|
|
Wielkość folwarków i magnackich majątków
|
|
|
Camillus2
|
|
|
I ranga |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 26 |
|
Nr użytkownika: 35.780 |
|
|
|
|
|
|
Witajcie
Czy ktoś zna przeciętną wielkość folwarkó (w łanach) oraz wielkości poszczególnych majatków magnackich liczonych w miastach, wioskach i łanach?
Pozdrawiam Camillus2
|
|
|
|
|
|
|
|
Lokalnym magnatem w XVII wieku będzie szlachcic posiadający przynajmniej około 20 wiosek, ewentualnie kilkadziesiąt tysięcy zł dochodu rocznego. Te liczby są jednak bardzo umownymi kryteriami. Najwięksi magnaci mieli po kilkaset wiosek i setki tysięcy zł dochodu.
|
|
|
|
|
|
|
|
Za średnio zamożnego szlachcica można już uznać kogoś mającego ok. 2000 zł dochodu rocznego.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Camillus2 @ 10/04/2015, 15:36) Czy ktoś zna przeciętną wielkość folwarkó (w łanach) Przeciętny szlachecki folwark miał mniej więcej 3,5 łanu. Źródło
QUOTE oraz wielkości poszczególnych majatków magnackich liczonych w miastach, wioskach i łanach?
Nikomu raczej nie będzie się chciało tego szukać i wymieniać, ale są to ogromne fortuny. Przykładem może być Franciszek Salezy Potocki, który to posiadał 70 miast i około 700 wsi, a także 7 starostw i dzierżaw, które liczyły kilkadziesiąt miast i wsi, przynoszących mu w 1771 roku 200000 złotych rocznego dochodu.
Ten post był edytowany przez Ulfberht: 11/04/2015, 14:06
|
|
|
|
|
|
|
ElinEnqvist
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 10 |
|
Nr użytkownika: 107.025 |
|
|
|
Kinga Owczarska |
|
Stopień akademicki: magister |
|
Zawód: nauczyciel |
|
|
|
|
A mnie ciekawi co innego: jeśli przyjmiemy że ktoś ma kilka wsi, to folwark z dworkiem ma raczej jeden, dobrze kombinuję?
Dodatkowo, spotkałam się w jednym artykule określenie "łan pański" oraz "łam kmiecy" - i że najczęściej było tak, że właściciel miał np. folwark wielkości 3 łanów, ale do wielkości wioski dochodziło od 3 do 7 razy więcej łanów kmiecych. Łany pańskie były obrabiane w ramach pańszczyzny i były o wiele bardziej dochodowe
Ma to sens, ale chciałabym się upewnić, że to prawda.
Ponadto, jeśli folwark i dworek przypadały jedne na kilka wsi, to zakładam że każda wieś miała "łany pańskie" obrabiane pańszczyzną, czy te łany pańskie były tylko przy folwarku pana?
|
|
|
|
|
|
|
|
Polecam opracowanie Księstwa Rzeczpospolitej Mariusza Kowalskiego - dostępne w sieci powinno pokazać jak ciekawie i niejednorodnie to wyglądało. Co do dworków to ile i gdzie były oraz czy były używane jako ośrodek gospodarczy czy też jedynie przejściowa siedziba to zależało to od wielu zmiennych czynników - w każdym razie nie było niemożliwością aby w dwóch wsiach były sobie dwa dworki z czego w praktycznym "użyciu" był tylko jeden... Dla przykładu dobra majątkowo o wyjątkowo majestatycznej nazwie "Chlewnia i Książki" składały się z dwóch dworów + liczne inne dobra jak młyn czy stawy - położonych w dwóch odrębnych wsiach z czego jednak "Książki" zostały zbyte i rodzina właścicieli mieszkała w rezydencji znajdującej w "Chlewni" Nazewnictwo niektórych naszych "rezydencji" potrafi być niezwykle literackie...
|
|
|
|
|
|
|
ElinEnqvist
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 10 |
|
Nr użytkownika: 107.025 |
|
|
|
Kinga Owczarska |
|
Stopień akademicki: magister |
|
Zawód: nauczyciel |
|
|
|
|
QUOTE(marek8888 @ 5/05/2021, 22:17) Polecam opracowanie Księstwa Rzeczpospolitej Mariusza Kowalskiego - dostępne w sieci powinno pokazać jak ciekawie i niejednorodnie to wyglądało. Co do dworków to ile i gdzie były oraz czy były używane jako ośrodek gospodarczy czy też jedynie przejściowa siedziba to zależało to od wielu zmiennych czynników - w każdym razie nie było niemożliwością aby w dwóch wsiach były sobie dwa dworki z czego w praktycznym "użyciu" był tylko jeden... Dla przykładu dobra majątkowo o wyjątkowo majestatycznej nazwie "Chlewnia i Książki" składały się z dwóch dworów + liczne inne dobra jak młyn czy stawy - położonych w dwóch odrębnych wsiach z czego jednak "Książki" zostały zbyte i rodzina właścicieli mieszkała w rezydencji znajdującej w "Chlewni" Nazewnictwo niektórych naszych "rezydencji" potrafi być niezwykle literackie...
Tak, ale książka zdaje się nie tłumaczy kwestii łanów pańskich vs łany kmiece i zy to były tylko w folwarku głownym, czy te łany były tak zorganizowane wszędzie w każdej wiosce
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(ElinEnqvist @ 5/05/2021, 18:53) A mnie ciekawi co innego: jeśli przyjmiemy że ktoś ma kilka wsi, to folwark z dworkiem ma raczej jeden, dobrze kombinuję?
Dodatkowo, spotkałam się w jednym artykule określenie "łan pański" oraz "łam kmiecy" - i że najczęściej było tak, że właściciel miał np. folwark wielkości 3 łanów, ale do wielkości wioski dochodziło od 3 do 7 razy więcej łanów kmiecych. Łany pańskie były obrabiane w ramach pańszczyzny i były o wiele bardziej dochodowe
Ma to sens, ale chciałabym się upewnić, że to prawda.
Pisał o tym Topolski. Np: w "Rzeczypospolitej Obojga Narodów": "W sumie w ciągu XVI wieku ziemie bezpośrednio uprawiane na rzecz folwarków (wraz z łąkami i pastwiskami) objęły około 25% ogółu gruntów wiejskich. Około połowy XVI wieku przynosiły już w Koronie ponad połowę ogółu dochodów właścicieli feudalnych."
Jednak proporcje były zmienne. W małych posiadłościach szlacheckich jeśli majątek był skondensowany proporcje mogły się wyrównywać. Tak było np: w Drzewoskiej czy Wysokiej w XVI wieku. (Wyczański "Studia nad folwarkiem szlacheckim w Polsce w latach 1500-1580" str.76)
QUOTE Ponadto, jeśli folwark i dworek przypadały jedne na kilka wsi, to zakładam że każda wieś miała "łany pańskie" obrabiane pańszczyzną, czy te łany pańskie były tylko przy folwarku pana?
I tak i nie. Struktury bywały bardzo zmienne. Mógł folwark przypadać na kilka wsi. Mogła familia posiadać kilka folwarków. Chociażby poprzez nabywanie innych majątków. Natomiast Twoje oddzielone od folwarku łany pańskie w innych wsiach były często chłopom dzierżawione.
Ten post był edytowany przez dammy: 7/05/2021, 14:51
|
|
|
|
|
|
|
|
Zdaje sobie sprawę. I Wyczański niczego nie ukrywał. Nacisk na spojrzenie od strony chłopskiej starałem się pokazać w postach w temacie "dualizm gospodarczy". O niejednolitym podejściu w stosunkach społecznych pisałem w co najmniej trzech topicach. Ja w ostatnim poście nie robiłem wykładu tylko konkretnie odpowiedziałem na pytanie. Czyli zrobiłem to co Ciebie przerasta.
Ten post był edytowany przez dammy: 9/05/2021, 18:22
|
|
|
|
|
|
|
|
Pytanie tylko dlaczego "przy okazji" obrażasz innego użytkownika? Rozumiem, że chcąc odpowiedzieć na jakieś pytanie inny użytkownik musi przejrzeć cały Twój "dorobek"? Mocno dziwne podejście... Chyba zdajesz sobie sprawę, że podobne - pozbawione elementarnej kultury komunikacji podejście - od dziesiątków lat zamyka przed naszymi "historykami", (którym się "wydaje" wiele dziwnych rzeczy) wiele archiwów czy konkretnych zasobów na całym świecie wraz z ich smaczkami? Podobnie jak i zamyka przed Tobą tu i teraz...
|
|
|
|
|
|
|
|
Oprócz wspomnianych czynników, które decydowały o stosunku powierzchni folwarku do ogółu gruntów rolnych istotne było położenie i jakość tych gruntów. Procent powierzchni folwarku wzrastał gdy był on dobrze skomunikowany ze spławnymi rzekami i jeśli ziemia dawała dobre plony zbóż. W takiej sytuacji folwark zajmował ponad jedną trzecią do połowy gruntów. I odwrotnie - na niesprzyjających terenach folwarki były szczątkowe bądź nie występowały.
|
|
|
|
|
|
|
|
Owszem miało. Ale jeszcze większy wpływ miała wielkość majątku. W tych największych czyli np: w domenach magnackich, większych majątkach kościelnych czy w ramach królewszczyzn powierzchnia folwarków często była dużo mniejsza niż gruntów kmiecych. W przypadku małych gospodarstw szlacheckich sporo zależało od rejonizacji o czym wspomniał już marek8888. I zwartości gruntów pańskich. Inna sprawa, że te majątki też mogły należeć np: do jakiegoś klucza posiadłości magnackich. Oczywiście rejonizacja była istotną również przy większych majątkach. Wystarczy spojrzeć na posiadłości podgórskie.
Ten post był edytowany przez dammy: 13/05/2021, 8:27
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|