Liczebność sił Rzymskich na poziomie 100 tys. jest jak najbardziej prawdopodobna. Pominę wszystkie wcześniej wymienione argumenty na temat liczebności armii konsularnych oraz pozostawienia części lub całości sił z roku poprzedniego.

Co do strachu przed Galami to nie chodziło mi o 8 legionów, ale raczej o wzmocnienie ich stanu osobowego np. do 6000 piechoty lub wysłanie silniejszych kontyngentów socii. Co do roku 225 to legiony, które poszły z konsulami liczyły po 5200+300, a zatem były one wzmocnione. Sprzymierzeńcy przydzieleni konsulom liczyli razem 32 tys.(jazda i piechota razem). Zatem 2 armie konsularne liczyły 54 tys. ludzi. A do tego dochodziło 54 tys. zmobilizowanych Etrusków i Sabinów (Sabinowie mieli prawa obywatelskie, zatem pewnie tu też był podobny stosunek socii-rzymianie- 4 legiony?), a także 20 tys. Wenetów i Cenomanów, którzy robili dywersję. Polibiusz (II, 24) wyraźnie pisze, że były to wojska zmobilizowane przeciw Galom (do obrony kraju). Nawet odliczając jedną armię konsularną, która początkowo popłynęła na Sardynię to i tak mamy ponad 100 tys. wojska. Oprócz tego była jeszcze armia rezerwowa stacjonująca w Rzymie w liczbie 21,5 tys. obywateli (4 legiony?) i 32 tys. socii, nadto 2 legiony na południu (po 4200+200 ludzi). Zatem w roku 225 Rzym i jego socii wystawili 190 tys.

Moim (GJC)zdaniem jest tu dość jasne wskazanie, że mowa tu tylko o mężczyznach.

Zatem siły (załoga + mieszkańcy miasta zdolnymi do noszenia broni, zmobilizowanymi na czas obrony) z zamknięte w mieście liczą min. 50 tys. Tak wielka liczba może dziwić, ale czy powinna? Przecież to w Agrakas mieli się zbroić Kartagińczycy (Polibiusz I, 17), to tam mieli trafili Galowie, Ligurowie i Iberowie. To dlatego 5 miesięcy zajmuje Kartagińczykom stworzenie sił, które pójdą na odsiecz miastu, po prostu trzeba było stworzyć (zaciągnąć) nową armię, tym razem centrum mobilizacji była Heraklea. Z powyższego wynika, że siły punickie wynosiły w drugim okresie walk o Agrakas łącznie ponad 106 tys. minus straty (7200 w dwóch bitwach plus straty spowodowane głodem). Czy zatem armia rzymska miałaby być mniej liczna?

To dlatego 5 miesięcy zajmuje Kartagińczykom stworzenie sił, które pójdą na odsiecz miastu, po prostu trzeba było stworzyć (zaciągnąć) nową armię, tym razem centrum mobilizacji była Heraklea.

Ludność to kiepski wyznacznik powierzchni. Taki Rzym miał powierzchnię tę samą przez ok. 500 lat, a ludność miasta wzrastała w tym czasie od kilkudziesięciu tys. do ok. 500 tys. Agrakas w roku 406 p.n.e. miało mieć 200 tys.(Diod. XIII.84.3.). Pewnym wyznacznikiem (choć też tylko pośrednim) może tu być liczba żołnierzy potrzebna do obrony murów.

Co do rzymskich umocnień to skoro były rowy to i zapewne był jakiś wał (ziemia z rowu). A o palisadzie wspomina Diodorus (XXIII, 7) Tym bardziej trzeba było zostawić wystarczające siły do blokady miasta podczas bitwy.

Hannon nie miał szans otoczyć wałem sił rzymskich nawet gdyby miały one liczyć połowę tego o czym pisze Diodorus. Skoro Rzymianie potrzebowali do otoczenia miasta min. 40-50 tys. to on musiałby ich mieć dużo więcej.

Gdyby Rzymianie dysponowali 100-tys, czy też 40-50 tys. ludzi, to czy jest do pomyślenia że nie wydali by bitwy Kartagińczykom od razu? Dlaczego aż dwa miesiące nie działo się nic, oprócz zapewne utarczek furażerów? Dopiero z „nożem na gardle”, kiedy okazało się że ani załoga Agrigentum najwyraźniej nie podda się dopóki będzie nadzieja na odsiecz, wojsko wyszło do bitwy i zwyciężyło, być może umiejętnie wykorzystując teren lub też po prostu mając sporo szczęścia, w postaci paniki w szeregach wroga nieproporcjonalnej do zagrożenia.

Czyli "Ci, co wraz z Rzymianami byli zaangażowani w oblężenie, ble ble ble, ich liczba wynosiła 100 tys." Chyba, ze tyle tych palisad i rowów

Jak dla mnie nie ma żadnych argumentów za tym, żeby Rzymianie wzięli więcej niż 4 legiony - znaczy się kwestia równoczesnego wysłania dwóch konsulów na wyspę. To absolutny maks.

Sytuacja na Sycylii była zupełnie inna, poniewaz Rzymianie po prostu nie ponieśli tam jeszcze żadnej klęski, nie mówiąc o powaznej klęsce. Podobnie i byt ich państwa nie był zagrożony, a trudno im chyba było przypuscić by na Sycylii czekało na nich kilkadziesiąt tys Galów.
Natomiast zwycięstwo pod Messaną i poźniejsze sukcesy z luzem mogły Rzymianom podsunąc myśl, ze zadnych kłopotów nie będzie. W każdym razie - brak jakichkolwiek podstaw do tego, by Rzymianie musieliby zwiększać liczbę woja ponad standard dwóch armii konsularnych.

Oczywiście, ponieważ po pierwsze o armii Hannona (skoro była montowana już w czasie kampanii) Rzymianie gdy wysyłali wojsko nie mogli wiedzieć, zaś po drugie owe 106 tys które przekazujesz to nie całośc sił punickich, tylko siły punickie + mężczyźni (wszyscy!) w Akragas w 262 r, z których tylko część była punickim garnizonem.
Nawet jeśli założyc, ze cała ludność Akragas w 262 r była równa tej sprzed 150 lat (200 tys) to wyjdzie właśnie ok. 50 tys męzczyzn. A wtedy garnizon kartagiński nie był zbyt liczny.
Z kolei gdybyśmy zmniejszali liczbę mieszkańców, to wzrośnie liczebność garnizonu, ale i tak nie więcej niż myślę 40 tys. A imho znacznie mniej, do 10 tys.

Nie, to niekoniecznie było 5 miesiecy. Z Polybiosa nic takiego nie wynika.
W sumie 5 miesięcy Hannibal opierał się Rzymianom, jednak prośby o pomoc zaczął wysyłać w bliżej nieokreślonym momencie w czsie tych 5 miesięcy, gdy mu żywności zabrakło (wczesniej nagromadzonej).

To raczej opieszałość Hannona, majacego przewagę liczebną powinna dziwić. Rzymianie wręcz myśleli, ze moga się wycofać - nie wiem co Hannon tam robił, ale tracił czas smile.gif
Rzymian wytłumaczyć łatwo - zaraza i obawa przed uderzeniem sił Hannibala w czasie bitwy. Ofiar zarazy "iles tam" było, ale chorych, osłabionych na pewno jeszcze więcej (chyba, ze 100% śmiertelności, w co wątpię smile.gif ). Moze nawet tymcasem zaraza u nich przesłą, bo przecież od momentu jak Hannon "zmiarkował że Rzymianie bezsilni są wskutek niedostatku i choroby" (Polybios I, 19) do bitwy minęły dwa miesiące.

Ok. jeśli tak to faktycznie sugerowałoby to mniejszą liczbę Rzymian, ale ... wraz z sojusznikami (greckimi i italskimi) i tak armia liczyłaby 100 tys. Zatem nie zmienia faktu zmobilizowania tak wielkiej armii pod Agrakas (od którego zaczęła się ta dyskusja) i jednocześnie wyjaśnia ewentualne zmniejszenie sił rzymskich nawet do dwóch legionów (choć to dość ryzykowny stosunek, choć może wyjaśniać też obawy Rzymian przed Hannonem - nie ufali w 100% sojusznikom).

I tak i nie.  To tak w woli tylko wyjaśnienia. Po pierwsze przez ponad pół wieku poprzedzające Telamon armia rzymska nie walczyła z Galami, a wcześniej odniosła nad nimi sukces zdobywając kraj Senonów (choć zdarzały się również porażki w toku tej wojny). Dlatego albo przyjmujemy, że bali się mino wszystko Galów, albo nie.
Po drugie wiedzieli, że Kartagina to potęga (patrz wojna z Pyrrusem). Pomimo tego, że stracili w niej niemal wszystkie twierdze (oprócz jednej) to bardzo szybko podnieśli się i odzyskali swoja eparchię i tak jak Rzym nie podpisała pokoju.

Dobra pewnym wyznacznikiem dla męskiej ludności miasta może być fakt sprzedaży jeńców po zajęciu Agrygentu przez Rzymian (oczywiście przy założeniu, że Diodorus używa tego samego sformułowania co Polibiusz, niestety nie jestem tego w stanie sprawdzić  ). Z reguły zakłada się, że Hannibal wyprowadził tylko wojska, a mieszkańców zostawił. Zatem wskazywałoby to na 25 tys. mieszkańców-mężczyzn. Oczywiście trzeba wziąć pod uwagę straty, a tych nie znamy, ale z drugiej strony 50 tys. to min. więc ... Wg mnie armia zamknięta w Agrakas liczyłaby 20-25 tys. (pamiętajmy o wcześniejszych przygotowaniach i ściąganiu najemników).

Zapewne (logiczne - oblężony musi prawie za każdym razem liczyć na odsiecz) pierwsze informacje o tym, że Hannibal został oblężony wysłał już wtedy gdy pierścień jeszcze nie był zamknięty w 100%, potem słał już tylko posłańców gdy zaczęło być krucho, a pomoc ciągle nie nadchodziła.

Ponadto trzeba pamiętać, że Rzymianie jednak chyba obawiali się słoni (po doświadczeniach z Pyrrusem). Rzymianie zapewne liczyli również na to, że Agrakas się podda z głodu zanim im samym skończą się zapasy. Odwrotnie zapewne kalkulował Hannon. Na bitwę zdecydowali się wtedy gdy obie strony nie miały już wyjścia.

Ale mi włąsnie chodzi o to, że w 100 tys. Greków sycylijskich to już na pewno nie uwierzę. Kompletny nonsens.

Nie ma zadnych podstaw by twierdzić, ze obecność Galow (o której niekoniecznie musieli miec pojęcie w ogóle) skłoniła ich do tak drastycznego wzmocnienia własnych sił.

Owe 25 tys niewolników to też minimum

I|mho nie.
Po pierwsze Polybios opisuje w ten sposób, ze najpierw idzie kwestia obwałowań, potem, zę tak to się ciągnęło 5 miesięcy, a dopiero potem jest o niedostatku w mieście i wysyłaniu prośb o pomoc. Z tym, ze musi liczyc za każdym razem na odsiecz to kluczowe jest to "prawie" - Hannibal równie dobrze mógł myśleć, ze wytrzyma dłużej ze swojej strony murów niż Rzymianie z drugiej, ze odstąpią w końcu od oblężenia i będzie miał spokój. W końcu miał rok wcześniejszy pzykład Makelli i Hadranon, od których Rzymianie odstąpili po "wielu dniach oblężenia" (Diodoros XXIII, 4.2).
Imho dopiero gdy musiał zacząc zaciskać pasa, zaczął wysyłać prośby o pomoc. 

Ale czy 100 tys. to nie jest wraz z Rzymianami?

Ale wobec powyższego nie ma mowy o takim wzmocnieniu.

Podstawowa zasada na wojnie to zostawiać losowi jak najmniej do powiedzenia. Hannibal musiałby być idiotą, aby stawiać tylko na własne siły. Na początku z pewnością wysłał posłańca o rozpoczęciu oblężenia przez Rzymian, choćby po to by Kartagina miała czas na przygotowanie jakieś innych środków zaradczych (cokolwiek to znaczy). Mogę się zgodzić, że następni posłowie wraz z pogarszaniem się sytuacji w mieście kładli coraz większy nacisk na pomoc. O znaczeniu miasta może świadczyć siła odsieczy.

Wg mnie tekst dotyczy 100 tys rzeszy Greków, prócz Rzymian. Z kontekstu rozumiem, ze także wg Ciebie to za dużo.

Druga opcja istotnie może być taka, ze to wraz z Rzymianami - wtedy wychodziłoby mniej wiecej "tylko" 60 tys Greków.

Nie wiem czy pamiętasz, ale dałeś go jako swojego faworyta w temacie "najgorszy wódz starożytności"

Niby dużo, ale ... Z drugiej strony na stronę rzymską miało przejść 67 miast (Diodorus XXIII, 4), które miały dostarczyć wojsk, czyli po 0,9-1,2 tys. na miasto (w zależności czy 60 czy 80 tys.), to chyba niezbyt dużo nawet jeśli weźmiemy pod uwagę, że nie były to wielkie metropolie.

Ponadto armia sprzymierzeńców greckich w roku 260 obozowała osobno i miała rywalizować z Rzymianami o zwycięstwo (Polibiusz 24), czyli ich siły były chyba liczebnie podobne do rzymskich. Tu trochę poddam tekst Polibiusza mocnej interpretacji (może nawet nadinterpretacji). Grecy mieli zostać zaatakowani w momencie jak zwijali obóz, zatem atak najprawdopodobniej spadł na tylną straż, która straciła 4 tys., a przecież z pewnością nie wybito wszystkich. Tak silna tylna straż musiała strzec bezpieczeństwa odpowiednio licznej armii.

Ponadto trzeba pamiętać, że Pyrrus miał jeszcze dość liczną flotę, co daje dodatkowe kilkadziesiąt tys. (30-60 tys.)

A myślałem, że nie zauważysz  Z drugiej strony ląd to nie morze, wiele jest przykładów, kiedy genialni dowódcy na lądzie na morzu już tak dobrze sobie nie radzili (np. Hannibal), może to działa w obie strony.

Zonaras pisze (niestety nie wiem, która to księga bowiem korzystam z Lacus Curtiusa, a tam jest tylko w odniesieniu do Kasjusza Dio (XI, 10)) o liczebności armii rzymskiej wysłanej na Sycylię w roku 262 :
"The Romans both kept guard over their own land and sent a respectable force to Sycily with Postumius Albinus and Quintus Aemilius."
Co można przetłumaczyć tak:
"Rzymianie trzymali zarówno straż we własnym kraju jak i wysłali pokaźną (godną szacunku) siłę na Sycylię z Postumius Albinus i Quintus Aemilius."
"Pokaźną (godną szacunku) siłę" sformułowanie niezbyt jasne, ale można przypuszczać, że odnosi się przynajmniej do 4 standardowych legionów jeśli nie większej armii.

Raczej małe miasteczka. Imho wskazuje na to fakt, ze wsród nich z nazwy wymieniona jest tylko Halesa. Ciekawe jest, ze owo później oblegane Handranon nazwane jest wsią (Booth używa pojęcia town - miasteczko) - znaczy się małe, a Diodoros wymienił. Imho sa to miasta, które z racji tego, ze były małe po prostu nie były w stanie obronić się przed Rzymianami i dlatego się poddały. Zresztą taki jest powód owego przejścia na rzymską stronę - strach przed Rzymianami, w momencie gdy na wyspę po raz pierwszy wjechały dwie armie konsularne. Strach  wspomagany zapewne dodatkowo faktem zdobycia przez Rzymian po raz pierwszy miasta na wyspie.

Ponadto poszli z Rzymianami na Syrakuzy, a liczba nie jest podana - a to byłby dobry moment na te 100 tys. z uwagi na to, ze Syrakuzy były najwiekszym miastem Sycylii

Aczkolwiek sama ilośc tych miejscowości może nam mówić o tym, ze ludzi z nich było więcej niż 10 tys. Górną granicę liczebności określibym maksymalnie na 30 tys. Dlaczego? Dwie armie konsularne liczyły koło 40 tys., więc skrajnie nieprawdopodobnym wydaje mi się, zeby Polybios nawet skracając, pominął siły zbliżone do rzymskich (nie mówiąc o liczbie przewyższającej armię rzymska). I to nie tylko w podawaniu liczb czy w ogole samej obecności, ale i w działaniach. Prócz Rzymian u niego nikt inny Akragas nie oblega. 20-30 tys. imho możnaby przyjąć. Raczej 20 tys, ale niech będzie przedział

Raczej nadinterpretacja.  Równie dobrze (i myślę, że tak włąsnie było) mógł ich napaść stricte w trakcie zwijania - zabił 4 tys. reszta się rozproszyła.
Zresztą, nie o zwyciestwo, tylko o to kto ogólnie lepszy ("pierwszeństwo w walkach", "most distinguished [...] in the battles"). 

Tak w ogóle, to zawsze myślałem, zę tu chodzi o socii

Kęciek (Dzieje Kartagińczyków str. 156) wymienia takie miasta Katane, Kamarina i Henna.

Ponadto oprócz tych miast do roku 262 po stronie Rzymian stanęła Segesta. Syrakuzy mogły oficjalnie zachowywać neutralność, ale swój potencjał demograficzny w postaci najemników udostępniły z pewnością greckim miastom walczącym u boku Romy.

Wtedy jeszcze ani Segesta, ani Syrakuzy (w sposób jaki opisałem wyżej) nie wspierały rzymskiej strony.

Wobec tego, że tylko z owych 67 miast i wsi miałoby być wystawione 30 tys. (bo nie uwzględniłeś miast Kęćka  ) to po dodaniu Segesty i Syrakuz (w zakresie o jakim była mowa wyżej) liczba ta powinna podskoczyć o jakieś 10-20 tys. Razem daje to 40-50 tys. Jeśli uwzględnimy przedział również w armii rzymskiej 40-60 tys. (o tym poniżej) to średnie granice wskażą poziom o którym wspomina Diodorus. 
Dlaczego górny przedział armii rzymskiej szacuję nawet na 60 tys. Jeśli uwzględnimy maksymalne stany legionowe (6200 piechoty i 300 konnych) oraz wzmocnienia socii na poziomie (odpowiednio 8000 i 900) i pomnożymy to razy 4 to otrzymamy 61,6 tys. Oczywiście takie stany etatowe legionów kolidują (choć wcale nie muszą) z informacją Polibiusza dot. ich liczebności z poprzedniego roku (4000 i 300). Ale przy takich niskiej sile legionu z reguły socii są wzmocnieni liczebnie tak jak ma to miejsce w roku 218 (Livius XXI, 17). Nawet jeśli przyjąć dane dla sojuszników, które przeznaczone były dla armii Scypiona to przy ich liczbie 7800 na legion (4300) otrzymujemy 48,4 tys. Oczywiście nie ma tu jakiejś reguły, ale jasno z powyższego wynika, że poziom 50 tys. ludzi mógł być osiągnięty przez 2 armie konsularne razem dość łatwo, a nawet z dużym zapasem. Zatem jest to wartość średnia, a takie najczęściej się przyjmuje gdy brak precyzyjnych danych.

Ale nie podaje skąd ta informacja. Zresztą zalicza je do tych 67 miejscowości.

A mozna wiedzieć skąd ta PEWNOŚC, ze Syrakuzy wysłały jakichkolwiek ludzi do pomocy? Czy o Segescie mamy takie dane?

Czyli jeśli dodamy do siebie to czego nie wiemy, policzymy tak żeby się zgadzało, to będzie się zgadzać.

Co do przedziału, to jedyne co określiłem na podstawie liczby tych miast to to, ze można imho przyjąć >10 tys ludzi z nich

Tymczasem Polybios kompletnie nic nie pisze o udziale żadnych sojuszników pod Akragas ani jakimś zdecydowanym udziale Hierona czy Syrakuzan u boku Rzymian (Diodoros zresztą też o Syrakuzanach milczy). Nie można tez twierdzić, ze o tym nie wspominał z takiego powodu, ze skracał, bo wspomniał trochę później.
Dla mnie jest jasne, ze siły Greków biorących udział w oblężeniu Akragas były znacznie słabsze niż rzymskie, inaczej Polybios po prostu by o nich wspomniał.

A mozna wiedzieć skąd ta PEWNOŚC, ze Syrakuzy wysłały jakichkolwiek ludzi do pomocy? Czy o Segescie mamy takie dane?

A mi się zdało, że nawet określiłeś go trochę bardziej precyzyjnie (na 20-30 tys.)

Że tez chciało Ci się pisać tak późno

Tak, ale górną granice wziąłem na podstawie milczenia Polybiosa - wg mnie to parametr niezależny od ilości miast.
Moim zdaniem Diodoros po prostu "zaokraglił" w górę do 100 tys.