| |
|
|
 Wojna zuluska 1879 - P. Benken
| |
|
|
|
|
Hej... Nie mam teraz pod ręką wszystkich rzeczy, z których korzystałem przy rekonstrukcji bitwy (czekają w domu), niemniej już sama historia oficjalna 24. pułku wskazuje na układ: C, F, E, NNC: "On the left, facing the north, Younghusband's [C], Mostyn's [F]and Cavaye's [E] companies extended in the order already stated. Two companies of natives were extended on Cavaye's right front and near them were the guns, firing towards the east."
http://www.isandlwana1879.co.uk/index_files/Page3429.htm
Na tym zdjęciu masz rozmieszczenie kompanii gdzie "X" to artyleria, a NNC się nie załapało [zdjęcie nie jest moje tylko pochodzi ze strony internetowej, poświęconej bitwie]. Najwyraźniej w Osprey'u jest błąd. Na historykach ładuje się zdjęcie bez zaznaczenia na nim linii kompanii, dlatego aby się z nią zapoznać musisz kliknąć na link, który pod nim podałem, i tam je odnajdziesz [ostatnie] już odpowiednio oznaczone. 
PS. Białe elementy na zdjęciu to groby żołnierzy. Można dzięki temu zobaczyć jak się ich linia rozsypała nierówno, bo widać jedynie jedno duże (kilkadziesiąt) skupisko ciał. Zdjęcie obejmuje tylko część "północnego" sektora bitwy. Isandlwana nie załapała się w kadr [po lewo], jak również południowa część zgrupowania [prawo i dół].
Mapka poniżej doskonale przedstawia złożoność sytuacji i można dzięki niej zrozumieć, dlaczego się czasami myli niektórym pozycja NNC oraz kompanii E i A [kompania A oznaczona jako Pt od nazwiska dowódcy]:
Kompania A podczas odwrotu zmieniła nieco swą pozycję w szyku. Raz zatem, gdy dany autor marginalizuje NNC, występuje ona jako swoiste przedłużenie kompanii E i lewy sąsiad artylerii, raz zaś sytuuje się ją na prawo od pozycji dział. Tymczasem z przytoczonej mapki wynika, że początkowo znajdowała się ona w jeszcze innej pozycji, a tak naprawdę trudno jest w 100% zrekonstruować manewry odwrotowe jednostek, bo mało kto z nich przeżył, a do tego żaden oficer. Stąd też w różnych książkach i mapkach spotyka się różne kombinacje.
Ten post był edytowany przez P. Benken: 17/08/2012, 8:24
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Dzięki wielkie za wyczerpującą odpowiedź, świetne zdjęcia i mapkę. Doskonale przedstawiają problemy "przestrzenne" obrony.
Nie ma to jak mieć autora "pod ręką" .
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
W którym miejscu walczył Smith-Dorrien?
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
"Wagons". Niedaleko HQ.
Trudno powiedzieć, że walczył, bo nie był na pierwszej linii nawet, tylko do pewnego czasu pomagał rozładowywać wozy z amunicją dopóki go kwatermistrz nie opieprzył, po czym jak zobaczył, że źle się dzieje, to się zwinął po angielsku... Tak naprawdę "walkę" stoczył nad rzeką Tugela, ostrzeliwując się Zulusom, którzy polowali na niedobitków.
Na szybko możesz sobie poczytać o nim tutaj:
http://www.victorianwars.com/viewtopic.php?f=30&t=953
Swego czasu były też dostępne fragmenty wspomnień jego on-line, dotyczące bitwy pod Isandlwaną i dalszego jego udziału w wojnie zuluskiej. Wykorzystałem je w swojej książce. Nie pamiętam teraz czy zostały one również zawarte w zbiorze dokumentów, relacji prasowych i lsitów, który na potrzeby "Zulusów" zakupiłem, ale nawet jeśli nie ma tam jego relacji, to on sam się ogólnie przewija.
Smith-Dorrien:
I, having no particular duty to perform in camp, when I saw the whole Zulu Army advancing, had collected camp stragglers, such as artillerymen in charge of spare horses, officers' servants, sick, etc., and had taken them to the ammunition-boxes, where we broke them open as fast as we could, and kept sending out the packets to the firing-line. (In those days the boxes were screwed down and it was a very difficult job to get them open, and it was owing to this battle that the construction of the ammunition-boxes was changed.)
When I had been engaged at this for some time, and the 1/24th had fallen back to where we were, with the Zulus following closely, Bloomfield, the Quartermaster of the 2/24th, said to me in regard to the boxes I was then breaking open, " For heaven's sake, don't take that, man, for it belongs to our Battalion." And I replied, " Hang it all, you don't want a requisition now, do you ? " It was about this time, too, that a Colonial named Du Bois, a wagon-conductor, said to me, " The game is up. If I had a good horse I would ride straight for Maritzburg." I never saw him again. I then saw Surg.-Major Shepherd, busy in a depression, treating wounded. This was also the last time I saw him. To return to the fight. Our right flank had become enveloped by the horn of the Zulus and the levies were flying before them. All the transport drivers, panic-stricken, were jostling each other with their teams and wagons, shouting and yelling at their cattle, and striving to get over the neck (see sketch) on to the Rorke's Drift road; and the red line of the 24th, having fixed bayonets, appeared to have but one idea, and that was to defeat the enemy. The Zulu charge came home, and, driven with their backs to the rock of Isandhlwana, and overpowered by about thirty to one, they sold their lives dearly. The best proof of this is the subsequent description of the Zulus themselves, who, so far from looking on it as a decisive victory, used to relate how their wagons were for days removing their dead, and how the country ran rivers of tears, almost every family bemoaning the loss of some near relative.
When this final charge took place, the transport which was in-spanned had mostly cleared the neck, and I jumped on my broken-kneed pony, which had had no rest for thirty hours, and followed it, to find on topping the neck a scene of confusion I shall never forget, for some 4,000 Zulus had come in behind and were busy with shield and assegai. Into this mass I rode, revolver in hand, right through the Zulus, but they completely ignored me. I heard afterwards that they had been told by their King Cetywayo that black coats were civilians and were not worth killing. I had a blue patrol jacket on, and it is noticeable that the only five officers who escaped—Essex, Cochrane, Gardner, Curling, and myself—had blue coats. The Zulus throughout my escape seemed to be set on killing natives who had sided with us, either as fighting levies or transport drivers.
After getting through the mass of Zulus busy slaying, I followed in the line of fugitives. The outer horns of the Zulu Army had been directed to meet at about a mile to the south-east of the camp, and they were still some distance apart when the retreat commenced. It was this gap which fixed the line of retreat.
I could see the Zulus running in to complete their circle from both flanks, and their leading men had already reached the line of retreat long before I had got there. When I reached the point I came on the two guns, which must have been sent out of camp before the Zulus charged home. They appeared to me to be upset in a donga and to be surrounded by Zulus.
Again I rode through unheeded, and shortly after was passed by Lieutenant Coghill (24th), wearing a blue patrol and cord breeches and riding a red roan horse. We had just exchanged remarks about the terrible disaster, and he passed on towards Fugitives' Drift. A little farther on I caught up Lieutenant Curling, R.A., and spoke to him, pointing out to him that the Zulus were all round and urging him to push on, which he did. My own broken-kneed transport pony was done to a turn and incapable of rapid progress.
The ground was terribly bad going, all rocks and boulders, and it was about three or four miles from camp to Fugitives' Drift. When approaching this Drift, and at least half a mile behind Coghill, Lieutenant Melvill (24th), in a red coat and with a cased Colour across the front of his saddle, passed me going to the Drift. I reported afterwards that the Colour was broken; but as the pole was found eventually whole, I think the casing must have been half off and hanging down. It will thus be seen that Coghill (who was Orderly Officer to Colonel Glynn) and Melvill (who was Adjutant) did not escape together with the Colour. How Coghill came to be in the camp I do not know, as Colonel Glynn, whose orderly officer he was, was out with Lord Chelmsford's column.
I then came to Fugitives' Drift, the descent to which was almost a precipice. I found there a man in a red coat badly assegaied in the arm, unable to move. He was, I believe, a mounted infantryman of the 24th, named Macdonald, but of his name I cannot be sure. I managed to make a tourniquet with a handkerchief to stop the bleeding, and got him half-way down, when a shout from behind said, " Get on, man; the Zulus are on top of you." I turned round and saw Major Smith, R.A., who was commanding the section of guns, as white as a sheet and bleeding profusely ; and in a second we were surrounded, and assegais accounted for poor Smith, my wounded M.L friend, and my horse.
With help of my revolver and a wild jump down the rocks I found myself in the Buffalo River, which was in flood and eighty yards broad. I was carried away, but luckily got hold of the tail of a loose horse, which towed me across to the other bank, but I was too exhausted to stick to him. Up this bank were swarming friendly natives, but I only saw one European, a Colonial and Acting Commissariat Officer named Hamer, lying there unable to move. I managed to catch a loose horse, and put him on it, and he escaped. The Zulus were pouring in a very heavy fire from the opposite bank and dropped several friendly natives as we climbed to the top. No sooner had I achieved this than I saw that a lot of Zulus had crossed higher up and were running to cut me off. This drove me off to my left, but twenty of them still pursued for about three miles, and I managed to keep them off with my revolver.
I got into Helpmakaar at sundown, having done twenty miles on foot from the river, for I almost went to Sandspruit. At Helpmakaar I found Huntley of the 10th, who had been left there with a small garrison, and also Essex, Cochrane, Curling, and Gardner, from the field of Isandhlwana, all busy placing the post in a state of defence. We could see that night the watchfires of the Zulus some six miles off, and expected them to come on and attack, but we knew later they had turned off to attack Rorke's Drift.
Ten post był edytowany przez P. Benken: 17/08/2012, 13:09
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
No, skończyłem. Przede wszystkim, dzięki Przemku za umożliwienie mi spędzenia dwóch wieczorów nad świetną lekturą, bo książkę się czyta znakomicie. Merytorycznie nie będę się wypowiadał, bo za cienki jestem w temacie, więc tylko pilnie będę śledził uwagi znawców i odpowiedzi autora. Mogę jednak jako czytelnik stwierdzić parę rzeczy; mianowicie podoba mi sie chłodne, rzeczowe, obiektywne i niesentymentalne podejście autora do stron walczących. Nie ma tu na szczęście schematu: wstrętne, cyniczne Angole kontra biedni, szlachetni, oszukani, ale dumni synowie Czarnego Lądu. (Oczywiście odwrotnego podejścia też nie ma, ale ono już praktycznie nie występuje od lat). Nic z tych rzeczy tego, kogo trzeba i wtedy, kiedy trzeba autor chwali lub gani w zależności od okoliczności wedle przyjętych jednakowo dla obu stron kryteriów, bez względu na stronę konfliktu. Innymi słowy dostaje się i Anglikom i Zulusom. To samo z pochwałami.
Druga rzecz: jasno jest postawiona kwestia zalet i wad obu sposobów wojowania; Anglicy uzbrojenie i dyscyplina, Zulusi -liczba i dostosowanie do terenu, łącznie z jego znajomością. To ważne, bo mogłoby sie wydawać, że w bitwach Zulusi ze względu na przewagę broni palnej Anglików byli skazani na przegraną, chyba, że cud jakiś nastąpił. Nic bardziej błędnego; jeden błąd ze strony angielskiej i Zulusi zamieniali żołnierzy Wiktorii w karmę dla sępów i hien, o czym Anglicy przekonali się pod Isandlwaną czy na Inhlobanie. Czyli obiektywizm i rzetelność ocen.
Podoba mi się zabieg wspominania o głównej wpadce Anglików pod Isandlwaną od początków opisów kampanii czyli przy opisach innych bitew, toczonych równolegle lub nawet po Isandlwanie. Dla czytelnika, który się pierwszy raz spotyka z tematem, ten hitchcockowski trick wzmagania ciekawości działa bez pudła (wiem, bo wypróbowałem na koledze, dając mu książkę do przeczytania  )
Co do samych opisów bitew, to są bez pudła: żywe, wartkie i oddają grozę wydarzeń. Co jednak równie ważne oddają jasno i przejrzyście przebieg bitew, co w przypadku takiej Isandlwany nie jest prostą sprawą, gdyż wiele rzeczy zdarzyło się podczas niej równocześnie w różnych miejscach, a samo starcie trwało niecałą godzinę.
Pozycja ma też jasną strukturę: geneza konfliktu, jego przebieg i skutki i są one, moim zdaniem, proporcjonalnie rozłożone.
Jest parę literówek, jak np. na mapie na str. 171 jest napisane nazwisko dowódcy Paullene, podczas, gdy w tekście jest wszędzie Pulleine. No i na rycinie jest raz Durnford, raz Durnfodt... czyli takie tam drobiazgi.
Jest także błąd w powołaniu sie na jednego z autorów: W przypisach (np. na str. 18, przypis nr 19 lub na następnej stronie, przypis nr 21) mamy powołanie się na M. Mowalskiego a w bibliografii widnieje tylko W. Kowalski (W kraju Burów i Zulusów). Z dyskusji wywnioskowałem, że chodzi o Marka Arpada Kowalskiego. Myślę, że można było uniknąć tego pisząc całe imiona w przypisach i bibliografii...
Miałbym też na początek parę pytań. Autor pisze na str.12:
W 1824 roku były porucznik Royal Navy F. Farewell poprowadził niewielką ekspedycję, która zajęła okolice dziewiczej laguny, leżącej zaledwie 80 km od głównych terenów koncentracji ludności Bantu. Miejsce to nazwano Port Natal, a Farewell uznał wówczas zależność od króla Zulusów, który nadał osadnikom ziemię w lenno.
Co w tym wypadku oznacza "w lenno". Przecież nie był to chyba stosunek: ziemia za służbę? Jakie były w takim razie powinności osadników wobec króla Zulusów?
I drugie pytanie:
Na stronie 51 jest tabelka regimentów zuluskich. Co oznacza rubryka "wiek"? Przecież nie może być to wiek wojowników w danym regimencie (choćby średni) skoro w przypadku regimentu Usipexi stoi jak wół liczba 80, a w regimencie Mbelele 78... Jestem gotów uwierzyć, że Zulusi do poźnej starości zachowywali krzepę, ale bez przesady... 
PS. Piszesz na stronie 10 przypowiastkę o dymie: ...a sytuacja miejscowej ludności pogarszała się wraz z przybywaniem bardzo wielu osadników, zajmujących dla siebie gospodarstwa rolne o tak dużej powierzchni, że z werandy nowego domu widziano jedynie dym uchodzący z komina najbliższego sąsiada.
Ja znam nieco inną wersję; Osiadli Burowie wyprowadzali się (uważali bowiem, że się robi dla nich za ciasno), kiedy siedząc na werandzie ujrzeli choćby dym z komina sąsiada... 
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE Na stronie 51 jest tabelka regimentów zuluskich. Co oznacza rubryka "wiek"? Przecież nie może być to wiek wojowników w danym regimencie (choćby średni) skoro w przypadku regimentu Usipexi stoi jak wół liczba 80, a w regimencie Mbelele 78... Jestem gotów uwierzyć, że Zulusi do poźnej starości zachowywali krzepę, ale bez przesady...
Myślę, że dużo o wieku wojowników danego regimentu mówi pierwsza tabelka: "liczebność". Usipexi - 10 ludzi (wiek 80 lat) i np. Uve - 3500 (wiek 23) .
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Witam,
Emigrancie, dziękuję za podzielenie się swymi wrażeniami z lektury, bo to zawsze bardzo ważne co czytelnicy sądzą o książce. Pozwala to w przyszłości pisać jaśniej i dobitniej, bo często jest tak, że tekst zrozumiały dla autora, niekoniecznie jest takim dla czytelnika.
QUOTE Podoba mi się zabieg wspominania o głównej wpadce Anglików pod Isandlwaną od początków opisów kampanii czyli przy opisach innych bitew, toczonych równolegle lub nawet po Isandlwanie. Dla czytelnika, który się pierwszy raz spotyka z tematem, ten hitchcockowski trick wzmagania ciekawości działa bez pudła
O to chodziło.  ...W celowości tego manewru utwierdziła mnie też lektura HB-eka, kiedy to lekturze fragmentu o Isandlwanie zeszło ze mnie całe napięcie, związane z oczekiwaniem na przedstawienie tego kluczowego, słynnego starcia. Postanowiłem zatem u siebie trochę budować napięcie.
Co do uwag, które podałeś, to są one trafne. Mogę jedynie dodać, że jeśli chodzi o literówki, to moja teoria jest taka, że po 50-tym przeczytaniu tekstu autor już pewnych rzeczy nie jest w stanie dostrzec. Tempo wydawania książek w Inforcie nie jest małe (przynajmniej jedna średnia-duża książka w miesiącu), jak również nie ma możliwości zatrudnienia 5 ludzi do czuwania nad tekstem, bo to jest w teorii optymalna liczba, żeby wypuszczać dzieła edytorsko niemal perfekcyjne w takim tempie. Warto o tym pamiętać. Sam kiedyś krytykowałem książki za literówki, ale już tego nie robię.
Oczywiście poprawnie jest Pulleine.
Co do wieku wojowników, to Wysoki się już wypowiedział. Zresztą trzeba wziąć pod uwagę, że wielu wodzów zuluskich nie było młodzieniaszkami, np. zwycięzca spod Isnadlwany, a jednak podczas marszu spokojnie nadążało za młodzieżą.
Słowo lenno zostało sformułowane w związku z poniższym cytatem: Chaka munificently granted a large tract of the country to Mr H. Fynn [...]. These grants - and all grants of this nature - were, strictly speaking, mere feudal investitures, paramount rights being retained by the monarch.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
OK, dzięki za wyjaśnienia.
Mam jeszcze kilka kwestii. Na stronie 60 piszesz: Innym źródłem dochodu okazywały się odznaczenia bojowe, które w roku 1878 posiadało aż 80000 członków armii, czyli 48 procent.
Czyli armia największego imperium swiata liczyła sobie w 1878 roku tylko 166 tysiecy żołnierzy? 
I druga kwestia; na stronie 64 piszesz o działach: m.in. sześciofuntowym (3 cwt RML), oraz dziewięciofuntowym (6cwt RML Experimental) i siedmiofuntowym (200lb RML) Te w nawiasach liczby i skróty, to co oznaczają? Z tabelki na nastepnej stronie mozna wycztać, że jakieś typy... Jakie? "lb", to powinien być funt, ale działo jest siedmiofuntowe, więc skąd 200? Rozjaśnij mi trochę tę kwestię, bo się nie znam na tym kompletnie.
Ten post był edytowany przez emigrant: 23/08/2012, 18:19
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(emigrant @ 23/08/2012, 18:15) Na stronie 60 piszesz: Innym źródłem dochodu okazywały się odznaczenia bojowe, które w roku 1878 posiadało aż 80000 członków armii, czyli 48 procent.Czyli armia największego imperium swiata liczyła sobie w 1878 roku tylko 166 tysiecy żołnierzy?
Na to wychodzi. Według innego wyliczenia w 1879 r. armia brytyjska liczyła 186 000 w porównaniu do 2 200 000 "Prusaków".
QUOTE na stronie 64 piszesz o działach: m.in. sześciofuntowym (3 cwt RML), oraz dziewięciofuntowym (6cwt RML Experimental) i siedmiofuntowym (200lb RML) Te w nawiasach liczby i skróty, to co oznaczają? Z tabelki na nastepnej stronie mozna wycztać, że jakieś typy... Jakie? "lb", to powinien być funt, ale działo jest siedmiofuntowe, więc skąd 200? Rozjaśnij mi trochę tę kwestię, bo się nie znam na tym kompletnie.
W tabelce jest mały błąd, gdyż zamiast "typu" [działa] powinien być "ciężar działa", stąd całe nieporozumienie.
RML - rifled muzzle-loading [gun]
cwt - hundredweight; a unit of weight measurement created by U.S. merchants in the late 1800s. A hundred weight is equal to exactly 100 pounds.
lb - 0,45359237 kg
Pewniej najprościej byłoby to po prostu podać w kg.
Ten post był edytowany przez P. Benken: 23/08/2012, 19:11
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(P. Benken @ 23/08/2012, 19:04) Na to wychodzi. Według innego wyliczenia w 1879 r. armia brytyjska liczyła 186 000 w porównaniu do 2 200 000 "Prusaków".
QUOTE W tabelce jest mały błąd, gdyż zamiast "typu" [działa] powinien być "ciężar działa", stąd całe nieporozumienie.
A, tak, to wyjasnia podstawową zagwozdkę... dzięki.
Ale to nie koniec Twoich mąk. Jedziemy bowiem dalej. Piszesz w paru miejscach, np. str 270:Po zniesieniu systemu wojskowego wielu wojowników zostało zdegradowanych do roli taniej siły rozboczej. Podobnie na stronie 267: Zululand sprowadzono tym samym do luźnej konfederacji wodzów pod brytyjskim protektoratem, których łatwo można było buntować przciwko sobie (niedaleka przeszłość pokazała, ze wojny domowe między nimi były tylko kwestią czasu), a czarną ludność sprowadzono de facto do roli taniej siły rozboczej brytyjskich kolonii.
No, historia (w twojej książce także) pokazała, ze dużo buntowania to im nie trzeba było i wojny domowe były na porządku dziennym, jak nie w państwie Zulusów o władzę, to z sąsiadami, a dwa, to co Ty z tą tanią siłą roboczą? Brytyjczycy jakiś nakaz pracy wprowadzili czy co? Bo, tak, jak ja to widzę, to co się zmieniło dla przeciętnego Zulusa? Że jego wódz zaczął podlegać pod innego wodza? A poza tym? Tak, jak dawniej: wstał rano, pognał babę do roboty i siadł przed chatą. Chyba, ze wojna przyszła, ale tych wojen "pobłogosławionych" przez Brytyjczyków, to myślę, że jednak było mniej niż przedtem. Jeśli się mylę, to wyprowadź mnie z błędu...
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Z tym cetnarem to nie wiem czy sprawa jest taka prosta.
QUOTE by U.S. merchants
No właśnie "krótkiego" (short) cetnara to używano wtedy w USA a UK miało średniowieczny "długi" (long) czyli 112 funtów lub 8 kamieni. I nie wiem czy dopiero właśnie wtedy (koniec lat 80-tych) dla ujednolicenia handlu nie wprowadzili "krótkiego".
EDIT:
Formułka z wiki
Ten post był edytowany przez wysoki: 24/08/2012, 10:39
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Emigrancie, podział Zululandu po wojnie, dokonany przez Anglików, nie okazał się trwały i doprowadził do tego, że szefowie dystryktów wkrótce zaczęli ze sobą wojować, w wyniku czego zginęło znacznie więcej czarnej ludności niż podczas wojny z Brytyjczykami. Wojna domowa wojnie domowej nierówna - inaczej wygląda konflikt między 2-3 silnymi podmiotami (gwałtowny, ale i na ogół krótkotrwały, bo możliwy do rozstrzygnięcia jednej wielkiej bitwie), a inaczej między 13 słabymi... No i co innego wojna z sąsiadami, prowadzona w obszarze nadgranicznym lub na terytorium wroga, a co innego zacięte walki wewnątrz kraju, rujnujące "gospodarkę indywidualną" poszczególnych Zulusów.
Do 1905 r. 70% Zululandu zostało przez administrację kolonialną przeznaczone dla białych osadników, a na każdego dorosłego Zulusa nałożono podatek w wysokości funta rocznie, co wywołało nawet powstanie, stłumione przez białych.
W kopalniach złota po wojnie znalazło zatrudnienie 100 000 czarnej ludności z całej Afryki Południowej: By the middle of the 1880s, the majority of the black African population of South Africa that had still been independent in 1870 had been defeated, the bulk of their lands had been confiscated and given to white settlers, and taxes had been imposed on the people, who were now forced to live on rural "locations." In order to acquire food to survive and to earn cash to pay taxes, blacks now had to migrate to work on the farms, in the mines, and in the towns of newly industrialized South Africa.
Podczas I WW (między 1916 a 1918) przez South African Labour Contingent przewinęło si 25 000 czarnych mieszkańców Afryki Południowej, z czego 21 000 pracowało we Francji, nie walcząc już jednak na froncie, jak kiedyś.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Dzięki za odpowiedź. A co byś polecał, gdyby ktoś chciał uzupełnić wiedzę na temat brytyjskiej polityki w poszczególnych koloniach?
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Hm... Ja się tematyką do tej pory interesowałem przede wszystkim pod kątem historii działań militarnych w 1879 r., aczkolwiek z czasów studiów pamiętam bardzo dobre, mimo że pisane chyba przed 1989 r., opracowanie w kilku tomach pt. "Historia dyplomacji". Tam było głównie o rejonach na styku wpływów GB i Rosji. Z akademickich prac jeszcze jest tom "Historia stosunków międzynarodowych 1815-1945" Dobrzyckiego, a także warto przejrzeć bibliografię dr hab. Michała Leśniewskiego. Może inni coś dorzucą do tego, bo od jakiegoś czasu siedzę w czym innym i rynku wydawniczego nie śledzę pod tym kątem.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
OK. Na stronie 158 jest przypis nr 198 o treści: takiej treści rozkaz został m.in. znaleziony po bitwie przy zwłokach Durnforda i na pewien okres czasu pozostawał ukryty przez rodzinę Shepstone pragnącą osłonić Chelmsforda... Kto czytał książkę ten wie, ze rozkaz ten grał pierwszorzędną rolę w ustalaniu winy za klęskę pod Isandlwaną. Wiesz może kiedy i w jakich okolicznościach został ujawniony. I to dochodzimy do sprawy komisji. Znasz może jakieś szczegóły: kiedy ją powołano, któw niej uczestniczył i jakie były jej ustalenia. Gdzie można o tym poczytać?
|
| |
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
historycy.org > Biblioteka Cyfrowa Historycy.org > Książki o tematyce militarnej > Wydawnictwo Inforteditions > Bitwy / Taktyka
17/08/2012, 7:37
