| |
|
|
 Echnaton i Arka Przymierza
| |
|
|
|
|
Ja bym zwrócił uwagę na jedną rzecz. Realnie exodus (jeśli w ogóle miał miejsce), to gdzieś pod koniec epoki brązu. A podbój Kanaanu (jeśli w ogóle miał miejsce) to wręcz w czasach załamania między epokami brązu i żelaza. Egipskie źródła do końca epoki brązu widzą w Palestynie podporządkowanych faraonom Kananejczyków. Habiru to jakiś szeroki termin obejmujący koczownicze grupy w całym Lewancie, w tym na terenach nie mających nic wspólnego z Izraelem. Pierwsza prawdopodobna wzmianka o Izraelitach to dopiero stela Merneptaha i widzi ich jako jakieś badziewne plemionko bez znaczenia, czort wie, gdzie mieszkające. To o wiele za późno, aby łączyć Jahwe z Atonem. Zwłaszcza, że wczesny jahwizm to koło monoteizmu nawet nie stał.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
kmat:
QUOTE Izraelem. Pierwsza prawdopodobna wzmianka o Izraelitach to dopiero stela Merneptaha i widzi ich jako jakieś badziewne plemionko bez znaczenia, czort wie, gdzie mieszkające.
Prawdopodobnie (jeżeli właściwy fragment w/w steli jest interpretowany prawidłowo) to widzi ona Izraelitów, jako koczowników więc mogli wtedy nie mieć stałego miejsca zamieszkania.
Przed Izraelitami w/w stela wymienia Aszkelon, Gezer, Yenoam, jako miasta więc możliwe, że Izraelici koczowali wtedy między tymi miastami lub w okolicach tych miast.
Lokalizacją Aszkelonu i Gezer znamy. Lokalizacja Yenoam jest dyskusyjna ale jedna z teorii identyfikuje je z dzisiejszą Ubeidiyą w dolinie Jordanu.
QUOTE To o wiele za późno, aby łączyć Jahwe z Atonem. Zwłaszcza, że wczesny jahwizm to koło monoteizmu nawet nie stał.
Kult Atona też nie jest przeważnie uważany za monoteizm. Łączenie kultu Atona z kultem Jahwe jednak wydaję się nieuzasadnione przede wszystkim ze względu na bardzo istotne różnice między tymi kultami.
Ten post był edytowany przez Sima Zhao: 9/12/2021, 9:42
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Sima Zhao
CODE Przed Izraelitami w/w stela wymienia Aszkelon, Gezer, Yenoam, jako miasta więc możliwe, że Izraelici koczowali wtedy między tymi miastami lub w okolicach tych miast.
Lokalizacją Aszkelonu i Gezer znamy. Lokalizacja Yenoam jest dyskusyjna ale jedna z teorii identyfikuje je z dzisiejszą Ubeidiyą w dolinie Jordanu.
Pewnie chodzi po prostu o wzgórza w okolicy Samarii, gdzie później doszło do konsolidacji państwa. Na moje to stela uchwyciła jakiś etap konsolidacji lokalnych Habiru i transformacji ich w nowy etnos. Dominacja Egiptu doprowadziła do powstania dwóch stref w Palestynie - podlegających faraonom miast-państw na wybrzeżu i w dolinie Jordanu, oraz słabo zurbanizowanego interioru interioru zamieszkiwanego przez uchodźców, koczowników i podobnych (zwraca uwagę, że w ST Kananejczycy sensu stricte to wyłącznie pierwsza strefa, interior to mocno mityczni Amoryci). Te różnice w końcu doprowadziły do rozpadu kananejskiego etnosu na Izraelitów i Fenicjan (niefenickie tereny pierwszej strefy upadły podczas kolapsu na przełomie brązu i żelaza, i zostały wchłonięte przez Filistynów i Izraelitów).
CODE Kult Atona też nie jest przeważnie uważany za monoteizm.
Bo i pewnie nie był.
Ten post był edytowany przez kmat: 9/12/2021, 12:58
|
| |
|
|
| |
|
|
|
Arturek
|
| |
|
| II ranga |
|
 |
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 84 |
|
| Nr użytkownika: 102.549 |
|
|
|
|
| |
|
Znaki na steli Merneptaha użyte przy nazwie Izraela sugerują że jest to odniesienie do narodu a nie do miejsca geograficznego jak ma to miejsce w przypadku miast Aszkelon, Gezer, Yenoam. Może to świadczyć o tym że w 1200 BC istniał lud zwany Izraelem. Zwrot ze steli "Izrael spustoszony, nie ma już nasienia" niektórzy interpretują jako metaforę do potomków/potomstwa, ale inni odczytują to jako "ziarno" co dowodziłoby że w tamtym czasie gdzieś w Kanaanie Izraelczycy byli ludnością osiadłą zajmującą się rolnictwem.
Czy mogło być tak, że Habiru (najemnicy i banici znani z listów z el-Amarna z XIV BC) zasileni przez wiejską ludność kananejską oraz w mniejszym stopniu zbiegłych z Egiptu semickich niewolników oraz jakieś grupy Midianitów, do czasów powstania steli Merneptaha przekształcili się w Izrael.
Ten post był edytowany przez Arturek: 10/12/2021, 21:26
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
kmat:
QUOTE Na moje to stela uchwyciła jakiś etap konsolidacji lokalnych Habiru i transformacji ich w nowy etnos.
Musiał to w czasach Merneptaha być etnos wyraźnie ukształtowany skoro został na steli określony nazwą własną a nie po prostu jako Habiru (Apiru). Musiał więc (jeżeli ta teoria jest prawdziwa) ukształtować się wcześniej.
Arturek:
QUOTE Zwrot ze steli "Izrael spustoszony, nie ma już nasienia" niektórzy interpretują jako metaforę do potomków/potomstwa, ale inni odczytują to jako "ziarno" co dowodziłoby że w tamtym czasie gdzieś w Kanaanie Izraelczycy byli ludnością osiadłą zajmującą się rolnictwem.
Niekoniecznie. Zwrot "nie ma już ziarna" był standardowo używany przez egipskich skrybów w tamtym okresie na określenie sytuacji w której zapasy żywności danego ludu zostały zniszczone a więc dany lud nie będzie mógł stanowić zagrożenia militarnego dla interesów Egiptu (przynajmniej do czasu aż odnowi swoje zapasy żywności).
Wątpię żeby nieznany redaktor steli zwracał uwagę na taką różnicę, że ludy rolnicze gromadziły zapasy ziarna a ludy koczownicze stada bydła i w związku z tym odpowiednio modyfikował w/w zwyczajową formułę "nie ma już ziarna" w zależności o jaki lud chodziło.
QUOTE Czy mogło być tak, że Habiru (najemnicy i banici znani z listów z el-Amarna z XIV BC) zasileni przez wiejską ludność kananejską oraz w mniejszym stopniu zbiegłych z Egiptu semickich niewolników oraz jakieś grupy Midianitów, do czasów powstania steli Merneptaha przekształcili się w Izrael.
Mogło być tak ale niczego z tego nie potrafimy na razie ani udowodnić ani temu zaprzeczyć. Dyskusja trwa.
Ten post był edytowany przez Sima Zhao: 11/12/2021, 0:10
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Arturek
Mogło być tak. Egipt w czasach dominacji koncentrował się głównie na kontroli mocno zurbanizowanych obszarów. Pipidówy za to stawały się przystanią dla różnych zbiegów i wagabundów. Uchwytne archeologicznie początki Izraelitów to właśnie palestyński interior. Choć kto tam w to się wkomponował to nie do końca jest jasne. Nawet jakieś ludy morza, które nie weszły w skład Filistynów należy brać pod uwagę (zwłaszcza w przypadku Danitów).
Sima Zhao
Ale raczej niedługo wcześniej.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE Zwrot ze steli "Izrael spustoszony, nie ma już nasienia" niektórzy interpretują jako metaforę do potomków/potomstwa, ale inni odczytują to jako "ziarno" co dowodziłoby że w tamtym czasie gdzieś w Kanaanie Izraelczycy byli ludnością osiadłą zajmującą się rolnictwem
Gdzież tam,zaraz po wyjsciu lud ten nie byl rolniczy,tułał sie po pustyni na wschod od Egiptu.
Co to byl za lud,moze Shasu,ale oni dzielili sie na wiele plemion,na razie wiadomo o sześciu grupach Shasu nomadow,Shasu of S'rr, Shasu of Rbn, Shasu of Sm't, Shasu of Wrbr, Shasu of Yhw, the Shasu of Pysps.
Jedna z grup ktora mogla zwycięzyć i zjednoczyc wszystkie pozostale grupy jest to Shasu of Yhw.Pozniej zaatakowana przez Filistynow przybylych gdzies zza morza.
Ten post był edytowany przez Arheim: 11/12/2021, 13:06
|
| |
|
|
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
9/12/2021, 6:01
