Ideologia i program Obozu Narodowo - Radykalnego

Działacze ONR nie stworzyli nigdy spójnej i jednorodnej koncepcji ustroju politycznego oraz gospodarczego akceptowanej przez wszystkich członków obozu. Zręby programu i ideologii Obozu Narodowo - Radykalnego zawarte zostały w Deklaracji uchwalonej 14 kwietnia 1934 r., jednak aż do wybuchu wojny publicyści tworzyli projekty szczegółowych rozwiązań programowych, mające rozszerzyć ją i uzupełnić. Zaważyło na tym zwłaszcza dążenie działaczy ONR do pogodzenia starych idei nacjonalistycznych z rozwiązaniami aktualnych problemów politycznych i społecznych lat trzydziestych. Oceniając ONR z dzisiejszego punktu widzenia, można dostrzec pewien paradoks, charakterystyczny dla radykalnej prawicy europejskiej lat trzydziestych: konserwatyzm, wręcz reakcjonizm w sferze wyznaanych wartości, przy równoczesnym bardzo postępowym, lewicowym, podejściu do zagadnień gospodarczych i zagadnień społecznych. Celem narodowych radykałów była obrona tradycji przy użyciu rewolucyjnych metod. Przeciwstawiając się pogańskim komunistom kierownym ze Związku Sowieckiego i narodowym - socjalistom z III Rzeszy, twórcy ONR zdecydowali się w samoobronie przejąć niektóre ich metody walki. Ramy historiozoficznej myśli młodych narodowców wyznaczały: szacunek dla duchowych osiągnięć chrześcijańskiego średniowiecza, negacja myśli oświeceniowej, dokonań rewolucji francuskiej oraz XIX wiecznych ideologii, wraz ze współczesnym im liberalizmem, socjalizmem, komunizmem i niemieckim narodowym socjalizmem.


Wiara

Podstawowym postulatem polskiego ruchu narodowego, przejętym i kultywowanym przez ONR, było silniejsze związanie narodu z zasadami religii katolickiej. Osobę Boską uznawano za najwyższą wartość i nadprzyrodzony cel życia człowieka. Szczera i żarliwa religijność działaczy ONR miała swoje odbicie we wszystkich niemal punktach ich programu politycznego. Kościół, posiadający silna pozycje w społeczeństwie polskim uznawano za naturalnego sojusznika i pomocnika w sprawowaniu rządów. Odżegnywano się jednak od instrumentalnego traktowania religii i wykorzystywania jej w walce politycznej. Przyszła Polska miała być katolicka z głębi swej treści, ponieważ mieli ją zbudować ludzie wychowani w duchu nauki Kościoła. o kształcie nowego państwa nie miało decydować duchowieństwo, lecz sami działający na niwie politycznej katolicy. Kościół głoszący prawdy wiary katolickiej uznawano jednak za najważniejszą instytucję w państwie, strażnika moralności i wychowawcę narodu.


Edukacja i wychowanie

Dużą wagę ONR przywiązywał do sprawy wychowania i wykształcenia. Walka z analfabetyzmem miała stać się jest obowiązkiem państwa. Podkreślano, że korzystanie z edukacji jest niezbywalnym prawem wszystkich Polaków, a nie przywilejem jedynie elit. W procesie wychowania obywateli główna rolę przeznaczono Kościołowi Katolickiemu. W pracy tej miały go także uzupełniać i wspierać:

    * rodzina - stanowiąca podstawę odrodzenia moralnego narodu, stąd potępienie rozwodów i prądów feministycznych, zjawisk bezpośrednio godzących w pozycję rodziny i ją osłabiające;
    * szkoła - przygotowująca młodych ludzi do życia w ścisłym związku z całym narodem, wychowywać świadomych obywateli poczuwających się do odpowiedzialności za losy narodu i działać na rzecz uaktywnienia sił twórczych narodu i przywiązania do ojczyzny;
    * armia - ucząca młodzież karności, dyscypliny, dumy narodowej i poświęcenia dla idei.

Wszystkie te instytucje, kierując się zasadami religii katolickiej miały wpajać młodzieży patriotyzm i poczucie służby narodowi. ONR, w odróżnieniu od ugrupowań dążących do ustanowienia totalitarnej formy rządów, nie głosił potrzeby większej zmiany mentalności Polaków ani doprowadzenia do przełomu w dziejach narodu czy cywilizacji. Zakładano, że charakter polski jest w swej całości sumą wielu dodatnich cech, a Polacy pod warunkiem wytłumaczenia i uznania wysiłku za celowy, są łatwi we wszelkiej współpracy.


Idea narodowa

Kluczowym dla ideologii ONR było pojęcie narodu, określanego jako związek emocjonalno - moralny, międzyludzka wspólnota ducha.

    Naród jest wspólnotą duchową żyje tylko w ludziach, nie poza ludźmi. Sensem istnienia narodu jest odrębność psychiczna jego członków, im tylko właściwy typ życia duchowego. Każdy naród jest potrzebny w planie świata i obowiązkiem człowieka jest żyć życiem narodu i pracować dla jego dobra.

(W. Wasiutyński)

Za podstawę narodu uważano więź historyczną łączącą pokolenia, wspólną tradycję i zwyczaje, które uzupełniały takie cechy pierwiastki mające wpływ na losy zbiorowości narodowej jak: jedność terytorium, języka, wspólne źródła kulturowe i jedna organizacja prawno - polityczna. Polakiem mógł być każdy kto się w ten sposób deklarował i kogo uznawała za Polaka większość narodu. Odrzucano poglądy o etnograficznym, plemiennym, etatystycznym (wychodzącym z pojęcia państwa) czy rasowym pochodzeniu narodu. Nieśmiałe i niepopularne próby przeszczepienia na polski grunt fragmentów teorii rasistowskich zarzucono całkowicie po ogłoszeniu encykliki papieża Piusa XI „Mit Brennender Sorge” w 1937 r., potępiającej hitleryzm i uznającej rasizm za niezgodny z nauką kościoła katolickiego.

Idea narodowa głoszona przez ONR odcinała się od XIX w. modelu indyferentnego religijnie nacjonalizmu, przesiąkniętego światopoglądem pozytywistycznym i materializmem naukowym (nauki przyrodnicze). Przejawem tego było odcięcie się od doktrynerstwa światopoglądowego, tendencji egoizmu narodowego, jak również od samego pojęcia nacjonalizmu, zwalczanego w publicystyce młodych narodowców. ONR stał na stanowisku, że naród jest najwyższą formą społeczną, a miłość i ofiarna służba dla niego to obowiązek każdego człowieka, "najwyższy z doczesnych celów jednostki". Narodowcy chcieli zatarcia różnic klasowych i dzielnicowych, oraz wykształcenia międzystanowej solidarności narodowej Polaków. Budowa państwa narodowego, w którym jedynymi gospodarzem byłby żywioł polski, miała zapewnić mu siłę i niezależność materialną. Były to, jak oceniano, dwa podstawowe warunki, bez których nie udałoby się osiągnąć celu, do którego dążą wszystkie narody: potęgi materialnej i kulturalnej.

Stosunek do mniejszości narodowych

Skład narodowościowy II Rzeczypospolitej, w której mniejszości narodowe stanowiły blisko 30 % społeczeństwa, zmuszał polskie elity polityczne do wnikliwego zajęcia się tym zagadnieniem. Dla ONR szczególnie zagadnienie miał problem mniejszości żydowskiej. Zwracano uwagę, że Żydzi, licząc blisko 4 miliony, koncentrowali się w zwartych miejskich skupiskach (w Warszawie stanowili ok. 33% mieszkańców) i monopolizowali całe dziedziny handlu i usług, czym przyczyniali się do powstawania konfliktów o podłożu społecznym i ekonomicznym. Lata trzydzieste były okresem, nasilenia się antagonizmów między rdzenną ludnością chrześcijańską i Żydami, powodowanych wielkim kryzysem gospodarczym, którego skutki mocno odczuło polskie społeczeństwo. Wzrost bezrobocia i drastyczne pogorszenie się warunków życia oraz wynikająca z tego radykalizacja postaw społecznych we wszystkich grupach etnicznych i wyznaniowych, były przyczyną wzrostu nastrojów antysemickich.

Receptą narodowców na tę sytuację było spowodowanie przepływu polskich warstw niższych, nieuprzywilejowanych i ekonomicznie upośledzonych do innych branż gospodarki, zwłaszcza handlu, usług i drobnej wytwórczości, co nie było jednak możliwe bez przełamania żydowskiego monopolu w tych dziedzinach. Metodą walki o „polskie sklepy i stragany” był bojkot ekonomiczny, połączony z wielką akcją propagandową w postaci ulotek, plakatów i broszur. Pod hasłem: Swój do swego po swoje! pikietowano żydowskie sklepy, przekonując klientów - Polaków, do robienia zakupów w sklepach prowadzonych przez chrześcijan. Bojkotem ekonomicznym objęto także sprzedawanie Żydom towarów przez producentów i korzystanie w handlu z ich pośrednictwa. Działania te miały pozbawić Żydów źródeł dochodów, co według narodowców miało doprowadzić do zwiększenia emigracji żydowskiej z Polski. W przejmowanych przez Polaków sklepach i warsztatach mieli znaleźć zatrudnienie pozbawieni pracy robotnicy i ludność z przeludnionych wsi.

Antysemityzm narodowców nie wynikał z rasistowskich ideologii pogardy i nienawiści do mniejszości żydowskiej. Jego przyczyną były wyłącznie praktyczne kwestie ekonomiczne, społeczne i polityczne. Znany badacz dziejów ruchu narodowego, Jacek Majchrowski, doszedł do wniosku, że ONR "traktował kwestię żydowską w sposób umiarkowany, a polemiki z prasą żydowską prowadzono z niespotykaną w obozie narodowym kulturą, co nie wykluczało zdecydowanego stanowiska".

ONR prowadząc politykę antysemicką, konsekwentnie stał na straży wartości chrześcijańskich odcinając się od jakichkolwiek związków z ideologią rasistowską, która przedstawiała Żydów jako rasę niższą - podludzi. W latach 30-stych część publicystyki narodowej uznała walkę ekonomiczną z Żydami za mająca takie samo znaczenie co dążenie narodu do odzyskania niepodległości w XIX i XX w. Dlatego kwestia żydowska stała się probierzem oceny wszystkich zjawisk z dziedziny polityki, ekonomi, spraw społecznych i kultury - co w historiografii określa się mianem „judeocentryzmu". Pojawiały się publikacje rozwijające ideologiczną koncepcję antysemityzmu, uzasadniające konieczność istnienia antagonizmu między światem wartości chrześcijańskich a religią mojżeszową. Twierdzono, że u jej podstaw leżą odmienności cywilizacyjne obu społeczeństw. Talmud będący podstawą cywilizacji żydowskiej był wyrazem etyki sprzecznej i wrogiej katolicyzmowi. Według tych teorii Żydzi od wieków dążyli do podważenia tradycyjnych ustrojów, wartości i ostatecznego panowania nad światem - drogą rewolucji i dzięki tajnym związkom (masonerii) torowali sobie drogę do władzy.

Jednym z opracowań programowych poświęconych stanowisku ONR wobec Żydów była deklaracja pt. Likwidujemy Żydów z 1938 r., podpisana przez członków kierownictwa obozu. Tytuł nie dotyczył oczywiście likwidacji fizycznej, lecz radykalnego usunięcia tej mniejszości z życia społeczno - gospodarczego i konieczności opuszczenia przez nich Polski. Dokument przewidywał min.: pozbawienie obywatelstwa polskiego tych Żydów, którzy otrzymali je po 1918 r. w sposób sprzeczny z prawem i zakazanie procederu zmieniania przez nich nazwisk na polsko brzmiące. Proponowano wprowadzenie bojkotu towarzyskiego Żydów, ograniczenie możliwości pracy w wolnych zawodach (prawnicy, lekarze) do wysokości ich odsetka zamieszkującego w Polsce, usunięcie wykładowców żydowskich ze szkół średnich i wyższych gdzie większość studentów była chrześcijanami (oczywiście naukowcy ci mogliby pracować w szkołach i uczelniach żydowskich), oraz doprowadzenie do rygorystycznego przestrzegania ustawy zakazującej uboju rytualnego. Autorzy apelowali o usunięcie przedstawicieli tej mniejszości z urzędów państwowych, instytucji samorządowych i armii zamiast służby wojskowej przewidywano wprowadzenie dla nich służby zastępczej i specjalnego podatku. Za ważne uznano też odebranie Żydom czynnego i biernego prawa wyborczego, choć nie było co do tego zgody. Istniał bowiem inny projekt przewidujący, do czasu emigracji, możliwość uczestnictwa Żydów w wyborach. Mieliby oni prawo głosować jedynie na dowolnie wybraną partię żydowską, co wyeliminowałoby wpływ tej mniejszości na polska klasę polityczną i pozwoliło ustalić numerus clausus dla żydowskich posłów w parlamencie.

Antysemityzm był także traktowany przez narodowców (zarówno z ONR jak też ze Stronnictwa Narodowego) jako środek walki z rządzącymi Piłsudczykami. Obóz sanacyjny opierał swe rządy na idei państwowej - a nie narodowej, i bronił równouprawnienia ludności żydowskiej i traktowania ich na równi z Polakami. Dlatego znajdujący się w opozycji narodowcy podkreślali przeciwstawne podejście do tzw. „kwestii żydowskiej". Inną polityczną przyczyną powstawania antysemickich uprzedzeń wśród Polskich narodowców było przekonanie o ścisłym współdziałaniu przedstawicieli tej mniejszości z ruchem komunistycznym. Narodowcy twierdzili, że Żydzi czynnie popierają ugrupowania komunistyczne, stanowiące agenturę Związku Sowieckiego, dążące do zniszczenia niepodległej Polski. Stereotyp ten wynikał nie tylko z tego, że w nielicznej i pozbawionej większego znaczenia politycznego Komunistycznej Partii Polski (i jej ukraińskim i białoruskim odpowiedniku) dominowali działacze pochodzenia żydowskiego, ale również z tego, że w samym społeczeństwie żydowskim funkcjonowały potężne partie (marksistowski Bund i Poalej Syjon), która głosiły potrzebę rewolucji społecznej.

Mimo wszystko jednak trzeba być ostrożnym oceniając nastawienie narodowców do Żydów. Ludność niemiecka, stanowiąca daleko mniejszy odsetek niż żydowska, mieszkająca niemal wyłącznie na terenach zachodniej Polski, uważana była za o wiele bardziej niebezpieczną od ludności żydowskiej. Nieprzychylne nastawienie do Polski i fakty infiltracji narodowego - socjalizmu wśród zamieszkałej w Polsce młodzieży niemieckiej, budził wśród narodowców uzasadnione obawy, że mniejszość w przypadku konfliktu polsko - niemieckiego stanie się potencjalną V kolumną. Podobnie jak w przypadku Żydów, proponowano pozbawienie Niemców praw obywatelskich i stopniowe wymuszenie ich emigracji do Niemiec. Narodowcy na ziemiach zachodnich prowadzili także bojkot ekonomiczny prowadzonych przez Niemców sklepów detalicznych i punktów skupu płodów rolnych.

Zupełnie inaczej traktowała ONR ludność białoruską i ukraińską, uznając ją za nadającą się do asymilacji i mogącą posiadać pełnię praw obywatelskich. Twierdzono nawet, że jest to ludność polska, która utraciła więzy z resztą narodu i w państwie narodowym dobrowolnie powróci do swych pierwotnych korzeni. Odrzucano przy tym możliwość przymusowej polonizacji jako wzór niegodny polskiej tradycji.

Stosunek do komunizmu

Komunizm, międzynarodowa doktryna, zakładająca łączenie się proletariatu z różnych krajów dla wspólnych interesów politycznych, społecznych oraz ekonomicznych. W rzeczywistości komuniści zwalczali rodzinę, religię i własność prywatną. Dlatego narodowcy uznawali ich za czynnik obcy polskości - ludzi pozbawionych przynależności narodowej. Obserwując proces „eksportowania rewolucji” prowadzony przez reżim komunistyczny w Rosji Sowieckiej, narodowcy zajmowali w stosunku do niej wrogie stanowisko. Po doświadczeniach rewolucji rosyjskiej i wojny polsko bolszewickiej 1920 r., narodowcy upatrywali w komuniźmie największe niebezpieczeństwo dla Polski. Głoszona przez niego teoria walki klas, przeciwstawiająca sobie bogatych i biednych, antagonizowała pracowników i pracodawców osłabiając więzi narodowe i nieodwracalnie uszkadzając organizm narodu. Rewolucja społeczna, główny warunek instalowania systemu komunistycznego, zmiatała elity, niszcząc dorobek pokoleń i ostatecznie przekształcając naród w bezmyślną, zanarchizowaną masę ludzką walcząca już jedynie o przetrwanie fizyczne.

Wszystko to spowodowała, że postawa antykomunistyczna była jednym z kanonów ideowych ONR. W walce z komunizmem często wykorzystywano jego własną broń, antykapitalistyczne hasła, głoszone przez ruch komunistyczny, były przejmowane przez narodowych radykałów i używane do agitacji politycznej. Miało to pomóc w rozwoju ONR w środowisku robotniczym i wyrugowaniu stamtąd wpływów socjalistycznych i komunistycznych. W opozycji do marksistowskiej wizji konfliktu klasowego narodowi radykałowie wysuwali własną koncepcję solidaryzmu narodowego, charakteryzującą się nacjonalistyczno - lewicowym egalitaryzmem. Przewidywano ewolucyjne zniesienie barier stanowych i klasowych dzielących naród na lepszych i gorszych, rządzonych i rządzących, którzy tworzą uprzywilejowane kasty i wpływowe kręgi. Wszyscy Polacy mieli być równi sobie, a swój status społeczny zawdzięczać jedynie swojej pracy i własnym zasługom dla ojczyzny i narodu. Ci najbardziej pracowici, najbardziej utalentowani i zasłużeni mieli kierowac narodem (patrz niżej: Senat)

Stosunek do obozu sanacyjnego

Postawa narodowych radykałów wobec Sanacji ewoluowała przez cały okres istnienia obozu. Na początku działalności deklarowano, że ONR jako ugrupowanie ludzi młodych wolny jest od starych i nieaktualnych sporów personalnych i programowych. Działaczy stać było nawet na bezprecedensowy w ruchu narodowym gest pojednania wobec piłsudczyków. Chodzi tu o uznanie w Deklaracji zasług wszystkich orientacji polityczno - wojskowych (w tym także legionistów Piłsudskiego) w walce o odzyskanie niepodległości. Oceniając politykę obozu sanacyjnego nie szczędzono słów krytyki zarówno politycznej jak i społeczno - gospodarczej koncepcji. Fakt bezprawnej delegalizacji ONR, wielomiesięczne więzienie przywódców w obozie odosobnienia w Berezie Kartuskiej, prześladowania narodowych - radykałów przez policję, cenzurowanie wydawnictw, konfiskaty nakładów prasy, ograniczanie autonomii wyższych uczelni i łamanie siłą strajków studenckich, sprawiły, że politykę obozu sanacyjnego uznano za podstawą przeszkodę w dążeniu do budowy państwa narodowego. Stąd tez silnie akcentowana w propagandzie ONR konieczność zdecydowanej rozprawy z reżimem. W 1937 i 1938 r. kierownictwo ONR przewidując nadchodzący konflikt wojenny, zrezygnowało z myśli o obaleniu dyktatury obozu sanacyjnego drogą zamachu stanu. Szukanie dróg porozumienia z prawicą legionową (Marszałek Rydz - Śmigły, OZON) i Stronnictwem Ludowym nie oznaczało akceptacji dla polityki piłsudczyków, ale chęć zapobieżenia destabilizacji państwa.

Zagadnienia gospodarcze

Wielkie znaczenie dla programu ONR miało hasło rozwoju wsi, uważanej za rezerwuar zdrowych sił narodu. Podyktowane było to faktem, że przedwojenna Polska była krajem, w którym blisko 70 % obywateli zamieszkiwało na wsi i utrzymywało się z pracy w rolnictwie. Planowano, że efektywne wykorzystanie polskiego potencjału rolnego zapewni krajowi samowystarczalność żywnościową. Podstawę gospodarki rolnej stanowić miały średnie gospodarstwa chłopskie i dlatego działacze ONR, w odróżnieniu od bardziej zachowawczego Stronnictwa Narodowego, opowiadali się zdecydowanie za parcelacją wielkiej własności ziemskiej (z pewnymi wyjątkami). Rozwiązanie problemu przeludnienia wsi miało nastąpić poprzez migrację części jej mieszkańców do miast, gdzie zajęli by miejsca pracy zmuszonej do emigracji mniejszości żydowskiej. albo też poprzez rozwój komunikacji, umożliwiającej dojeżdżanie ludności wiejskiej do pracy w miastach i miasteczkach. Nowymi źródłami utrzymania tych ludzi miały być miejsca pracy opuszczone przez Żydów, zwłaszcza w drobnym handlu i usługach. Jednym z postulatów narodowców było umożliwienie młodzieży wiejskiej awansu społecznego poprzez ułatwienie wstępu do szkół średnich i na studia wyższe.

Poglądy polskich narodowców w niektórych aspektach bliskie były lewicy. Kryzys gospodarczy lat trzydziestych i pogłębianie się nędzy ludności polskiej uwrażliwiły ich na sprawy socjalne. Lewicowe skłonności narodowych radykałów dawały o sobie znać wyłącznie w sferze poglądów gospodarczych i społecznych. Proponowano wprowadzenie opiekuńczego systemu pomocy socjalnej, który przewidywał min. zapewnienie każdemu Polakowi prawa do pracy i godziwego wynagrodzenia, rodzinie mieszkania, dostęp szerokich mas narodu do wartości kulturalnych, stworzenie systemu podatkowego i wynagrodzeń premiującego rodziny wielodzietne. Mimo głoszonego oficjalnie poszanowania dla własności prywatnej występowano zdecydowanie przeciwko systemowi kapitalistycznemu, określanemu mianem „ustroju niesprawiedliwości społecznej", gdyż miał umożliwiać wyzysk polskich robotników przez obcy kapitał. ONR opowiadał się za wprowadzeniem korporacjonizmu w gospodarce przekazaniu w kompetencje związków pracowników i pracodawców funkcji państwa polegających na tworzeniu praw dla życia gospodarczego. Przewidywano, że system ten umożliwi zlikwidowanie brutalnej rywalizacji miedzy zawodami, klasami społecznymi, podniesie moralność poszczególnych zawodów, zrealizuje ich potrzeby. Popierano koncepcję interwencjonizmu państwowego, szczególnie w tych dziedzinach gdzie własność prywatna ze względów ekonomicznych lub politycznych byłaby, według niego, szkodliwa. Nowy narodowy ustrój gospodarczy miał być wprowadzony przez młode pokolenie Polaków: ludzi postępujących według nakazów chrześcijaństwa i świadomych swych obowiązków wobec narodu. Wielkie przedsiębiorstwa kapitalistyczne i surowce mineralne miały ulec w pierwszej fazie upaństwowieniu, a następnie miał nastąpić podział udziałów w tych przedsiębiorstwach pomiędzy robotników. W pierwszej kolejności upaństwowieniu miała zostać poddana zakłady przemysłowe będące własnością kapitału żydowskiego i zagranicznego. Następnie akcje tych przedsiębiorstw zostałyby rozdane zatrudnionym w nich pracownikom. Rozważano możliwości upowszechnienia własności poprzez wspomaganie rozwoju polskiej spółdzielczości. Konsekwencją wcielenia w życie tych projektów byłoby powstanie społeczeństwa właścicieli i zniknięcie antagonizmów pomiędzy pracodawcami a pracobiorcami. Duży wpływ na program gospodarczy ONR miały poglądy jednego z najwybitniejszych publicystów polskiego ruchu narodowego Adama Doboszyńskiego.

Zagadnienia ustrojowe

Kreśląc wizję przyszłej Wielkiej Polski narodowi radykałowie wiele uwagi poświęcili aspektom prawnym i ustrojowym. Planowali, że Polska przyszłości stanie się państwem o ustroju autorytarnym i narodowym.


    "Państwo Narodowe w ujęciu narodowych radykałów oznacza taki ustrój, w którym tylko Polacy mogą być obywatelami państwa polskiego, przyczem na równi z Polakami traktuje się wszystkie odrębności szczepowe słowiańskie. Wszyscy inni mogą być tylko przynależnymi albo poddanymi państwa polskiego. W szczególności zaś Żydzi nie mogą być obywatelami państwa polskiego. Tylko w ten sposób unikniemy przeciwstawienia państwa Narodowi. Państwo jest organizacją polityczną narodu. Cele państwa nie mogą być sprzeczne z celami Narodu."

(Sas - Wisłocki)

Celem ideologów ONR było wypracowanie trzeciej drogi pomiędzy demokracja parlamentarną a ustrojem totalitarnym. Pojawiło się kilka projektów przyszłego ustroju państwa, różniących się w szczegółach, ale posiadających zbieżną wizję generalną. Państwo miało stać się narzędziem narodu, posiadać silną władzę wykonawczą, ale polityczna rola aparatu administracyjnego miała zostać zredukowana do strzeżenia bezpieczeństwa egzystencji narodu. Rząd powinien stać na straży ładu i porządku w państwie, zapobiegać rozbiciu i skłóceniu społeczeństwa oraz chaosowi gospodarczemu. Odrzucano tchnąca totalitaryzmem ideę wodzowską na równi z ustrojem demokratycznym i liberalną koncepcją nieograniczonej wolności, egzekwującą jedynie prawa obywatelskie, a zapominającą o obowiązkach jednostki wobec narodu i ojczyzny. System demoliberalny uznawano za przestarzały i bezradny wobec problemów współczesnego państwa. Historycy zwracają też uwagę, że istotną rolę w negowaniu liberalizmu, odegrało sceptyczne podejście jego zwolenników wobec religii i kościoła.

Władza zwierzchnia w projektowanym przez ONR Państwie Narodowym miała należeć do organizacji politycznej Narodu Polskiego, mającej strukturę hierarchiczną. Jej kierownictwo miało spoczywać w gestii wieloosobowego, elitarnego Senatu Narodu Polskiego, podejmującego wszelkie decyzje w demokratycznym głosowaniu. Ciało to, liczące nie mniej niż 300, lecz nie więcej niż 500 osób, uzupełnianych na drodze kooptacji, miało ustalać ogólne wytyczne polityki narodowej i zastąpić wybierany demokratycznie parlament. Szczególną pozycje przewidywano dla Marszałka Senatu pełniącego funkcję zwierzchnika państwa polskiego, posiadającego rozbudowane uprawnienia prezydenckie w połączeniu z quasi królewskim charakterem jego urzędu. Do jego uprawnień należałoby min. zwoływanie sesji senatu, nominowanie kanclerza (prezesa rady ministrów) i w porozumieniu z nim ministrów i wojewodów, ale tylko z grona członków senatu. Rola sejmu ograniczałaby się do opiniowania projektów ustaw. Deklarowano zachowanie pełnej niezawisłości sadownictwa zapewniając sądom pełną odrębność od innych czynników państwowych (wyrazem tego miała być likwidacja Ministerstwa Sprawiedliwości). Obok aparatu administracyjnego ważną rolę w kreowaniu aktywności społecznej przewidywano dla rozwiniętego samorządu terytorialnego (rady wiejskie i miejskie, rady powiatowe, sejmiki ziemskie i wojewódzkie) oraz samorządu korporacyjnego (korporacje gospodarcze, zawodowe, fachowe i stanowe). o znaczeniu jakie przewidywano dla tych ciał świadczyło przyznanie im prawa inicjatywy ustawodawczej.

O pluraliźmie w szeregach narodowych radykałów mógł świadczyć fakt, że znajdowała się wśród nich także duża grupa zwolenników monarchii, dla których tylko ta forma rządów była zgodna z polskim duchem narodowym. Podkreślano, że u podstaw światopoglądu nacjonalistycznego leży podporządkowanie państwa pojęciu narodu państwo miało być formą, zaś naród jego treścią.Widać zatem wyraźnie jak różna była ideologia ONR od faszystowskiej wizji państwa włoskiego, której istotę podsumował Mussolini następującym stwierdzeniem: "Wszystko w państwie, nic poza państwem, nic przeciwko państwu". Polska rzeczywistość wymusiła zweryfikowanie przydatności importowanych teoii. Popularność włoskiego faszyzmu była widoczna wśród młodzieży narodowej w II połowie lat dwudziestych, kiedy system ten postrzegano jako skuteczny środek do walki z komunizmem. W latach trzydziestych fascynacja ta przeżywała swój zmierzch. Młodych zraziła niechęć do Kościoła Katolickiego deklarowana przez faszystów, ograniczanie swobody rozwoju rodziny i jednostki, prowadzące według nich do wynaturzenia nacjonalizmu w system zniewalający własny naród. Oceniano, że ustrój totalitarny to szkoła niewolnictwa,która nie jest w stanie wychować ludzi o silnych charakterach i woli, posiadających zdolności samodzielnego działania - w najlepszym razie wychowa biurokratów.

    "Wolność człowieka, o ile się jej nie nadużywa to najpewniejszy fundament potęgi narodu. Wolny obywatel w potężnym państwie ,l a nie stado niewolników w państwie słabym - oto hasło ruchu narodowo - radykalnego.”

(J. Korolec)

Jeszcze większą niechęć wśród członków ONR budził niemiecki narodowy socjalizm nacjonalizm. Polscy narodowcy byli zdanie, że nazizm to nacjonalizm o charakterze pogańskim, w swej istocie antychrześcijański, w warstwie ideologicznej płytki i opierający się na pseudonaukowych koncepcjach rasowych. Niemcy, niezależnie od panującego w nich ustroju, tradycyjnie były przez narodowców uznawane za kraj wrogi. Przejęcie władzy przez zwolenników Hitlera uznano za okoliczność zwiększającą zagrożenie dla Polski ze strony Rzeszy.

Nie słowa a czyny.ONR była grupą faszystowską,ze względu na ideologie i idoli,oczywiście z uwzglednieniem polskiej specyfiki np.antysemityzm

późniejsze losy ONR-ABC i RNR-Falangi to inna sprawa mamy więc Konfederacje Zbrojną,Konfederacje Narodu,Związek Jaszczurczy,NSZ,częściowo pojedyncze osoby w MiP.Ale jest też sprawa Organizacji Toma,Grupy Sudeczki,Narodowej Organizacji Radykalnej.

Nik nie odmawia im ideowości ale w przypadku ONRowców nizszego stopnia często był to brutalny fanatyzm,rasizm,szowinizm.W okresie międzywojennym,wojenno-okupacyjnym,powojennym powodowało to często brutalne zachowanie a nawet zbrodnie wobec mniejszości.

Pan Magister ma dużo racji,na który program nie popatrzysz(dzisiejszycxh parti)to każda ma;walkę z bezrobociem,stworzenie potęgi gospodarczej z polski itp.populistyczne gadaniny.Po resztą narodowcy przechodzili od czysto demokratycznych(narodowa demokracja)poglądów do coraz bardziej faszystowskich(ONR itp.).Wogóle ruch narodowy w olksce stawał sie podobny do parti musoliniego. Pozdrawiam.

Grupa ONR skupiona wokół Henryka Rossman brała niewielki udział w publicystyce obozu narodowego. 19 września 1936r. redaktorem naczelnym "ABC" został Wojciech Zalewski. Rossmanowcy chcieli zbudować Polskę bez proletariatu, upowszechnić własność w postaci średnich i małych warsztatów. Postulowano, aby Żydom odebrać banki, które miały być w rękach grup, którym służą. ONR-ABC nie stworzył jednego spójnego programu, poszczególne artykuły i broszury były ze sobą sprzeczne. Obecny ustrój społeczny będący pod żydowskimi wpływami miał być obalony. Proponowany przez ONR-ABC system, oparty na własności prywatnej miał zapewnić narodowi niezależność gospodarczą. Były nieudane próby wcielenia ONR-ABC do SM-SN. Pod koniec 1936r. doszło do ostrego sporu pomiędzy obydwiema grupami ONR, pobici zostali: Karolec i Gluźiński z ONR-ABC oraz Wasiutyński i Kwasieborski z RNR. Falangiści napadli na redakcje "ABC". W następnym roku Gluźiński zaproponował współprace bepistom, do której nie doszło, ale obie grupy zaprzestały wzajemnych napaści. Główną przyczyną osłabienia działalności ONR-ABC była śmierć Rossmana w marcu 1937r..

28 kwietnia 1935r. doszło w Katach do zjazdu organizacyjnego Ruchu Narodowo Radykalnego, prawie wszyscy jego uczestnicy zostali zatrzymani. Gdy w lecie 1935r. pojawili się na ulicach Warszawy kolporterzy "Falangi" doprowadziło to do kolejnych bójek z młodymi lewakami na Nowym Świecie, Marszałkowskiej i Krakowskim Przedmieściu. 5 sierpnia tegoż roku na łamach "Falangi" zażądano od władz delegalizacji PPS za współprace z komunistami. RNR był organizacją konspiracyjną typu kadrowego, posiadał własny wywiad i kontrwywiad. Potencjalnych kandydatów na członków poddawano dokładnemu sprawdzeniu zajmował się tym Cibichowski, ale nie uchroniło to od tego że w szeregi Ruchu dostali się niemieccy agenci, A Cerchy i S. Brochwicz z Gestapo. Kierownikiem ruchu był Piasecki, który dobierał sobie współpracowników i przydzielał im kompetencje. Wszelkie organy kolegialne miały charakter doradczy np. Radą Programową kierował Wasiutyński. Prace w RNR podzielone były na dwie części. Pierwsza miała kształcić nowych członków i szerzyć propagandę, druga prowadzić czynną akcję rewolucyjną. Dowódcą Oddziału Bojowego "Ręka z Mieczem" był Zygmunt Przetakiewicz, który używał nazwiska Marian Załuska i nosił pseudonim "Krwawy Szczur", który rozbudował ten oddział i w 1937r. zmienił nazwę Oddziału na Narodowa Organizacja Bojowa "Życie i Śmierć dla Narodu".

Cele jakie postawili przed sobą bepiści obalenie rządów siłą, wyzwolenie ojczyzny spod obcych wpływów i budowa nowego państwa poprzez dokonanie rewolucji narodowej. Główną przeszkodą była bierność narodu i brak w nim takich cech jak ofiarność, odwaga, inicjatywa i karność. Bojówka RNR przygotowywała się do swoich akcji w Łegonicach w majątku Stanisława Zdziarskiego (działacza SN) Przetakiewiczowi pomagali wojskowi fachowcy, którzy po przewrocie majowym zostali zwolnieni ze służby, byli nimi m.in. płk C. Bystrom i płk S Rowecki.

RNR pieniądze na działalność dostawali od zaprzyjaźnionych z nimi ziemian oraz ze składek członkowskich i zysków z wydawanej prasy. Micewski, Rudnicki i Lipski podejrzewają że pieniądze otrzymywali od rządu włoskiego i narodowo socjalistycznych kół niemieckich działających na Śląsku (członkowie RNR w swoich publikacjach jeszcze za czasów działalności w OA-OWP potępili zarówno faszyzm jak i hitleryzm ponadto planowali wojne z III Rzeszą, więc przypuszczenia ww. historyków co do finansowania RNR przez Włochów i Niemców są wg. autora bezpodstawne - przyp. R.D.) temu stanowczo zaprzecza Przetakiewicz.

Narodowcy kontynuowali akcje wzywające do bojkotu gospodarczego, który zaczął odnosić sukcesy np. w województwach lubelskim i białostockim ilość sklepów żydowskich między 1932r. a 1937r. zmniejszyła się o około 30%, chłopi przestawali sprzedawać surowców żydowskim kupcom. 9 marca 1936r. w Przytyku (woj. radomskie) Żydzi zaatakowali handlujących tam Polaków, którzy stali się dla nich konkurencją, w zamieszkach zginał Polak i dwóch Żydów, do podobnych zajść doszło w Mińsku Mazowieckim 2 czerwca 1935r. Po tych wypadkach nacjonaliści zaczęli lansować hasło że oba narody dzieli przelana krew. W nocy z 22 na 23 czerwca Adam Doboszyński zorganizował najazd na Myślenice, w którym wzięło udział ok. 70 nacjonalistów. Doboszyńskiemu udało się zająć posterunek policji. Pierwszego maja 1937r. członkowie bojówki RNR (NOB) zaatakowali pochód żydowskiej organizacji socjalistycznej "Bund" na rogu ulic Smoczej i Dzielnej podczas ataku użyto broni palnej, w wyniku czego prawdopodobnie zginęło żydowskie dziecko. 2 lipca 1937r. członkowie NOB wyruszyli do Przytyka, w którym rzucali petardami w witryny żydowskich sklepów. Nobowcy zaatakowali Bank Żyda Szereszewskigo w stolicy, w wyniku czego zostało rannych dwóch pracowników banku, w Łodzi podłożyli bombę w siedzibie Związku Nauczycielstwa Polskiego. Na Pomorzu bojówki RNR ciągle ścierali się z niemieckimi aktywistami z V kolumny zrywając im odznaki NSDAP.

Młodzi narodowcy kontynuowali akcje na uniwersytetach mającą na celu zmniejszenie ilości studentów pochodzenia żydowskiego do 10% ogółu studiujących. Dochodziło do bójek narodowców ze studentami o poglądach lewicowych oraz studentami żydowskimi, często używano gazów łzawiących i petard służących do zastraszania. Na Uniwersytecie Warszawskim z ramienia SM-SN i MW akcją dowodził Borowski a z ramienia RNR Przetakiewicz. Nacjonaliści domagali się także bezpłatnych studiów dla młodzieży pochodzenia robotniczego i chłopskiego. Blokada Uniwersytetu rozpoczęła się 23 listopada 1936r. Premier rządu Sławoj Składkowski uznał to za próbę obalenia rządów sanacji i wprowadzenia rządów endeckich. Na strajkujących młodych narodowców wysłał siły policyjne, które 25 listopada rozpoczęli szturm na budynek audytorium, strajkujący odpowiedzieli rzucaniem kamieniami, doszło do ostrych przepychanek, ale po kilku minutach opór studentów został złamany. Inicjatorzy zostali zatrzymani a na wolność wyszli w marcu następnego roku.

Bepiści w listopadzie 1936r. powołali do życia Komitet Prasy Młodych, który prowadził ożywioną działalność wśród pokrewnych ugrupowań Do KPM przystąpiły m.in "Falanga", "ABC", "Jutro Pracy", "Pro Christo", "Przegląd katolicki", "Nowy Ład", "ZET", "Awangarda Państwa i Narodu", "Młoda Polska". Głównie antykomunistyczny charakter Komitetu we wspólnej akcji zjednoczył młodzież z SM-SN, ONR-ABC, RNR, ZMN i niektórych grup piłsudczykowskich. Do RNR bezskutecznie próbowała się przyłączyć Organizacja Narodowych Socjalistów "Błyskawica".

Obóz rządowy miał wielkie problemy z własną młodzieżą i zaczął rozglądać za grupami gotowymi do działania, zdyscyplinowanymi, mogących podjąć się realizacji zadanych im zadań.

Sanacja po śmierci Józefa Piłsudskiego była podzielona w walce o schedę po Marszałku miedzy trzy grupy skupione wokół: Prezydenta Ignacego Mościckiego, Walerego Sławka i Edwarda Rydza Śmigłego. Obóz piłsudczykowski charakteryzował się bezideowością i brakiem skrystalizowanego światopoglądu. Pierwszej próby stworzenia zarysu programu i wskazań ideowych podjął się Rydz Śmigły wysunął hasło "obrony Polski". 21 lutego 1937r. płk Adam Koc opublikował deklaracje ideową Obozu Zjednoczenia Narodowego, który działalność rozpoczął 24 maja 1936r Organami prasowymi OZN były m.in. dzienniki: "Gazeta Polska", "Kurier Poranny", "Dziennik Polski" we Lwowie, "Nowy Kurier" w Poznaniu oraz czasopisma: "Młoda Polska" dla młodzieży, "Żołnierz Pracy", "Młoda Wieś", "Robotnik Polski" i inne. Obóz został zorganizowany na wzór wojskowy. Pierwszym jego szefem został płk Adam Koc, który posiadał bardzo szerokie kompetencje. Członkostwo w OZN miało dwojaki charakter indywidualny lub zbiorowy czyli dla stowarzyszeń, które nie mają celów politycznych a ich cele są zgodne z celami Obozu. Członkiem indywidualnym OZN mogła zostać osoba narodowości polskiej o nieposzlakowanej opinii, uznająca ideologie OZN i nie należąca do żadnej innej organizacji politycznej. OZN głosił nacjonalizm, który nie widział różnic pomiędzy dobrem narodu a interesami państwa. Głoszono że naród musi być jednolity, należy przezwyciężyć podziały klasowe oraz stanowczo przeciwdziałać obcym wpływom, szczególnie żydowskim i niemieckim. Rydz Śmigły pragnął do obozu wciągnąć wojsko, mówił że armia jest jednym z elementów konsolidacji narodu. Politycy OZN uznali że krzywdą dziejową Polski jest to że nie posiada kolonii, ów kolonie były by ważnym czynnikiem polskiej racji stanu, gdyż zawierają w sobie cechy zdobyczności a od narodu wymaga się stałej ofensywy. Rydz Śmigły głosił hasła kultu armii i wodza, którym miał zostać pierwszy Żołnierz w kraju. Zasadniczym celem OZN miała być konsolidacja narodu i naprawa Rzeczpospolitej na płaszczyźnie dynamiki jej rozwoju.

Szef OZN na temat współpracy z jego obozem rozmawiał z ugrupowaniami o zbliżonej ideologii. Najpierw rozmowy przeprowadził z przywódcami ONR-ABC w wyniku nie dojścia do porozumienia Koc zwrócił się z propozycją współpracy do RNR. Uczestniczył w ćwiczeniach RNR w Łegonicach i był pod dużym wrażeniem dyscypliny i posłuchu względem wodza panującej w szeregach falangistów. Dla RNR propozycja Koca była niemal że zbawienna. Liczba członków Ruchu sięgnęła 5 tys. co doprowadziło że RNR stawał się coraz bardziej jawny a za tym szły aresztowania, innym problemem Piaseckiego był brak funduszy na ożywioną działalność. Każda szansa wyjścia z nielegalności była dla bepistów korzystna. Decyzja o współpracy z OZN została przez Piaseckiego podjęta samodzielnie a jego współpracownicy dowiedzieli się o tym po fakcie. RNR z organizacji nielegalnej wyszedł na szczyty ówczesnego życia politycznego. Założył organizacje młodzieżową pod egidą OZN. 23 czerwca 1937r. powołano do życia Związek Młodej Polski na czele, którego stanął płk Adam Koc a jego zastępcą był były działacz ONR, nie należący do RNR Jerzy Rutkowski. To właśnie Rutkowski pełnił w praktyce kierownictwo w Związku i z czasem je oficjalnie przejął. Rutkowski był jednocześnie redaktorem naczelnym głównego pisma ZMP miesięcznika "Młoda Polska". Celem ZMP było zorganizowanie polskiej młodzieży i wychowanie w duchu narodowym w oparciu o etykę chrześcijańską. Przystąpienie bepistów do ZMP spowodowało że OZN opuściło kilka młodzieżowych ugrupowań sanacyjnych np. Legion Młodych, Związek Polskiej Młodzieży Demokratycznej, Związek Młodej Wsi. ZMP miały własne Drużyny Obronne a ich członkowie byli szkoleni w boksie, judo i strzelaniu. Mimo nawiązania współpracy z rządem Narodowa Organizacja Bojowa była przez cały okres swojej działalności grupą konspiracyjną.

Narodowcy opanowali ZMP, więc program Związku był właściwie programem RNR z jednym wyjątkiem że nie atakowano już strony rządowej. Elementem najbardziej wiążącym oba ugrupowania była kwestia obronności ojczyzny. Miesięcznik "Młoda Polska" podkreślał role Legionów w odrodzeniu się Polski. Legiony wykształciły instynkt żołnierski i romantyczny woluntaryzm. Obie grupy za wrogów suwerennej Polski uznali Żydów, którzy eksploatują dobra materialne państwa polskiego dla swoich judaistycznych celów. To Żydzi stanowią rozsadnik destrukcyjnych wpływów komuny, odziaływują na społeczeństwo odmienną cywilizacją, stoją na czele masonerii, która wprowadza do życia tajne związki przez co paraliżują jawność życia publicznego narodu. Również bezwzględnie krytykowano komunizm mający międzynarodowy charakter, aby Polska mogła być silna i wielka musi być wolna od wszelkich międzynarodowych struktur. Więc w "Młodej Polsce" postulowano zniszczenie z życia narodu polskiego wszystkich obcych idei i wrogich wysłanników oraz wychowania młodego pokolenia Polaków w myśl haseł propagowanych przez ZMP i RNR.

"Młoda Polska" w całości przejęła myśl polityczną z "Przełomu Narodowego". Przełom miał się dokonać gdy cała energia narodowa jako suma energii jednostek zostanie wyzwolona i zjednoczona w celu budowy Wielkiej Polski, a to nastąpi gdy zniknie typ Polaka chodzącego na luzie, myślącego wyłącznie o własnym dobru oraz gdy zniknie ostatni ośrodek wrogiej, obcej, destrukcyjnej propagandy osłabiającej fizycznie i moralnie naród i państwo

RNR mógł już legalnie oddziaływać na społeczeństwo poprzez organizacje masowych wieców. Jeden z nich odbył się w warszawskim cyrku 28 listopada 1937r., na który przybyło blisko 3 tys. "jasnych koszul", wiec próbowali zakłócić młodzi lewacy, ale zostali uciszeni i wyprowadzeni przez ochraniający wiec członków NOB. Gdy na widowni ukazał się Piasecki powitał go las uniesionych prawych rąk i chóralne "wódz", Piasecki pozdrowił zebranych tym w samym gestem i w odpowiedzi na wcześniejsze próby zakłócania porządku mówił że "cel nie uświęca środków, ale je wskazuje (...) przeciwko uniesionym komunistycznym pięściom wziesie rewolwery".

Związek Nauczycielstwa Polskiego opanowany przez elementy lewicowe odmówił wejścia do OZN, więc władze postanowili zawiesić Zarząd Główny następnie Koc na kuratora ZNP wyznaczył Pawła Musioła działacza RNR ze Śląska, redaktora "Kuźnicy". Związkowcy ogłosili strajk okupacyjny i uniemożliwili Musiałowi działanie.

Sanacja krytykowała Koca za współprace z falangistami w wyniku czego został odwołany z funkcji szefa OZN w grudniu 1937r. Na jego miejsce powołano Gen. Stanisława Skwarczyńskiego, który zażądał zerwania współpracy ZMP z RNR ale Rutkowski uprzedził ruch Skwarczyńskiego. 28 kwietnia 1938r. Rutkowski wręczył płk Wende Szefowi Sztabu OZN dokumenty zrywający współprace, członkowie RNR wycofali się z ZMP a ich miejsce zajęli narodowcy z ZMN.

Pretekstem do zerwania umowy OZN z RNR była plotka, która rozeszła się po Warszawie o rzekomej tzw. Nocy Św. Bartłomieja podczas której miał dokonać się zamach stanu, którego mieli dokonać falangiści i zaprzysiężeni wojskowi niższych stopni. Owym zamachem miał kierować wiceminister MSW Paciorkowski i płk Wenda podczas nieobecności przebywającego w Rumunii Rydza Śmigłego w nocy z 25 na 26 października 1937r. Pucz miał za sobą pociągnąć śmierć 150 osób w tym Prezydenta Mościckiego oraz internowanie drugiej tyle ilości osób. Informacje o niby planowanym zamachu rozpowszechnili członkowie Frontu Morges i środowiska emigracyjne alarmując prasę. RNR uznało to za prowokacje przeciwko Kocowi. Przeciw niemu była przede wszystkim grupa "Naprawy" a szczególności wojewoda śląski a jednocześnie prezes Związku Harcerstwa Polski Michał Grażyński.

Wyjście RNR ze Związku spowodowało że Ruch powrócił do nielegalnej działalności. W lutym 1938r. RNR powołał Komitet Porozumiewawczy Organizacji Narodowo Radykalnych, którego celem miało być uaktywnienie organizacji terytorialnych działających konspiracyjnie pod różnymi szyldami i stworzenie warunków do bardziej skoordynowanych działań. Do KPONR na czele którego stanął Piasecki weszli przedstawiciele m.in. RNR, NPR, NOP, Polskiego Frontu "Falangi", Narodowo Radykalnego Obozu Ruchu Młodych, Ruchu Narodowo Radykalnego "Podhale" a także i SM-SN. W marcu 1938r. MSW wydał zakaz legalizacji Komitetu. W 1938r. RNR uczestniczył w imprezach zorganizowanych przez grupę "Jutra Pracy": w czerwcu wzięli udział w I Antymasońskim Zjeździe Prasy Polskiej, w dniach 4-6 czerwca w Łagonicach odbył się kurs wodzów, wstąpili do Komitetu Prasowego Walki o Wspólną Granice z Węgrami, współpracowali z pismem "Szlakiem Zarzewia" z skupiającym byłych Zarzewiaków z przed wojny, do którego artykuły pisał m.in. Piasecki. Utrzymywano nadal dobre choć już nieoficjalne kontakty z Kocem. W łonie RNR coraz bardziej nasilały się wewnętrzne tarcia były spowodowane kryzysem zaufania do wodza wynikające z braków rezultatów jego działalności. RNR zaczęli opuszczać nawet najbliżsi współpracownicy Piaseckiego, np. Wasiutyński założył własne pismo "Wielka Polska" wyniku tego Piasecki latem 1939r. zawiesił działalność RNR.

mam dwa pytania czy prawdą jest że zlikwidowali d-ce NSZ oraz czy to oni stali za likwidacja kilku pracowników Biura Informacji i Propagandy AK

jest info że byli ONRowcy ale z ABC czy Falangi

jako czołowych kolaborantów wymienia się Feliksa Burdeckiego i Jana Skiwskiego czy byli oni związani z endecją

Pierwsze cudowne ocalenie
Wybucha wojna. Piasecki odbiera kartę mobilizacyjną. Walczy w Warszawskiej Brygadzie Pancerno-Motorowej, dowodzonej przez późniejszego Komendanta Głównego AK, płk. Grota-Roweckiego. Do Warszawy wraca w październiku.
W tym czasie szef warszawskiego Ruchu Narodowo-Radykalnego Andrzej Świetlicki w porozumieniu z Niemcami tworzy kolaboracyjną Narodową Organizację Radykalną. Od niemieckiej administracji otrzymuje do dyspozycji dawny lokal Związku Młodej Polski w Alejach Ujazdowskich oraz mieszkanie przebywającego na Zachodzie Juliana Tuwima. Stosunek Piaseckiego do nowej organizacji jest niejasny. Micewski uważa, że Świetlicki działał za wiedzą Piaseckiego, inny współpracownik - Włodzimierz Sznarbachowski - twierdzi wprost, że "Piasecki przed najbliższymi nie ukrywał, że prowadzi rozmowy z Wehrmachtem i myśli o stworzeniu rządu okrojonej Polski". Zygmunt Przetakiewicz wszystkiemu zaprzecza.
NOR wojnę z Niemcami uznała za "niepotrzebną" - Polska zapłaciła Śląskiem, Pomorzem i Poznańskiem. Nie wszystko jednak stracone, bo nieunikniona jest wojna sowiecko-niemiecka. Dlatego Polska powinna przystąpić do tworzenia armii, która u boku Hitlera walczyć będzie na wschodzie, za co zostanie terytorialnie wynagrodzona. Fundusze na tworzenie armii i administracji przyszłego państwa miały pochodzić ze skonfiskowanego mienia żydowskiego. Falangiści-kolaboranci kończyli swe zebrania odśpiewując półgłosem "Jeszcze Polska nie zginęła".
W kwietniu 1940 roku Hitler zabrania dowództwu wojskowemu mieszać się w sprawy polityczne. Sprawę NOR przejmuje gestapo. W maju Świetlicki zostaje aresztowany i rozstrzelany na Pawiaku.
Piaseckiego gestapo zatrzymuje już w grudniu, za sprawą niejakiego Brochwicza, który przed wojną był publicystą "Falangi", a jednocześnie agentem niemieckiego wywiadu. Zdemaskowany przez Piaseckiego, zostaje ujęty w czerwcu 1939 roku przez nasz kontrwywiad, osadzony w Brześciu, skazany na śmierć. Unika stryczka uwolniony przez Wehrmacht.
Brochwicz z zemsty osobiście aresztuje Piaseckiego, który trafia w więzieniu przy Daniłowiczowskiej do jednej celi z mecenasem Wielikowskim i sędzią Neufeldem - namiętnymi obrońcami nacjonalizmu żydowskiego. Prowadził z nimi zażarte spory, jednak nie przybierały one nigdy obraźliwego charakteru, toteż zaraz potem przystępowano do partyjki szachów - wspominał Arnold Szyfman, wieloletni dyrektor Teatru Polskiego, siedzący w więzieniu razem z nimi.
W kwietniu 1940 roku Piasecki wychodzi na wolność. Wstawiła się za nim Luciana Frassati-Gawrońska, żona byłego polskiego posła w Wiedniu, córka włoskiego senatora i siostra słynnego błogosławionego Frassati. W sprawie Piaseckiego skutecznie interweniowała u samego Mussoliniego, który uważał się za protektora wszystkich europejskich ruchów ultraprawicowych. Po wyjściu Piasecki dobrze się ukrywa, wie bowiem, że włoskie poparcie nie wystarczy na długo.

jest tam napisane że jest to organizacja chrzescijańsko-narodowa,ale w innych opracowaniach wymienia się ludzi z przedwojennego ONR-ABC jako współtwórców a nawet jest opinia że zdrada była wynikietarć między byłymi ONR- owcami a grupą ludzi wywodzących się z Zadrugi czyli neopogan.

Miecz i Pług, MiP - (właściwie: Ruch "Miecz i Pług") konspiracyjna organizacja polityczno-wojskowa, utworzona w 1939 w Warszawie przez działaczy chrześcijańsko-narodowych m.in ks. Leona Poeplau (ps. Wolan) i A. Białobrzeskiego.

MiP zmienił nazwę na Zjednoczone Organizacje Ruchu „Miecz i Pług” i wyłonił pion wojskowy pod nazwą Armia Podziemna; najsilniejsze ogniwa działały w Warszawie i okolicy, na Podlasiu, Pomorzu, w Krakowskiem (łącznie w organizacji było ok. 30 tys. osó.

MiP prowadził głęboki wywiad antyniemiecki i antykomunistyczny (siatka wywiadowcza okręgu pomorskiego zdobyła informacje o niemieckim doświadczalnym ośrrodku rakietowym w Peenemünde). 1943 kontrwywiad AK zdemaskował kilku działaczy jako agentów gestapo (m.in. przewodniczący Rady Naczelnej Anatol Słowikowski i Zbigniew Grad).

Kryzys kierownictwa organizacji spowodował jej izolację w podziemiu, część ogniw lokalnych podporządkowano AK. Pisma: Kuźnia (pismo), Dźwigary

Jaki wpływ mieli ludzie z dawnego ONR ABC w NSZ i NZW
Jak układały się kontakty między byłymi członkami RNR Falanga a ONR ABC w czasie wojny i zaraz po wojnie.Czy uzasadnione jest twierdzenie że b.Falangiści wybrali współprace z komunistami z PPR a byli działacze ONR ABC walke zbrojną?

Drugie cudowne ocalenie
Piasecki był w fatalnym stanie psychicznym. Na klęskę jego planów politycznych nałożyła się tragedia osobista. Już wtedy, wręczając Reiffowi nominację dla komendantów nowych okręgów konspiracyjnych WiN, mówił: "Stoimy w obliczu zasadniczej zmiany - jedź, ale jak wrócisz, musimy się zastanowić, czy walka w tej chwili ma sens".
W nocy z 11 na 12 listopada 1944 roku Piaseckiego aresztuje NKWD. Wydał go współpracownik, żołnierz Batalionów Kadrowych - Ryszard Romanowski "Babinicz", który potem pracował w MO. Piaseckiego przewieziono do więzienia na Zamku w Lublinie. Mógł spodziewać się tylko najgorszego. Nie kończących się przesłuchań, tortur, klozetowego sądu, kuli i dołu z wapnem.
Tymczasem na Zamku dochodzi do najbardziej chyba niezwykłego i tajemniczego spotkania w dziejach najnowszych Polski. Antysowiecki polski faszysta, szef ONR Falanga, spotyka się z generałem radzieckiego bezpieczeństwa, późniejszym szefem KGB - osławionym [Iwan Aleksandrowicz] Sierowem, współodpowiedzialnym za mord w Katyniu, tym samym, który wkrótce podstępnie aresztuje 16 przywódców Polski Podziemnej. Spotkanie kończy się przekazaniem Piaseckiego polskim komunistom i w efekcie uwolnieniem.
Tu nie było już niczyjej protekcji. Piasecki pomógł sobie sam. Na Zamku w Lublinie i w innych więzieniach NKWD siedziały tysiące jemu podobnych, lecz tylko on jeden zamiast skończyć w piachu lub śniegach Syberii, po siedmiu miesiącach rozmów najpierw z Sierowem, a potem z Władysławem [Gomułka], wychodzi na wolność.
- Sierow był wielkim oprawcą, był geniuszem zła - ale przy tym człowiekiem myślącym kategoriami politycznymi - mówi Reiff. - Podobnie myślał Piasecki, który walczył o życie.
Cóż takiego miał Piasecki do zaoferowania Iwanowi Aleksandrowiczowi? Czym tak olśnił wytrawnego czekistę, że ten mówił później o Piaseckim: "genialnyj malczik"?
Odpowiedź - to agent, który za cenę życia gotowy był zrobić wszystko - wydaje się jednak zbyt prosta i trywialna. Za dużo w niej wizji policyjnego spisku, za mało miejsca na wyjątkowość obu postaci - bez wnikania w ich moralną ocenę.
Oto co w więzieniu napisał do Sierowa:
"Łączy mnie z programem Rządu Tymczasowego wielka idea bezkrwawej rewolucji społecznej w Polsce. Radykalizm społeczny pojęty bezwzględnie i stawiający sobie za cel danie warunków chłopu i robotnikowi, umożliwiających mu faktyczne rządzenie krajem, jest prawdą, od której zawisła przyszłość Polski. Tę ideę szerzyłem wszelkimi sposobami w mym pokoleniu. (...) Łączy nas wspólna tradycja walki z sanacją, której pozostałości trzeba z Polski wyrugować. Siedziałem w Berezie (...) W ewolucji mych poglądów rozumiem współpracę wszystkich narodowości dla dobra Polski. Polak pochodzenia żydowskiego - Wołkowyski - był moim zastępcą. Inny, Kajzebrecht - dowódca I plutonu w drugiej kompanii, poległ piękną śmiercią żołnierską. Tak wygląda praktyczne rozwiązanie w stosunku do obywateli - polskich Żydów, które znaleźliśmy we wspólnej walce z wrogiem. (...)
Niewątpliwie moje zatrzymanie powoduje powstrzymywanie się od pracy wielu ludzi. Muszę nie tylko ich odnaleźć i zaktywizować, ale przyprowadzić poza tym innych. Spójrzcie na moje życie, niełatwe ono było - Bereza Kartuska - 5 miesięcy więzienia w Gestapo - 2 lata partyzantki i ciężka rana - rozbita i rozproszona rodzina i praca naukowa, no i te ostatnie 7 miesięcy rekolekcji. (...). Oddaję się z ufnością Waszej decyzji jako kierowników budującej się rewolucyjnie nowej Polski".
Latem 1945 roku otwierają się przed nim bramy więzienia.

Nie powinno się wierzyc we wszystko co piszą w Wikipedi, chyba że poparli to dowodami(ewentualnie jakieś prace na ten temat)W ostateczności ta organizacja była "planktonem" w porównaniu do NSZ

Oto przykład:
29 maja 1934 – Bojówka ONR ostrzelała lokal Komitetu Dzielnicowego PPS na Woli w Warszawie, raniąc 7 osób. W odpowiedzi na to środowiska socjalistyczne, głównie młodzieżowe, podjęły akcję odwetową, rozbijając lokale ONR w dzielnicach robotniczych. W akcjach uczestniczyła także młodzież komunistyczna. Na gruncie "walki z faszyzmem" doszło w Warszawie do pierwszych lokalnych porozumień między PPS a KPP i OM TUR a KZMP.
A poza tym ONR w przed podziałem za krótko działał ażeby mógł zrobić poważniejsze szkody.
A także działalność sanacji ukróciła nacjonalistów w wystąpieniach antysemickich i przeciwników ONRu. Pozdrawiam.