| |
|
|
 Sztuka Brązownicza Etrusków
| |
|
|
|
bladzio
|
| |
|
| Nowicjusz |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 13 |
|
| Nr użytkownika: 10.656 |
|
|
|
|
| |
|
Sztuka brązownicza Etrusków.
W dziedzinie wyrobów z brązu i żelaza Etruskowie doszli do prawdziwego mistrzostwa. Do osiągnięcia takiego mistrzowskiego poziomu oprócz umiejętności posiadanych przez Etrusków przyczyniły się też sprzyjające ku temu warunki naturalne, na których osiedlili się Etruskowie.
Po licznych zawirowaniach terytorialnych Etruskowie zajmowali tereny leżące pomiędzy rzekami Arno na północy , Tybrem na południu oraz stokami środkowego Apeninu na wschodzie i morzem Tyrreńskim na zachodzie.
Żyzne tereny dolin rzecznych sprzyjały rolnictwu ,a rejony Campigilia ,Val di Fucinaia (doliny huty żelaznej) Campo delle Buche (obszar szybów) Cotline Metallifere (kotlina kruszconośna) Monte Argentario (złota góra) były bogate w złoża mineralne przede wszystkim w rudy miedzi, cyny, ołowiu, żelaza co sprzyjało rozwojowi przemysłu hutniczego.
Największe naislnie eksploatacji surowców u Etrusków przypada na VIII-VII wpne ,a głównymi ośrodkami było Ventulonii, Vulci, Tarquinni i Caere jednak najważniejszym ośrodkiem górniczo-hutniczym była wyspa Elba (Atihalia od gr. Sadza). Ta niewielka wyspa 223 km kw. była znana z licznie występujących surowców mineralnych rudy miedzi, żelaza, cyny czy marmuru. O Elbie wspomina Pseudo-Arystoteles czy Wergilius z w Eneidzie. Po wytrzebieniu lasów na Elbie produkcje hutniczą przeniesiono do Poplanion.
Niestety mało jest informacji co do sposobu wytopu żelaza, krótki opis podaje Diodor Sycylijski. Badania archeologiczne ukazują ,że piece hutnicze wykorzystywane przez Etrusków były podobne do pieców z okresu lateńskiego. Miały one ok. 1,5 m wysokości i
0,8 m średnicy ,charakterystyczne było to ,że służyły do wielokrotnych wytopów.
Natomiast do wytopu miedzi i brązu używano tzw. Pieców szybowych opis takiego pieca przytacza Dioskurides. Najważniejszymi ośrodkami specjalizującymi się w obróbce metali, odlewów posągów i waz były Vulci, Caere, Volsini, Arezzo. Pomimo ,że etruscy rzemieślnicy przy wytwarzaniu własnych wyrobów korzystali z wzorów greckich i orientalnych to i tak stworzyli własny styl. Widoczne jest to w rzeźbach kamiennych, złotnictwie złotnictwie i przede wszystkim w brązowych posągach.
Zabytki odnajdywane w grobach takie jak broń, czy przedmioty codziennego użytku świadczą o dużym potencjale technicznym etruskich rzemieślników. Wysokie umiejętności odlewnicze potwierdzają do dziś podziwiane dzieła Etrusków: chimera z Arezzo ,posąg mówcy (arringatore) czy wilczycy kapitolińskiej.
Prawdziwą specjalnością Etrusków było wykonywanie niewielkich posążków z brązu.Statuetki młodzieńców, kobiety czy wojowników charakteryzują się nienaturalnie wydłużonymi ciałami. Rozmaitość przedstawiania gestów ,póz figurek świadczy o dużej pomysłowości rzemieślników. Wykonaniem posągów i innych przedmiotów brązowych zajmowały się specjalne warsztaty odlewnicze , w których zatrudniano od 2 do 4 ludzi z nadzorcą ,wśród pracowników istniał podział czynności. Jedni zajmowali się obsługą pieca , inni przygotowywali formy do odlewów kolejni samym odlewem i obróbką odlewu.
W zależności od przeznaczenia odlewanego produktu rzemieślnicy dobierali odpowiedni
rodzaj brązu. Występowały trzy podstawowe rodzaje stopu brązu : do odlewania posągów, wyrobu luster i bicia monet. Do wyrobu posążków i odlewów artystycznych brąz musiał mieć dobrą twardość, natomiast do wyrobu luster miał mieć umiarkowaną twardość twardość podatne na polerowanie powierzchnie ,a do wyrobu monet brąz musiał być odporny na ścieranie. Żaden inny materiał do wytwarzania przedmiotów artystycznych jak brąz nie pozwalał uzyskać w rzeźbie wyraźnych linii, ostrych kontur czy swobody pozy dlatego stosuje się go do dziś. Do wyrobu małych posążków 40-50 cm stosowano technikę na stracony wosk. Polegała ona na tym ,że artysta najpierw wykonywał z wosku pszczelego model odlewu wraz z wlewem doprowadzającym płynny metal. Następnie już odlewnik powlekano kilkakrotnie warstwą gliny ,która była odrębnie suszone. Po podsuszeniu wykonanej formy z wlewem ustawiano ją w dół nad ogniskiem ,tak aby wosk wypływał z formy. Następnie forma była suszona i wypalana w temperaturze 600 C. Po takich zabiegach była gotowa do zalania płynnym metalem. W sąsiednim palenisku natomiast przygotowywano tenże płynny metal z topionych kawałków brązu np. odpady, złom. Metal w glinianym tyglu ulegał topnieniu i po osiągnięciu temperatury 1050-1100 C odlewnik wyjmował tygiel i odlewał do wcześniej przygotowanej formy płynny metal. Zabieg musiał być przeprowadzony bardzo starannie ,aby do płynnego metalu nic się nie dostało. Po zakrzepnięciu metalu formę rozbijano ,a otrzymany odlew poddawano obróbce wykończeniowej. Następnie każdy gotowy posąg nacierano oliwą, powlekano żywicą lub cienką warstwą słomy.
Wykonywano nie tylko małe posążki, ale również i posągi pokaźniejszych rozmiarów. Duże posągi były wykonywane w częściach ,które następnie łączono. Do wyrobu dużych posągów wykorzystywano technikę zapożyczoną od Greków technikę pustych odlewów. Polegała ona na wprowadzeniu płynnego metalu w przestrzeń pomiędzy formę ,a rdzeniem ,które były połączone ze sobą za pomocą metalowych wsporników. Niewątpliwie Etruskowie przy wytopie z brązu korzystali doświadczeń greckich o czym świadczy nie tylko technika samego wyrobu odlewu ,ale także zbliżony skład chemiczny miedzi i cyny (85% ,14%)
W V w pne zaczęto wytwarzać ręczne brązowe lustra z rytą dekoracją na rewersie. Lustra wykonane techniką odlewniczą. Aby lustro spełniało swoją funkcję strona lustrzana musiała być starannie wypolerowana ,gdyż każda nie wielka rysa powodowała załamanie promieni słonecznych przez co odbicie ulegało załamaniu. Druga strona była ozdobiona obrazami wykonanymi techniką rytowniczą. Tematyka obrazów nawiązywała do mitologii ,czy scen związanych z życiem codziennym oraz z zwyczajami Etrusków. Lustro przeważnie miało 15-16 cm średnicy. Uchwyt lustra był bogato zdobiony np. kością słoniową.
Cieszyły się one wielką popularnością ,dlatego ich produkcja była jednym z głównych gałęzi rzemiosła Etrusków. Najbardziej w specjalizacji luster trudziło się Vulci. Innym przykładem perfekcyjnego opanowania sztuki rzemiosła brązowniczego są produkowane również w porządku dziennym pudełka toaletowe z rytą dekoracją figuralną ,zwane przez starożytnych cistami. W takich pudełeczkach kobiety przechowywały przybory toaletowe pachnidła, olejki, szminki czy wyżej wspomniane lusterka. Brązownictwo zdominowało też inne dziedziny życia Etrusków ,zwłaszcza życie religijne ,ponieważ wszelakie wyroby kultowe były wyrobami z brązu m.in. kapłani przycinali włosy nożycami z brązu ,czy lemieszem z brązu wyznaczano granice miasta.
Przetrwałe do dziś etruskie posążki wyobrażające lokalne bóstwa również wykonane głównie były z brązu. Nawet w panteonie bóstw bardzo ważne miejsce zajmuje Sethlans bóg ognia synonim greckiego Hefajstosa. Większość bóstw Etruskowie przejęli od Greków. Wizerunki tego boga odnaleziono na dwóch brązowych lustrach z nekropolii w Tarkwiniach i na monecie brązowej z III w pne z Populonii.
Etruskie militaria także wykorzystują rodzime złoża do produkcji broni. Etruskowie w sprawach uzbrojenia opierali się na greckich wzorcach. W skład broni zaczepnej wchodziła ciężka włócznia ,sztylet z brązu lub żelaza, krótki miecz i topór. Tarcza, elementy pancerza nagolennik oraz hełm wzorowany na greckich wykonane były z brązu. Poetycki opis wyrobu broni przedstawia Wergiliusz w Eneidzie. Żelazne oręże miecz VII w i siekierka VII-VI odnaleziono w Ventulonii. Dzięki ożywionym kontaktom handlowym. Etruskie wyroby znane były w najdalszych zakątkach starożytnego świata. Handlowano z Grecją ,czy z Fenicją. Grecy cenili etruskie trąby i posągi z brązu. Wiele etruskich wyrobów brązowniczych znaleziono w dzisiejszej Szwajcarii , Niemczech czy w wschodniej Francji. Oprócz samych wyrobów eksportowano także same surowce rudy metali. W wymianie handlowej posługiwano się własną walutą , do produkcji której wykorzystywano rodzime surowce. O możliwościach gospodarczych Etrurii świadczy zapis Liwiusza Tytusa o zobowiązaniu które nałożył na nich konsul Scypion Afrykański miały one posłużyć rzymianom jako podwaliny przemysłowe do jego wyprawy przeciw Kartaginie.
O zawansowaniu cywilizacji etruskiej świadczy fakt ,iż pomimo wchłonienia jej przez Rzym. To ich wpływy przetrwały w różnych formach w życiu religijnym, politycznym czy gospodarczym. A sam fakt uznania etruskiej wilczycy kapitolińskiej za symbol wiecznego miasta jest najbardziej wymowny co do zawansowania cywilizacji etruskiej.
bibliografia: Jerzy Bugajski "sztuka etrusków [w] Meander 2/2002"
co sądzicie o referacie?
|
| |
|
|
| |
|
|
|
samuraj
|
| |
|
| Nowicjusz |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 3 |
|
| Nr użytkownika: 14.308 |
|
|
|
Piotr |
|
Zawód: licealista |
|
|
| |
|
ciekawy... wogóle biorąc pod uwagę całą historię Etrusków... lud mało znany, tajemniczy, ale wiemy o nich na tyle by wiedzieć, że byli wysoko rozwiniętą nacją... szkoda, że ich kultura upadła tak nagle i w niewyjaśnionych okolicznościach...
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Kapitalne zbiory sztuki etruskiej, w tym wyrobów z brązu, znaleźć można w zbiorach muzeum Villa Giulia w Rzymie. Jak ktoś się kiedyś znajdzie w wiecznym mieście, powinien koniecznie tam zajrzeć. Wrażenia niesamowite.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(samuraj @ 20/04/2006, 11:10) szkoda, że ich kultura upadła tak nagle i w niewyjaśnionych okolicznościach...
Już wyjaśniam – winni są Rzymianie, to oni podbili Etrusków.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(Aquarius @ 1/05/2009, 13:20) Już wyjaśniam – winni są Rzymianie, to oni podbili Etrusków.
Co tak de facto było nieuniknione zważywszy na fakt szybkiego rozrostu terytorialnego Lacium. 
vapnatak
|
| |
|
|
| |
|
|
|
Triarius
|
| |
|
| II ranga |
|
 |
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 99 |
|
| Nr użytkownika: 55.282 |
|
|
|
Marcin Kujawa |
|
Stopień akademicki: student |
|
Zawód: student |
|
|
| |
|
QUOTE(Eukles @ 1/05/2009, 10:42) Kapitalne zbiory sztuki etruskiej, w tym wyrobów z brązu, znaleźć można w zbiorach muzeum Villa Giulia w Rzymie. Jak ktoś się kiedyś znajdzie w wiecznym mieście, powinien koniecznie tam zajrzeć. Wrażenia niesamowite.
Byłem w tym muzeum. Skasowali mnie na chyba 9 euro ale było warto.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
QUOTE(Triarius @ 6/05/2009, 13:53) QUOTE(Eukles @ 1/05/2009, 10:42) Kapitalne zbiory sztuki etruskiej, w tym wyrobów z brązu, znaleźć można w zbiorach muzeum Villa Giulia w Rzymie. Jak ktoś się kiedyś znajdzie w wiecznym mieście, powinien koniecznie tam zajrzeć. Wrażenia niesamowite. Byłem w tym muzeum. Skasowali mnie na chyba 9 euro ale było warto.
Tylko zdjęć nie pozwalają tam robić. I to jest właśnie minus większości muzeów włoskich.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
Triarius
|
| |
|
| II ranga |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 99 |
|
| Nr użytkownika: 55.282 |
|
|
|
Marcin Kujawa |
|
Stopień akademicki: student |
|
Zawód: student |
|
|
| |
|
Tylko zdjęć nie pozwalają tam robić. I to jest właśnie minus większości muzeów włoskich.
[/quote]
Włosi chyba w ogóle nie pozwalają robić zdjęć w muzeach. Wolno tylko fotografować obiekty znajdujące się na wolnym powietrzu.
Pozdr.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Na uwagę zasługują też wspaniałe etruskie lustra z brązu z III-IVw. p.n.e.
m113
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
[quote=Vapnatak,1/05/2009, 13:39]
[quote=Aquarius,1/05/2009, 13:20]Już wyjaśniam – winni są Rzymianie, to oni podbili Etrusków.[/quote]
Co tak de facto było nieuniknione zważywszy na fakt szybkiego rozrostu terytorialnego Lacium.
potęgę Etrusków (zwłaszcza morską) złamały już dużo wcześniej przede wszystkim Syrakuzy, jako przedstawiciel Grecji. Rzymianie "rozwinęli się" dopiero od połowy IIIw. a wtedy Etruskowie militarnie prawie już się nie liczyli. Od północy napierali zaś Celtowie.
Rzymianie tylko dobili rannego ale to zapamiętano.
Może nawet nie tyle dobili co wchłonęli, byłoby bardziej precyzyjne.
Za czasów świetności Etrusków VI-V w pne o Rzymianach nikt prawie nie słyszał, zresztą samo miasto Rzym założyli/rozwineli właśnie Etruskowie.
pozdr
|
| |
|
|
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
14/04/2006, 20:06
