|
|
Szwadron Niepołomice w barwach 8 Pułku Ułanów, ks. Józefa Poniatowskiego
|
|
|
|
http://www.ulani.pl/
1. Nazwa 1 Pułk Ułanów Ziemi Krakowskiej (26.10.1918 r. - 14.01.1919) 8 Pułk Ułanów (od 14.01.1919 r.) 8 Pułk Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego (od 19.04.1919 r. Nazwa od stycznia używana i zatwierdzona w tym dniu przez Ministerstwo Spraw Wojskowych Departament I, Op. 409 VII)
Dyon Pułku pod nazwą I Oddział Rozpoznawczy imienia ks. Józefa Poniatowskiego (Rozkaz Naczelnego Wodza 1087 tjn. Og. Org. Z dnia 1.06.1940 r. i zapowiedź Naczelnego Wodza odtworzenia pułku jako pułku rozpoznawczego I Korpusu Polskiego). Dyon 8 Pułk Ułanów ks. . Józefa Poniatowskiego (od 1942 r. w konspiracji) 8 Pułk Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego (październik 1944 - do rozwiązania AK)
3. Typ i skład Pułku, uzbrojenie II A i B Skład: Dowództwo pułku, cztery (później pięć) szwadronów liniowych, szwadron karabinów maszynowych, patrol łączności, szwadron zapasowy. Stany: listopad - grudzień 1918 roku; 58 oficerów, ok. 350 szeregowych. W sierpniu 1919 roku na froncie: 200 szabel, 6 karabinów maszynowych. W maju 1920 roku 22 oficerów, 430 szabel, 6 karabinów maszynowych. Stan spada w lipcu 1920 roku (na skutek strat bojowych i marszowych oraz odejścia dowództwa pułku, dowódców i szefów szwadronów oraz słabych koni na reorganizację) do liczby 4 oficerów, 55 szabel i 3 karabinów maszynowych. Stan podnosi się z nadejściem uzupełnień w dniu 24.07.1920 roku do 584 szabel i 6 karabinów maszynowych. W dniu bitwy pod Komarowem 31.08.1920 stan wynosił 265 szabel i 7 karabinów maszynowych, uzupełniony następnego dnia do 385 szabel i 9 karabinów maszynowych. Uzbrojenie austriackie: od marca 1920 roku w małej ilości lance niemieckie. Od Września 1920 roku 4 karabiny maszynowe na jukach, 5 na taczankach - przy szwadronach. Rząd koński austriacki - siodła artyleryjskie; od lipca 1920 roku częściowo amerykańskie.
Po wojnie pułk przeszedł na uzbrojenie etatowe i z takim wyruszyła na wojnę w 1939 roku.
Zmotoryzowany Oddział Rozpoznawczy dywizji piechoty. Sprzęt i uzbrojenie według etatów francuskich: 94 samochody, 64 motocykle pojedyncze i 64 z koszami, 4 działa przeciwpancerne z ciągnikami, 2 moździerze, 13 ciężkich karabinów maszynowych, 27 ręcznych karabinów maszynowych, 28 granatników, 6 radio - aparatów.
Uzbrojenie i sprzęt mieszane , przeważnie zdobyczne.
2. Formowanie Pułk powstał w końcu października 1918 roku w wyniku przejścia w całości do Wojska Polskiego 1 Pułku Ułanów Austro - węgierskich, którego 1 dyon (300 szabel) wystawił w listopadzie 1784 roku we Lwowie ówczesny major wojsk austriackich - ks. Józef Poniatowski. Pułk Służąc w armii austriackiej przetrwał w czysto polskim składzie (początkowo w organizacji "towarzyskiej" 1 szereg szlachta z lancami, 2 szereg pocztowi bez lanc) później według regulaminów austriackich (pozbawiony polskich oficerów, którzy przeszli z ks. Józefem do Wojska Polskiego w 1790 roku) aż do 1918 roku. Wielu oficerów polskich przybyło z dobą rządów konstytucyjnych w Austrii. Wtedy to dołączyło do pułku wielu byłych powstańców 1863 roku, ich synów i wnuków. W 1914 roku oficerowie pułku byli już w większości Polakami - stanowili prawie 100% oficerów rezerwy. Przejście do Wojska Polskiego zorganizował rotmistrz Stefan Dębiński wprowadzając do pułku stacjonującego wówczas w Jakatieriniosławiu (polska nazwa: Ekaterynosław), organizacje POW. Gotowość pułku do przejścia do Wojska Polskiego zgłoszono 26.10.1918 roku Szefowi Sztabu Generalnego wojska Polskiego generałowi Tadeuszowi Rozwadowskiemu. Tą samą gotowość zgłoszono Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie w dniu 30.10.1918 roku i POW w Olkuszu w dniu 1.11.1918 roku. Przejście zorganizował komendant kadry - rotmistrz Stefan Zabielski, po uprzednim aresztowaniu wrogo nastawionego Ukraińca majora Włodzimierza Fedorowicza - Jackowskiego. W tym czasie zaczynają nadchodzić z Ukrainy transporty pułku z odznakami polskimi, przyjeżdżające wagonami udekorowanymi emblematami polskimi. Z ośmiu eszelonów nie dotarły dwa: 1 - szy składający się z dowództwa pułku, magazynów i taborów został rozbrojony przez Ukraińców w Podwołczyskach; zawierał on najmniejszy procent Polaków. Następnie przez Równe 2 -gi szwadron karabinów maszynowych dowodzony przez rotmistrza Mariana Żółkiewskiego w całości pozostał przy Pierwszym Pułku Szwoleżerów formujących się w Chełmie. Ostatnie eszelony dotarły do Krakowa, gdzie Szwadron Zapasowy (kadra pułku) przeniósł się z Olkuskiego do macierzystych koszar na Rakowicach, w połowie listopada. W grudniu przybywa tzw. szwadron "rezerwowy" (złożony z rezerwistów) będący kawalerią dywizyjna aż pod Verdun we Francji. Rozpoczyna się formowanie czterech szwadronów liniowych i szwadronu karabinów maszynowych. Oficerów i starszych podoficerów jest pod dostatkiem. 6 oficerów i wielu podoficerów przyprowadza ze sobą major Brzezowski z 2 pułku ułanów austriackich z Tarnowa. Z początku brakowało młodszych podoficerów i ułanów. Kilkudziesięciu pozostało na froncie wołyńskim; z 350 przybyłych do Rakowic trzeba było 200 starszych i obarczonych rodzinami (po 4 - 7 latach nieprzerwanej służby) zwolnić. Miejsce ich zajęło około 600 ochotników przybyłych z Zachodniej Małopolski, łącznie z województwem kieleckim, a także ze Lwowa i Śląska. Od marca 1919 roku przybywają poborowi roczników 1896 - 1899 (700 rekrutów), w marcu 1920 roku poborowi roczników 1900 - 1901 (350 rekrutów), w lipcu 1920 roku poborowi rocznika 1902 (100 rekrutów), oraz 1050 rezerwistów roczników 1885 - 1895 wraz z ochotnikami. Kadra wystawiła w tym czasie 600 szabel uzupełnień dla pułku i części 108 i 208 pułku ułanów.
Dnia 19.01.1919 drugi szwadron pułku(pieszy) wyrusza na front cieszyński. Dnia 21.01.1919 roku II dyon (3 szwadron i pół szwadronu karabinów maszynowych) wyrusza konno na front wołyński. 2.05.1919 roku dołącza do II dyonu 4 szwadron (początkowo walczy pieszo, w czerwcu już siedzi na zdobycznych koniach) i dwa karabiny maszynowe. Dowództwo pułku i pierwszy dołączają konno na front wołyński w dniu 12.08.1919 roku. Wcześniej 2.08.1919 roku - dołączył do II dyonu drugi szwadron z frontu lwowskiego na zdobycznych koniach. W styczniu 1920 roku dołącza szwadron techniczny i zostaje przemianowany na piąty szwadron.
Po wojnie polsko - rosyjskiej pułk przechodzi w stan etatowy (patrz ! Pułk Ułanów Krechowieckich) i w tym stanie wyrusza na front w 1939 roku. Dyon pułku we Francji posiada etat francuskiego oddziału rozpoznawczego: dowództwo, szwadron ułanów przewożonych, szwadron motocyklistów, szwadron karabinów maszynowych i broni towarzyszącej oraz szwadron gospodarczy. Stan 31 oficerów, 713 szeregowych, w tym 11 oficerów, 2 aspirantów i 61 ułanów z 8 pułku. Inni oficerowie i około 60 ułanów pochodziło z innych pułków kawalerii; resztę stanowili poborowi z terenu Francji. Dyon krakowski (1942 - 1944) i pułk odtworzony na jesieni 1944 roku miały charakter oddziałów kadrowych. Nigdy nie osiągnęły pełnych stanów.
4. Umundurowanie i barwy Mundur polowy austriacki: brązowe płaszcze kawaleryjskie i kożuszki. Furażerka bądź maciejówka bez otoku, później czapka angielska z otokiem sprawiają ją sobie szwadrony w miarę zdobywania funduszów). Oddziały piesze obute były początkowo w trzewiki piechoty wymieniane na buty w miarę zdobywania koni. Barwa jednolita, słonecznikowa ("stare złoto") barwy tej były proporczyki , otoki i lampasy pułku. Na naramiennikach zamiast numerów widniały monogramy ks. Józefa. W zimie 1919 - 1920 roku pułk przemundurowany w mundury amerykańskie (pozostają trwałe brązowe płaszcze kawaleryjskie).
Uzupełnienia 1920 roku dochodzą w mundurach i płaszczach barwy ochronnej. Między wojnami zostaje stopniowo wprowadzone umundurowanie jednolite i rogatywka zamiast czapki angielskiej. Tym samym przemianom podlegało umundurowanie polowe. (patrz 1 Pułk Ułanów Krechowieckich)
Mundur francuski, w Bretanii niebieski o barwie ochronnej na froncie. Proporczyki początkowo o barwach ogólnokawaleryjskich, później pułkowe, tak samo emblematy na sprzęcie zmechanizowanym, które umieszczano obok monogramu "J.P."
8. Działania wojenne II dyon walczył na froncie wołyńskim od 24.01.1919 roku. Zajęcie Kowola (4.02.1919 roku). Walki: Hołoby (6.02), Maniewicze (12.02 - pierwsze starcie pułku z bolszewikami) Powursk i Mielnica (23 -24.02), Włodzimierz Wołyński (5 - 6.03),Maniewicze (9.03), Turzysk (24 - 27.04). Ofensywa majowa: Zaturce - Łuck (3 szwadron 12 - 17.05). Zdobycie przyprawy Sokul (4 szwadron 13 - 14.05). Zagon na Olykę (szwadron karabinów maszynowych z 5 pułkiem ułanów 14 - 16.05). Zdobycie stacji Sarny (pół 3 szwadronu 18.05) Rozpoznanie na Równe (koleją 4 szwadron, kompania z karabinem maszynowym i pół 3 szwadronu konno 23 - 24.05). Obrona rzeki Styr (3 -10.06, Rafałówka, Czartorysk, Kołki, Mulczyce). Ofensywa na Równe (9 - 13.08). Pułk w składzie trzech szwadronów konnych i szwadronu karabinów maszynowych ( drugi szwadron dołączył konno 2.08, po walkach na Śląsku Cieszyńskim od 26.01 w rejonie Krysowic i po ofensywie na Tarnopol trwającej do 17.07). Zagon n Kostopol ( czwarty szwadron 9 -12.08). Zajęcie Bereżna nad Słuczą (16.08). Odpoczynek w Żurno (16 - 21.08) gdzie przebywa dowództwo pułku z pierwszym szwadronem. 22.08 zajęcie Korca, Patrolowanie do Słuczy, spotkania z przyjaznymi powstańcami ukraińskimi. Zdobycie Zwiahla (30 /31.10). Nieudany zagon na Żytomierz (31.01 - 2.021920 r.). Czynna obrona linii Słuczy do 24.04.1920 r. Wypoczynek pułku w rejonie Zasławia (8.02 - 19.03.1920 r. na froncie pozostaje pierwszy szwadron). Wypady za Słucz: 8.04, 14.04.
Ofensywa Kijowska na zagon Koziatyn (25 - 27.04.1920 r.). Zajęcie Białej Cerkwi (3.05) Boje: Rokitna (6.05) Korsuń (12 - 13.05), Karapisze* (26.05), Ostrów (27.05), Rohoźna* (1.06), Antonów (4.06),Wernyhorodek* (8.06), Czerwona* (1.06), Zwiahel (18 -21.06), Kurczyce (24 -27.06), Kilikijow* (28.06), nad Horyniem (1 - 3.07), pod Równem* (4.07). Oddział Krzeczunowicza 70 szabel, 3 karabiny maszynowe w obronie linii Styru (8 -22.07). Przybycie zreorganizowanego pułku (584 szabel, 8 karabinów maszynowych), zdobycie Beresteczka szarżą* (24.07). Stanisławczyk* - Zawidcze* - Mikołajów (27 - 30.07), pod Brodami (1 - 3.07), nad Bołdurką* (4 - 8.08), Radziechów* (8 - 13.08), Chołojów* (14.08), obrona linii Bugu (15 - 17.08), Artasów (19.08), Krystynopol* (23.08),Waręż (29.08), Komarów* (31.08), Szychowice* (6.09), obrona i forsowanie Bugu (9 - 12.09), Styru* (15.09), zajęcie Równego (18.09), Rzeczycy (25.09), forsowanie Słuczy (5.10), zagon na Korosten* (8 - 12.10).
Znak * - oznacza większe szarże.
Na Kampanie Wrześniową 1939 roku wychodzi pułk w składzie Krakowskiej Brygady Kawalerii. Boje pod Ligotą Woźnicką (2.09), Szczekocinami (3.09, pułk odcięty od brygady), obrona linii Nidy (4.09), Wierzbnik (7 - 8.09), Solec nad Wisłą (8 - 9.09, obrona linii Wisły i Kraśnika w składzie Warszawskiej Brygady Pancernej (12 -14.09).Od 18.09 pułk działa w składzie kombinowanej brygady kawalerii pułkownika Adama Zakrzewskiego. Boje :19.09 Krasnystaw;21-22.09 Czartowczyk; 23.09 Jacnia. Resztki pułku w drodze na Węgry dostają się do niewoli rosyjskiej przekraczają tylko niedobitki czwartego szwadronu oderwanego od pułku w dniu 3.09 (pozostał on przy brygadzie i odmówił kapitulacji pod Tomaszowem). Kampania francuska 1940r. w Lotaryngii; Hinsing-Schweix (14-15.06), Bennstorff-Guermange-Azoudange (16.06.1940r.), Lagarde(17-18.06), Ogeviller (19.06), Baccarat-Raon L Etappe (20-21.06)- razem z 1 dywizjonem gren. rozwiązany. IV D Pułk bierze udział we wszystkich akcjach Armii Krajowej w Pińczowskim i Krakowskim w okresie jesieni 1944- stycznia 1945 r. w składzie Krakowskiej Brygady Kawalerii.
12. Odznaka Pułkowa Ustanowiona na zebraniu oficerskim w Korcu w dniu 4.09.1919 r. Projektował porucznik Józef Branicki, wykonał rytownik krakowski Malina. Opis: krzyż maltański o wymiarach 48 x 48 mm, ciemno niebiesko emaliowany ze srebrnymi krawędziami i kulkami na narożach; między ramionami krzyża cztery srebrne orły: cieszyński, krakowski (z koroną), oświęcimski i zatorski; w centrum odznaki złoty monogram "JP" z koroną książęcą, otoczony wieńcem laurowym (przejętym z austriackiej odznaki pułkowej z polskim napisem "Pierwszy Pułk"); na ramionach krzyża: górne- wspomniana korona, lewe- data 1784, prawe- data 1918, dolne- ósemka umieszczona w literze "U". W 1928 r. wyszły przepisy Ministerstwa Spraw Wojskowych wymagające zmniejszenia wymiarów odznak, zakazujące balotażu i oddające w ręce dowódcy pułku decyzję w sprawie warunków nadawania odznaki. Zalecenia powyższe wykonano z tym dodatkiem, iż dowódca pułku winien przed podjęciem decyzji zasięgnąć opinii istniejącego od 1919 r. "Wydziału Sześciu" (najstarszych, pełniących służbę w pułku właścicieli odznaki). Pierwszy legionista, który po pułkowniku Dembińskim objął dowództwo pułku (1930 r ) pułkownik K. Mastalarz zebrał wydział i oświadczył, że będzie stosował się do jego zaleceń. W ten sposób tradycja została zachowana. W 1924 r. uchwalono odznakę dla szeregowych, identyczną z oficerską, lecz bez niebieskiej emalii.
Mogę pochwalić się niewielkim ale jakimś udziałem w pułku .
http://www.ulani.pl/index.php?str=maly_ulan&galeria_id=1 w pierwszym rzędzie zdjęć z wyjątkiem 3 to ja, 5 lat temu
|
|
|
|
|
|
|
|
Dodam, iż jest często mylnie nazywany im. ks. Józefa... co jest błędem.
|
|
|
|
2 Użytkowników czyta ten temat (2 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|