10 |
|
Nr użytkownika: 94.987 |
|
|
|
|
|
|
Nie wiem, czy Gorzkowski to dobry trop. Sytuacja jest o tyle zastanawiająca, że Marian Gorzkowski już w 1882 roku, a więc za życia artysty i za jego wiedzą, publikuje ten obraz opatrzony tytułem "Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony wobec straconego Smoleńska". Jeszcze dalej idzie, również w pewnym sensie zaprzyjaźniony z Matejką, Stanisław Tarnowski, który w monografii artysty wydanej w 1897 roku, pisze na s. 64: "na stole karta z wiadomością o utracie Smoleńska". Myślę, że te dwa źródła zaciążyły nad kierunkiem interpretacji "Stańczyka", która pokutuje w literaturze do dziś. Dziwnie to wszystko wygląda w kontekście ogromnej podobno wiedzy historycznej Matejki, na którą wielokrotnie wskazywali jemu współcześni.
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|