|
|
Polacy na Kresach przez stulecia
|
|
|
|
W momencie podpisania pokoju ryskiego Polacy stanowili ok. 40% ludności tzw. Kresów i byli największą grupą narodowościową na tym ogromnym obszarze. Dodatkowo, dziesiątki tysięcy Polaków mieszkało dalej na wschód, miejscami tworząc zwarte wyspy narodowościowe. Niektóre z tych wysp były tak duże, że władze sowieckie eksperymentowały z polskimi okręgami autonomicznymi (np. słynna Marchlewszczyzna).
No właśnie, ale skąd się ci Polacy wzięli na Wschodzie? Jaki w powstaniu polskiej społeczności udział miało osadnictwo z Polski, a jakie asymilacja miejscowej ludności ruskiej i bałtyckiej przez polską kulturę?
Czy ktoś ma na ten temat jakieś bliższe informacje? Tematem tym jestem zainteresowany, bo sam w 3/4 jestem Kresowiakiem z pochodzenia.
|
|
|
|
|
|
|
|
Główna przyczyna to zapewne polonizacja tamtejszych "warstw posiadających" a także napływ szlachty z Korony na ziemie ukrainne.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Samuel Łaszcz @ 13/03/2010, 12:56) Główna przyczyna to zapewne polonizacja tamtejszych "warstw posiadających" a także napływ szlachty z Korony na ziemie ukrainne.
No ale przecież szlachta nie była aż tak liczna, żeby stanowić 40% mieszkańców Kresów. Większość tamtejszych Polaków to byli chłopi, a nie ziemianie czy nawet potomkowie szlachty zaściankowej. Polskich mieszczan także było sporo, choć oczywiście w miastach poza Lwowem i Wilnem dominowali Żydzi.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(yarovit @ 13/03/2010, 14:32) No ale przecież szlachta nie była aż tak liczna, żeby stanowić 40% mieszkańców Kresów. Większość tamtejszych Polaków to byli chłopi, a nie ziemianie czy nawet potomkowie szlachty zaściankowej. Polskich mieszczan także było sporo, choć oczywiście w miastach poza Lwowem i Wilnem dominowali Żydzi.
Polskie osadnictwo chłopskie oczywiście również było i to bardzo liczne. Zresztą na Podolu czy Wołyniu Polakami nazywano szlachtę natomiast polskich chłopów określano mianem Mazurów i to jeszcze w początkach XX wieku. Poza tym na pewno dużą rolę w rozwoju polskości odgrywała równiez samopolonizacja szczególnie na terenach Wielkiego Księstwa Litewskiego. A co do polskości miast to jako ciekawostkę można podać, że miastem o najwyższym odsetku Polaków był malutki poleski Łohiszyn a tamtejsi Polacy to osadnicy z czasów królowej Bony.
|
|
|
|
|
|
|
|
Z tym osadnictwem to bywało róźnie co do udziału w społecznosci polskiej na Kresach, bo część polskiego osadnictwa, zwłaszcza chłopów uległa wpływom kultury rusińskiej i prawosławnej dlatego niektórzy twierdzą że duży odsetek Ukraińców to "zukrainizowani" Polacy...
|
|
|
|
|
|
|
|
Polacy na tzw. Kresach, jak sama nazwa wskazuje, to Polacy mieszkający "na kresach", czyli daleko od dzielnic centralnych, przedrozbiorowej Rzeczpospolitaj Obojga Narodów. Dziś przyjmuje się, że "kresy" to mniej więcej granice dzisiejszej Litwy, Białorusi i Zachodnia Ukraina. jednak w rzeczywistości "kresy" to obszar znacznie większy. Inflanty - dzisiejsza Łotwa, zachodnia Rosja az pod Smoleńsk, Ukraina aż za Kijów, a nawet część dzisiejszej Mołdowy. Wystarczy popatrzec na mapy z okresu RON. Obszary te bywały Polskie, więc osiedlali sie tam Polacy, lub spolonizowani Litwini i Rusini. W tym okresie powstało, lub rozwinęło się, na tych terenach wiele miast, siłą rzeczy zasiedlanych przez Polaków. Po rozbiorach, wielu Polaków z zaboru rosyjskiego, wyjeżdżało w głąb Rosji po prostu do pracy. Tak na przykład powstała duza Polska kolonia w Harbinie w Mandżurii (dzis w ChRL), przy okazji budowy kolei transsyberyjskiej. Sporo Polaków mieszkało w duzych rosyjskich miastach jak Petersburg, czy Moskwa. Niemało tez w tym okresie zamieszkało w Kijowie. Nie można tez zapominać o zsyłkach. Po obu powstaniach, a i między nimi, w głąb Rosji, niekoniecznie na Syberię, zesłano przecież tysiące ludzi. Czasem z zsyłanymi ojcami, wyjeżdżały całe polskie rodziny. Tak powstały polskie kolonie w Nowosybirsku, czy Chabarowsku, a nawet we Władywostoku. Na dalekiej Syberii zostało też trochę Polaków, carskich żołnierzy i oficerów, którzy brali udział w wojnie rosyjsko-japońskiej i tam załozyło rodziny.
|
|
|
|
|
|
|
|
Witam,
Poniższy artykuł z Rzeczypospolitej Polski pas_ na Białorusi wzmiankuje również rejzy na Mazowsze i osiedlanie uzyskanych w ten sposób ludzi na terenie WKL jako jedno ze źródeł osadnictwa polskiego na Kresach.
Pozdrowienia, Stolem
|
|
|
|
|
|
|
|
Polonizacja Kresów to głównie rezultat liberalnej polityki Rosji (sczególnie do Powstania Listopadowego) wobec dominującej ekonomicznie na dużej części Kresów polskiej warstwy ziemiańskiej - szlachty. Dopóki nie występowali w roli "mietieżników" ich poczynania wobec własnych poddanych nikogo nie interesowały. Okolice Kijowa np. były bardziej spolonizowane w połowie XIX wieku niż 100 lat wcześniej. Dopiero Powstanie Styczniowe ostatecznie zmieniło tą politykę. Polecam: "Trójkąt ukraiński. Szlachta, carat i lud na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie 1793-1914" Autor: Daniel Beauvois Wydawnictwo:UMCS , Sierpień 2005 ISBN:83-227-2377-6_2000 Liczba stron:814 Stron dużo ale czyta się świetnie. Książka jest rezultatem ponad 20 lat "rycia" w archiwach - a nie spisywania tego co napisali wcześniej inni koledzy i cytowania egzaltowanych pamiętników - chociaż pamiętniki też cytuje podobnie jak donosy, akta sądowe i prasę.
|
|
|
|
|
|
|
|
Kresy zazwyczaj znacznie mocniej dostawały niż korona. Po wojnach klęskach zaczynali się pojawiać osadnicy z mniej zrujnowanych rejonów. W szczególności w XVIII wieku Wojna północna która miała ponoć wyrządzić więcej szkód niż potop, epidemia roku 1707
|
|
|
|
|
|
|
|
Witam! Chciałbym zwrócic uwagę na geografie rozmieszczenia Polaków na kresach. Otóż w województwach takich jak wileńskie,nowogródzkie,tarnopolskie Polacy stanowili naturalną większośc zupełnym przeciwienstwem był Wołyń i Polesie tam z uwagi na małą urodzajnośc ziem(polesie) kolonizacja polska była mniejsza i nie polski stan posiadania miał charakter wyspowy. Charakterystyczne są natomiast ziemie północno-wschodnie(litewskie) miała wojna 1654-1667. Wtedy doszło do wyludnienia tych ziem(niecałkowitego oczywiscie) wskutek działań wojennych. W latach powojennych na ziemie te napłyneła nowa ludnośc z terenów podlasia,mazowsza co w zasadzie zmieniło strukture demograficzną na tych terenach. Co do Podola wiekszosc "mazurów" najzwyczajniej pragneła 1)ziemii 2)urodzajnej ziemii i ciepłego poddatnego na rolnictwo klimatu czego ludne ziemie koronne nie mogły zapewnic.
PS.Jeżeli chodzi o szlachtę to występował na kresach kierunek w jedną stronę=>polonizacji.Natomiast chłopstwo i mieszczaństwo mieszało się genetycznie szczególnie po unii brzeskiej gdzie nie było problemów natury religijnej. Pozdr.
|
|
|
|
|
|
|
|
Pochodzę z Kresów i o ile mi wiadomo większość Polaków mieszkających na kresach to szlachta. Szlachta która liczyła na zyski ziemne po unii lubelskiej 1569
|
|
|
|
|
|
|
dgwba
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 5 |
|
Nr użytkownika: 99.543 |
|
|
|
dgwba |
|
|
|
|
a czy moglibyście polecić jeszcze jakąś literaturę na ten temat? poza Trójkątem ukraińskim, który właśnie czytam. interesowałaby mnie polska obecność w tamtych terenach nawet we wcześniejszych latach
|
|
|
|
|
|
|
|
Ogólnie dobrze jest rozpocząć od ogólnych podręczników XIX w. - A. Chwalby czy P. Wandycza, odnośnie rozwoju świadomości narodowych na ziemiach zabranych. Tam znajdziesz inną literaturę.
|
|
|
|
|
|
|
dgwba
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 5 |
|
Nr użytkownika: 99.543 |
|
|
|
dgwba |
|
|
|
|
QUOTE(szapur II @ 25/04/2016, 1:09) Ogólnie dobrze jest rozpocząć od ogólnych podręczników XIX w. - A. Chwalby czy P. Wandycza, odnośnie rozwoju świadomości narodowych na ziemiach zabranych. Tam znajdziesz inną literaturę. tak zrobię, bardzo dziękuję!
|
|
|
|
|
|
|
|
Dane według oficjalnych spisów: * Litwa - 200 tys. * Białoruś - 300 tys. * Ukraina - 144 tys. W rzeczywistości Polaków na Kresach jest znacznie więcej, niż podają oficjalne spisy. Otóż wiadomo, że wyniki ich są fałszowane i uzgadniane z władzami (np. w jednym z powiatów, gdzie po 1990 społeczność polska wybudowała 14 kościołów, odnotowano tylko 9 Polaków). Rosjanie od zawsze fałszowali swoje spisy na niekorzyść Polaków, co pokazała m.in. I wojna światowa, gdy okupujący te tereny Niemcy przeprowadziły swój spis z zupełnie innymi wynikami. Warto też zwrócić uwagę, że spośród 4,5 mln Polaków zamieszkujących Kresy do Polski repatriowało się jedynie 2 mln, czyli mniej niż połowa. Tak więc najprawdopodobniej: * Litwa - 200 tys. Polaków (z czego 190 tys. na terenie byłej II RP). * Białoruś - 700 tys. Polaków (z czego 500 tys. na terenie byłej II RP). * Ukraina - 700 tys. Polaków (z czego 200 tys. na terenie byłej II RP). Łotwa - 50 tys. Polaków. Dane pochodzą stąd, że alternatywne badania przeprowadzał Kościół katolicki - na Białorusi ok. 60-80% wiernych to Polacy, a na Ukrainie ok. 90% wiernych to Polacy. Łącznie więc wychodzi dla byłej II RP 900 tys. Polaków, a dla całych Kresów - 1,650 mln Polaków. Porównując z szacunkowymi danymi międzywojennymi (oczywiście też różniące się od radzieckich): * Litwa - 200 tys. Polaków + tereny należące do II RP 400 tys. Polaków. * Białoruś - 300 tys. Polaków + tereny należące do II RP 1,200 mln Polaków. * Ukraina - 600 tys. Polaków + tereny należące do II RP 2,300 mln Polaków.
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|