| |
|
|
 „Łacina”, czyli temat pod patronatem Katullusa
| |
|
|
|
|
Wiadomo, że Rzymianie – jak każdy inna nacja – mieli w swoim słowniku słowa i wyrażenia, od których więdł wawrzyn, a westalki traciły kluczowe kompetencje. Prym – jak gdzie indziej – wiodły w tym warstwy niższe. Jak można się domyślać – pewnie istniało również coś takiego jak tzw. język koszarowy. Cenzuralne są w nim tylko przecinki, co w wypadku łaciny stanowi pewien problem…
Znany jest powszechnie wierszyk poety Katullusa przeciw niejakim Aureliuszowi i Furiuszowi, gorszący do czerwoności kolejne pokolenia filologów. Wykazywali się oni wielką zaradnością próbując tłumaczyć Carmen 16 ad usum Delphini.
Interesują mnie nie tyle pojedyncze wyrazy, co zabytki łacińskich obelg i właśnie „języka koszarowego” – grafitti, inskrypcje, fragmenty źródeł – gdziekolwiek się uchowały. Podawane przykłady poproszę z tłumaczeniem, o ile jest dostępne lub ktoś może przetłumaczyć – z wykropkowanymi po pierwszej literze wyrazami niestosownymi lub zamienionymi na dopuszczalne odpowiedniki, z informacją, że oryginalne słowo jest wagi ciężkiej. Bywa, że trudno taki ozdobnik znaleźć w słowniku, nawet wielotomowym.
Jak najbardziej interesują mnie wyrażenia, które nas jedynie śmieszą. Obelgi lub pełne inwencji życzenia przykrości, nie zawierające słów obscenicznych. Zwykle jednak osoby kulturalne i opanowane nie używają na co dzień takich ciekawych konstrukcji, co czyni je elementem języka bardzo ulicznego. Interesuje mnie również literatura – gdzie szukać fachowych opracowań tego zakresu łaciny.
Zapraszam na wycieczkę po ulicach Subury.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Słownictwo Katullusa znajdzie sie bez specjalnego problemu w słownikach, może nie z dosłownym tłumaczeniem, ale tak że można sie domyśleć, o co chodzi, żresztą na necie kończąca fraza jest trochę wadliwie tłumaczone, drugi czasownik - to jest irrumo, ere - złożenie in+ruma dosł. "w gardło", więc "zapodać do gardła", poświadczone jako seksualizm u Katullusa i jeszcze jednego podobnego gagatka - Marcjalisa. Co do seksualizmów w łacinie, po polsku jest odpowiednia książka - James N. Adams, Seksualizmy łacińskie, przeł. J. Janik, Krakow 2013.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Katullusa „16” widziałam w chyba 15-u tłumaczeniach  Adamsa mam nawet pod ręką. Bardziej poluję na przykłady wypowiedzi „naściennych”, niekoniecznie seksualnych. Gdzieś mignęło mi chyba greckie życzenie, by ktoś sobie rzodkiew w tyłek wsadził. To akurat jest powiązane ze sferą – Pythonami mówiąc – „części niesfornych” ale pomysł z rzodkiewką jest oryginalny. Czyżby chodziło o szczypanie?
Dla przykładu: obsceniczne znane wszystkim życzenie pies go ..... mówi nam coś o społeczeństwie, które używa tego wulgaryzmu. Np. zna psa jako gatunek i tenże zwierzak musi mieć pewną dwuznaczną pozycję. Co najmniej dwuznaczną, jeśli nie pejoratywną.
Czyli mniej ważne są powszechnie znane napisy na murach wulgarnie sugerujące, że ktoś kogoś, ale jeśli pojawi się w takim wyrażeniu oryginalny czasownik lub sugestia użycia typowo rzymskiego przedmiotu to się robi ciekawe.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Myślę, że stosunkowo najwięcej materiału, jeśli chodzi o łacinę, epigraficznego będzie nie z Rzymu, tematycznej Subury, tylko z Pompejów, tutaj szczególnie lupanar z napisami typu:
CIL IV 2175 - Hic puellas multas futui
Czwarty tom CIL jest dość łatwo dostęny via arachne, natomiast myślę, że w książce Mary Beard, Pompeje też coś się znajdzie o tej stronie obyczajowości. Po angielsku, tylko z wyd. włoskiego L'Erma Bretschneider jest dostępna książka Antonio Varone'a "Erotica Pompeiana" - zob. podgląd wersji angielskiej.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
„Pompeje” MB mam, pozostałymi rzeczami się zainteresuję. Natomiast czasem zdarzają się małe atrykuły, których autorzy skupiają się na małym wycinku szerokiego zagadnienia. Np. chodziłby o badania obelg lub barwnych idiomów łacińskich np. z użyciem warzyw czy sprzętów gospodarstwa domowego. Wiadomo, że sfera seksualna zajmuje jakieś 90% sfery wyrażeń wulgarnych i obelżywych, ale bywają od tego wyjątki – np. stara raszpla. Te artykuły lubią się ukrywać w zbiorkach i o ile nie wpadnę na taką książkę świeżo wydaną i na półce w księgarni, to chowają się przede mną skutecznie.
Jest też sfera obraźliwych określeń etnicznych, w języku polskim przykładem może być brudas stosowany wiadomo na jakie nacje. Z tej serii w łacinie przychodzi mi tylko do głowy lekceważące określenie Greczynek / Greczynkowie.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Tak na pierwszy rzut oka, to drobni złodzieje nie żądali wyboru Vatii na jakąś „adele”, tylko na edyla
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(Eamr @ 1/07/2014, 11:02) Tak na pierwszy rzut oka, to drobni złodzieje nie żądali wyboru Vatii na jakąś „adele”, tylko na edyla
Dzięki wielkie Nie wiem jak to się pojawiło
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE Gdzieś mignęło mi chyba greckie życzenie, by ktoś sobie rzodkiew w tyłek wsadził. To akurat jest powiązane ze sferą – Pythonami mówiąc – „części niesfornych” ale pomysł z rzodkiewką jest oryginalny. Czyżby chodziło o szczypanie?
Te wsadzanie rzodkwi w "części niesforne" pojawia się w "Chmurach" (Νεφέλαι) Arystofanesa (mam - a w zasadzie moi autorzy mają w posiadaniu zbiór Komedii wydany przez Czytelnika w 1964 - tłum. Sandauer) w trakcie dyskusji pomiędzy Argumentem Prawem i Argumentem Nieprawym. Ma to być kara dla cudzołożników przed czym przestrzega Fejdippidesa Argument Prawy (za to jego adwersarz - tj. Argument Nieprawy podnosi, że rzodkiew żadnego wstydu nie przynosi, bowiem jest aplikowana - i nie tylko ona - całej śmietance politycznej i towarzyskiej Aten  ).
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Rzeczywiście tak jak pisał Szapur II najlepiej przejrzeć CIL IV. Kilka najbardziej znanych napisów to:
FILIUS SALAX QUOT MULIERUM DIFUTUISTI
AMPLIATE ICARUS TE PEDICAT
RESTITUTA PONE TUNICAM ROGO REDES PILOSA CO
MESSIUS HINC NIHIL FUTUIT
Tłumaczyć nie będę
|
| |
|
|
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
19/04/2014, 20:39
