|
|
Rzepiór - legenda sredniowiecza
|
|
|
|
Chciałbym zapytać o Rzepióra - w wiki czytam: "Legenda Ducha Gór sięga średniowiecza – jej początki wiążą się prawdopodobnie z pogańskim kultem źródeł Łaby. Był początkowo personifikacją sił przyrody w tym miejscu, związaną z kultem Świętowita (Swantewita), któremu składano w ofierze czarne koguty."
Co to jest ten kult źródeł Łaby? Dlaczego był ten kult tak ważny?
Tak się składa, że spędzam urlop w Karkonoszach, nie byłem tu 19 lat... O ile pamiętam, 19 lat temu, mówiono o Rzepiórze, ale nie tak wiele jak dziś. I tak się zastanawiam - jest on tutaj wykorzystywany marketingowo, 19 lat temu to były po prostu inne czasy ale...
wydaje mi się, że Rzepiór jest raczej postacią/stworzeniem z folkloru niemieckiego, tereny te zamieszkiwali przeważnie Niemcy, może się mylę? A po 1945 roku, na te tereny napłynęła ludność polska? Z drugiej strony Rzepiór to Karkonosz, a to nazwa czeska. Generalnie zmierzam do tego, że Polacy mogę powiedzieć w kwestii Rzepióra najmniej.
Wydaje mi się, że postać Rzepióra jest dość ciekawa - tutaj na forum, znalazłem odniesienie do niego, przy okazji rozmowy o Cernunnosie. Można się też zastanowić - pogański kult źródeł Łaby a przybyli tu w średniowieczu, Walonowie (ich chyba mogę uznać za kulturowych spadkobierców Celtów?).
Jak pisałem już wyżej, mnie osobiście najbardziej interesuje ten kult źródeł Łaby. Czytałem (także tutaj na forum), że nazwy rzek pozostają stosunkowo długo niezmienne choć zmieniają się grupy etniczne mieszkające obok. Czy kult źródeł rzeki nie byłby wtedy także takim kulturowym pasem transmisyjnym między kolejnymi grupami? Przy okazji - może mi ktoś rozwinąć temat nazw - Wisła, Łaba, Odra?
Ten dość długi post może być mało składny, przepraszam, jest 242 w nocy i powinienem spać.
Pozdrawiam z Karkonoszy
|
|
|
|
|
|
|
|
Na wszystko ci niestety nie odpowiem, ale co mogę napiszę:
QUOTE wydaje mi się, że Rzepiór jest raczej postacią/stworzeniem z folkloru niemieckiego, tereny te zamieszkiwali przeważnie Niemcy, może się mylę? A po 1945 roku, na te tereny napłynęła ludność polska? Z drugiej strony Rzepiór to Karkonosz, a to nazwa czeska. Generalnie zmierzam do tego, że Polacy mogę powiedzieć w kwestii Rzepióra najmniej. Ciężko jest powiedzieć z kim należy wiązać Rzepióra. Germanowie i Celtowie przebywali na tych terenach w starożytności. We wczesnym średniowieczu dotarli tam i osiedlili się Słowianie. I jeśli sam piszesz o Świętowidzie to należy Rzepióra łączyć właśnie ze Słowianami. I przez długie wieki w Karkonoszach żyła ludność słowiańska (przyjmijmy: czesko-polska). Dopiero później, w ramach ściągania osadników z cesarstwa i zakładania nowych miejscowości etnos zaczął ulegać zmianie (także wymienieni przez ciebie Walonowie). Społeczeństwo przeszło germanizację bo zwyczajnie elity zaczęły być coraz bardziej niemieckojęzyczne.
QUOTE Można się też zastanowić - pogański kult źródeł Łaby a przybyli tu w średniowieczu, Walonowie (ich chyba mogę uznać za kulturowych spadkobierców Celtów? To że Walonowie wywodzą się od Celtów to jedno (zromanizowani). Ale kultu źródeł Łaby z Walonami wiązać nie wolno. Walonowie przybyli na już schrystianizowane tereny i Rzepiór już tam był (bo w ramach chrystianizacji zwalczano go kultem Św. Wita --> to a propos Świętowita). Już więcej racji byś miał (ale i tak jest to moim zdaniem błędna teoria), łącząc odległych przodków Walonów (tj. Celtów) z tym kultem.
QUOTE Przy okazji - może mi ktoś rozwinąć temat nazw - Wisła, Łaba, Odra? Wisła to nazwa przedsłowiańska (występuje w źródłach rzymskich, np.: Vistlam i Vistla u Pliniusza, Vistula i znaczyć może tyle co szeroka płynąca woda - https://groups.google.com/forum/#!topic...ria/NLOiK0ITK4U
Odra - brak przekonującego wyjaśnienia nazwy, wskazuje się w licznych teoriach na pochodną celtycką, germańską, słowiańską, a nawet iliryjską i wenetyjską (za Wikipedią).
Łaba jest nazwą celtycką (dosłownie "rzeka"). W średniowieczu pojawia się np. jako "alba" ("biała", "jasna") - też za Wiki.
|
|
|
|
|
|
|
|
Czy Rzepiór to niedawny poczciwy Liczyrzepa? A kto go tak przechrzcił na jakieś pseudosłowiańskie dziwadło? To ma być upiór z rzepą w dłoni?
To oczywiście nie rzepa tylko chyba znany z legend celtyckich woreczek ze skóry żurawia? Nosił go na szyi heros irlandzki Fionn mac Cumhaill. (Patrz wikipedia; również pod "Finn Mac Cool" - w wersji angielskiej) Fionn odziedziczył go podobno po swym ojcu jako zasobnik magicznych mocy.
Popularne przedstawienie Ruebezahl ("ue" zamiast "umlaut") z woreczkiem w dłoni, który obejmuje rękoma łańcuch Karkonoszy, sugeruje opiekuńczego ducha gór, jako dawcę tego wyposażenia. To znaczenie "opiekuna gór" przetrwało wśród niemieckich osadników. Nazwa wskazuje jednak na zanik wiedzy o formach jego oddziaływania.
Być może ten magiczny "rzepo-woreczek" był wręczany mężczyźnie po inicjacji na wojownika. Opis wyczynów przy takiej okazji zawarty jest w sagach i opracowaniach na temat Fianny - elitarnego oddziału, który sformował i którym dowodził Fionn. Zgodnie z dawną tradycją myśliwych-zbieraczy był on niezrównany przedewszystkim w biegach dorównujacych najszybszej zwierzynie. W Karkonoszach to mogło być szybkie wbieganie na najwyższe szczyty - do krainy Liczyrzepy, bez utraty zdolności do walki.
Dla postronnych mogło to stanowić świadectwo magicznej mocy udzielanej wojownikowi przez Ducha Gór. Stąd może ten magiczny woreczek w ręku Liczyrzepy?
Ten post był edytowany przez cafelatte: 8/08/2016, 15:37
|
|
|
|
|
|
|
|
Źródeł do legendy Fionna mac Cumhaill i jego doborowej Fianny jest całe mnóstwo na internecie. Pozatem istnieje wersja szkocka tych legend, przedstawiona przez Jamesa Macphersona("Pieśni Osjana", Ossolineum, 1980) - uważana zwykle za jego własny wymysł. Jednak istnieje możliwość, iż rzeczywiście pozbierał te legendy wśród potomków dawnych osadników irlandzkich w Szkocji.
Gdy chcę szybko zlokalizować miejsce jakiegoś napotkanego nowego fragmentu w całokształcie tradycji Fionna, korzystam zwykle z pseudo-powieściowej syntezy Morgan Llywelyn - "Finn Mac Cool: Did the Man Become the Legend or the Legend Become the Man?" (New York, 2002)
Rozważania o związku człowieka z krajobrazem znajdują dobre oparcie w książce Sylvii Botheroyd -"Irland: Mythologie in der Landschaft"(1997; Hausser Irland Journal). Dla turystyki "historycznej" doskonałym przewodnikiem jest "Sacred Ireland" z serii "Travellers Guide"(Cary Meehan, Gothic Image Publ. 2004). Uwzględnia on w równej mierze informacje o czasach przed i po Św. Patryku.
Ten post był edytowany przez cafelatte: 10/08/2016, 14:17
|
|
|
|
|
|
|
valorn
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 8 |
|
Nr użytkownika: 100.190 |
|
|
|
aleksander macedonski |
|
Zawód: student |
|
|
|
|
Na temat Liczyrzepy powstało wiele dzieł literackich i muzycznych, w tym opera Carla Marii von Webera (nieukończona).
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|