I tak przed epoką hellenistyczną światowa produkcja ołowiu wynosi jakieś 12.000 ton rocznie. 100 lat później wzrasta do ok. 22.000, tj o 10.000 ton czyli o ok. 85%. W okresie kolejnym coraz większy wpływ na gospodarkę wywiera rozrastające się IR, co w teorii miało owocować narastającym kryzysem ekonomicznym świecie śródziemnomorskim. Wbrew temu jednak w 150 r. pne produkcja ołowiu wzrosła do ok. 31.000 ton, tj. o 40%, ale w liczbach bezwzględnych o ok. 9000 ton, czyli niewiele mniej niż w złotym okresie hellenistycznym. Kolejny wiek (150-50 pne) uważa się za okres chaosu ekonomicznego. Tymczasem produkcja ołowiu wzrasta z 31.000 ton do 50.000 ton! To wzrost o 60%, ale o 19.000 ton. Czyli o tyle, o ile ŁĄCZNIE wzrosła produkcja przez dwa wcześniejsze wieki! Trend ten jest kontynuowany przez kolejne 50 lat: do roku 1 n.e. produkcja wzrasta do ok. 78.000 ton, czyli o 56%, ale o 28.000 ton. Czyli przez 50 lat produkcja odnotowała wzrost o połowę większy, niż przez poprzednie 100 lat, i prawie 3 razy większy niż w złotym wieku gospodarki hellenistycznym. W następnym okresie następuje jednak powolny spadek produkcji: 50 r. ne. 65.000 ton, 42.000 ton w 150 r. To połowa tego, co dało się wytworzyć w okresie szczytowym IR, ale i tak prawie 2 razy więcej niż w 250r.pne, uznawanym za okres szczytowy hellenistycznego rozwoju gospodarczego. Oczywiście, te dane dotyczą produkcji ołowiu, ale dane te można odnieść także do wydobycia innych kopalin.
Podobnie znaleziska wraków wskazują na niezwykle intensywną żeglugę w późnym okresie republikańskim i w okresie pryncypatu. Na 660 ogółem znalezionych wraków w morzu Śródziemnym sprzed 1500r., aż ponad 300 pochodzi z okresu 200 pne-200 ne.

Dalej, w odróżnieniu od kresu hellenistycznego nie mamy informacji o bezrobociu w okresie rzymskim. Zarobki robotników niewykwalifikowanych wyraźnie wzrosły: z 0,3-0,5 drachmy dziennie w okresie hellenistycznym do standardowego 1 denara w pryncypacie. Ceny stały zaś w miejscu.

Kolejny wiek (150-50 pne) uważa się za okres chaosu ekonomicznego.

Reasumując, w późnym okresie republikańskim i w okresie pryncypatu obserwujemy stały i szybki rozwój ekonomiczny krajów śródziemnomorskich. Gwałtownie przyspiesza on za panowania Augusta i osiąga szczyt u schyłku jego rządów. W okresie późniejszym gospodarka rzymska dotknięta jest stagnacją i z wolna kurczy się. Skutki tego obserwujemy na wielu płaszczyznach: kryzysów finansowych, pogarszania monety, niepokojów wewnętrznych, pojawieniu się bezrobocia w Rzymie, szukania rozwiązań w ekspansji zagranicznej. Niemniej jednak, nawet w 150 r ne., gospodarka rzymska jest w znacznie lepszej formie niż gospodarka śródziemnomorska w szczytowym okresie rozwoju hellenistycznego, tj. w 250 r pne.

A ja dotychczas byłem przekonany, ze wzrost ilościowy w okrsie rzymskim nie budzi wątpliwości...
(...)
Przy czym gwałtowny wzrost ilości wraków w zach. basenie Morza Śródziemnego to głównie przełom II/I w ne i później

Jakieś dane, na konkretnych źródłach antycznych?

A ja mam pytanie skoro to obszar śródziemnomorski miał odpowiadać za produkcję ołowiu/srebra, to skąd mieli srebro Partowie, Dakowie i to w takich ilościach, że imperium działało przez dziesiątki lata opierając się na zdobyczy z tamtych rejonów?

Jeszcze odnośnie płacy dla robotnika to nie wiem (o ile to prawda) czy nie mamy tu do czynienia z denarem egipskim wartym 1/4 tego co denar rzymski, co o wiele bardziej odpowiada temu co wiemy o płacy robotników najemnych w okresie Republiki. Oznacza to i tak wzrost z 2-3 asów do 4, czyli o 33-100%. Jest to i tak znaczny wzrost zwłaszcza jeśli nie miałoby być inflacji.

Ponownie pragnę zwrócić uwagę na skalę wzrostu produkcji ołowiu pomiędzy 150r. a 1r. pne . Produkcja ołowiu wzrasta z 31.ooo ton do 78.000 co jest wzrostem bez precedensu w historii świata. Podobny poziom ponownie osiągnięto dopiero na pocz. XVIIIw., po rozbudowie gigantycznych kopalń srebra w Potosi w Peru. Nie widzę przy tym innych, poza światem śródziemnomorskim ośrodków odpowiedzialnych za taką skalę wydobycia rud w tym okresie. Gdzie indziej coś wydobywano, ale na niedużą skalę

Moim zdaniem kraje spoza basenu śródziemnomorskiego miały marginalny wpływ na produkcję ołowiu.

Natomiast w Dacji kopano przede wszystkim złoto - jak wiemy Trajan miał tam zdobyć 225 ton złota i 500 ton srebra

Co do stosowanych przeze mnie cenzur czasowych pomiędzy okresem hellenistycznym, a rzymskim, to wiążę je ze zdobyciem przez Rzym dominacji politycznej w basenie Morza Śródziemnego. O ile w 250r. pne znaczenie Rzymu jest czysto lokalne w Italii, a na gospodarkę śródziemnomorską decydujący wpływ wywierały mocarstwa hellenistyczne, o tyle przez następny wiek to Rzym wywiera co raz większy wpływ na gospodarkę świata śródziemnomorskiego. Wpływ ten staje się dominujący tuż po 150r. W 146 r. pne powstaje prowincja Achaja i Afryka. A niedługo potem Rzym tworzy prowincję Azję. Potem mamy szereg rozmaitych wojen Rzymu domowych, bądź z wrogami zewnętrznymi, które także mają ogromne znaczenie dla gospodarki świata śródziemnomorskiego. Mimo to jednocześnie następował szybki rozwój gospodarczy, który kończy się wraz ze śmiercią Augusta.

A dlaczego uważam, że to 250r. był okresem szczytowym rozwoju państw hellenistycznym? W następnym okresie obserwujemy w nich stopniowe pogarszanie się warunków gospodarowania, stagnację gospodarczą, rosnące bezrobocie, spadek cen, co przekładało się na porażki militarne.

O jakie konkretnie dane Ci chodzi? O zarobkach robotnika, za Wikipedią: W Nowym Testamencie rzymski denar wymieniany jest niejednokrotnie jako dobrze znany miernik wartości. W Ewangelii św. Mateusza stanowi on równowartość dziennej pracy robotnika (Mt 20,2.9-10.13)

Z podanych liczb wynika, ze jednak przede wszystkim srebro...

Weźmy np. zmiany w wydobyciu ołowiu. http://en.wikipedia.org/wiki/File:World_Lead_Production.jpg

Dane są dosyć precyzyjne

czyli o tyle, o ile ŁĄCZNIE wzrosła produkcja przez dwa wcześniejsze wieki! Trend ten jest kontynuowany przez kolejne 50 lat: do roku 1 n.e. produkcja wzrasta do ok. 78.000 ton, czyli o 56%, ale o 28.000 ton. Czyli przez 50 lat produkcja odnotowała wzrost o połowę większy, niż przez poprzednie 100 lat, i prawie 3 razy większy niż w złotym wieku gospodarki hellenistycznym

z podanych liczb wynika,że jednak przede wszystkim ZŁOTO, które jest znacznie rzadszym pierwiastkiem niż srebro...

"Wydobywano przede wszystkim" znaczy jednoznacznie, ze wydobywano "w największej ilości" (nawet niezależnie od częstości występowania danego surowca). Podane liczby sugerują, ze przodowało srebro.

Ponownie pragnę zwrócić uwagę na skalę wzrostu produkcji ołowiu pomiędzy 150r. a 1r. pne . Produkcja ołowiu wzrasta z 31.ooo ton do 78.000 co jest wzrostem bez precedensu w historii świata. Podobny poziom ponownie osiągnięto dopiero na pocz. XVIIIw., po rozbudowie gigantycznych kopalń srebra w Potosi w Peru. Nie widzę przy tym innych, poza światem śródziemnomorskim ośrodków odpowiedzialnych za taką skalę wydobycia rud w tym okresie. Gdzie indziej coś wydobywano, ale na niedużą skalę.

Dla mnie to znaczy, że wydobycie złota miało kilkukrotnie większe znaczenie(wartość) niż srebra - i o to w tym całym porównaniu chodziło.

Bo i tak większe wydobycie w Dacji miało pewnie żelazo (zawarte w rudzie) a w ogóle największe wydobycie to najpewniej skalne surowce budowlane

Mnie zdziwiło tylko jedno - że były jakieś wątpliwości.
Swoją pracę na olimpiadę miałem o upadku cesarstwa i chociaż nie mam już tamtej bibliografii i nie pamiętam wszystkiego, to jednak wiem, że późna republika to był szczytowy okres rozwoju ludzkości sprzed XVIII wiecznej Anglii i to niekwestionowalnie. Silna klasa średnia w Rzymie powstała dzięki wojnom przy jednocześnie ogromnych, w sumie już burżuazyjnych majątkach senatorów, zaawansowane rzemiosło i manufaktury, miasta będące ośrodkami produkcji, wszystko to stało na krawędzi rewolucji przemysłowej. Tendencja wzrostowa załamała się za Augusta potem na zasadzie inercji jeszcze istniała do śmierci 5 wspaniałych cesarzy. Po Aureliuszu klasa colonów umiera, powstają latyfundia i zaczyna się początek końca.

Przez cały wątek, od samego początku, idzie o wielkość wydobycia surowców, a tu nagle wyskakujesz ze znaczeniem/wartością. OK, można i tak.

Tu chodziło o wartość - przypomnę, że kwestia wynikła z Twojego zarzutu, że to przecież łupy dackie finansowały przez długie lata IR.

Really?
Chętnie zobaczę jak wykazujesz, gdzie ja w tym temacie coś takiego pisałem, najlepiej cytatem.

To może nastepnym razem pisz o wartości, anie o tym, z "przede wszystkim kopano.. [tu wstawić surowiec]".

Anyway, odn. wydobycia ołowiu i srebra w Azji - opracowań naukowych brak.
Dla porównania epoki hellenistycznej i rzymskiej we wcześniej wymienionych kwestiach - źródeł antycznych brak.
Nie widzę sensu dalszej dyskusji.

A ja mam pytanie skoro to obszar śródziemnomorski miał odpowiadać za produkcję ołowiu/srebra, to skąd mieli srebro Partowie, Dakowie i to w takich ilościach, że imperium działało przez dziesiątki lata opierając się na zdobyczy z tamtych rejonów?