Premiera komiksu o Józefie Franczaku ps. ,,Laluś”, ostatnim żołnierzu ,,wyklętym” - 3 marca w IPN Przystanek Historia w Warszawie, g. 17.30



,,Oto jest głowa Franczaka” - taki tytuł nosi historyczny album komiksowy opowiadający losy najdłużej pozostającego nieuchwytnym żołnierza podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego Józefa ,,Lalusia” Franczaka, którego premiera odbędzie się 3 marca w Warszawie w IPN Przystanek Historia na ul. Marszałkowskiej o godz. 17.30. Jego autorami są Jacek Michalski (rysunki) i Witold Tkaczyk (pomysł i scenariusz), który podczas premiery i towarzyszącej jej wystawie opowie o powstawaniu komiksu. Wydawcą komiksu jest Zin Zin Press z Poznania. Komiks trafia już do sprzedaży, a jego premiera zbiega się z obchodami Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Publikacja przybliża postać Józefa Franczaka, pseudonim ,,Laluś” (1918-1963), żołnierza przedwojennej żandarmerii, walczącego w szeregach Armii Krajowej, a potem w powojennym, niepodległościowym podziemiu antykomunistycznym. Przed Niemcami, Sowietami i organami bezpieczeństwa PRL ukrywał się w sumie 24 lata. Nigdy się nie ujawnił, nie ufał komunistycznej władzy, zwalczał ją zbrojnie do końca. Na skutek donosu, osamotniony i osaczony, zginął z bronią w ręku od kul funkcjonariuszy SB i ZOMO 21 października 1963 r. Po śmierci – czy to w akcie zemsty, czy upokorzenia – ciało Franczaka zostało pozbawione głowy. Jego czaszkę odnaleziono po 50 z górą latach...

Odnalezienie czaszki Józefa Franczaka na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie pod koniec 2014 r., będące efektem śledztwa podjętego w 2007 r. przez IPN, jest punktem wyjścia fabuły.

Komiks jest fabularyzowaną wersją wydarzeń, opierającą się na najnowszych badaniach i najistotniejszych wątkach autentycznej historii. Opisując najważniejsze zdarzenia z życia bohatera, autorzy dociekają motywów, jakie nim powodowały, próbują ustalić co kierowało jego decyzjami i jak wpływało na tak radykalną postawę.

Publikacja oprócz samego komiksu zawiera też część opisową złożoną z tekstu zawierającego pełną informację o działalności Józefa ,,Lalusia” Franczaka oraz zdjęcia archiwalne. Na stronie wydawcy www.komiksynazamowienie.pl pojawią się też do ściągnięcia materiały edukacyjne oraz konspekt lekcji do wykorzystania przez nauczycieli.

Komiks podejmuje trudny, i mocno przez dziesięciolecia zafałszowany, temat sowieckiej dominacji w Polsce od 1944 r., dochodzenia komunistów do władzy i walki z nimi podziemia niepodległościowego. Jak każdy polski patriota po wojnie, znalazł się Franczak w sytuacji nieomal bez wyjścia. W pojałtańskiej Polsce nie było miejsca na wolność i demokrację. Krwawe rządy rozpoczęli komuniści osadzeni tu przez Stalina i utrzymywani za pomocą wojsk sowieckiego NKWD, przy biernej postawie zachodnich aliantów. Szykanowany, więziony, mordowany był każdy bardziej zdecydowany oponent nowego reżimu, fałszującego wszelkie niezależne wybory obywateli. Franczak odrzucił cień szansy na ,,normalne” życie, które musiało dla niego, tak jak i dla wielu innych, oznaczać upokorzenie i podporządkowanie się obcej dominacji, bez gwarancji przeżycia. Stanął w obliczu wyboru – poddać się, czy nadal prowadzić walkę z sowieckim i komunistycznym zagrożeniem. Tak długo pozostawał w ukryciu dzięki pomocy wielu osób ze swojego otoczenia. Dopiero po latach znalazł się człowiek, który zdecydował się go zdradzić.

Dzisiaj, w czasach kiedy swobodnie można już mówić o tamtych czasach i kiedy przywracane są zbiorowej pamięci postacie takie jak Józef Franczak, warto pochylić się nad ich losem i zastanowić się, przed jak dramatycznymi stanęli wyborami. Mamy nadzieję, że ta publikacja, pomoże zrozumieć motywy ich działania.

Projekt komiksu zrealizowany został w ramach Stypendium im. gen. Augusta Fieldorfa „Nila” ufundowanego przez Miasto Wrocław.

Partnerzy wspierający: Ośrodek ,,Pamięć I Przyszłość”, Fundacja Sapere Aude oraz Muzeum Armii Krajowej im. Generała Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie.

Broszury w wersji cyfrowej [PDF] do pobrania na naszej stronie od piątku 17 lipca 2020 r. Jako pierwszą prezentujemy broszurę autorstwa prof. Aleksandra Smolińskiego – „Wyprawa wileńska w kwietniu 1919”.  Kolejne broszury będziemy publikowali w każdy wtorek i piątek, aż do 14 sierpnia.

Lista broszur i harmonogram publikacji:

1. 17 lipca - Aleksander Smoliński – „Wyprawa wileńska” w kwietniu 1919
2. 21 lipca - Juliusz S. Tym – Działania na Froncie Litewsko-Białoruskim (czerwiec 1919–kwiecień 1920)
3. 24 lipca - Juliusz S. Tym – Operacja zaczepna Wojska Polskiego na Ukrainie (25 kwietnia – 11 maja 1920)
4. 28 lipca - Michał Klimecki – Pochód Tuchaczewskiego nad Wisłę
5. 31 lipca - Marek Kozubel – Brody–Lwów 1920
6. 4 sierpnia - Marek Kozubel – Zamość – Komarów 1920
7. 7 sierpnia - Maciej Krotofil – Bitwa nad Niemnem 1920
8. 11 sierpnia - Aleksander Smoliński – Zagon na Korosteń – październik 1920
9. 14 sierpnia - Łukasz Przybyło – Bitwa Warszawska 1920

Korci, tylko że na półce ciągle nieprzeczytana pozycja Adama Jacka Ostrówki