Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
16 Strony  1 2 3 > »  
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Grenlandia X-XV wiek
     
Rian
 

VIII ranga
********
Grupa: Użytkownik
Postów: 3.332
Nr użytkownika: 6.598

Stopień akademicki: mgr
Zawód: politolog
 
 
post 2/11/2005, 12:42 Quote Post

Czy znana jest wam historia Grenlandii tego okresu???? Podobno istnialo tam biskupstwo z katedra (maly kamienny kosciolek - istnieje do dzis, choc w ruinie), zas ostatni odnotowany slub odbyl sie w 1408 roku. Jak to sie stalo, ze osady wikingow dobrze prosperujace w X-XII wieku - pozniej upadly???? Jak to sie stalo, ze nawet papiez nie zauwazyl, ze nagle "zniknelo" jedno biskupstwo????
 
User is offline  PMMini Profile Post #1

     
childeryk
 

III ranga
***
Grupa: Użytkownik
Postów: 108
Nr użytkownika: 8.439

Zawód: wolny zawod
 
 
post 2/11/2005, 13:29 Quote Post

W ciągu lat 80. X wieku islandzcy Wikingowie dokonali pierwszych odkryć na Grenlandii. Gdy tam przybyli, zastali wyspę niezamieszkaną. Sami zaś osiedlili się w południowo-wschodniej części wyspy. Nazwa Grenlandia wzięła swój początek od tej właśnie kolonizacji. Grønland w językach staroskandynawskich to zielona ziemia, natomiast Eskimosi nazywali wyspę Kalaallit Nunaat, co tłumaczy się jako nasza ziemia. Istnieją sprzeczności, dlaczego Wikingowie tak nazwali tę lodowatą i skalistą pustynię. Istnieją przypuszczenia, że we wczesnym średniowieczu klimat był dużo cieplejszy i wybrzeża były rzeczywiście zielone, lub też nazwa Grenlandia została nadana tylko po to, aby zachęcić osadników do przybywania na nią i nadać jej atrakcyjne oblicze. Skandynawskie sagi podają jako datę założenia pierwszej osady rok 985, kiedy to 25 statków pod dowództwem Eryka Rudego (tylko 14 dotarło na miejsce) wyruszyło z Islandii w kierunku wyspy. Data ta została potwierdzona między innymi poprzez badania węglem radioaktywnym pozostałości po pierwszej osadzie w Brattahlid (obecnie Qassiarsuk). Badania wykazały, że osada ta została założona około roku 1000. Kolonia ta osiągnęła liczebność od około 3 do 5 tys. ludzi. Początkowo były to dwie kolonie - większa wschodnia i mniejsza zachodnia (licząca około 1 tys. ludzi). Znana są miejsca co najmniej 400 punktów, w których istniały gospodarstwa Wikingów. Była to znacząca populacja, biorąc pod uwagę, że liczba ludności obecnej Grenlandii wynosi 56 tys. Kolonia także handlowała takimi produktami jak: kły morsów, liny (dla statków), foki, owce, bydło (produkty te wymieniono w wykazie z XIII wieku). Co roku przybywały statki z Europy (głównie z Islandii i Norwegii), przywożąc ze sobą żelazo i prawdopodobnie drewno budowlane, wymieniając je na miejscowe produkty. W 1126 r. zostaje założona diecezja w Garðar (obecnie Igaliku), która była podległa norweskiej archidiecezji w Trondheim. Wiadomo o co najmniej 5 kościołach, których pozostałości zachowały się do dzisiaj. W 1261 r. ludność kolonii zgodziła się na zwierzchnictwo króla Norwegii, zachowała jednak własny system prawa. W 1380 Norwegia weszła w unię personalną z Danią, a razem z nią grenlandzkie kolonie. Nie rozwijały się one jednak tak dobrze jak dotychczas. Zachodnia osada została opuszczona około 1350 r. W 1378 r. nie funkcjonowało już biskupstwo w Garðar. Po 1408 r., kiedy zostało zarejestrowane ostatnie małżeństwo na wyspie, żadne pisane źródła nie wspominają nic o osadnikach. Prawdopodobnie pod koniec XV w. kolonia wymarła, jednak dokładna data nie jest jeszcze znana. Ostatnie badania węglem radioaktywnym z roku 2002 jako datę opuszczenia osiedli podają rok 1430 (+/-15 lat). Prawdopodobnie przyczyną opuszczenia osiedli były zmiany klimatyczne w postaci obniżenia się temperatury, istnieją także teorie o wyjałowieniu się uprawianej przez Wikingów ziemi i tym samym mniejszych plonach, które nie wystarczały dla wyżywienia kolonii. Mówi się także, że handel afrykańską kością słoniową wyparł z rynku grenlandzkie kły morsów. Natomiast nieprawdą jest, jakoby przyczyną opuszczenia wyspy była niezdolność Wikingów do przystosowania się do nowych warunków, badania wykazują, że zmienili oni dietę, która składała się w 80% z produktów rolnych na początku na dietę, która przy końcu istnienia kolonii składała się w 80% z owoców morza. Bardzo prawdopodobne jest, że mała populacja Grenlandii zdegenerowała się poprzez małżeństwa w wąskim kręgu osób, co prowadziło do częstszego występowania chorób. Do końca więc nie wiadomo, dlaczego Wikingowie opuścili wyspę.

W/w jest to cytat stąd: http://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Grenlandii
 
User is offline  PMMini Profile Post #2

     
korten
 

VII ranga
*******
Grupa: Przyjaciel forum
Postów: 2.633
Nr użytkownika: 1.663

 
 
post 2/11/2005, 13:45 Quote Post

Jeszce przed Wikingami przybyli tam i osiedlili sie Irlandczycy, a wlasciwie ich mnisi.
 
User is offline  PMMini Profile Post #3

     
Sarissoforoj
 

Kwatermistrz Generalny
*******
Grupa: Supermoderator
Postów: 2.902
Nr użytkownika: 1.265

Stopień akademicki: mgr. inz.
Zawód: Emeryt
 
 
post 2/11/2005, 13:56 Quote Post

Czytałem, że nazwa Grenlandia była przemyslana mistyfikacją Wikingów, wielkim oszustwem, który miał tam skierować tam kolonistów. A sami chcieli zachować dla siebie wyspę o nazwie Islandię (wyspa lodów), nadając jej taka nazwę aby odstraszała chetnych, notabene o bardzo przyjaznym klimacie, jak na położenie geograficzne.
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #4

     
childeryk
 

III ranga
***
Grupa: Użytkownik
Postów: 108
Nr użytkownika: 8.439

Zawód: wolny zawod
 
 
post 2/11/2005, 14:24 Quote Post

QUOTE(Sarissoforoj @ 2/11/2005, 15:56)
Czytałem, że nazwa Grenlandia była przemyslana mistyfikacją Wikingów, wielkim oszustwem, który miał tam skierować tam kolonistów. A sami chcieli zachować dla siebie wyspę o nazwie Islandię (wyspa lodów), nadając jej taka nazwę aby odstraszała chetnych, notabene o bardzo przyjaznym klimacie, jak na położenie geograficzne.
*



Ja z kolei spotkałem się z informacją, iż w X-XII wieku znaczne ocieplenie klimatu spowodowało, iż na południowych wybrzeżach Grenlandii bujnie rozwinęła się roślinność. I wyspa od strony morza robiła naprawdę wrażenie zielonej.
 
User is offline  PMMini Profile Post #5

     
Ramond
 

Úlvur av Føroyar
**********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 16.517
Nr użytkownika: 9.304

Stopień akademicki: dr inz.
Zawód: inzynier
 
 
post 2/11/2005, 14:26 Quote Post

QUOTE
Jeszce przed Wikingami przybyli tam i osiedlili sie Irlandczycy, a wlasciwie ich mnisi.

Jesteś pewien, że nie pomyliłeś Grenlandii z Islandią i Wyspami Owczymi? Na Grenlandii nigdy nie było Irlandzkich mnichów.
Natomiast Wikingowie nie byli pierwszymi ludźmi na Grenlandii - długo przed nimi zamieszkiwały tam ludy Eskimoskie i są tam do dzisiaj.
QUOTE
Czytałem, że nazwa Grenlandia była przemyslana mistyfikacją Wikingów, wielkim oszustwem, który miał tam skierować tam kolonistów.

Prawdopodobnie było to celowe koloryzowanie, ale nie da się zaprzeczyć, że w tamtych czasach wybrzeża południowej Grenlandii były porośnięte trawą i krzewami, a ziemia nadawała się do uprawy roli.
QUOTE
Ostatnie badania węglem radioaktywnym z roku 2002 jako datę opuszczenia osiedli podają rok 1430 (+/-15 lat).

Jest to data śmierci ostatnich zbadanych szczątków ludzkich. Ludzie Ci zostali pochowani z pełnym ceremoniałem, więc na pewno nie mogli być ostatnimi mieszkańcami Grenlandii.
QUOTE
Bardzo prawdopodobne jest, że mała populacja Grenlandii zdegenerowała się poprzez małżeństwa w wąskim kręgu osób, co prowadziło do częstszego występowania chorób.

Populacja 100 osób może się rozmnażać przez 20 pokoleń bez ryzyka chowu wsobnego. Populacja Grenlandii, licząca co najmniej 3000 osób, mogła się rozmnażać w nieskończoność.

A do przyczyn wymarcia kolonii Grenlandzkiej należy dodać:
- napaści piratów - opisywane w źródłach, choć nie mające potwierdzenia w znaleziskach materialnych
- konflikty z Inuitami - opisywane w źródłach skandynawskich, ale nie mające potwierdzenia w źródłach eskimoskich
- wytrzebienie krzewów jako źródeł opału i budulca, w połączeniu z oziębieniem klimatu i zalodzeniem morza, utrudniającym żeglugę do Ameryki po drewno (szeroko uprawianą we wcześniejszych latach).
 
User is offline  PMMini Profile Post #6

     
Rian
 

VIII ranga
********
Grupa: Użytkownik
Postów: 3.332
Nr użytkownika: 6.598

Stopień akademicki: mgr
Zawód: politolog
 
 
post 6/11/2005, 17:16 Quote Post

Dzieki za odpowiedz. Ale zastanawia mnie jedno. Slowo "opuscili". Czyli odplyneli?? Dokad?? Na Islandie?? Do Norwegii?? A moze do Vinlandu?? Jesli nie wymarli (lub zostali wybici przez Inuitow) - to co sie z nimi stalo?? Jesli przeniesli sie do Islandii/Norwegii to znaczy, ze caly czas funkcjonowala komunikacja z wyspa. A wiec osady nadal moglyby funkcjonowac - sprowadzajac np. zywnosc lub drewno w zamian za wlasne produkty (chocby te kly morsow).
Ps. A czy na Grenlandii powstaly jakies wlasne zrodla pisane (jak na Islandii)? Przeciez jesli bylo tam biskupstwo (chocby malutkie) to musialo byc co najmniej kilka wyksztalconych (umiejacych pisac) osob.
 
User is offline  PMMini Profile Post #7

     
Ramond
 

Úlvur av Føroyar
**********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 16.517
Nr użytkownika: 9.304

Stopień akademicki: dr inz.
Zawód: inzynier
 
 
post 6/11/2005, 18:30 Quote Post

QUOTE
Ale zastanawia mnie jedno. Slowo "opuscili". Czyli odplyneli??

Tego właściwie nie wiadomo - mogli zarówno wyginąć, jak i odpłynąć na Islandię... Wszystkie dotychczas odnalezione szczątki są pochowane jak należy... Istnieje natomiast relacja z XVI wieku (nie pamiętam dokładniej, a nie mogę już tych materiałów znaleźć) o żeglarzach, którzy zachaczyli o Grenlandię i w jednej z zatoczek znaleźli zamarznięte ciało Grenlandczyka, leżące na plaży i wskazujące na śmierć raczej gwałtowną. Tak się przerazili, że szybko z tamtąd uciekli, aczkolwiek zabrali zmarłemu jakieś przedmioty...
QUOTE
Jesli przeniesli sie do Islandii/Norwegii to znaczy, ze caly czas funkcjonowala komunikacja z wyspa.

Komunikacji grenlandzko-skandynawskiej prwaie nie było, ale nie była ona niemożliwa. Prawie na pewno natomiast zdarzało się, że na Grenlandię zawitali czasami jacyś żeglarze - często rybacy i nawet piraci bretońscy (sic!). Jeśli jest mowa o przerwaniu kontaktów z Europą, to raczej ma się na myśli załamanie regularnych kontaktów handlowych, gdyż żegluga w tamtych rejonach stała się niepewna i niebezpieczna, przez co nieopłacalna... Wiąże się to również z upadkiem handlu skandynawskiego na rzecz Hanzy.
QUOTE
A czy na Grenlandii powstaly jakies wlasne zrodla pisane (jak na Islandii)? Przeciez jesli bylo tam biskupstwo (chocby malutkie) to musialo byc co najmniej kilka wyksztalconych (umiejacych pisac) osob.

Takie źródła oczywiście istnieją - w postaci ksiąg parafialnych. Ostatni zapisek pochodzi z 1408 roku i dotyczy ślubu.
 
User is offline  PMMini Profile Post #8

     
Rian
 

VIII ranga
********
Grupa: Użytkownik
Postów: 3.332
Nr użytkownika: 6.598

Stopień akademicki: mgr
Zawód: politolog
 
 
post 10/11/2005, 12:57 Quote Post

QUOTE
Takie źródła oczywiście istnieją - w postaci ksiąg parafialnych. Ostatni zapisek pochodzi z 1408 roku i dotyczy ślubu.

Czy te ksiegi zostaly odnalezione pozniej (np. przez archeologow w ruinach kosciolow), czy tez zostaly jeszcze w XV wieku wywiezione z Grenlandii (np. wraz z uchodzcami)??
 
User is offline  PMMini Profile Post #9

     
Ramond
 

Úlvur av Føroyar
**********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 16.517
Nr użytkownika: 9.304

Stopień akademicki: dr inz.
Zawód: inzynier
 
 
post 10/11/2005, 14:35 Quote Post

QUOTE
Czy te ksiegi zostaly odnalezione pozniej (np. przez archeologow w ruinach kosciolow), czy tez zostaly jeszcze w XV wieku wywiezione z Grenlandii (np. wraz z uchodzcami)??

Ciekawe pytanie. Powiem Ci tak - wiele artykułów naukowych i innych wspomina o tym ślubie, ale żadne z dotychcczas czytanych przeze mnie nie odpowiadało na zadane przez Ciebie pytanie. Zaintrygowało mnie na tyle, że pogrzebałem dzisiaj trochę po internecie i jedno źródło wskazuje nie tyle na księgi parafialne co na roczniki w Watykanie. Drugie źródło wspomina coś o liście. Mój wniosek jest następujący - ostatni wysłany list z Grenlandii do Watykanu mówił o ślubie w roku 1408, co zostało odnotowane w księgach Stolicy Apostolskiej. Czyli ksiąg parafialnych zdobyć się nie udało.
 
User is offline  PMMini Profile Post #10

     
Anders
 

VII ranga
*******
Grupa: Moderatorzy
Postów: 2.435
Nr użytkownika: 4.016

Zawód: Biurowy
 
 
post 12/11/2005, 1:32 Quote Post

Są jeszcze źródła pisane oparte na sagach - choćby "Sadze o Grenlandczykach", lub "Sadze o Karlsefnim". Wprawdzie powstały wiele lat po samych sagach, to są na tyle dokładne, że w jakiejś książce (bodaj "wyprawy normanów") Autor zrekonstruował tylko i wyłącznie na ich podstawie trasę rejsów do Ameryki.
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #11

     
Ramond
 

Úlvur av Føroyar
**********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 16.517
Nr użytkownika: 9.304

Stopień akademicki: dr inz.
Zawód: inzynier
 
 
post 12/11/2005, 19:08 Quote Post

Tak, ale niestety sagi te opowiadają wyłącznie o początkach osadnictwa na Grenlandii i nie rzucają ani trochę światła na jego upadek...
 
User is offline  PMMini Profile Post #12

     
Rian
 

VIII ranga
********
Grupa: Użytkownik
Postów: 3.332
Nr użytkownika: 6.598

Stopień akademicki: mgr
Zawód: politolog
 
 
post 13/11/2005, 16:14 Quote Post

Hmmm... czyli cala sprawa ma dosc tajemniczy wydzwiek...

Ktos wczesniej wspomnial o mozliwosci walk z Inuitami, o tym, ze zrodla inuickie ich nie potwierdzaja. Jednak - byly to chyba tylko i wylacznie zrodla "pamieciowe" - fakty zapamietane w pamieci ludnosci zamieszkujacej te tereny - wiec mogly sie zatrzec lub wypaczyc. A poza tym - wymordowanie poprzednikow byloby malo chwalebnym faktem w historii wlasnego ludu, wiec po prostu moglby on sie zatrzec w pamieci albo po prostu nie zostalby on wyjawiony kolejnym "bialym" kolonistom z XVIII wieku.

Inna mozliwosc - to emigracja na tereny Ameryki Polnocnej - bardziej nadajace sie do zycia. Czytalem gdzies, ze identyfikowano z potomkami Grenlandczykow indianskie plemie Mandan wyrozniajace sie sposrod innych okolicznych plemion bardzo jasna skora (a moze i kultura). Niestety - zostali oni jak i inne plemiona zdziesiatkowani przez Amerykanow i ostatecznie wymarli.

A'propos - czy sa jakies dane pokazujace wielkosc kolonii grenlandzkiej w XIV-XV wieku?? Jak wygladalo jej zycie?? Czy ludzie ci przeciez prawie zupelnie odcieci od cywilizacji zyli nadal tak jak ich przodkowie w X-XI wieku??
 
User is offline  PMMini Profile Post #13

     
Ramond
 

Úlvur av Føroyar
**********
Grupa: Moderatorzy
Postów: 16.517
Nr użytkownika: 9.304

Stopień akademicki: dr inz.
Zawód: inzynier
 
 
post 13/11/2005, 18:33 Quote Post

QUOTE
Jednak - byly to chyba tylko i wylacznie zrodla "pamieciowe" - fakty zapamietane w pamieci ludnosci zamieszkujacej te tereny - wiec mogly sie zatrzec lub wypaczyc.

Jeśli za źródła pamieciowe uważać pieśni, legendy i sagi, to tak. Ale wystrzegałbym się niedoceniania takich źródeł - sagi Wikingów przez kilkaset lat były powtarzane wyłącznie ustnie, a ich zgodność z rzeczywistością jest bardzo wysoka... A brak takich opowieści poparty jest również brakiem materialnych śladów napaści.
QUOTE
A'propos - czy sa jakies dane pokazujace wielkosc kolonii grenlandzkiej w XIV-XV wieku?? Jak wygladalo jej zycie?? Czy ludzie ci przeciez prawie zupelnie odcieci od cywilizacji zyli nadal tak jak ich przodkowie w X-XI wieku??

W okresie świetnosci mieszkało na Grenlandii do 5000 osób, w XIV-XV wieku już z pewnością mniej, ale nigdy nie widziałem oszacowań.
Wraz z pogarszaniem się klimatu warunki życia się pogarszały, krótkie lata idługie zimy powodowały, że plonów było mało i nie wystarczały, by wyżywić siebie i zwierzęta gospodarskie na przednówku... Czasami trzeba było zabić zwierzeta, by pozwolić przezyć ludziom... Coraz większy udział w diecie miały produkty pochodzenia morskiego, szczególnie wśród ludzi biedniejszych, bo ceny produktów rolnych rosły... Ponieważ brak było opału, zimą większość pokoi w domach była opustoszała, a zaledwie w jednej-kilku izbach tłoczyli się wszyscy ludzie wraz ze zwierzętami, by zachować ciepło...
Mimo trudnych warunków bytowych, znaleziska archeologiczne wskazują, że długo mieszkający na Grenlandii ludzie starali się żyć po europejsku, nadążać za modą...nawet jeśli wzorcem tej mody mieli być bretońscy piraci...
 
User is offline  PMMini Profile Post #14

     
Rian
 

VIII ranga
********
Grupa: Użytkownik
Postów: 3.332
Nr użytkownika: 6.598

Stopień akademicki: mgr
Zawód: politolog
 
 
post 18/11/2005, 11:58 Quote Post

A czy na wyspie - skoro byla teoretycznie wlasnoscia Norwegii - przebywal jakis urzednik krolewski, ktory pilnowal porzadku, przestrzegania prawa itp.?
 
User is offline  PMMini Profile Post #15

16 Strony  1 2 3 > »  
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej