Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Elam
     
POSTMORTEM
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 4
Nr użytkownika: 1.145

 
 
post 5/06/2004, 10:49 Quote Post

Hej!Szukam czegoś na temat Elamu,pańtwa które istniało od ok.2400 r. p.n.e do X wieku p.n.e na teranch Iranu,poprzednik Persji wink.gif Za informacje na temat Elamu z góry dziękuję! smile.gif
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #1

     
Barkida
 

III ranga
***
Grupa: Użytkownik
Postów: 180
Nr użytkownika: 1.074

Stopień akademicki: mgr
Zawód: stroiciel
 
 
post 13/06/2004, 18:15 Quote Post

Niemal jedynymi źródłami dotyczącymi Elamu są źródła zachodniego sąsiada - Mezopotamii. Ukazują one schematycznie Elam i Elamitów głównie jako agresora najeżdżającego co jakiś czas ziemie Sumero-Akadu lub jako obiekt ekspansji niektórych wybitniejszych miejscowych władców.

Jeżeli chodzi o okres protoelamicki (3000-2500 pne) to na podstawie źródeł można się dowiedzieć niewiele. Właściwie samo się nasuwa, że jeśli państwo było agresorem tzn., że rozwijało się. Jeżeli natomiast było najeżdżane przez inne państwo mogło to oznaczać, że wtedy następowało zwolnienie rozwoju lub czasowy zastój. Ze źródeł z tamtego okresu można się dowiedzieć, że władcy Sumero-Akadu tacy jak Enmer-kar, Lugal-banda, Gilgamesz, Enme-baragesi, Mesilima z Kisz mieli jakieś zwiazki z Elamem (wojskowe, handlowe?)

Historię Elamu dzieli się na 4 okresy:

-staroelamicki (2500-1500 pne)
-średnioelamicki (1500-1100 pne)
-Wieki Ciemne (1100-750 pne)
-neoelamicki (750-640 pne)

W połowie IIItys pne w Elamie miała miejsce migracja ludności. W tym samym czasie w środkowym Zagrosie powstała odnotowana w Sumeryjskiej liście królów I dynastia z Awanu, która miała pokonać I dyn. z Ur i przez 356lat (co jest przesadzone) sprawować władzę nad Sumerem.
Następnie władzę w SumerzeAkadzie miał objąć Sargon. Tego nie będę opisywał bo wiadomo czego dokonał.

Ponowny renesans państwowości Elamu to lata panowania dynastii z Szimaszki (2100-1900 pne). Po upadku III dyn. z Ur niejaki Hutran-temt dokonał w 2005r. najazdu na Ur kładąc kres dogorywającemu już państwu neosumeryjskiemu.

Za panowania kolejnego władcy - Idadu I Inszuszinaka stolica została przeniesiona z Szimaszki do Suzy. Elam Przeżywał okres prawdziwego rozkwitu lecz od II poł. XXwieku państwo zaczęło chylić się ku upadkowi. Co można wnioskować z porzucenia przez jego władców dumnego tytułu "króla Szimaszki i Elamu" i zastąpieniem go "ensi Szuszan" (gubernator Suzy).

W 1900r.pne nową dynastię założył niejaki Ebarti "król Anszan i Suzy". Według tekstów z Mari, Elam w tym czasie występował jako tytularny zwierzchnik amoryckich królów Mezopotamii. dzięki czemu wiemy jak wielką siłę i prestiż mieli władcy elamijscy.
W XVIII wieku królowie elamijscy mieli chyba zamiar podbić całą Babilonię. Opanowali ważne miasto Esznunnę wraz z całym obszarem Mezopotamii na wschód od Tygrysu. Następnie zaatakowali Hammurabiego który jednak nie dał sie podbić i sam niedługo potem opanował na krótko Suzjanę.
Z ostatnich 200 lat tego okresu (staroelamickiego) jest bardzo mało źródeł.

W latach 1500-1100 w Elamie rządziły kolejno 3 dynastie: Kidinuidzi(1500-1350), Igi-halkidzi(1350-1200) i Szutrukidzi(1200-1100). Nazwy dynastii wzięły się od imion ich założycieli.

Słabość państwa za czasów I dyn. wykorzystał najpierw Kurigalzu I Starszy a nastepnie Kurigalzu II Młodszy najeżdzając Elam, niszcząc Suzjanę i zapuszczając sie dalego pod wschodnią granicę państwa.

Prawie wszyscy władcy kolejnej dynastii zabiegali o dobre stosunki z Babilonią. Jest to okres umacniania wewnętrznego i ekonomicznego państwa oraz ekspansji na wschód. O dobrobycie i możliwościach gospodrczych Elamu świadczą najlepiej inwestycje jak np. rozbudowa Dur-Untasz czyli obecnego Czoga-Zambil, które było rezydencją króla Untasz-Napirisza.
Dopiero ostatni władca tej dynastii zdecydował sie na zaatakowanie Babilonii. W 1220r Kidin-Hutran-untasz złupił pograniczne Der, a potem Nippur. Kilka lat później znów zaatakował Babilonię ale spotkał się z oporem Tukulti-Ninurty I - króla Asyrii opiekującego się Babilonią i w efekcie tego Suza została zdobyta a dynastia Igi-halkidów odsunięta od władzy.

Końcówka okresu średnioelamickiego to wspaniały okres dla Elamu.
50lat po upadku Igi-halkidów drugi władca z dynastii Szutrukidów - Szutruk-Nahhunte II dokonał kolejnej inwazji na Swojego zachodniego sąsiada. Wszystkie większe miasta Babilonii zostały zdobyte i złupione. Obrabowano nawet świątynie z posągów (wywieziono m.in. posąg Marduka) i wiele pomników chwały władców Sumeru i Akadu włączając w to stelę z prawami Hammurabiego.
Elamici rządzili nad Eufratem i Tygrysem aż do pojawienia się na arenie dziejów Nabuchodonozora I, który zdobył Suzę a ówczesny władca Elamu - Hutelutusz-Inszuszinak miał wtedy uciec w góry. Niedługo po tej klęsce dynastia Szutrukidów podobnie jak cały okres średnioelamicki przestała istnieć.
Państwo pogrążyło się w chaosie Wieków Ciemnych o których nie zachowały się prawie żadne wzmianki źródłowe.

Okres neoelamicki wiąże się z Asyrią ale narazie niewiele wiem na ten temat tongue.gif więc nic nie napiszę. ph34r.gif
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #2

     
corvinus
 

Googlomaniak
*******
Grupa: Przyjaciel forum
Postów: 2.360
Nr użytkownika: 324

 
 
post 13/06/2004, 18:37 Quote Post

Tutaj znajdziesz krótki artykuł napisany przez Cyrusa Shahmiri (Irańczyk, admin na AllEmpires)
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #3

     
123
 

II ranga
**
Grupa: Użytkownik
Postów: 63
Nr użytkownika: 305

 
 
post 21/08/2004, 15:01 Quote Post

W literaturze polskiej raczej niewiele.
J. Zabłocka, Historia Bliskiego Wschodu w starożytności, Wroclaw, W-wa, Krakow, Gdanssk, Łodz, 1982 (tutaj bogata bibliografia)

Kramer S N., Historia zaczyna sie w Sumerze, W-wa 1961.
Meuszyński J., Odkrywanie Mezopotamii, W-wa 1976.
Bielicki M., Zapomniany świat Sumerów, W-wa 1966.
Contenau G., Życie codzienne w Babilonii i Asyrii, W-wa?
J., Wolski, Starozytnosc, W-wa1997 i in.
 
User is offline  PMMini Profile Post #4

     
julita88
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 1
Nr użytkownika: 41.191

Julita Melonek
Zawód: student
 
 
post 8/02/2008, 12:07 Quote Post

troszke informacji (choc przyznam ze malo) mozna odnaleźc w książce Jaczynowskiej "historia starozytna" w czesci poswieconej Mezopotamii. Elam dzielił się na Elam własciwy i Suzjanę, od tego nalezy zacząc, poiewaz te tereny różniły sie klimatemi i uzyznieniem gleb. Suzjana miała podobne ukształtowanie terenu do Mezopotamii, wiec moim zdaniem była lepszym kąskiem dla najezdzców, jesli chodzi o tereny rolnicze oczywiscie.
 
User is offline  PMMini Profile Post #5

     
Adrianwia
 

I ranga
*
Grupa: Użytkownik
Postów: 32
Nr użytkownika: 40.159

Adrian
 
 
post 17/09/2008, 21:45 Quote Post

Elam jest naprawdę fascynujący. To on jako pierwszy stworzył organizmy państwowe (nie mylic z państwem) już w IV tys. p.n.e. Położone było na terenie dzisiejszego Iranu. Przestało się zbytnio liczyc kiedy powstawac zaczeło maństwo Summerów.
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #6

     
sargon
 

IX ranga
*********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 5.840
Nr użytkownika: 4.555

Stopień akademicki: mgr inz
 
 
post 17/09/2008, 22:02 Quote Post

Hmmm, a można coś więcej o tych elamickich pierwszych organizmach państwowych? Czym się charakteryzowały i co im brakowało do miana państwa?
Na źródle jeśli można prosić.
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #7

     
Theodorus
 

Teodor
*********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 5.008
Nr użytkownika: 1.771

:)
Stopień akademicki: M¹drala
Zawód: Asystent muzealny
 
 
post 17/09/2008, 23:11 Quote Post

Chodziło chyba o państwo Sumerów. jeśli tak, to ja gdzieś daaawno temu czytałem, że były to Państwa miasta... tak w podręczniku w liceum smile.gif

Też chętnie bym się o organizmach państwowych na terenie Elamu więcej dowiedział.
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #8

     
Arkadiusz Sołtysiak
 

III ranga
***
Grupa: Użytkownik
Postów: 213
Nr użytkownika: 50.721

 
 
post 7/01/2009, 0:14 Quote Post

QUOTE(Theodorus @ 17/09/2008, 22:11)
Też chętnie bym się o organizmach państwowych na terenie Elamu więcej dowiedział.
*



Carter E. & Stolper M.W., Elam. Surveys of Political History and Archaeology, "Near Eastern Studies" 25, Berkeley–Los Angeles–London 1984.

Książka powinna być w bibliotece Instytutu Archeologii UW.
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #9

 
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej