Witaj GOŚCIU ( Zaloguj się | Rejestracja )
 
 
Reply to this topicStart new topicStart Poll

> Teoria i metodologia historii sztuki, Opis, analiza, ikonografia, ikonologia
     
Gabrielle deMornay
 

Duchesse de Montebello
*****
Grupa: Moderatorzy
Postów: 742
Nr użytkownika: 4.112

Stopień akademicki: mgr
Zawód: tropicielka staroci
 
 
post 24/07/2008, 13:52 Quote Post

Na forum pojawiło się już kilka pytań dot. terminów teoretycznych z historii sztuki, m. in. pytania o różnicę między ikonografią, a ikonologią oraz o schemat pisania opisu bądź analizy dzieła sztuki.
Postaram się na nie odpowiedzieć i niniejszym utworzyć temat poświęcony tym zagadnieniom, który być może w przyszłości pomoże tym, którzy szukają tutaj pomocy w dziedzinie historii sztuki. smile.gif

Jaka jest różnica między ikonografią, a ikonologią?

Rozróżnienie tych dwóch metod badawczych nie jest rzecza prostą, oba te pojęcia się wzajemnie przenikają. Imho nie sposób nawet podać jasną konkretną odpowiedź na pytanie: co to jest ikonografia, i co to jest ikonologia. Dlatego też ta kwestia niekiedy jest źrodłem pewnych nieporozumień, a wybór danej metody lub jej nazewnictwo zależy także od indywidualnego podejscia danego uczonego. Na zajęciach spotkałam się z twierdzeniem, iż metoda ikonologiczna jest rozwiniętą metodą ikonograficzną. Nie można odmowić temu prostemu, ale celnemu stwierdzeniu racji.

Co to jest ikonografia?

Dysponujemy trzema głównymi definicjami:
1. Najbardziej powszechne jest definiowanie ikonografii jako zbioru wyobrażeń postaci historycznych, miejscowości, przedmiotów itd., przykładowo: ikonografia wizerunków cesarskich na monetach z okresu dynastii juliańsko-klaudyjskiej.
2. Pojęcie ikonografii (historycznej) jako nauki pomocniczej historii (historii sztuki również), któerj zadaniem jest dokumentacja wizualna wydarzeń, historii oraz rozpoznanie zjawisk historycznych. Obraz stanowi w tym wypadku źródło zarówno historyczne jak i "historyczno-sztuczne".
3.Ikonografia jako metoda badawcza (rozwinął ją Aby Warburg, jego uczniem był m.in. właśnie Panofsky). Polega na rozpoznaniu i badaniu tematów ikonograficznych, motywów obecnych w dziele sztuki oraz odczytaniu ich treści, symboli, alegorii, atrybutów (np. świętych). Pomaga także w ustaleniu datowania dzieł sztuki.

Co to jest ikonologia?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, musimy powrócić do korzeni metody ikonologicznej, której to autorem był sławetny Erwin Panofsky. Swoje teorie opisał szczegółowo w (podaję polskie wydanie, jak ktoś chce lub musi, to może się pomęczyć czytaniem tej pozycji): E. Panofsky, Ikonografia i ikonologia, [w:] idem, Studia z historii sztuki, wyd. J. Białostocki, Warszawa 1971, passim (nie pomnę stron).

Panofsky podzielił metodologię badań nad dziełem sztuki na trzy części - etapy:

Etap. I:
OPIS PREIKONOGRAFICZNY - ten etap opiera się na doświadczeniu praktycznym, swoistym 'obyciu' ze światem sztuki i jego dziełami, polega na opisanu tego, 'co się widzi', bazując na powierzchownej wiedzy z zakresu historii sztuki.

Etap II:
ANALIZA IKONOGRAFICZNA - ten etap wymaga znajomości źródeł literackich oraz głębszej wiedzy z historii sztuki, wiedzy na temat zjawisk historycznych, pojęć i tematów, a także znaczenia alegorii i symboli.

Etap III:
INTERPRETACJA IKONOLOGICZNA - jeszcze głębsze badanie dzieła sztuki pod względem psychologii ludzkiego umysłu oraz powiązań miedzy objawami kulturowymi (oraz ich symboliką) a umysłem czlowieka. Wymaga od badacza "intuicji uwarunkowanej psychologią i światopogladem interpretatora (znajomość zasadniczych skłnonności ludzkiego umyłu)".

Skrótowo: metoda ikonologiczna odpowiada na pytania: dlaczego powstało dzieło o takiej, a nie innej treści i temacie? Jakie treści mogą wynikać z danego tematu? Jej celem jest rozważenie, analiza i interpretacja dzieła sztuki na wszelkich możliwych poziomach i w różnorodnych kontekstach.


Na pracę badawczą z historii sztuki, oprócz historii i stanu badań oraz źrodeł pisanych, zazwyczaj składają się: opis, analiza i interpretacja dzieła sztuki.
Na poziomie maturalnym wymagany jest najczęściej skrótowy opis albo analiza, nie aż tak rozbudowany jak w przypadku prac naukowych i pisany według klucza (dlatego też zasady pisania mogą się różnić).

Opis:

Opisujemy dzieło sztuki, tak jak je widzimy: bez wzgłębiania się w interretacje przedstawionych wydarzen, postaci, póz itp. Opis od analizy i interpertacji odróżnia także brak epitetów wartościujących typu: masywna kolumna, łagodna twarz itp.
Generalna zasada: opisujemy dzieło zawsze od dołu do góry, i od ogółu do szczegółu.

Analiza (formalna):

Polega, jak sama nazwa wskazuje, na analizie dzieła sztuki, na rozebraniu go na czynniki pierwsze - analizujemy walory formalne dzieła.
W przypadku obrazu: kompozycję, układ linii kompozycyjnych, światłocień, kierunek padania światla, gamę barwną, perspektywę.
W przypadku architektury: system konstrukcyjny oraz walory stylistyczne i nawiązania do innych budowli.
W przypadku rzeźby: fakturę, modelunek, kompozycję.

Interpretacja:

Rozważanie genezy dzieła, jego kontekstu historycznego, stylistycznego, badanie ikonografii dzieła i jej źródeł oraz nawiązanie do innych dzieł (z epoki bądź z wszystkich epok).

Ciąg dalszy nastąpi.
 
User is offline  PMMini Profile Post #1

     
art86
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 1
Nr użytkownika: 56.635

 
 
post 1/06/2009, 23:03 Quote Post

Witam.
Mam pytanie, czy metodę ikonograficzno-ikonologiczną (Ervin Panofsky) można zastosować wobec dzieł współczesnych?
 
User is offline  PMMini Profile Post #2

     
krakowiak
 

VI ranga
******
Grupa: Przyjaciel forum
Postów: 839
Nr użytkownika: 19.494

maciej miezian
Stopień akademicki: magister
Zawód: muzealnik
 
 
post 2/06/2009, 8:00 Quote Post

Jak najbardziej. A masz na myśli jakieś konkretne dzieło ?
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #3

     
malpakiki
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 2
Nr użytkownika: 60.703

Stopień akademicki: pocz¹tki
Zawód: student
 
 
post 26/11/2009, 1:41 Quote Post

a czy dobrym pomysłem jest analizowanie fotomontaży dadaistów lub kolaży surrealistów własnie metodą ikonografia-ikonologia. Jaką metodę polecacie do tego typu prac ?
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #4

     
polikopolik
 

Nowicjusz
Grupa: Użytkownik
Postów: 1
Nr użytkownika: 61.736

 
 
post 2/01/2010, 3:47 Quote Post

Czy nie sądzicie, że dwa pierwsze etapy analizy dzieła można by bez większego trudu połączyć i zrobiłoby to dobrze dla komfortu pracy oraz jakości finalnej interpretacji?
Po cóż najpierw opisywać elementy bez żadnych znaczeń, gdy od razu można przypisać im sens?
Sądzę, że tak byłoby dużo zgrabniej.
W wersji Panofsky'ego wygląda to dość topornie.
 
User is offline  PMMini ProfileEmail Poster Post #5

 
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:


Topic Options
Reply to this topicStart new topic

 

 
Copyright © 2003 - 2023 Historycy.org
historycy@historycy.org, tel: 12 346-54-06

Kolokacja serwera, łącza internetowe:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej