Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
2 Strony  1 2 > 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Domy w średniowieczu, Budowla itp.
     
tizer
 

II ranga
**
Grupa: Użytkownik
Postów: 83
Nr użytkownika: 63.142

Geralt
Zawód: Wiedzmin
 
 
post 12/02/2010, 13:57 Quote Post

Chciałbym się co nieco dowiedzieć o domach i chatach w średniowieczu (ogólnie w całym okresie).
Najbardziej interesuje mnie to jak je budowano (fajnie gdybym miał okazję zobaczyć dobre zdjęcia konstrukcji takiego domu, szkiców, czy planów budowy).
Ciekawią mnie też wymiary przeciętnego domu no i kominy, były, nie były, często spotykane, rzadko?
I jeszcze kwestia szyb, czy bez problemu w każdym domu były szyby? Czy może niektórzy musieli zamykać (nie wiem jak to nazwać?) okiennice?

Wklejam kilka pierwszych, lepszych fotek z google:
user posted image
user posted image
user posted image
I niektóre "modelarskie", albo wykonane w 3d:
user posted image
user posted image

Żeby nie zawalać wszystkiego obrazkami, zwykłe linki:
http://www.mdale3d.com/wp-content/gallery/...val_house_2.jpg

http://www.saalt.co.uk/listman/listings/images/77_1.jpg

I jeszcze o murze pruskim z Wikipedii:

QUOTE
Mur pruski (tak potocznie określa się ścianę ryglową) jest to rodzaj ściany szkieletowej zwanej też szachulcową  lub fachówką (z niem. Fachwerk), wypełnionej murem z cegły, gruzu, czasem gliny  i trzciny. W przypadku zastosowania gliny, przestrzeń między belkami wypełniało się dodatkowo pionowymi szczapami, a glinę mieszało się z sieczką lub innym materiałem wiążącym. Jego konstrukcja drewniana jest widoczna, często impregnowana  i może być traktowana jako element dekoracyjny.

Elementy ściany ryglowej to:

    * podwalina - belka oparta na całej długości na fundamencie i zakotwiona w nim. Podwaliny łączy się na długości na nakładkę. Od wilgoci zawartej w gruncie drewno chroni się izolacją poziomą z papy.
    * oczep - górna belka zamykająca ścianę, przejmuje obciążenia od belek stropowych lub krokwi dachowych.
    * słupki - w rozstawie ok. 1,0 - 1,5 m. Słupki połączone są z podwaliną i oczepem na czopy.
    * zastrzały - ukośne belki w skrajnych polach przenoszące siły parcia wiatru i zapewniające stateczność budynku. Z podwaliną i oczepem łączy się je na wręby.
    * rygle (rozwory) - elementy dzielące pola między słupami i ograniczające otwory okienne i drzwiowe. Ich zadaniem jest przejęcie obciążenia od wypełnienia i przekazanie go na słupki. Rygle ze słupkami łączy się na wręby ukośne a z zastrzałami na czopy.

Mur pruski znany jest od średniowiecza.

Stosowany był w budownictwie mieszkalnym i gospodarczym głównie w Europie Północnej, w Anglii, Niemczech, Francji, Holandii, Danii i Szwecji.

Budowle z muru pruskiego występują na Śląsku, w zachodniej i północno-wschodniej Polsce, na Kaszubach: zabytkowe zabudowania w Swołowie i na Helu, w Łęgowie (stara plebania) czy Warmii i Mazurach. Jego rozpowszechnienie jest związane z kolonizacją na prawach niemieckich. W Polsce wyróżnia się kilka typów domów szachulcowo-ryglowych:

    * dolnośląski,
    * kaszubski,
    * lubuski,
    * łużycki,
    * sudecki,
    * wielkopolski.


Byłbym wdzięczny za wszelkie informacje odnośnie tych domów.
 
User is offline  PMMini Profile Post #1

     
secesjonista
 

VII ranga
*******
Grupa: Użytkownik
Postów: 1.565
Nr użytkownika: 42.378

Marek
Stopień akademicki: Plebejusz
Zawód: advocatus diaboli
 
 
post 12/02/2010, 18:26 Quote Post

Rafał Czerner Zabudowy rynków. Średniowieczne bloki śródrynkowe wybranych dużych miast Śląska
Matthäus Roritzer Fialenbuch
Z. Morawski, Miejskie układy przestrzenne, w: Architektura gotycka w Polsce, pod red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego
 
User is offline  PMMini Profile Post #2

     
tizer
 

II ranga
**
Grupa: Użytkownik
Postów: 83
Nr użytkownika: 63.142

Geralt
Zawód: Wiedzmin
 
 
post 12/02/2010, 19:11 Quote Post

@secesjonista
dzięki, a czy masz którąś z książek? i czy zechciałbyś zeskanować (bądź zrobić fotkę) jednej kartce? tak tylko bym rzucił na nią okiem, co tam piszą. Albo czy mógłbyś napisać z dwa zdania po swojemu?
 
User is offline  PMMini Profile Post #3

     
Piast anonim
 

Młody Lisek dla odmiany
*******
Grupa: Użytkownik
Postów: 1.749
Nr użytkownika: 55.424

Stopień akademicki: BANITA
Zawód: BANITA
 
 
post 16/02/2010, 6:15 Quote Post

Ja za jakiś czas coś takiego ci wrzuce
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #4

     
secesjonista
 

VII ranga
*******
Grupa: Użytkownik
Postów: 1.565
Nr użytkownika: 42.378

Marek
Stopień akademicki: Plebejusz
Zawód: advocatus diaboli
 
 
post 16/02/2010, 8:10 Quote Post

Jarosław Widawski Warszawski dom mieszkalny w średniowieczuZbigniew Nawrocki Jak niegdyś w Tczewie mieszkano
Małgorzata Chorowska Średniowieczna kamienica mieszczańska we Wrocławiu
 
User is offline  PMMini Profile Post #5

     
Irgamel
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 2
Nr użytkownika: 95.605

Ireneusz Biernacki
 
 
post 19/11/2014, 11:26 Quote Post

Witam.
Wraz ze znajomymi chcemy postawić rekonstrukcję domu z Byczyny ( woj. opolskie).
Dysponujemy takim oto opisem tego obiektu z książki: "Byczyna przeszłość i dzień dzisiejszy" Instytut Śląski w Opolu

„Podczas wykopów pod rozbudowę wschodniej pierzei rynku w 1962 r. Osłonięty został fragment domu o konstrukcji szkieletowej, z odeskowaniem pionowym ścian. Dom ten- datowany na XIII-XIV w. - niewątpliwie zniszczał w trakcie pożaru. Autor niniejszego opracowania tak opisał ową konstrukcję w sprawozdaniu z badań:
„Podwalina leżała na głębokości średnio 2,5 m od współczesnego nam poziomu użytkowego rynku. Podwalina (4,80[m]) posiadała przy narożniku północno-zachodnim nacięcie progowe, ograniczone futrynami wpuszczonymi w w belkę podwalinową. Słupy narożnikowe wpuszczone były w >>gniazda<<, wycięte w końcach podwaliny. Ściany zbudowane były z desek dębowych, ustawionych pionowo, tak że dolne ich partie przylegały do zewnętrznej strony podwaliny i sprawiały wrażenie lekko wkopanych. Wewnątrz znajdowały się zawalone belki , na jednej z nich widoczne było nacięcie łątkowe. Zachowała się dolna część drzwi na biegunach, tzn. Wraz z czopem obracającym się w odpowiednim wgłębieniu w podwalinie. Drzwi były wykonane z siedmiu desek z jednym bokiem cienkim, drugim pazowanym. Ponadto spojone były beleczką poprzeczną za pomocą kołków drewnianych. „


Nasze pytanie: jak ten budynek mógł wyglądać,jak rozmieścić okna, piec czy palenisko, no i w której części domu?
Pozdrawiam I.
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #6

     
Irgamel
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 2
Nr użytkownika: 95.605

Ireneusz Biernacki
 
 
post 6/12/2014, 23:24 Quote Post

Witam.

Dogrzebałem się dzisiaj do artykułu z wykopalisk archeologicznych w Wodzisławiu Śląskim z 2012 roku. "Średniowieczna zabudowa w Wodzisławiu Śląskim"

http://www.old.wodzislaw-slaski.pl/aktualnosc,16124,pl.htm

Opisany jest tam budynek o identycznej konstrukcji jak ten z Byczyny, konstrukcja szkieletowa, przestrzeń między słupami konstrukcji wypełniono gliną i zaizolowano od zewnątrz deskami ustawionymi pionowo, niby wszystko jasne. Ale jak przymocowane były te dechy zewnętrzne?
Na kołki, czy jakiś inny patent?

Pozdrawiam
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #7

     
Pielgrzym
 

IV ranga
****
Grupa: Użytkownik
Postów: 355
Nr użytkownika: 30.075

Andrzej Pietrachowicz
Stopień akademicki: mgr inz.
Zawód: inzynier budownictwa
 
 
post 8/12/2014, 12:15 Quote Post

To jest trochę za obszerny temat żeby te różne pytania które tu już padły wyczerpująco omówić.
Na pewno też na etapie zaawansowanego budownictwa takim, jak pierwsze z "pierwszych lepszych zdjęć z googla" wrzuconych przez tizera, czyli bardziej urbanistyki niż architektury, to takie pozycje jak "Zbudowa bloków śródrynkowych..." (też ją mam) itd. są bardzo dobre, ale zacząć toby trzeba od początku i systematycznie. Polecam najpierw przeczytanie czegoś podstawowego, ogólnie o tradycyjnym budownictwie drewnianym, tak żeby złapać co to jest półziemianka, chata sumikowo-łątowa, ślęgowa, konstrukcja przysłupowa, zrębowa, szkieletowa (mur pruski), dach jętkowy, wieszarowy; co to jest układ budynku podłużny i poprzeczny, budynek sieniowy, podcieniowy; jakie są rodzaje złącz ciesielskich i co które z nich daje, itd. Takich rzeczy nie ma sensu tłumaczyć tutaj, a bez nich bardzo trudno będzie mówić o czymkolwiek dalej.

Nie mam akurat w tej chwili nic takiego bazowego pod ręką, w kazdym razie nie należy kupować niczego o współczesnym budwonictwie drewnianym, bo najczęściej omawiają one inżynierskie konstrukcje z drewna klejonego warstwowo, kanadyjskie domy szkieletowe ze sklejki orientowanej i tym podobne, nie mające żadnego przełożenia na budownictwo historyczne. Prawdopodobnie byłoby lepsze sięgnięcie po reprinty takie jak Kopkowicz "Ciesielstwo polskie" (Arkady 2009) czy nawet coś w stylu "Drewno i architektura. Dzieje budownictwa drewnianego w Polsce" Bilińskich (Arkady 2014), ale tak jak mówię, nie czytałem tego więc lepiej się upewnij czy część historyczna nie jest ściśnięta do kilku stron, z których niewiele się dowiesz. To, niestety, częste u naszych historyków architektury i budownictwa, że całe budownictwo przed XVII-XVIII wiekiem (oprócz może konstrukcji kościołów) zamyka się w kilku zdaniach a potem rozwodzi na dziesiątkach stron nad dworkiem szlacheckim czy przedprożową kamienicą gdańską.

To dlatego że architektura jest domeną architektów i historyków sztuki - ba, jest postrzegana przez pryzmat estetyki, wręcz bliżej jej do historii sztuki niż do ściśle tecnicznego, inżynierskiego budownictwa, skupionego na materiale i konstrukcji. A współcześni konstruktorzy i inżynierowie rzadko zajmują się budownictwem historycznym w przeciwieństwie do architektów i historyków sztuki, stąd i trudno o publikacje.

A na tym bardziej zaawansowanym poziomie, to myślę, że dobra przeglądówka architektury drewnianej powinna być w zawarta w "cegle" pt "Architektura wernakularna obszaru bałtyckiego. Analogie, różnice, obraz ogólny" Piotra Alerta (na razie nie potwierdzę na 100% bo jeszcze jej nie kupowałem, zamawiam ją pod choinkę, ale z opisu wynika że to byłoby takie dobre poszerzone kompendium).
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #8

     
Historyk że hej
 

I ranga
*
Grupa: Użytkownik
Postów: 44
Nr użytkownika: 104.771

Wojciech Lada
Zawód: uczen
 
 
post 23/05/2019, 20:54 Quote Post

Domy mogły być budowane z różnych surowców:
- ziemi koszt: najtańszy jakość: słaba
- metodą szachulcową koszt: dość tani jakość: naprawdę niezła
- całkowicie z drewnianych bali koszt: drogie jakość: dobra (troszkę lepsza niż poprzednia)
- z kamienia koszt: bardzo drogie jakość: bardzo dobra

Najlepszy bilans ma tutaj budowanie metodą szachulcową, toteż była to najczęściej stosowana metoda w całym średniowieczu w Europie. Tutaj zdjęcie jak ktoś nie wie co to: https://images.app.goo.gl/sMP3cHFhZbRzzDiB9

Najpierw robi się szkielet z drewnianych beli, na których będzie opierał się ciężar. Następnie dziury pomiędzy nimi wypełnia się plecionką, po czym zalepia się ją masą z:
gliny lub błota + pociętego siana lub trocin + często krowiego łajna, ponieważ dobrze wszystko sklejało.

Gdy wszystko wyschło, malowano to farbą wapienną, by nie zostało zniszczone przez warunki atmosferyczne. To dlatego zawsze były białe. Ten rodzaj budowy miał też bardzo ważną zaletę, mianowicie znacznie łatwiej było to naprawić w przypadku uszkodzenia ściany, niż przy budowie z samego drewna bądź tym bardziej z kamienia. Poza tym, to po prostu też wygląda super, co na pewno było zaletą.


Dodatkowo, wyższe piętra domów często były większe, bardziej wysunięte niż piętro parterowe. Zastanawialiście się kiedyś czemu?

- Po pierwsze, w miastach, przy ograniczonej prawnie powierzchni domu, w ten sposób można było zbudować po prostu większy dom, przez powiększanie kolejnych pięter, ponieważ prawnie było regulowana tylko powierzchnia jaką zajmował dom na ziemi.

- Z kolei na wsi, to często budowano pierwsze piętro z kamienia, ponieważ belki tuż przy ziemi mogły by się psuć. Budowa z kamienia był droga, więc budowano mały pokój, który powiększano na kolejnym piętrze.

- Ostatni powód to to że: wyobraźcie sobie pokój bez dachu, czyli 4 ściany z kamienia. Teraz na suficie leżą belki, podtrzymujące następne piętro. Pod wpływem grawitacji, ich środek wyginałby się w dół. Gdy wysuniemy te belki z każdej strony dalej, tak by wystawały za kamienne ściany, to ciężar opierających się ścian wyższego piętra na końcach tych belek staje się przeciwwagą dla grawitacji i wszystko działa jak należy. wink.gif


Jeszcze o szybach. Robiono je tak:
Gdy krowa umrze, bądź zostanie zarżnięta, bierze się jej rogi. Gdy takie rogi moczy się w wodzie przez miesiąc czy tam dwa, stają się one bardzo plastyczne, niczym plastelina prawie. Rozcinano takie rogi i rozprostowywano. Tak otrzymywano często szyby. Były trochę matowe, lecz najważniejsze, że wpuszczały światło do środka.
 
User is offline  PMMini Profile Post #9

     
Historyk że hej
 

I ranga
*
Grupa: Użytkownik
Postów: 44
Nr użytkownika: 104.771

Wojciech Lada
Zawód: uczen
 
 
post 3/06/2019, 20:14 Quote Post

Sam sobie odpisze skoro nikt nie chce.

QUOTE(Historyk że hej @ 23/05/2019, 21:54)

Jeszcze o szybach. Robiono je tak:
Gdy krowa umrze, bądź zostanie zarżnięta, bierze się jej rogi. Gdy takie rogi moczy się w wodzie przez miesiąc czy tam dwa, stają się one bardzo plastyczne, niczym plastelina prawie. Rozcinano takie rogi i rozprostowywano. Tak otrzymywano często szyby. Były trochę matowe, lecz najważniejsze, że wpuszczały światło do środka.
*



Ta kwestia pochodzi z nie dokońca sprawdzonego żródła.

Szkło było bardzo drogie, dlatego biedni ludzie często po prostu robili kwadratowe dziury z pionowymi drewnianymi deskami/belkami. Tutaj są takie okna: https://i.pinimg.com/236x/d2/39/62/d2396236...e-tudor-era.jpg
 
User is offline  PMMini Profile Post #10

     
Arheim
 

VII ranga
*******
Grupa: Użytkownik
Postów: 2.975
Nr użytkownika: 70.627

Stopień akademicki: MS
 
 
post 4/06/2019, 13:38 Quote Post

QUOTE
QUOTE(Historyk że hej @ 23/05/2019, 21:54)

Jeszcze o szybach. Robiono je tak:
Gdy krowa umrze, bądź zostanie zarżnięta, bierze się jej rogi. Gdy takie rogi moczy się w wodzie przez miesiąc czy tam dwa, stają się one bardzo plastyczne, niczym plastelina prawie. Rozcinano takie rogi i rozprostowywano. Tak otrzymywano często szyby. Były trochę matowe, lecz najważniejsze, że wpuszczały światło do środka.
*



A nie robiono okien w chatach i w chalupach z błon czasem?
Do tego używano pęcherze ze zwierząt, ściany natomiast klecono z sitowia, gałęzi lub chrustu a następnie oblepiano glina, dach jak czytam w encyklopedii kryty był najpierw strzecha czyli trzcina, gontem,dranicami,a dopiero później słoma. wink.gif

Ten post był edytowany przez Arheim: 4/06/2019, 13:40
 
User is online!  PMMini Profile Post #11

     
Historyk że hej
 

I ranga
*
Grupa: Użytkownik
Postów: 44
Nr użytkownika: 104.771

Wojciech Lada
Zawód: uczen
 
 
post 4/06/2019, 15:27 Quote Post

Jeśli chodzi o te błony to nie słyszałem, ale nie neguję. Ze strzechą masz oczywiście rację. Dach taki jest zrobić dużo łatwiej niż ściany, dlatego szczególnie we wczesnym średniowieczu robiono spory dach, podtrzymywany przez malutkie ściany, nawet czasem sam dach. Tutaj przykład: https://i.pinimg.com/originals/5d/33/55/5d3...8682e9cd695.jpg
Jeśli zrobić taki dom na planie prostokąta, to tam gdzie mamy krótsze ściany, trzeba by zbudować je całkiem wysokie. Dlatego domy budowano, szczególnie we wczesnym średniowieczu, na planie koła. http://a.rgbimg.com/cache1qaJdB/users/m/mi...300/mW93k8Q.jpg
Ściany robili na tyle wysokie, by zrobić w nich okno, ponieważ w takim dachu było to co najmniej trudne, jeśli nie niemożliwe, a chyba każdy chciałby mieć w domu okno.

Późniejsze średniowiecze, to odkrycie techniki szachulcowej, co opisałem 2 wpisy wyżej. Oczywiście przez cały czas najczęstszym wykonaniem dachu to dach kryty strzechą.

W domach podczas całego średniowiecza, było raczej bardzo ciemno. Dlatego że okna często robione były po prostu z dziury prostokątnej, z pionowymi belkami, a to z kolei, zamykano okiennicami. Okien było mało, by nie tracić ciepła. Przez takie okna z dziurami jak opisałem, błyskawicznie uciekało ciepło, gdy na dworze było zimno, więc nie otwierali okiennic. Jak ich nie otwierali to było ciemno. Gdy było ciepło na dworze, to mała liczba, i to zabelkowanych pionowo okien, wpuszczała tak czy siak mało światła do środka. Oczywiście ludzie nie siedzieli po ciemku, palili świece, lecz za dnia, większość czasu spędzali jednak na zewnątrz. Tutaj przykład budowy szachulcowej i okien, o których pisałem: https://www.wealddown.co.uk/wp-content/uplo...treet-880px.jpg
 
User is offline  PMMini Profile Post #12

     
Gaweł II
 

VI ranga
******
Grupa: Użytkownik
Postów: 858
Nr użytkownika: 22.080

 
 
post 28/06/2019, 13:06 Quote Post

QUOTE(Historyk że hej @ 23/05/2019, 20:54)
Najpierw robi się szkielet z drewnianych beli, na których będzie opierał się ciężar. Następnie dziury pomiędzy nimi wypełnia się plecionką, po czym zalepia się ją masą z:
gliny lub błota + pociętego siana lub trocin + często krowiego łajna, ponieważ dobrze wszystko sklejało.

Czy któryś z forumowiczów zna polską nazwę takiej budowli?
 
User is offline  PMMini Profile Post #13

     
Aquarius
 

VIII ranga
********
Grupa: Użytkownik
Postów: 3.346
Nr użytkownika: 15.327

A.F.
Stopień akademicki: mgr
 
 
post 28/06/2019, 14:17 Quote Post

QUOTE(Historyk że hej @ 4/06/2019, 15:27)
Ściany robili na tyle wysokie, by zrobić w nich okno, [...], a chyba każdy chciałby mieć w domu okno.
*



Każdy by chciał...
Możesz pokazać to okno, którego każdy chce, w tych chatkach na planie koła, które raczyłeś zapodać?

QUOTE(Historyk że hej @ 4/06/2019, 15:27)
Dlatego domy budowano, szczególnie we wczesnym średniowieczu, na planie koła
*



A możesz podać źródło tego stwierdzenia?
Może jakieś odkrycia archeologiczne...
 
User is offline  PMMini Profile Post #14

     
Dziadek Jacek
 

VI ranga
******
Grupa: Użytkownik
Postów: 1.413
Nr użytkownika: 53.918

 
 
post 28/06/2019, 19:15 Quote Post

QUOTE(Gaweł II @ 28/06/2019, 13:06)
QUOTE(Historyk że hej @ 23/05/2019, 20:54)
Najpierw robi się szkielet z drewnianych beli, na których będzie opierał się ciężar. Następnie dziury pomiędzy nimi wypełnia się plecionką, po czym zalepia się ją masą z:
gliny lub błota + pociętego siana lub trocin + często krowiego łajna, ponieważ dobrze wszystko sklejało.

Czy któryś z forumowiczów zna polską nazwę takiej budowli?
*



Budynek o konstrukcji ryglowej inaczej szachulcowej. Gdy wypełni się przestrzenie (między ryglami/szachulcami) cegłą to nazwie się taką ścianę "murem pruskim", co też jest naszym nazwaniem
 
User is offline  PMMini Profile Post #15

2 Strony  1 2 > 
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej