Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
> Kasztelanie
     
woste
 

II ranga
**
Grupa: Użytkownik
Postów: 62
Nr użytkownika: 103.352

Wojtek
Stopień akademicki: magister
 
 
post 19/05/2018, 0:06 Quote Post

ile w Polsce do 1795 r. istniało kasztelanii? Ja doliczyłem się ok 170 ale z tego co mi wiadomo to było ich znacznie więcej. Dziś znalazłem informacje że istniała jeszcze jedna kasztelania - gorzowska (Gorzów Śląski).
Czy ktoś może podać ile w całej historii Polski do 1795 r. istniało kasztelanii?
 
User is offline  PMMini Profile Post #1


 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

Odpowiedzi
     
Marek Atyliusz Regulus
 

III ranga
***
Grupa: Użytkownik
Postów: 225
Nr użytkownika: 100.953

Przemek J.
Stopień akademicki: mgr
Zawód: jurysta
 
 
post 10/06/2018, 18:30 Quote Post

"Mała" aktualizacja...

QUOTE
Pomorze (Wschodnie):
Białogarda, Chmielno, Lubiszewo, Nowe, Puck, Raciąż, Rudno, Serock, Sławno, Słupsk, Starogard/Zabory, Szczytno [na Pomorzu], Świecie, Tczew, Wyszogród.
Prawdopodobnie także - Goręczyno i Darłowo.


Po lekturze pracy, której autorem jest Józef Spors pt. Podziały administracyjne Pomorza Gdańskiego i Sławieńsko-Słupskiego od XII do początku XIV w., Słupsk 1983 - muszę wprowadzić drobne poprawki.

W końcu XII i na początku XIII w. - zdaniem Sporsa - można przyjąć istnienie następujących kasztelanii: białogardzkiej, garckiej, gdańskiej, lubiszewskiej (- [od 1252 r.] tczewskiej), świeckiej, raciąsko-szczycieńskiej, wyszogrodzkiej, sławieńskiej, słupskiej.

Z kolei w II połowie XIII w. i na początku XIV w.:
chmieleńska, pucka, nowska, starogardzka (-zaborska), serocka (istniejąca przez krótki czas).

Czyli 17 kasztelanów - w kilku przypadkach zmieniła się z czasem siedziba kasztelana - stąd podwójne nazwy.

Wypada to co określiłem jako prawdopodobne czyli Goręczyno i Darłowo, a pojawia się Garcz, którego nie wymieniłem - później siedziba kasztelanii trafiła stąd do Chmielna.

Poprawione zestawienie:
Pomorze (Wschodnie):
Białogarda, Garcz, Lubiszewo, Tczew, Świecie, Raciąż, Szczytno [na Pomorzu], Wyszogród, Sławno, Słupsk, Chmielno, Puck, Nowe, Starogard, Zabory, Serock.

+ Rudno, gdzie kasztelania istniał tylko przez krótki okres (pojawia się jeden kasztelan i później już kasztelan R. nie występuje).

Czyli 16 kasztelanów + kasztelan w Rudnie = 17 kasztelanów.
[Gdańsk - kasztelan wymieniony przy zestawieniu kasztelanów z RON-u, więc tu go nie doliczam - razem byłoby 18].

QUOTE
Pomorze Zachodnie:
Tak jak napisał GniewkoSynRybaka specyfika rozwiązań tego rejonu powoduje, że nie wiem czy jest sens wymieniać kasztelanów.
Niech będzie – podam kilka lokalizacji:
Białogard, Cedynia, Kamień Pomorski, Kołobrzeg, Pyrzyce, Stargard, Szczecin, Wolin.


Po lekturze pracy wink.gif , której autorem jest Józef Spors pt. Organizacja kasztelańska na Pomorzu Zachodnim w XII-XIII w., Słupsk 1991 - muszę wprowadzić drobne poprawki.

Według badań K. Ślaskiego, które przytacza Spors - istniało na Pomorzu Zachodnim - 16 kasztelanii: bardzka, trzeboska, choćkowska, dymińska, groźwińska, wołogoska, uznamska, wskrzańska (przęcławska), szczecińska, wolińska, kamieńska, stargardzka, pyrzycka, cedyńska, kołobrzeska i białogardzka.
Spors odrzuca zdecydowanie istnienie kasztelanii białogardziej (B. miał podlegać kasztelanii w Kołobrzegu) i cedyńskiej (C. podlegać miała kaszt. w Pyrzycach). W przypadku bardzkiej i trzeboskiej [przypuszczalnie też jej nie było] - istnienia kasztelanii nie potwierdzają źródła, urzędnicy występują z tytułem burgravius (burgrabia nie musi oznaczać kasztelana) - obaj sprawowali swój urząd jako urzędnicy państwa rugijskiego.

Sam Spors ostatecznie wymienia 12 kasztelanów na terenie Pomorza Zachodniego:
Pomorze (Zachodnie):
6 we wschodniej cześci Pomorza: - Szczecin, Wolin, Kamień, Stargard, Pyrzyce, Kołobrzeg
i 6 w zachodniej cześci Pomorza: Choćków (niem. Gützkow), Dymin (niem. Demmin), Groźwin (dziś nie istnieje - znajdował się w rejonie dzisiejszej miejscowości Anklam), Wołogoszcz (niem. Wolgast), Uznam (niem. Usedom), [wskrzańska/] Przęcław (niem. Prenzlau).

Czyli 12 kasztelanów - z tego połowa na terenie dzisiejszych Niemiec.

No i wreszcie na koniec Śląsk.

QUOTE
Śląsk:
[Istnieją 2 bulle papieskie – jedna z 1155 r. i jedna z 1245 r. wymieniające grody mające kasztelanów (na obszarze władzy biskupów wrocławskich). Pierwsza ma mieć 15, a druga 22 grody z kasztelanem)].
W przypadku tej drugiej są to:
Cieszyn, Racibórz, Koźle (Kędzierzyn-Koźle), Toszek, Opole, Otmuchów, Ryczyn, Niemcza, Bardo, Strzegom, Świny, Legnica, Wrocław, Milicz, Sądowel (dziś część wsi Lechitów), Głogów, Bytom Odrzański, Krosno Odrzańskie, Żagań, Bolesławiec, Grodziec, Wleń.
Prawdopodobnie kasztelanie były też - Bytom, Siewierz.

Możliwe, że kasztelanie istniały (XIII w.) też w:
Biała, Brzeg, Chojnów, Gorzów Ślaski, Jawor, Kłodzko, Lubin, Mikołów, Niemodlin, Olesno, Oleśnica, Ścinawa, Środa Sląska, Świdnica, Syców, Uraz, Wąsosz.
Kożuchów, Nowogród Bobrzański, Szprotawa, Szydłów (powiat słubicki).


Zamiast wyszukiwać w różnych opracowaniach - w tym przypadku całość oparta na pracach Marka Cetwińskiego - w szczególności z pracy: Rycerstwo Śląskie do końca XIII w. Biogramy i rodowody. Wrocław 1982 + Artur Boguszewicz, Corona Silesiae. Zamki Piastów fürstenberskich
na południowym pograniczu księstwa jaworskiego, świdnickiego i ziębickiego do połowy XIV wieku
, Wrocław 2010.

Śląsk:

Wykaz urzędników:
I - Opolskie: Opole, Toszek, Raciborz, Bytom, Siewierz, Olesno, Koźle (Kędzierzyn-Koźle), Biała, Cieszyn, Mikołów, Niemodlin, Głogówek.
II - Dolny Śląsk: Wrocław, Niemcza, Ryczyn, Głogów, Legnica, Świdnica, Świny = ["Zuni" (Świny?, Świdnica?)], Lubusz (niem. Lebus), Krosno Odrzańskie, Bytom Odrzański, Oleśnica, Środa Śląska, Bardo, Ścinawa, Żagań, Bolesławiec, Sądowel (dziś część wsi Lechitów), Uraz, Szydłów (powiat słubicki), Milicz, Nowogród Bobrzański, Chojnów, Wąsosz, Gorzów Śląski, Głębocko (niem. Tiefensee) [gmina Grodków], Lubin.

Kasztelanowie innych pomniejszych grodów:
Lubań, Kożuchów, Kłodzko, Szprotawa, Strzegom, Leśnica, Ślęża, Wleń, Ziębice, Tarnów [Jezierny], [Swirchow (Tschwirtschen koło Góry) = Świerczów (gmina Niechlów)]?, Kaldenstein (Kaltenštejn, Kaltenstein) = dziś - Černá Voda (powiat Jesionik) [Czechy], Grzmiąca - Zamek Rogowiec (niem. Hornschloss, Hornsberg, czes. Hornšper), Chałupki [Chałupek, Novum Castrum] (gmina Kamieniec Ząbkowicki), Oława, Grodziec (gmina Zagrodno), Syców.

Wymienieni wcześniej - więc z listy kasztelanii Śląskich wymienionych w tej publikacji wypadają - Oświęcim, Ruda, Chrzanów, Kalisz, Zbąszyń, Wieluń.

+ dodatkowo 2 kasztelanie: Otmuchów ("castellania specialis episcopatus Vratislaviensis") + Gramolin (Grodziszcze) [gmina Świdnica] - wymieniony w pierwszej bulli z r. 1155, pominięty w drugiej.

Co razem na Śląsku daje (jeśli dobrze policzyłem): 12 + 26 + 17 + 2 = 57 kasztelanii
[w liczbie pominięto 6 wymienionych wcześniej]. Z tego 1 na terenie dzisiejszych Czech i 1 na terenie dzisiejszych Niemiec.

2 tygodnie zabawy (czytania i notowania), ale chyba lista jest w miarę kompletna. Nie mam już tu nic więcej do dodania. Robota pro publico bono smile.gif - może się to komuś przyda - wyszło ca. 250 kasztelanów.

Ten post był edytowany przez Marek Atyliusz Regulus: 10/06/2018, 18:46
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #2


> Posts in this topic
woste   Kasztelanie   19/05/2018, 0:06
Marek Atyliusz Regulus   Kasztelanii czyli takiej części terytorium państwa...   19/05/2018, 9:49
GniewkoSynRybaka   Warto zwrócić uwagę, że dla okresu rozbicia dzieln...   19/05/2018, 12:11
woste   Tak zgadza się interesuje mnie ile w całej histori...   19/05/2018, 12:44
indigo   W liczbie 86 kasztelanów mamy także kasztelanów ko...   19/05/2018, 21:14
El_Slavco   A braliście też pod uwagę ziemie, na których kaszt...   20/05/2018, 11:27
indigo   Jeśli chodzi o I RP to do kasztelanów możemy wlicz...   20/05/2018, 16:01
Marek Atyliusz Regulus   Sam RON to żaden problem - poniżej zestawiłem dane...   20/05/2018, 16:34
woste   :( No pewnie - "wincyj" kasztelanów,...   20/05/2018, 19:02
Prawy Książę Sarmacji   Przy okazji podepnę się z pytaniem. Czy urzędy trz...   20/05/2018, 18:31
woste   Według mojej wiedzy to 3 kasztelanie zostały zl...   20/05/2018, 18:52
GniewkoSynRybaka   ....zależy o którym Pomorzu mowa. Na Pomorzu zach...   20/05/2018, 19:35
Marek Atyliusz Regulus   I obiecane zestawienie nr. 2. Tym razem Średniowie...   21/05/2018, 1:31
El_Slavco   Kasztelania w Bytomiu była na 150% !!...   21/05/2018, 18:03
asceta   Pewno, że była. Chociaż początkowo (jakoś do 118...   21/05/2018, 20:57
Marek Atyliusz Regulus   Niedokładnie się wyraziłem - wszystkie wymienion...   21/05/2018, 19:06
GniewkoSynRybaka   muszę to jeszcze sprawdzić ale raczej ani Cedyni...   21/05/2018, 21:19
Marek Atyliusz Regulus   Możliwe - ja niestety nie mam pod ręką pracy Józ...   21/05/2018, 23:20

 
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej