Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Husyci a Bracia Czescy
     
Glowomir
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 15
Nr użytkownika: 13.981

Lukasz Glowacki
Stopień akademicki: Student
 
 
post 9/02/2006, 15:33 Quote Post

Czy ktoś mógłby mi podać różnice między tym a tamtym :-) Jeśli mozna chętnie poznam też bibliografie dotyczącą Braci Czeskich.
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #1

     
Belfer historyk
 

VIII ranga
********
Grupa: Przyjaciel forum
Postów: 3.525
Nr użytkownika: 8.375

Pawel
Stopień akademicki: posiadam
Zawód: patrz nick
 
 
post 9/02/2006, 18:54 Quote Post

Nie ma zbyt wielu różnic między husytami a braćmi czeskimi. Tych drugich uważa się za "spadkobierców", czy może lepiej kontynuatorów tych pierwszzych. Jak wiadomo husytami nazywano zwolenników Jana Husa, profesora uniwersytetu praskiego. Poglądy Husa ukształtowały się głównie pod wpływem lektury pism innego reformatora Jana Wiklefa. Odrzucając autorytety kościelne, Hus za wyłączne kryterium wiary uznał Pismo Święte, Kościół zaś uważał za ciało mistyczne, którego głową jest Chrystus, a jego członkami wybrani przez Boga sprawiedliwi. Jest to zasada predestynacji, która sto lat później rozwinął Jan Kalwin. Hus odrzucał także zasadność ekskomuniki, potępiał sprzedawanie odpustów. Po za tym występował mocno przeciwko dominacji niemieckiej w Czechach co miało silne podteksty narodowe. Śmierć Husa na soborze w Konstancji w 1414 r. stała się początkiem wojen husyckich, skierowanych przeciwko obwinionemu za tę śmierć Zygmuntowi Luksemburskiemu.
Husyci podzielili sie na dwa odłamy radykalnych taborytów oraz umiarkowanych ultrakwistów. Ci pierwsi skupiający chłopów i biedotę miejską, pod wpływem chiliastycznych kaznodziejów domagali się powszechnej równości, żądając zniesienia pańszczyzny i poddaństwa oraz wprowadzenia wspólnoty majątkowej. Ponadto propagowali radykalne przekształcenia doktryny i organizacji Kościoła katolickiego odwołując się wyłącznie do Biblii. Ci drudzy natomiast zawarli z Kościołem tzw. kompaktaty praskie w 1436 r., w których uznali władzę Kościoła katolickiego (rzymskiego) w zamian za zachowanie ich odrębności w Czechach. Po ugodzie umiarkowanego odłamu husytów utrakwistów z katolikami doszło do otwartego konfliktu wewnątrz obozu husyckiego. W 1434 r. w bitwie pod Lipanami utrakwiści pokonali taborytów, co umożliwiło w 1436 r. powrót na tron wygnanemu z Czech Zygmuntowi Luksemburskiego. Natomiast niedobitki taborytów przyłączyły się wówczas do gmin braci czeskich. Pierwsza wspólnota braci czeskich powstała w 1457 r. pod patronatem m.in. Jerzego z Podiebradów. Głosili oni hasła narodowe, sprawowanie liturgii w języku narodowym, dokonali przekłady Biblii na język czeski. Na skutek prześladowań kilkoma falami w XVI w. i po 1620 r. emigrowali do Polski, tworząc zwarte ośrodki głównie w Wielkopolsce oraz na Śląsku. M.in. w Lesznie założyli drukarnię i szkołę, gdzie działalnością naukową odznaczył się bpa J.A. Komeński, słynny pedagog i wychowawca.
Więcej informacji można znaleźć w książce Pawła Krasa, Husyci w piętnastowiecznej Polsce.
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #2

     
Stanisław August
 

IV ranga
****
Grupa: Użytkownik
Postów: 386
Nr użytkownika: 5.424

Zawód: student
 
 
post 9/02/2006, 19:43 Quote Post

A kiedy ogłoszono tzw. Cztery artykuły praskie? Widziałem dwie daty 1417 i 1420. Czy szanowny Belfer mógłby mi odpowiedzieć?
 
User is offline  PMMini Profile Post #3

     
piotpal
 

W Służbie Ich Królewskich Mości: Qltury i Nauki
******
Grupa: Przyjaciel forum
Postów: 1.255
Nr użytkownika: 7.889

Piotr P.
Zawód: student
 
 
post 9/02/2006, 21:04 Quote Post

Ja znalazłem, że cztery artykuły praskie ogłoszono w 1421 roku. Zresztą tutaj znajdziesz cały ten tekst źródłowy.
QUOTE(Glowomir)
Jeśli mozna chętnie poznam też bibliografie dotyczącą Braci Czeskich.

Polecam dwie pozycje o husytach w Polsce:
Karp P., Husyci w świetle polityki Polski wobec Zakonu Krzyżackiego, Zielona Góra, 2001.
Macek J., Husyci na Pomorzu i w Wielkopolsce, Warszawa 1955.
 
User is offline  PMMini Profile Post #4

     
Belfer historyk
 

VIII ranga
********
Grupa: Przyjaciel forum
Postów: 3.525
Nr użytkownika: 8.375

Pawel
Stopień akademicki: posiadam
Zawód: patrz nick
 
 
post 9/02/2006, 22:08 Quote Post

T. Manteuffel podaje, że "cztery artykuły praskie" zostały ogłoszone w 1417 r. Natomiast w 1420 r. po zwycięstwie Żiżki nad "krzyżowcami" pod Witkową Górą artykuły praskie zostały przyjęte przez przywódców różnych odłamów husytyzmu.
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #5

     
Stanisław August
 

IV ranga
****
Grupa: Użytkownik
Postów: 386
Nr użytkownika: 5.424

Zawód: student
 
 
post 9/02/2006, 23:12 Quote Post

No właśnie, to u Manteuffla czytałem, że było to w 1417 r. Ciekawe, dlaczego takie rozbieżności w datach?
 
User is offline  PMMini Profile Post #6

     
piotpal
 

W Służbie Ich Królewskich Mości: Qltury i Nauki
******
Grupa: Przyjaciel forum
Postów: 1.255
Nr użytkownika: 7.889

Piotr P.
Zawód: student
 
 
post 18/02/2006, 22:13 Quote Post

No bo pewnie (jak to zwykle bywa) były inne daty napisania artykułów, ich ogłoszenia, a potem przyjęcia. Znowu się okazuje, że historia to nie są sztywne daty.
 
User is offline  PMMini Profile Post #7

     
MaLk
 

II ranga
**
Grupa: Użytkownik
Postów: 56
Nr użytkownika: 2.149

 
 
post 25/02/2006, 20:53 Quote Post

Heh, żeby jeszcze bardziej zagmatwać sprawę:

Założenia programowe ruchu husyckiego zawarte zostały w czterech artykułach praskich. Zredagował je w 1420 r. profesor uniwersytetu praskiego i przyjaciel Husa, Jan z Pribram. Program przyjęły wszystkie stany czeskie.
Jadwiga Krzyżaniakowa, "Koncyliaryści, heretycy i schizmatycy w państwie pierwszych Jagiellonów", DNiPP, Kraków 1989
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #8

     
Kmiecik
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 14
Nr użytkownika: 15.232

 
 
post 12/05/2006, 10:41 Quote Post

Husyci a Bracia Czescy
Husytami nazywa się różne grupy i wspólnoty religijne, które wykrystalizowały się w Czechach w XV wieku w wyniku działalności Jana Husa. Bracia czescy, a właściwie Jednota Czeskobraterska lub Jednota Bracka (łac.Unitas Fratrum) jest pojęciem węższym. Przyjeła się ona na określenie wspólnoty religijnej z Kunvaldu rekrytującej się z Taborytów (radykalny odłam ruchu husyckiego). Grupa ta zorganizowana w 1457 pod patronatem Jerzego z Podiebradu w 1467 połaczyła się z czeskimi waldensami (od nich przyjeła sukcesję apostolską) i stworzyła zupełnie odrębny kościół, który w odróżnieniu od utrakwistów nie uznawał zwierzchności papieskiej i pozostawał poza prawem o tolerancji religijnej. W okesie reformacji Jednota Braci Czeskich przyjeła (podobnie jak waldensi) najpierw naukę Marcina Lutra, później Jana Kalwina i weszła w alians z kościołami ewangelickimi. W XVI wieku był to już jeden z kościołów protestanckich (dzięki temu mogli cieszyć się tolerancją), który w 1575 ukonstytuował własne wyznanie wiary. W okresie wojny trzydziestoletniej zostali zdelegalizowani na terenie monarchii habsburskiej i wyemigrowali do krajów Rzeszy lub Rzeczpospolitej.
Duża ich część przystąpiła do krajowych kościołów protestanckich w Niemczech. Ostali się tylko w Polsce (Leszno), w Saksonii (Herrnhut) i w nielicznych skupiskach na Śląsku. W monarchii habsburskiej wyjść z podziemia mogli dopiero w XVIII wieku jednak jako członkowie kościołów luterańskiego i kalwińskiego. Polscy bracia czescy rozpłyneli się w kościele ewangelicko-reformowanym (ich tradycję kultywuje jednak nadal jedna parafia-Zelów). Grupa saksońska przetrwała, ale uległa znacznemu przeobrażeniu poprzez napływ protestantów luterańskich w ich szeregi. Istnieje po dziś dzień jako bracia morawscy (ale to już zupełnie inny kościół- gałąź od gałęzi).
 
User is offline  PMMini Profile Post #9

     
f12345
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 2
Nr użytkownika: 20.148

maciej polak
Zawód: uczen
 
 
post 3/08/2006, 15:58 Quote Post

Rozbieżności w datach sformułowania czterech artykułów praskich wynikają z tego, że było kilka wersji tych artykułów.

Pierwszy raz podstawowe założenia ideologii husyckiej sformułował w tej formie Jakoubek ze Stribra w czasie synodu husyckiego duchowieństwa na uniwersytecie praskim w sierpniu 1417 roku.

W 1419 roku w społeczności nowo powstałej osady Tabor, w pierwszych latach istnienia bardzo radykalnej społecznie i będącej wspólnotą ludzi równych - bez klas i różnic majątkowych, powstała nowa wersja - cztery artykuły taboryckie. Artykuły gwarantowąły równość głoszenia słowa bożego (ale też haseł chiliastycznych, które w Taborze miały wielu wyznawców) i szczególnie akcentowały ostre karanie grzechów.

Dopiero 3 czerwca 1420 roku, czyli tuż przed spodziewanym oblężeniem Pragi przez wojska pierwszej krucjaty różne warstwy czeskiego społeczeństwa przyjęły ostateczną, kompromisową wersję czterech artykułów praskich.

Dodam, że cztery artykuły praskie stanowiły nienaruszoną podstawę ideologiczną różnych odłamów ruchu husyckiego przez cały okres wojen.
Zmianie uległa natomiast interpretacja treści artykułów i tak np. bardzo zbliżeni do katolicyzmu utrakwiści pod koniec wojen np. zgadzali się, że księża muszą być ubodzy (trzeci artykuł), ale twierdzili, że nie wolno im odbierać majątku itd. W końcu z czterech artykułów zostało w praktyce tylko przyjmowanie komunii pod dwoma postaciami.
 
User is offline  PMMini Profile Post #10

     
arbor
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 1
Nr użytkownika: 20.912

Oktawian Chojnacki
Zawód: student
 
 
post 31/08/2006, 0:01 Quote Post

Słuchajcie, chyba na stronce http://www.husyci.pl zamieściłem tekst z tego forum.

Zerknijcie i ocencie czy złamałem zasady i powienienem skasować artykuł, czy go zostawić pro publico bono?
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #11

     
shakk
 

Unregistered

 
 
post 4/01/2007, 12:34 Quote Post

Miałbym pytanie co do literatury przedmiotu na temaat "sierotek" Żiżki...co jest godne przeczytania, nie koniecznie tylko o dzialańości w Polsce.
 
Post #12

     
doldar
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 1
Nr użytkownika: 68.091

Dariusz Dolatowski
 
 
post 8/10/2010, 13:31 Quote Post

Mam ogromną prośbę - czy ktoś posiada informacje na temat gminy wyznaniowej Braci Czeskich w Mokrym Dworze koło Gdańska związanej z tak wybitnymi postaciami, jak Forsterowie, Piotr Figulus, Daniel Ernst Jablonski?
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #13

     
farkas93
 

VI ranga
******
Grupa: Użytkownik
Postów: 1.244
Nr użytkownika: 73.595

Zawód: student
 
 
post 3/01/2014, 0:06 Quote Post

Chciałbym się zapytać czy od bitwy pod Lipanami do 1457r. prócz utrakwistów nie było w Czechach żadnego wyznania wywodzącego się z husytyzmu? Mam też drugie pytanie a mianowicie czy w okresie między Białą Górą a edyktem tolerancyjnym Józefa II działał w Czechach w podziemiu protestantym (poza śłąskiem cieszyńskim w latach 1654-1709) czy też całkiem zamarł?

Ten post był edytowany przez farkas93: 3/01/2014, 0:15
 
User is offline  PMMini Profile Post #14

     
Dan23
 

VI ranga
******
Grupa: Użytkownik
Postów: 1.198
Nr użytkownika: 5.531

 
 
post 4/01/2014, 13:23 Quote Post

QUOTE
Chciałbym się zapytać czy od bitwy pod Lipanami do 1457r. prócz utrakwistów nie było w Czechach żadnego wyznania wywodzącego się z husytyzmu?


Pod Lipanami złamano tylko siłę militarną radykalnego skrzydła husytyzmu. Przy czym "sierotki" już się po tym ciosie nie podnieśli (m.in. oprócz strat w czasie bitwy, część wziętych do niewoli "sierotek" spalono żywcem już po bitwie).
Tabor/taboryci choć bardzo osłabieni i tracący z czasem znaczenie, pozostali jednak jeszcze długo siłą z którą trzeba było się liczyć i na kontrolowanych terenach byli wstanie zapewnić trwanie i rozwój radykalnego skrzydła husytyzmu (również religijnego). Symbolicznym punktem ostatecznego złamania siły Taboru było dopiero zajęcie go przez namiestnika/regenta królestwa - Jerzego z Podiebradów w 1452r.
W okresie rewolucji i wiele lat po Lipanach panował chaos i anarchia - i każdy znaczniejszy dowódca husycki i bogatszy szlachcic na swoim terenie gwarantował wolności i bezpieczeństwo preferowanej wg. własnych przekonań religii.

Tak wiec w latach 1434 - 1457 oprócz katolicyzmu dalej współistniały oba nurty husyckie utrakwistów i taborytów (podzielone na skrzydła i frakcje). Żył i pisał/nauczał Piotr Chelćicky i Grzegorz Krajčí też nie "spadł z nieba" dopiero 1457.



 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #15

 
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej