| |
|
|
 Herb Innowierców - Krzyż, Problem z rozpoznaniem i klasyfikacją
| |
|
|
|
superstrona
|
| |
|
| Nowicjusz |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 3 |
|
| Nr użytkownika: 76.062 |
|
|
|
Jakub Gorny |
|
Stopień akademicki: magister |
|
Zawód: informatyk |
|
|
| |
|
Witam.
Jest to mój pierwszy post na tym forum, niemniej uważam, że chyba tylko tutaj znajdę pomoc w problemie jaki mnie nurtuje. Otóż staram się opracować historię mojego kościoła parafialnego. Jest to wiejski kościół drewniany powstały w okresie reformacji, pierwotnie należący do innowierców, dokładnie to do Kalwinów oraz potem do "Braci czeskich" (nie wiem dokładnie czy to nie jest to samo). W późniejszym czasie krwawo odbity przez katolików i przekształcony na świątynię katolicką. Do dziś na wieży kościoła jest blaszany kurek w formie flagi z wyrytą datą 1595 oraz równoramiennym krzyżem. No i problem mam właśnie z tym krzyżem. Czy ktoś z was wie może do kogo (jakiej grupy, rychu religijnego w tamtym okresie) można go przypisać? Kto posługiwał się takim znakiem?
Jeżeli ktoś może mi pomóc i zna odpowiedź będę wdzięczny 
Oto zdjęcie kurka na wieży naszego kościoła:
|
| |
|
|
| |
|
|
|
Paweł jerzy Grabowski
|
| |
|
| II ranga |
|
 |
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 99 |
|
| Nr użytkownika: 57.323 |
|
|
|
Pawel Jerzy Grabowski |
|
Stopień akademicki: magister |
|
Zawód: historyk |
|
|
| |
|
Witaj .
Spróbuje ci pomóc - napisz proszę w jakiej miejscowości jest ten kościół.
QUOTE dokładnie to do Kalwinów oraz potem do "Braci czeskich" (nie wiem dokładnie czy to nie jest to samo).
W Polsce i tak i nie 
W dużym skrócie - właściwa nazwa kościoła to Kościół Ewangelicko Reformowany - Braci czescy jak i Kalwini tworzyli właśnie ten kościół - pomimo pewnych różnic doktrynalnych czy liturgicznych (które zaczęły stopniowo zanikać - na rzecz kalwinizmu). W okresie świetności (czyli w II poł. XVI w.) zbory Braci czeskich były praktycznie tylko w Jednocie Wielkopolskiej (czyli na terenie obecnej Wielkopolski, Kujaw i częściowo Łódzkiego) w pozostałych rejonach Polski i WKL właściwie ich nie było.
QUOTE Do dziś na wieży kościoła jest blaszany kurek w formie flagi z wyrytą datą 1595 oraz równoramiennym krzyżem. No i problem mam właśnie z tym krzyżem. Czy ktoś z was wie może do kogo (jakiej grupy, rychu religijnego w tamtym okresie) można go przypisać? Kto posługiwał się takim znakiem?
Trudno odpowiedzieć na to pytanie - czasem zdarzało się, że protestantom zakazywano umieszczania krzyża na kościele - wtedy stosowano inne symbole - np. w Wilnie.
Z drugiej strony - rok podany na nim może oznaczać datę przejęcia kościoła przez rzymskich-katolików. Jeszcze raz proszę napisz gdzie znajduję się ten kościół - wtedy spróbuje coś na jego temat znaleźć.
Ten post był edytowany przez Paweł jerzy Grabowski: 3/01/2012, 19:12
|
| |
|
|
| |
|
|
|
superstrona
|
| |
|
| Nowicjusz |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 3 |
|
| Nr użytkownika: 76.062 |
|
|
|
Jakub Gorny |
|
Stopień akademicki: magister |
|
Zawód: informatyk |
|
|
| |
|
Kościół znajduje się w miejscowości Bucz, gmina Przemęt, powiat Wolsztyn, województwo wielkopolskie.
Pokrótce napiszę co już wiem. W 1584 roku Jan Bronikowski kupił wieś Grobia z kościołem i wieś Bucz. Określany w aktach jako "heretyk" kościół w Grobi spustoszył. Katolicy odzyskali go dopiero w 1641 roku. W odległym o kilometr Buczu innowiercy mieli kościół, który służył nabożeństwu Braci Czeskich. W 1679 roku Bucz kupił Mielęcki. Był on wyznania kalwińskiego, który "wróciwszy na łono kościoła katolickiego w roku 1720 kościół oddał katolikom" (jest to ten kościół z kurkiem na wieży). Po tych wszystkich zawirowaniach wieś Grobia zniknęła z map, zaś kościół w Buczu stoi do dnia dzisiejszego. Nie wiem więc, czy ten kurek z krzyżem jest zrobiony przez innowierców, czy może pochodzi z dawnego kościoła w Grobi. Staram się więc ustalić, czy ten znak przypisać ówczesnym katolikom z Grobi czy innowiercom z kościoła w Buczu. Sam kościół zbudowany jest na planie krzyża równoramiennego.
Zobaczyć go z zewnątrz i wewnątrz możesz pod tym adresem -> http://www.parafiabucz.pl/panorama-bucz/
Gdyby coś nowego udało Ci się wyszukać/ustalić to będę wdzięczny.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
Paweł jerzy Grabowski
|
| |
|
| II ranga |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 99 |
|
| Nr użytkownika: 57.323 |
|
|
|
Pawel Jerzy Grabowski |
|
Stopień akademicki: magister |
|
Zawód: historyk |
|
|
| |
|
Kilka informacji udało mi się znaleźć, ale nie wiem czy pomogą w rozwiązaniu problemu...
Na początek jeszcze raz zaznaczę - kalwiński czy Braci czeskich, dla omawianego okresu w Polsce, nie ma większego znaczenia - oba były i są organizacyjnie częścią kościoła Ewangelicko-Reformowanego (obecna nazwa of course).
J. Nowacki, "Dzieje Archidiecezji Poznańskiej, t. 2: Archidiecezja Poznańska w granicach historycznych i jej ustrój". Poznań 1964 str. 561-562:
QUOTE Bucz. Kościół sukursalny z kapelanią (w par. Grobia) oddał Jan Bronikowski innowiercom. Odzyskał go 1641 biskup Andrzej Szołdrski i nadał mu prawa parafialne.
[...]Grobia: Plebani znani są z lat 1537 Bartłomiej i zapewne on 1540, a od 1572 nowy pleban Piotr. W tym okresie wystawiła tam w miejsce starej świątyni nową świątynie wdowa Gołanicka. Lecz majątki Bucz i Grobia nabył dysydent Jan Bronikowski. Wieś i parafia Grobia przestały istnieć. Miejsce grobskiego kościoła zajął odzyskany od innowierców i 1641 prawami parafialnymi obdarowany kościół w Buczu.
i str. 568:
QUOTE Grobia: Patron akatolik Jan Bronikowski zniósł świątynie, a także wieś i jej nazwę i włączył jej obszar do folwarku Dębina. Prawa parafialne przeniesiono 1641 na odzyskany z rąk dysydentów kościół sukursalny w Buczu.
"Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" - Tom I, strona 433:
QUOTE (1) [...] Dawniej kościół wznosił się w Grobi, wsi sąsiedniej, zniszczonej wraz z kościołem w XVI wirku przez protestanta Bronikowskiego. Na miejscu Grobi powstał w późniejszych czasach folwark Dębina. Kościół w Buczu w r. 1720 odebrano Braciom czeskim; Andrzej Mielęcki oddał do katolikom.
Henryk Merczyng, "Zbory i senatorowie protestanccy w dawnej Rzeczypospolitej" str. 148:
QUOTE 19. Bucz, w.poz., p. kośc., h., fundacji Jana Bronikowskiego za Zygmunta Augusta, później patroni Gorzeńscy, z których Jan 1648 r. na utrzymanie kaznodziei legował. Następnie własność Mielęckich, z których Andrzej Mielęcki, przyjąwszy katolicyzm 1720 r., kościół katolikom oddał.
Józef Łukaszewicz, "O kościołach Braci czeskich w dawnej Wielkopolsce" str. 273-274:
Informacji na dwie strony... Przytaczam najważniejsze:
QUOTE 10. Bucz [...] Kiedy kościół Braci czeskich w Buczu powstał, nie mogłem wyśledzić; zdaję mi się przecież, że dopiero około 1620 roku, lub nieco później.[...] Z rąk familii Gorzeńskich dostał się Bucz Mielęckim, wyznającym także naukę Braci czeskich. Od środka 17go wieku nie przebywał tu ciągle minister, ale zjeżdżał cztery razy tylko do roku z Leszna na odprawianie nabożeństwa. Około roku 1720 Katolicy wyłamali ściany tutejszego kościoła Braci czeskich, konsekrowali go i wzięli.
Jolanta Dworzaczkowa "Bracia Czescy w Wielkopolsce w XVI i XVII wieku":
str. 103
QUOTE Około 1616 r. założony został zbór w Mielęcinie w powiecie ostrzeszowskim, w 1647 r. w Sierosławiu, ufundowany przez Barbarę Miękicką i mniej więcej w tym samym czasie w należącym do Gorzeńskich Buczu.
Podsumowując - nie wiem z którego kościoła i co oznaczać może podana przez ciebie data... 
Jak uda Ci się ustalić coś więcej - koniecznie napisz.
Pozostaje jedynie snucie hipotez takich jak ta poniżej...
Np. Oba kościoły były jakiś czas ewangelickie - ten pierwszy odebrano ewangelikom w 1641 r. a drugi w 1720 r. - ale to tylko jedna z hipotez jaka przyszła mi do głowy 
Ps. Post powinien być chyba umiejscowiony w innym dziale (gdzieś w RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW?)
Ten post był edytowany przez Paweł jerzy Grabowski: 9/01/2012, 15:48
|
| |
|
|
| |
|
|
|
superstrona
|
| |
|
| Nowicjusz |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 3 |
|
| Nr użytkownika: 76.062 |
|
|
|
Jakub Gorny |
|
Stopień akademicki: magister |
|
Zawód: informatyk |
|
|
| |
|
Dzięki wielkie za pomoc i materiały. Doszedłem do podobnych wniosków jeśli chodzi o te dwa kościoły. Zarówno wcześniejszy (Grobia) jak i późniejszy (Bucz) były od początku świątyniami protestanckimi, zaś flaga na kościelnym kurku w Buczu oznacza datę jego wybudowania
Ten post był edytowany przez superstrona: 14/01/2012, 10:23
|
| |
|
|
| |
|
|
|
Paweł jerzy Grabowski
|
| |
|
| II ranga |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 99 |
|
| Nr użytkownika: 57.323 |
|
|
|
Pawel Jerzy Grabowski |
|
Stopień akademicki: magister |
|
Zawód: historyk |
|
|
| |
|
Jeśli uda ci się udowodnić to o czym piszesz powyżej, to:
1) Znalazłeś nowy kościół ewangelicki (o kościele w Buczu piszą wszyscy historycy - o kościele ew. w Grobi nikt...)
2) Kościół w ewangelicki w Buczu miał istnieć dopiero od ok. 1620? r. - więc twoje ustalenia mogą też zweryfikować powyższą datę.
Powodzenia i napisz kiedyś - o wynikach Twoich poszukiwań - w tej sprawie.
Ps. W sprawie łaciny - raczej nie potrafię pomóc, za słabo ją znam.
Ten post był edytowany przez Paweł jerzy Grabowski: 18/01/2012, 10:51
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Forma krzyża raczej nic tu nie powie. Ciekawsze było by zorientowanie się, czy oba odłamy protestantyzmu umieszczały pierwotnie krzyże na budynkach sakralnych. Jeśli nie, krzyż został dosztukowany później.
|
| |
|
|
| |
|
|
|
Paweł jerzy Grabowski
|
| |
|
| II ranga |
|
|
|
| Grupa: Użytkownik |
|
| Postów: 99 |
|
| Nr użytkownika: 57.323 |
|
|
|
Pawel Jerzy Grabowski |
|
Stopień akademicki: magister |
|
Zawód: historyk |
|
|
| |
|
QUOTE Ciekawsze było by zorientowanie się, czy oba odłamy protestantyzmu umieszczały pierwotnie krzyże na budynkach sakralnych.
A masz co do tego jakieś wątpliwości? 
Krzyży nie było tylko wtedy, gdy któryś z biskupów rzymsko-katolickich (i miał możliwości do wyegzekwowania) zażądał ich zdjęcia. Dopiero wtedy stosowano coś innego (np. w Wilnie).
QUOTE Forma krzyża raczej nic tu nie powie. [...] Jeśli nie, krzyż został dosztukowany później.
No właśnie - to jest największy problem, to co poniżej krzyża raczej na pewno jest nie katolickie, a sam krzyż trudno powiedzieć - może był tam też od 1595, a może założono go po zdjęciu (no właśnie czego?) poprzedniego.
Np. Zobacz w Wikipedii jak wygląda jedyny używany do dziś kościół Braci czeskich (Ewangelicko-reformowany) w Zelowie (który nigdy nie zmieniał właściciela) - wprawdzie z 1803 r., - konstrukcja praktycznie taka sama, a na zwieńczeniu krzyż - wprawdzie trochę inny, ale jednak.
Inny kościół ew-ref. w Żychlinie (z XVII w. - a więc bliższy omawianemu okresowi) - ma krzyż w "zwyczajnej", prostej formie.
Generalnie ciężko stwierdzić, czy krzyż zamontowali ewangelicy, czy rzymscy-katolicy (dlatego trzeba właśnie ustalić historię i lata w jakich dana konfesja posiadała kościół - może to coś pomoże).
Ten post był edytowany przez Paweł jerzy Grabowski: 20/01/2012, 12:24
|
| |
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
2/01/2012, 23:13
