|
|
Curtle-axe, polski odpowiednik
|
|
|
|
Czytam sobie właśnie XVI-wieczne relacje z wycieczek turystycznych angielskiej szlachty do Niderlandów, gdzie spotykała się ona na polach bitew z turystami hiszpańskimi i mam drobną zagwozdkę językową. Angielscy demi-lansjerzy używają tam, po skruszeniu lancy i wystrzeleniu pistoletów, broni białej zwanej 'curtle-axe'. Z czego się orientuje nie ma to jednak nic wspólnego z toporem/siekierką, nazwa bowiem jest nader zniekształconym francuskim słowem 'coutelas'. Wydaje mi się więc, że najbliższym polskim odpowiednikiem byłoby słowo 'kordelas', zastanawiam się jednak czy ktoś nie zna innego odpowiednika, być może w naszym języku funkcjonuje jakieś tłumaczenie 'curtle-axe'?
|
|
|
|
|
|
|
|
Hmm... Tak googluje i googluje, to pojawia się ta fraza w wielu tekstach Szekspira. Poza tym, kordelas = cutlass (curtle axe - przeinaczenie) = coutelas. A i coś mi się się to kojarzy z jakąś biografią Marlborough, też to słowa mi się pojawiło i też zachodziłem o co może chodzi... Już nie pamiętam, w każdym bądź razie, odpowiadając na Twoje pytanie, nie ma chyba lepszego odpowiednika.
|
|
|
|
|
|
|
|
Fakt, u Mistrza Williama dosyć często się pojawia, jest tam też forma 'curtleax'. Jako że zamierzam napisać nieco dłuższy tekst o bitwie pod Zutphen zastanawiam się - używać polskiego określenia 'kordelas' czy lepiej zostawiać oryginalny 'curtle-axe' i dać do tego przypis?
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Vergilius @ 28/06/2011, 15:26) Hmm... Tak googluje i googluje, to pojawia się ta fraza w wielu tekstach Szekspira.
Zgadza się. I z niektórych wynika, że jest tożsama z boar spear... (dzida na dzika...)
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE Jako że zamierzam napisać nieco dłuższy tekst o bitwie pod Zutphen zastanawiam się - używać polskiego określenia 'kordelas' czy lepiej zostawiać oryginalny 'curtle-axe' i dać do tego przypis?
Wiesz, to już od Ciebie zależy. Osobiście napisałbym kordelas... Dlaczego? Z tego samego powodu, dla którego piszemy Szekspir a nie Shakespeare .
|
|
|
|
|
|
|
|
Curtle-axe (wraz z innymi wariantami pisowni, np. curtal ax) jest podawane w słownikach jako archaiczny synonim słowa cutlass - tak czy inaczej wychodzi z tego kordelas. Tyle, że u nas się przyjęło, że kordelas to broń/narzędzie myśliwskie (dla odmiany, angielskie cutlass kojarzy się dziś niemal wyłącznie z piratami z Karaibów)...
|
|
|
|
|
|
|
|
To chyba jednak zostawię zapis oryginalny i podam określenie 'kordelas' w przypisie, co by ktoś nie pomyślał że demi-lansjerzy angielscy to byli jacyś piraci
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE archaiczny synonim słowa cutlass
Fakt, nie przeinaczenie, jak napisałem, a archaizm.
|
|
|
|
|
|
|
|
Tak, jak napisał Ramond, kordelas jest raczej bronią myśliwską, poza tym ciekawi mnie użycie członu "axe" w odniesieniu do broni siecznej...
|
|
|
|
|
|
|
|
Czytam sobie google books i nazwa jest wywodzona z laciny - cultellus -
QUOTE The Cultellus was a weapon partaking of the character of the sword and the dagger. It clearly varied in size; for Odo de Eossilion, in 1298, names in his will "meum magnum cultellum et meam parvam ensem." Being the chief arm of the coustillers, it must have been of some considerable size: and of this larger kind must also have been the weapon assigned, in the "Outillement du villain," to the peasant, for the defence of his home :—
"Si le convient armer Por la terre garder, Coterel e hauvet, Macue e guibet, Arc e lance enfumee," <&c.
In other places, it appears as a mere secondary arm, a knife or dagger; as in the Statutes of Arms already cited, where the various classes of proprietors are directed to have "espe, cutel e cheval," or "espe e cutel," or "espes, arcs, setes e cutel." A New Variorum Edition of Shakespeare: As you like it. 10th ed. 1890 By William Shakespeare, Samuel Burdett Hemingway, Hyder Edward Rollins, Matthias Adam Shaaber (1855)
Ale! w innym miejscu cultellus jest zwiazany z 'badelaire' a to jest bron sieczna pochodzaca od 'falchion' - co by mialo sens jako bron jazdy - eg ''slightly curved heavy broad-bladed sword derived from the Falchion used in 16th century'' M. Levine (1994) - ''the "badelaire" was a sabre with a short, wide blade and a convex shape [au tranchant convexe] whose point was bent up toward the back of the weapon.'' Gene Wolf (1995)''BADELAIRE A short, heavy, curved, single-edged sword with S-shaped quillons''
Ten post był edytowany przez bachmat66: 8/08/2011, 16:58
|
|
|
|
|
|
|
|
Hej Michale
Nazwa kordelas jest dobra ale obecnie dość niefortunna, jako że w XVIII/XIX wieku nabrała znaczenia broni myśliwskiej. Myślę że można by to przetłumaczyć po prostu jako kord czy wręcz pałasz (z zachowanych zabytków wiemy że była to raczej broń o dość prostej i ciężkiej głowni i chyba najlepiej podpada pod to określenie). Tu ciekawa definicja korda z encyklopedii staropolskiej: http://pl.wikisource.org/wiki/Encyklopedia_staropolska/Kord Widać że dla XVII wieku słowo kord byłoby najtrafniejsze (bo szeroko używane i nawet obecnie ma raczej znaczenie broni bojowej niż dużego myśliwskiego noża). Tym niemniej jakiego wariantu nie użyjesz warto by dorzucić przypis wyjaśniający o jaką broń chodzi.
|
|
|
|
|
|
|
|
Kwestia dotyczy wieku XVI a nie XVII, niemniej jednak zdecydowałem już, że zostanę przy nazwie oryginalnej i zrobię przypis.
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|