Wiążę to ze zmianami społecznymi i upadkiem pospolitego ruszenia rycerskiego.

siłą rzeczy premiowało na nich używanie koni gorącokrwistych

Chcesz przeforsować tezę, że armie rycerskie w późniejszym okresie były mniej liczne niż we wcześniejszym?
Jaki procent rycerstwa był na tyle bogaty, by utrzymywać dwa rumaki bojowe, turniejowego i bitewnego?

upadek był jakościowy - w wyszkoleniu, a nie w poziomie uzbrojenia, czy liczebnosci.

to musiało odbić się to na zmianie taktyki.

Długotrwałe manewrowanie i walka w niezwykle stłoczonym szyku miała również miejsce w przypadku kawalerii polskiej i europejskiej od XVII do XVIII wieku, a w każdym przypadku stosowano konie

Hej,
konie w kolumnach chorągwianych musiały wytrzymywać godzinami stłoczenie i nacisk. W późniejszych epokach niczego takiego nie było - atakowano cwałem lub galopem, co zakłada pewne rozluźnienie szyku.

Co do zmiany szyku - polecam Razina Historię wojskowości. Upraszczajac do XIIIw. na Zachodzie są częstsze wzmianki o szyku kolumnowym, a potem już dominują wzmianki o szyku w płot.

Odnośnie zaś turniejów, drużynowych konnych, to siłą rzeczy premiowało na nich używanie koni gorącokrwistych. Szyku mógł być tam luźniejszy z uwagi na wzglednie niewielkie ich rozmiary.

Nie sądzę, aby mieli dwa rodzaje koni - stąd, gdy upowszechniły się rumaki turniejowe, to musiało odbić się to na zmianie taktyki.

Hej,
różnica jest fundamentalna. W kolumnie godzinami koń jest zgniatany przez inne zwierzęta. Nie tylko podczas walki, ale już na etapie szykowania szyku i przemarszu.

Nadmieniam ponownie, że szyk kolumnowy dawał najlepsze efekty podczas wielkich bitew, w mniejszych bardziej efektywny był szyk w płot.

zwracam uwagę, że główna zaleta kolumny polega nie tyle na efektywnej walce wręcz konnych z kolumny, co na rozepchnięciu przeciwnika

i złamania jego szyku.

Pozwalała ona takze na optymalne wykorzystanie kuszników, którzy strzelali ze środka nawiją.

Nadmieniam, że wykorzystanie kolumny (lub równie gestego szyku) w okresie późniejszym by było samobójstwem, z uwagi na ostrzał broni palnej i artylerii.

z uwagi na ostrzał broni palnej i artylerii.

i złamania jego szyku.

piechota (szwajcarzy, lancknechci) stosowała niezwykle zwarte szyki w czasach, kiedy nasycenie armii bronią dystansową (wówczas przedewszystkim już palną) oraz artylerią było spore.
raczej zmieszania.

Nie da się atakować cwałem czy galopem w szyyku "kolano" w kolano".

Z danych polskich wynika, że rozpędzano się w szyku luźnym, a dopiero bezpośrednio przed uderzeniem szeregi zagęszczały się.

Owszem, atakowano w gęstych szeregach, ale nie było dalszych napierajacych bezpośrednio rzędów!

Czyli szyk mógł być gęsty w linii, ale nie w rzędach!

Odnośnie zaś kwestionowania ustaleń Razina, chętnie się dowiem kim są te rzekome autorytety. Póki co nie wskazałeś ani jednego aurora, ograniczajac sie do głosłownego kwestionowania prac naukowych!

Nie ulega też wątpliwości, że z jakichś przyczyn w Europie dominowały konie zminokrwiste.

Walka kolumn trwała oczywiscie długo - co wynika jasno z opisu np. bitwy pod Grunwaldem.

Kolumny miały kształt klina, w którym opaska i szpica składała sie z kopijników, a środek z kuszników.

Kolumny najeżdżały na siebie wolno, kusznicy ostrzeliwali się z kusz - kusze mają duży zasięg. Przedchorągiewni i kopijnycy próbowali podczas spotkania kolumn przerąbać się do środka wrogiej kolumny i wyrżnąć kuszników.

Po pierwsze - przypomnę, że pytałem o źródła, nie gołosłowne interpretacje historyków. Ale chcesz nazwisk? Biernacki&Tafiłowski. Aayton&Preston.
[

Nadolski, na którego się powołujesz, mówił o wymianie chorągwi.

wydaje mi się logiczne, że chorągwie zmęczone, przemieszane itp wycofywały sie o ile było to możliwe celem uzupełnienia kopii chociażby czy ponownego sformowania szyku.