Master86 w temacie "Co mamy w czytaniu?" zapytał o książki traktujące o bezpiece. Jako, że to bardzo ciekawa kwestia i, według mnie zasługuje na oddzielny temat (a na ile się zdążyłem zorientować, nie ma tu jeszcze takiego), więc niniejszym zostaje utworzony. Proponuję wymieniać w nim książki dotyczące komunistycznych służb (cywilnych i wojskowych) oraz dzielić się wrażeniami z ich lektur.
Master86 wymienił już "Miecz i tarczę komunizmu" Terleckiego oraz "Oczami bezpieki" i "Śladami bezpieki i partii" Cenckiewicza.
Dodałbym tu także kilka ipeenowskich pozycji, zwłaszcza pióra lub pod redakcją Filipa Musiała, np.:
"Archiwalia komunistycznego aparatu represji- zagadnienia źródłoznawcze"- zbiór artykułów naukowych dotyczących zasad poznawania i korzystania z ubecko-esbeckich archiwaliów lub opisujących stan posiadania zasobów archiwalnych. Podnoszone są także i inne kwestie związane z tematem.
lub
Podręcznik bezpieki. ( http://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/2136,Promocja-ksiazki-Filipa-Musiala-Podrecznik-bezpieki-Krakow-23-kwietnia-2008-r.html ) Ja mam wydanie z 2015 roku.
Książek ipeenowskich dotyczących tego tematu jest oczywiście o wiele więcej i można je znaleźć na stronie Instytutu.
Oprócz tego wymieniłbym kilka książek traktujących wybrane podtematy związane z UB/SB np. książkę Romana Graczyka dotyczącą kwestii teczek "Tropem SB. Jak czytać teczki. Omówione tu jest kilka przypadków TW, dość charakterystycznych dla danych problemów, konkluzje autor też wyciąga, moim zdaniem, prawidłowe. Książka ta ma też ciekawą historię, bo Autor pracował w Wyborczej i był przeciwnikiem lustracji. Dlatego tez postanowił napisać tę książkę. Jak ją skończył, miał już na temat przeprowadzenia lustracji zdanie całkiem odmienne. Oczywiście z taka opinią w "tolerancyjnej" Wyborczej nie mógł się ostać i szefostwo doprowadziło do tego, że się zwolnił.
Skoro już jesteśmy przy Romanie Graczyku, to można też polecić jego "Cenę przetrwania. SB wobec Tygodnika Powszechnego" To z kolei historia i analiza rozpracowywania przez wiadomą służbę redakcji przesławnej gazety. Z tą książką też wyszły jaja i to, co się wkoło niej działo było równie ciekawe, jak sam temat. Dość powiedzieć, że ci z TP, co zlecali Graczykowi opracowanie monograficzne tematu nie spodziewali się, że pośród "niezłomnych z Tygodnika" SB wystrugała sobie bodajże ponad 20 TW. Nie tak ta monografia miała wyglądać...
Książką traktującą tym razem wpływ Sb na polskie stosunki międzynarodowe i odpowiednie ministerstwo jest mało znana pozycja Tadeusza Kossobudzkiego "Bezpieka w MSZ. Służby specjalne w polityce zagranicznej RP w latach 1989-1997. Temat pozrnie wychodzi poza ramy istnienia komunistycznych służb specjalnych, ale tylko pozornie. Dlaczego? Niech wskazóką będzie tytuł jednego z rozdziałów "Nowa władza- po staremu."
Godnym polecania jest także "Przewodnik po cywilnych służbach specjalnych od UB do ABW." Rafała Pieji (Pieja) Zawiera prócz rysu historycznego, rozdziały o ewolucji legislacyjnej służb, ich zmianach organizacyjnych, metodach działania. Z tego, co wiem, jest to raczej trudnodostepna pozycja.
Także książka będąca wywiadem-rzeką z Piotrem Wrońskim, byłym esbekiem przeprowadzonym przez Przemysława Wojciechowskiego pt. "Spowiedź życia". Poszczególne rozdziały opisują takie sprawy jak werbunek, techniki inwigilacyjne, kulisy Magdalenki i wiele innych arcyciekawych rzeczy.
Tak jak poprzednia książka, tak i "Księżobójcy" Leszka Szymowskiego wydane są przez Editions Spotkania (właściwie każda książka tego wydawnictwa godna jest polecenia...) Ta traktuje o zabójstwach księży przez "nieznanych sprawców" już u progu transformacji, a właściwe podczas jej trwania.
Można też trafić na książkę wydaną w 1992 roku przez Polską Oficynę Wydawniczą BGW pt. "Czego nie powiedział generał Kiszczak" Jest to wywiad z mecenasem komuchów, Janem Widackim przeprowadzony przez Wojciecha Wróblewskiego. Znając późniejszą działalność i poglądy Widackiego , można się dziwić, że mówi takie rzeczy, jak w książce (jest ona swoistą odpowiedzią na bajania Kiszczaka w "Generał Kiszczak mówi prawie wszystko"). Najlepiej opisany jest okres transfowmacji SB.
Oczywiście na osobną uwagę zasługują książki dotyczące współpracy Wałęsy z SB piór Cenckiewicza i Gontarczyka a także osobną kategorią jest seria o resorowych dzieciach piór Targalskiego, Kani, Marosza ( "Resortowe dzieci. Media", "Resortowe dzieci. Służby" i "Resortowe dzieci. Politycy", a także "Resortowe togi" Marosza.) Seria jest kontynuowana i jeśli chodzi o mnie najbardziej czekam na "Resortowe dzieci. Ludzie nauki"
Niedawno wydana książka pt. "Konfidenci" Bagieńskiego, Cenckiewica, Woyciechowskiego jest też godna polecenia i, najkrócej mówiąc, obrazuje problemy III RP z bezpieką niezłożoną wcale do grobu w 89 roku.
Tyle na początek, jeśli chodzi o książki godne polecenia dotyczące tematów związanych z SB.
Jeśli chodzi o sprawy związane z kontrwywiadem wojskowym, to parę książek wymieniłem w temacie "Co mamy w czytaniu?" (post nr 843). Do tego dochodzi także aktualnie promowana książka Lecha Kowalskiego "Krótsze ramię Moskwy. Historia kontrwywiadu wojskowego PRL" czyli historia WSW. Już mam, ale jeszcze nie przeczytałem...
Tomasz Rochatka "Urząd Bezpieczeństwa w Gnieźnie w latach 1945 - 1956" wyd Poznańskie 2009. Seria Wielkopolska: historia, społeczeństwo, kultura. tom 30.
Ciekawa monografia dxialan powiatowego UB, jako aneks wykaz nazwisk funkcjonariuszy PUBP
Właśnie IPN wydał niezłą gratkę "Wywiad cywilny Polski Ludowej w latach 1945-1961", dwa tomy. Witolda Bagieńskiego.
https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/ksiazki/44210,Wywiad-cywilny-Polski-Ludowej-w-latach-19451961-t-1.html
https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/ksiazki/44213,Wywiad-cywilny-Polski-Ludowej-w-latach-19451961-t-2.html
(Na podstawie pracy doktorskiej autora, recenzje dostępne w sieci)
Recenzja książki Kowalskiego https://histmag.org/Lech-Kowalski-Krotsze-ramie-Moskwy-recenzja-16234/1 na Histmagu. Książki jeszcze nie czytałem, ale sama recenzja... nie zachęca. Niestety, jeśli wierzyć recenzentowi, to zamiast poważnej pracy historycznej mamy do czynienia raczej publicystyką przesyconą emocjami
I kolejna pozycja IPNu dla zainteresowanych sprawami wywiadu i kntrw PRL:
https://www.facebook.com/IPN.Szczecin/photos/a.149910948403917/2357891630939160/?type=3&theater
Kolejna nowość dotycząca WSW (będąca jednocześnie kontynuacją) :
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=2214799938632657&set=a.169264196519585&type=3&theater
Tu mamy najprawdopodobniej kolejną perełkę dotyczącą służb wiadomych:
"Koniec imperium MSW. Transformacja organów bezpieczeństwa państwa 1989-1990" pióra Tomasza Kozłowskiego ( https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/ksiazki/72052,Koniec-imperium-MSW-Transformacja-organow-bezpieczenstwa-panstwa-19891990.html )
Tu arcyciekawa dyskusja o książce:
https://www.youtube.com/watch?v=_7h_s6EytmE&t=1300s
PS. Jak wiadomo z dobrze poinformowanych źródeł, książka ta już jedzie do obywatela Emigranta.
© Historycy.org - historia to nasza pasja (http://www.historycy.org)