Do tak zdefiniowanej Europy Północnej musiałbyś chyba dodać jeszcze Wyspy Brytyjskie (lub chociaż Szkocję).

Zastanawia mnie jednak to, czy poza tym kontekstem relacji ekonomicznych Niemiec i mniejszych państw pomiędzy nimi a Rosją istnieje jeszcze coś, co uzasadniałoby wyodrębnienie takiej Mitteleuropy? Jakiś aspekt kulturowy, określony etos polityczny? Jedyne co przychodzi mi na myśl to dotyczące również NRD doświadczenie dominacji sowieckiej, nie ma jednak w takim przypadku sensu sytuowanie centrum takiej wspólnoty w zdominowanych przez dawny RFN Niemczech.

Oczywiście to już ćwierć wieku od upadku ZSRR, więc tamto doświadczenie zanika, zastąpione przez nową drogę demokratyczną - przy czym znów, byłe NRD odbyło transformację na zupełnie innych zasadach niż pozostałe kraje regionu. Może w jakiś sposób niektórzy NRDowcy poczuli się skolonizowani i "wykupieni" przez swoich bogatszych zachodnich kuzynów, ale czy tworzy to faktyczną wspólnotę kulturowych doświadczeń z regionem? Nawet jeśli dochodzi (czy nadal?) do wyludnienia wschodnich landów, to odbywa się to przez migrację wewnątrz kraju, a nie za granicę - co jest wspólnym doświadczeniem właściwie wszystkich poza Niemcami krajów regionu.