Ale wiele nazwisk pozostało: Buivydai( Buiwyd), Bytautai (Bytowt) , Cirtautai (Cirtowt), Daugvilos(Dogwił), Daujotai, Drilingos, Eigirdai, Eismantai, Jautakai, Jomantai, Jagminai, Kargaudai, Kalmantai, Kunotai, Kontrimai, Liaugaudai, Liugailos, Limantai Montrimai, Narbutai, Nutautai, Paalksniai, Siručiai, Skirmantai, Sugaudžiai, Perskaudai, Tvirbutai, Tauginai, Vambutai, Vimbarai, Vaišvilos, Žutautai, Žostautai...

Masz rację Albertus Galstold. Szlachta na Żmudzi w XIX wieku była dwujęzyczna a w wielu rejonach drobna szlachta słabo znała język polski a często w ogóle nie znała polskiego. Podejrzewam, że w czasach RON znajomośc litewskiego mogła być jeszcze większa.

Na pewno jednak nie mozna powiedzieć, że w XIX wieku czy wczesniej w czsach RON po litewsku mówili jedynie chłopi a szlachta całkowicie sie spolonizowała.

Natomiast na terenach połozonych bardziej na wschód a więc obecnej Wileńszczyźnie czy Białorusi szlachta mówiła po polsku lub po białorusku.

Ale też chyba nie były zapisywane w takiej postaci - przynajmniej w życiu się nie spotkałem z takimi formami w XVII wieku - tylko raczej takiej, jak w nawiasach, również dla pozostałych. Niektóre nawet kojarzę - Eismantai = Ejsmont, Skirmantai = Skirmont. Sięgając do Sienkiewicza to mamy np. żmudzkich Butrymów (nazwisko chyba też litewskie).

Nie - początkowo mówili po rusińsku. Po litewsku to mogli mówić tylko w pewnych rejonach i to raczej najpóźniej w XV wieku. Część szlachty, zwłaszcza na żmudzkich zaściankach mogła zachować język nieco dłużej, ale i oni mówili po rusku lub polsku by dogadać się z resztą.

XIX-wieczny nacjonalizm spowodował przede wszystkim to że litewskiemu chłopstwu poprzewracało się w głowie i uznało ono że jest spadkobiercą WKL.

Rozumiem że II poł. XVII w to juz po 1667 (chodzi mi o uwzględnienie strat w ludności z powodu klęsk elementarnych)

Andrzej Rachuba podaje, że:

Problema w tym, kogo my tutaj mozemo nazuwac Litwinami?

Moim zdaniem, Jan Chodkiewicz byl, skorche, Slowijaninem (bielorussinom,jak mowijac teraz),niz Litowcem..

Slowjanskij element dominowal w WKL

Jeśli chodzi o demografii, to mówimy tu o etnicznych Litwinach.. A co do pojęcią politycznego, to Litwinami (литовцами) w źródłach XIII-XVI wieku nazywano niemal wyłącznie etnicznych Litwinów(można wymienić tylko kilku pojedynych wyjątków w XV-XVI w.).. Dopiero później rozszerzyło się pojęcie "Litwinów", jako obywatele, mieszkańców WKL (politonym), którego, jednak, stosowano tylko w ograniczonym zakresie i te rozszerzone pojęcie nigdy nie wypiera etnicznego rozumienie pojęcia "Litwinów", jako głównego.


Chodkiewiczowie sami siebie wywodziłi z etnicznych Litwinów. Ciekawie dlaczego?


Chyba istniejące dane demograficzne tego nie pokazują.. Tym więcej, jeśli mówimy o Radzie Panskiej Litwy.

Jeżeli podsumujemy teraz ilość żołnierza, stawionego przez powiaty etnograficznie litewskie wielkiego księstwa i kontyngens ziemi Żmudzkiej z jednej strony, a kontyngensy powiatów ruskich oraz ziem' podległych (oprócz Żmudzi) z drugiej, to otrzymamy dwie sumy, stosunek których do siebie będzie odpowiadał mniej więcej stosunkowi ludności litewskiej do ruskiej na całym obszarze państwa.

1. Powiaty litewskie w. księstwa - 3891 koni
2. Ziemia żmudzka – 1839 koni
5730 koni

1. Powiaty ruskie w. księstwa - 2212 koni
2. 3 powiaty Podlaskie - 1536 koni
3. Ziemia Wołyńska - 821 koni
4. Ziemia Połocka - 712 koni
5. Ziemia Witebska - 91 koni
5372 koni

Jakkolwiek w ściślejszem wielkiem księstwie należałoby, jak już wspomnieliśmy, zrobić poprawkę na korzyść żywiołu ruskiego, a do kontyngensów ziem' ruskich doliczyć jeszcze brakujące chorągwie Kijowszczyzny i Podola litewskiego, to z drugiej strony od kontyngensów podlaskich należy odciągnąć sporą liczbę na ludność polską. W ten sposób stosunek liczb niewielkiej ulegnie zmianie i możemy uważać za pewnik, że w calem państwie litewskiem w w. XVI ludność rdzennie litewska, jeżeli nie stanowić większości, to przynajmniej równała się pod względem liczebnym ludności ruskiej. Ten wynik wyda się nam, przyzwyczajonym, pod wpływem dzieł historycznych rosyjskich, spoglądać na dawne państwo litewskie jako na kraj przeważnie ruski,—dość niespodziewanym. Innego jednak zdania byli ludzie ówcześni. Erazm Ciołek, który przez lat kilka był sekretarzem w. księcia litewskiego Aleksandra i został wysłany przez niego do Rzymu w poselstwie do papieża Aleksandra VI, wygłosił w r. 1501 wobec papieża mowę, w której, opowiadając mu o państwie swego mocodawcy, powiada między innemi: „Litwini mówią własnym językiem. Ponieważ jednak Rusini zajmują prawie połowe księstwa, więc częściej posługują się ich językiem, jako przyjemniejszym i łatwiejszym22). W umyśle więc posła w. księcia litewskiego Litwa rysowała się jako kraj, gdzie ludność litewska ma przewagę liczebną, a ludność ruska prawie jej dorównywa.
Jan Jakubowski,
STUDYA NAD STOSUNKAMI NARODOWOŚCIOWEMI NA LITWIE PRZED UNIĄ LUBELSKĄ