Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Geneza Sejmu Walnego, różne wersje?
     
uxorosa
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 2
Nr użytkownika: 67.323

Zawód: studentka
 
 
post 11/09/2010, 23:17 Quote Post

hej smile.gif
Na początek chciałabym się ze wszystkimi przywitać, bo jestem nowa na forum. smile.gif
Chciałabym poprosić Was o pomoc w "rozgryzieniu" Sejmu Walnego.

Na początku istniały wiece feudalne, które wywodziły się z czasów rozbicia dzielnicowego. Z nich powstały sejmiki (ziemskie i wojewódzkie). Jednocześnie monarcha zwoływał walne zjazdy prowincjonalne oraz ogólnopolskie. Przy jego boku natomiast funkcjonowała rada królewska, która mu doradzała. Od statutów cerekwicko- nieszawskich sejmiki zyskują na znaczeniu, a król musi w wielu istotnych sprawach prosić ich o zgodę. Z powodu dużej liczby sejmików król nie jeździ od jednego do drugiego, lecz zostaje przyjęta zasada reprezentacyjności. Sejmiki wybierają posłów, którym udzielają instrukcji. W ten sposób kształtuje się Izba Poselska, a jednocześnie rada królewska przekształca się w Senat. W 1493 pierwszy raz obradują razem obie izby - początek bikameralnego Sejmu Walnego. Tym samym na znaczeniu tracą walne zjazdy ogólnopolskie i prowincjonalne.
Przepraszam za uproszczenia, ale chciałam tylko nakreślić, by dobrze scharakteryzować problem.

Im więcej czytam na ten temat, tym mam więcej wątpliwości wink.gif Wielokrotnie spotkałam się z wersją, iż sejm walny wykształcił się z ogólnopolskiego zjazdu walnego, a nie z rady królewskiej i izby poselskiej skupiającej reprezentantów sejmików.
Zastanawia mnie jeszcze od którego momentu izba poselska staje się wyłącznie szlachecka? Niższsi duchowni byli "wypychani" z sejmu przez biskupów, a mieszczanie nigdy nie mieli silnej pozycji, ale czy wyłączność szlachty w tej izbie jest efektem procesu czy jakiegoś konkretnego przywileju (1573?) ?

Pozdrawiam smile.gif
 
User is offline  PMMini Profile Post #1

     
indigo
 

Ad maiorem Historycy.org gloriam!
*********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 4.522
Nr użytkownika: 488

Stopień akademicki: magister
 
 
post 15/09/2010, 19:28 Quote Post

QUOTE
Im więcej czytam na ten temat, tym mam więcej wątpliwości  Wielokrotnie spotkałam się z wersją, iż sejm walny wykształcił się z ogólnopolskiego zjazdu walnego, a nie z rady królewskiej i izby poselskiej skupiającej reprezentantów sejmików.


Sądzę, że współcześni nie przywiązywali do tego wielkiej wagi. Literatura (szczególnie Historia Sejmu Polskiego I, str. 13) zakłada, że sejm walny narodził się z ogólnopaństwowych zgromadzeń szlachty.

Można powiedzieć raczej na odwrót - pojawienie się izby poselskiej było efektem powstania sejmu walnego. Szlachcie po prostu nie opłacało się jechać w całej swej masie na miejsce zgromadzenia, więc wybierano przedstawicieli, którzy będą ich reprezentować. Przy czym ta reprezentacja nie miała charakteru stałego i formalnego, gdyż i tak na sejmy jeździli nie tylko reprezentanci, ale również osoby, które miały ochotę się tam pojawić - również mieszczaństwo czy niższe duchowieństwo. Jeszcze w początkach XVI wieku niektórzy żądali sejmów, które zgromadzą całą szlachtę Królestwa. Później - w XVII wieku - ten pogląd wyewoluował w ideę "sejmu konnego"

QUOTE
Zastanawia mnie jeszcze od którego momentu izba poselska staje się wyłącznie szlachecka? Niższsi duchowni byli "wypychani" z sejmu przez biskupów, a mieszczanie nigdy nie mieli silnej pozycji, ale czy wyłączność szlachty w tej izbie jest efektem procesu czy jakiegoś konkretnego przywileju (1573?) ?


Dobre pytanie. Duchowieństwo weszło w skład sejmu poprzez biskupów, którzy uważali się za jedynych reprezentantów Kościoła (również zakonów, których formalnie nie mogli reprezentować). Samo duchowieństwo nie było też zainteresowane udziałem w sejmach (trakowanych początkowo jako mechanizm do uchwalania podatków), gdyż dla niego organem quasi-parlamentarnym był synod.

Zaś mieszczaństwo nie było chętne do kooperacji. Sejm, który przecież był efektem konsolidacji środowiska szlacheckiego względem podatkowym, nie pełnił tej roli dla miast. Miasta wolały osobno pukać do królewskiej klamki walcząc o przywileje podatkowe, niż współpracować na arenie sejmowej. Być może przeszkadzał temu też "nie-polski" charakter patrycjatu miast. No i w Polsce nigdy (tzn. od czasów Ludwika Andegaweńskiego) nie było tradycji uczestniczenia miast (albo szeroko pojmowanego gminu/plebsu) w życiu parlamentarnym, tak jak choćby we Francji czy Anglii.
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #2

     
szapur II
 

X ranga
**********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 12.130
Nr użytkownika: 63.609

Stopień akademicki: magazynier:)
Zawód: student
 
 
post 15/09/2010, 19:41 Quote Post

Poza tym formę zgromadzenia ogółu szlachty zachował przynajmniej w teorii sejm elekcyjny. Jeszcze taka uwaga - królowie raczej nie pojawiali się w ciągu XV w. na sejmikach ziemskich, jeśli już to na sejmach prowincjonalnych, w Kole dla Wielkopolski, czy w Nowym Korczynie dla Małopolski, które chyba z rozwojem sejmu walnego zaniknęły?

Ten post był edytowany przez szapur II: 15/09/2010, 19:43
 
User is offline  PMMini Profile Post #3

     
pseudomiles
 

VII ranga
*******
Grupa: Użytkownik
Postów: 2.540
Nr użytkownika: 38.593

 
 
post 15/09/2010, 20:09 Quote Post

Sejmiki generalne zanikły prawie zupełnie w XVII wieku, bo jeszcze w XVI wieku się spotykały.



 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #4

     
indigo
 

Ad maiorem Historycy.org gloriam!
*********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 4.522
Nr użytkownika: 488

Stopień akademicki: magister
 
 
post 15/09/2010, 20:19 Quote Post

Sejmiki generalne rzeczywiście zanikały w ciągu XVII wieku - poza pruskim, który miał odmienny niż pozostałe charakter.

Pewnego rodzaju kontynuacją (choć dość swobodną) sejmów prowincjonalnych były sesje prowincjonalne organizowane w ramach obrad sejmu walnego. Degenerację tych sesji ciekawie opisuje Kitowicz - http://pl.wikisource.org/wiki/Opis_obyczaj...rowincjonalnych
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #5

     
uxorosa
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 2
Nr użytkownika: 67.323

Zawód: studentka
 
 
post 22/09/2010, 11:21 Quote Post

bardzo dziękuję Wam za pomoc. jak widać historia nie jest nauką ścisłą wink.gif a nawet ciekawsze wydaje mi się odkrywanie ewolucji jakiejś instytucji niż wkuwanie dat

pozdrawiam!
 
User is offline  PMMini Profile Post #6

 
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej