Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Rzepiór - legenda sredniowiecza
     
Hrod Loptrsson
 

III ranga
***
Grupa: Użytkownik
Postów: 169
Nr użytkownika: 34.434

Hrod Loptrsson
 
 
post 6/08/2016, 1:42 Quote Post

Chciałbym zapytać o Rzepióra - w wiki czytam:
"Legenda Ducha Gór sięga średniowiecza – jej początki wiążą się prawdopodobnie z pogańskim kultem źródeł Łaby. Był początkowo personifikacją sił przyrody w tym miejscu, związaną z kultem Świętowita (Swantewita), któremu składano w ofierze czarne koguty."

Co to jest ten kult źródeł Łaby? Dlaczego był ten kult tak ważny?


Tak się składa, że spędzam urlop w Karkonoszach, nie byłem tu 19 lat...
O ile pamiętam, 19 lat temu, mówiono o Rzepiórze, ale nie tak wiele jak dziś. I tak się zastanawiam - jest on tutaj wykorzystywany marketingowo, 19 lat temu to były po prostu inne czasy smile.gif
ale...

wydaje mi się, że Rzepiór jest raczej postacią/stworzeniem z folkloru niemieckiego, tereny te zamieszkiwali przeważnie Niemcy, może się mylę? A po 1945 roku, na te tereny napłynęła ludność polska?
Z drugiej strony Rzepiór to Karkonosz, a to nazwa czeska. Generalnie zmierzam do tego, że Polacy mogę powiedzieć w kwestii Rzepióra najmniej.

Wydaje mi się, że postać Rzepióra jest dość ciekawa - tutaj na forum, znalazłem odniesienie do niego, przy okazji rozmowy o Cernunnosie. Można się też zastanowić - pogański kult źródeł Łaby a przybyli tu w średniowieczu, Walonowie (ich chyba mogę uznać za kulturowych spadkobierców Celtów?).

Jak pisałem już wyżej, mnie osobiście najbardziej interesuje ten kult źródeł Łaby. Czytałem (także tutaj na forum), że nazwy rzek pozostają stosunkowo długo niezmienne choć zmieniają się grupy etniczne mieszkające obok. Czy kult źródeł rzeki nie byłby wtedy także takim kulturowym pasem transmisyjnym między kolejnymi grupami? Przy okazji - może mi ktoś rozwinąć temat nazw - Wisła, Łaba, Odra?

Ten dość długi post może być mało składny, przepraszam, jest 242 w nocy i powinienem spać.

Pozdrawiam z Karkonoszy smile.gif
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #1

     
El_Slavco
 

VI ranga
******
Grupa: Użytkownik
Postów: 953
Nr użytkownika: 47.579

 
 
post 7/08/2016, 19:07 Quote Post

Na wszystko ci niestety nie odpowiem, ale co mogę napiszę:

QUOTE
wydaje mi się, że Rzepiór jest raczej postacią/stworzeniem z folkloru niemieckiego, tereny te zamieszkiwali przeważnie Niemcy, może się mylę? A po 1945 roku, na te tereny napłynęła ludność polska?
Z drugiej strony Rzepiór to Karkonosz, a to nazwa czeska. Generalnie zmierzam do tego, że Polacy mogę powiedzieć w kwestii Rzepióra najmniej.

Ciężko jest powiedzieć z kim należy wiązać Rzepióra. Germanowie i Celtowie przebywali na tych terenach w starożytności. We wczesnym średniowieczu dotarli tam i osiedlili się Słowianie. I jeśli sam piszesz o Świętowidzie to należy Rzepióra łączyć właśnie ze Słowianami. I przez długie wieki w Karkonoszach żyła ludność słowiańska (przyjmijmy: czesko-polska). Dopiero później, w ramach ściągania osadników z cesarstwa i zakładania nowych miejscowości etnos zaczął ulegać zmianie (także wymienieni przez ciebie Walonowie). Społeczeństwo przeszło germanizację bo zwyczajnie elity zaczęły być coraz bardziej niemieckojęzyczne.

QUOTE
Można się też zastanowić - pogański kult źródeł Łaby a przybyli tu w średniowieczu, Walonowie (ich chyba mogę uznać za kulturowych spadkobierców Celtów?

To że Walonowie wywodzą się od Celtów to jedno (zromanizowani). Ale kultu źródeł Łaby z Walonami wiązać nie wolno. Walonowie przybyli na już schrystianizowane tereny i Rzepiór już tam był (bo w ramach chrystianizacji zwalczano go kultem Św. Wita --> to a propos Świętowita). Już więcej racji byś miał (ale i tak jest to moim zdaniem błędna teoria), łącząc odległych przodków Walonów (tj. Celtów) z tym kultem.

QUOTE
Przy okazji - może mi ktoś rozwinąć temat nazw - Wisła, Łaba, Odra?

Wisła to nazwa przedsłowiańska (występuje w źródłach rzymskich, np.: Vistlam i Vistla u Pliniusza, Vistula i znaczyć może tyle co szeroka płynąca woda - https://groups.google.com/forum/#!topic...ria/NLOiK0ITK4U

Odra - brak przekonującego wyjaśnienia nazwy, wskazuje się w licznych teoriach na pochodną celtycką, germańską, słowiańską, a nawet iliryjską i wenetyjską (za Wikipedią).

Łaba jest nazwą celtycką (dosłownie "rzeka"). W średniowieczu pojawia się np. jako "alba" ("biała", "jasna") - też za Wiki.
 
User is offline  PMMini Profile Post #2

     
cafelatte
 

IV ranga
****
Grupa: Użytkownik
Postów: 359
Nr użytkownika: 99.054

Stopień akademicki:
 
 
post 7/08/2016, 19:59 Quote Post

Czy Rzepiór to niedawny poczciwy Liczyrzepa? A kto go tak przechrzcił na jakieś pseudosłowiańskie dziwadło? To ma być upiór z rzepą w dłoni?

To oczywiście nie rzepa tylko chyba znany z legend celtyckich woreczek ze skóry żurawia? Nosił go na szyi heros irlandzki Fionn mac Cumhaill. (Patrz wikipedia; również pod "Finn Mac Cool" - w wersji angielskiej) Fionn odziedziczył go podobno po swym ojcu jako zasobnik magicznych mocy.

Popularne przedstawienie Ruebezahl ("ue" zamiast "umlaut") z woreczkiem w dłoni, który obejmuje rękoma łańcuch Karkonoszy, sugeruje opiekuńczego ducha gór, jako dawcę tego wyposażenia. To znaczenie "opiekuna gór" przetrwało wśród niemieckich osadników. Nazwa wskazuje jednak na zanik wiedzy o formach jego oddziaływania.

Być może ten magiczny "rzepo-woreczek" był wręczany mężczyźnie po inicjacji na wojownika. Opis wyczynów przy takiej okazji zawarty jest w sagach i opracowaniach na temat Fianny - elitarnego oddziału, który sformował i którym dowodził Fionn. Zgodnie z dawną tradycją myśliwych-zbieraczy był on niezrównany przedewszystkim w biegach dorównujacych najszybszej zwierzynie. W Karkonoszach to mogło być szybkie wbieganie na najwyższe szczyty - do krainy Liczyrzepy, bez utraty zdolności do walki.

Dla postronnych mogło to stanowić świadectwo magicznej mocy udzielanej wojownikowi przez Ducha Gór. Stąd może ten magiczny woreczek w
ręku Liczyrzepy?

Ten post był edytowany przez cafelatte: 8/08/2016, 15:37
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #3

     
cafelatte
 

IV ranga
****
Grupa: Użytkownik
Postów: 359
Nr użytkownika: 99.054

Stopień akademicki:
 
 
post 9/08/2016, 18:58 Quote Post

Źródeł do legendy Fionna mac Cumhaill i jego doborowej Fianny jest całe mnóstwo na internecie. Pozatem istnieje wersja szkocka tych legend, przedstawiona przez Jamesa Macphersona("Pieśni Osjana", Ossolineum, 1980) - uważana zwykle za jego własny wymysł. Jednak istnieje możliwość, iż rzeczywiście pozbierał te legendy wśród potomków dawnych osadników irlandzkich w Szkocji.

Gdy chcę szybko zlokalizować miejsce jakiegoś napotkanego nowego fragmentu w całokształcie tradycji Fionna, korzystam zwykle z pseudo-powieściowej syntezy Morgan Llywelyn - "Finn Mac Cool: Did the Man Become the Legend or the Legend Become the Man?" (New York, 2002)

Rozważania o związku człowieka z krajobrazem znajdują dobre oparcie w książce Sylvii Botheroyd -"Irland: Mythologie in der Landschaft"(1997; Hausser Irland Journal). Dla turystyki "historycznej" doskonałym przewodnikiem jest "Sacred Ireland" z serii "Travellers Guide"(Cary Meehan, Gothic Image Publ. 2004). Uwzględnia on w równej mierze informacje o czasach przed i po Św. Patryku.

Ten post był edytowany przez cafelatte: 10/08/2016, 14:17
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #4

     
valorn
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 8
Nr użytkownika: 100.190

aleksander macedonski
Zawód: student
 
 
post 19/09/2016, 12:13 Quote Post

Na temat Liczyrzepy powstało wiele dzieł literackich i muzycznych, w tym opera Carla Marii von Webera (nieukończona).
 
User is offline  PMMini Profile Post #5

 
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej