|
|
Kult pioruna w Polsce.
|
|
|
Earendel
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 3 |
|
Nr użytkownika: 61.989 |
|
|
|
|
|
|
O Piorunce/Perunce w Beskidzie Niskim
Wstąpiwszy kiedyś do księgarni ukraińskiej na Kanoniczej w Krakowie, natknąłem się na przewodnik po Galicji z XIXw. Pod nazwą Piorunka była informacja, że wg podań na miejscu cerkwi było niegdyś sanktuarium boga Peruna. Nie znalazłem wiele informacji na ten temat w internecie, jedynie na starych mapach topograficznych jest góra Piorun na południe od wsi oraz potok Piorunka stamtąd wypływający. Perunka to łemkowska nazwa wsi. Czy te misjce są odnotowane w jakiejś literaturze na temat Peruna? Spotkałem się z krytyką interpretacji mitologicznej tej nazwy: na tym terenie podobno nie było tak dawno mieszkańców, to jedynie nazwa "piorunowa", pochodząca od faktu uderzania piorunów w tę górę.
|
|
|
|
|
|
|
|
Intrygujący, nieznany dotąd cytat o Swarogu, na który powołuje się Czausidis nie daje mi spokoju, ale wydaje mi się, że ten badacz po prostu sieje zamęt. Nie powołuje się na źródło, tylko na wyrywek z nie naukowej XIX-wiecznej pracy Filareta (a zmyślano wtedy w takich pracach sporo). Nie znają tego cytatu ani naukowcy czescy, ani ukraińscy, czy rosyjscy, z których pracami się zapoznałem. A przecież niedawno Sieriakow wydał tomiszcze na 700 stron o Swarogu. Czego tam nie ma? Jest wszystko tylko nie ten cytat. Słabo znam książki bułgarskie, ale tam też niczego nie zauważyłem. Przecież kto jak kto, ale Bułgarzy powinni znać źródła na temat chrystianizacji Bułgarii. Z "Męczeństwa..." Teofilakta cytują o pogaństwie tylko jeden ogólnikowy fragment, iż Słowianie czcili słońce i księżyc. Wygląda na to, że Czausidis nie zweryfikował informacji i napisał artykuł naukowy powołując się na wzmiankę wymyśloną przez Filareta. Magazyn naukowy, który to zamieścił też nie zweryfikował tego co drukuje. Ot i cała historia.
Natomiast wracając na moment do śladów kultu Peruna w folklorze. Postać o tym imieniu ostała się nie tylko w folklorze białoruskim, co było dotąd wiadome, ale też czeczeno-inguszeckim (wajnachskim). Została tam zawleczona przez Merwana II, który osiedlił na Kaukazie słowiańskich jeńców. Przetrwała do dziś w formie Pir'on i pojawia się w obrzędach i powiedzeniach. Odkrywa to w ostatniej książce Klejn, rosyjski archeolog i filolog.
|
|
|
|
|
|
|
|
Pierony jedne, skąd Wy to wszystko wiecie
|
|
|
|
|
|
|
Eugeniusz P.
|
|
|
I ranga |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 22 |
|
Nr użytkownika: 45.007 |
|
|
|
Eugeniusz P. |
|
Stopień akademicki: - |
|
Zawód: - |
|
|
|
|
Co dotyczy poludniowoslowianskich wzmianek o Swarogu, to gdzies czytalem, ze spotykana jest tam taka forma- Swarun(czy Swaruna?). Nie moge sie powolac na zadne zrodlo nestety, bo nie mam nic pod reka. Oczywiste jest to ze forma taka bardzo przypomina imie Peruna( o ile pamietam, naprzyklad rosyjski badacz Lev Prozorov uwaza iz Perun i Swarog to jedno, to same bostwo. Zreszta nie tylko on przychyla sie do tej opinii). A propos,w ksiazce "Kawkazskij rubiez" L.Prozorova tez jest troche informacji o Perunie na Kaukazie.
|
|
|
|
|
|
|
|
W bułgarskim folklorze pojawia się podobno Svarun - postać zasiadająca w siódmym niebie na szczycie drzewa. Taka forma imienia poświadczona jest we wczesnym średniowieczu jako imię jednego z dzielnych słowiańskich wojowników. Peruna ze Swarogiem utożsamiał m.in. Łowmiański i L. Moszyński. Dla mnie teza zupełnie nie do utrzymania.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE Wstąpiwszy kiedyś do księgarni ukraińskiej na Kanoniczej w Krakowie, natknąłem się na przewodnik po Galicji z XIXw. Pod nazwą Piorunka była informacja, że wg podań na miejscu cerkwi było niegdyś sanktuarium boga Peruna.
Szczerze mówiąc wątpię. Sama miejscowość powstała późno, bo dopiero w 1634 roku na surowym korzeniu, więc raczej wcześniej nic nie było. Poza tym za blisko Krynicy, żeby coś takiego tak długo mogło istnieć, bo cerkiew jest z końca XVIII wieku. Nazwa wzięła się od szczytu góry, a o jej etymologii nie da się nic więcej powiedzieć, więc mogło być od nazwy bóstwa, lub po prostu, ze pioruny w nią waliły Niektórzy szukają podobieństw między nazwą Perunka a dębem, ale to już chyba za daleko
|
|
|
|
|
|
|
Eugeniusz P.
|
|
|
I ranga |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 22 |
|
Nr użytkownika: 45.007 |
|
|
|
Eugeniusz P. |
|
Stopień akademicki: - |
|
Zawód: - |
|
|
|
|
[quote=carantuhill,2/02/2010, 3:39] [quote] Niektórzy szukają podobieństw między nazwą Perunka a dębem, ale to już chyba za daleko
[/quote] No, mysle ze nie bardzo za daleko. Badacze rekonstruuja nazwe debu w jezyku praindoeuropejskim jako *quercus.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Earendel @ 8/01/2010, 0:26) Wstąpiwszy kiedyś do księgarni ukraińskiej na Kanoniczej w Krakowie, natknąłem się na przewodnik po Galicji z XIXw. Pod nazwą Piorunka była informacja, że wg podań na miejscu cerkwi było niegdyś sanktuarium boga Peruna. Nie znalazłem wiele informacji na ten temat w internecie, jedynie na starych mapach topograficznych jest góra Piorun na południe od wsi oraz potok Piorunka stamtąd wypływający. Perunka to łemkowska nazwa wsi. Czy te misjce są odnotowane w jakiejś literaturze na temat Peruna? Spotkałem się z krytyką interpretacji mitologicznej tej nazwy: na tym terenie podobno nie było tak dawno mieszkańców, to jedynie nazwa "piorunowa", pochodząca od faktu uderzania piorunów w tę górę. Również jestem sceptyczny jak carantuhill jeśli chodzi o tę informację. Szukałem w "Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" Sulimierskiego i Walewskiego i nic nie mogłem znaleźć. http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/ Co prawda to nie jest jakichś wyznacznik, ale daje nam pewien pogląd na sprawy.
vapnatak
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE W bułgarskim folklorze pojawia się podobno Svarun - postać zasiadająca w siódmym niebie na szczycie drzewa
ale nie jest wykluczone że w ciągu 1100 lat od chrztu Bałkanów folklor poczynił znaczne postępy w rozwoju i mieszaniu i zatracie dawnych schematów - o ile te ostatnie faktycznie były trwałe
|
|
|
|
|
|
|
gwennish
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 4 |
|
Nr użytkownika: 55.136 |
|
|
|
Anna Nowakowska |
|
Stopień akademicki: Magister |
|
Zawód: Przedsiêbiorca |
|
|
|
|
Tak, można utożsamić wiosnę i źródło. Źródło to dawniej wisła, wisłoka -stąd tyle rzeczek nazywa się wisłoka. *vsla.
|
|
|
|
|
|
|
|
W samej Piorunce nic nie wiedzą o tym, że w miejscu cerkwi miało znajdować się jakieś sanktuarium Peruna :-). We wsi istnieją zresztą dwie cerkwie... Jedna, dawniej unicka, pełni obecnie funkcję kościoła, druga, prawosławna, została po wojnie przeniesiona i przebudowana. Mieściła się w niej szkoła podstawowa, potem świetlica środowiskowa. Obecnie gmina Krynica (właściciel budynku), stara się sprzedać budynek z grubych, świerkowych bali...
|
|
|
|
|
|
|
umach
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 18 |
|
Nr użytkownika: 105.908 |
|
|
|
Mach Ciach Strach |
|
Stopień akademicki: Uniwersytet |
|
Zawód: IT |
|
|
|
|
QUOTE(Eugeniusz P. @ 3/05/2008, 3:09) Jak ktos sie zezłości to mówi: "do pioruna", albo "niech Cie pioun strzeli" itp. A jeszcze 150 lat temu jak ktos przeżył porażenie piorunem to go nie ratowano. Na Bialorusi tez mamy cos naksztalt tego- "niech cie Piorun strzeli" to po- bialorusku brzmi jak "Niachaj ciabie Piarun pabje" i tez gdy czlowieka porazal piorun to go nie ratowano. Jeszcze liczono ze pozar spowodowany piorunem trzeba gasic mlekiem.
O, to bardzo ciekawe, bo mleko mocna uznać za moc bydlęcą, czyli Welesową, w opozycji do pioruna, czyli mocy Perunową.
|
|
|
|
|
|
|
Nemo10000
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 4 |
|
Nr użytkownika: 107.426 |
|
|
|
|
|
|
QUOTE(mlukas @ 6/05/2020, 21:06)
Witam! Pierwszy post na forum, w tym już trochę martwym wątku, ale korciło mnie dorzucić cegiełkę. A mianowicie w Świętokrzyskim mój dziadek i matka, a i mi się czasem zdarzy przeklinamy "Pieronie Jaśnisty". Także nie tylko na Śląsku
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Nemo10000 @ 25/06/2021, 15:28) QUOTE(mlukas @ 6/05/2020, 21:06) Witam! Pierwszy post na forum, w tym już trochę martwym wątku, ale korciło mnie dorzucić cegiełkę. A mianowicie w Świętokrzyskim mój dziadek i matka, a i mi się czasem zdarzy przeklinamy "Pieronie Jaśnisty". Także nie tylko na Śląsku Przypomniało mi się że mój dziadek też używał określenie ty pieronie a był spod Sieradza.
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|