|
|
Średniowieczne domy
|
|
|
RuskiBigosPL
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 5 |
|
Nr użytkownika: 86.670 |
|
|
|
Konrad ¯elazny |
|
Zawód: uczen |
|
|
|
|
Jest to mój pierwszy post na forum więc witam wszystkich.
Od pewnego czasu piszę książkę fantasy umieszczoną w realiach średniowiecza. Bardzo interesuje mnie budownictwo domów w tymże okresie. Jak przebiegała ich budowa - krok po kroku. Z czego je budowano? Jakich narzędzi używano? Ile czasu to wymagało, gdyby miał wybudować go ojciec z synem. Jeśli je zdobiono, to w jaki sposób. I jeśli ktoś by potrafił, proszę o opisanie rezultatu pracy i wystroju wnętrza. Chodzi mi tu o wiejską chatę, ale jeśli macie czas, możecie opisać także miejską.
Z góry dziękuję i liczę na Waszą wiedzę
|
|
|
|
|
|
|
RuskiBigosPL
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 5 |
|
Nr użytkownika: 86.670 |
|
|
|
Konrad ¯elazny |
|
Zawód: uczen |
|
|
|
|
Dzięki , jednak to wciąż za mało :/ Sprecyzuję. Chodzi mi o domy mniej więcej z X do XIV w.
|
|
|
|
|
|
|
|
Podaj mi adres email, to podeślę Ci prezentację.
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE(Marthinus @ 3/01/2014, 23:25) Podaj mi adres email, to podeślę Ci prezentację. Tak podobnie i ja zaczynałem. To już parę lat temu Martinus również przysłał mi prezentację. Był tam "dom z Lubeki", z piękną, murowaną gotycką fasadą, a ja potrzebowałem zwykłej drewnianej wiejskiej chaty. Od tego czasu nazbierałem do "mojej bajki o budowaniu z drewna" sporo materiału. Mogę się nim trochę podzielić, chociaż uważam, że do pisania książki "fantasy" trzeba bardziej się przyłożyć niż liczyć na podsuwane rozwiązania. Mnie to zajęło parę lat i jeszcze wszystkiego nie zgłębiłem. Na początek narzędzia. Znajdziesz w internecie skrzynkę narzędziową wikinga. Ja pokażę moją bo w tamtej wszystko zardzewiałe. Moje narzędzia oprócz chyba ciosła, długiej piły tracznej i przebijaka do dybli (kołków) kupisz nadal w dzisiejszych sklepach. [attachmentid=18585] Te narzędzia a zwłaszcza siekiera i ciosło towarzyszą człowiekowi od prawie zawsze. Następny rysunek to osada Skępe na Ziemi Dobrzyńskiej, nazwane w trakcie lokacji Nowym Miastem. Znajdziesz na tym rysunku budynki jakie istniały przez całe średniowiecze. [attachmentid=18586] Nazywane budami: szałasy, ziemianki i półziemianki. Do takich "bud" zaliczyłbym również pierwszy stojący na górce dom, gdyż jest kurną chatą mimo, że wygląda jak te następne. Do budynków naziemnych wrócimy. Rysunek przedstawia koniec średniowiecza, a może i nawet nowożytność. Do dziś na Z.D. (i nie tylko) istnieją miejscowości nazywane Budami. Zapewne się domyślimy, że nazwy pochodzą od budowanych tam prowizorycznych siedzib. (Trochę wstyd mniejszy, jeśli sobie uzmysłowimy, że np na Węgrzech, dopiero po II WŚ dekretem komunistycznego rządu zakazano mieszkać w ziemiankach). Podobnie było i pod Krakowem, Olsztynem czy Lublinem.
|
|
|
|
|
|
|
RuskiBigosPL
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 5 |
|
Nr użytkownika: 86.670 |
|
|
|
Konrad ¯elazny |
|
Zawód: uczen |
|
|
|
|
Dziękuję Szczególnie za te narzędzia. Wiesz może, czy wieśniacy używali zaprawy murarskiej? Nie wiem jak się to wtedy nazywało.
|
|
|
|
|
|
|
|
Domy murowane były raczej mieszczańskie jeśli stawiano takie na wsi (nie słyszałem) to zaprawy używać musiano.
|
|
|
|
|
|
|
|
Szałas na poniższym rysunku, jeśli by był wkopany w ziemię i nawet niekoniecznie oszalowany ścianą z okrąglaków nazywał by się ziemianką. Często nad dołem, spotkałem się z nazwą wannowym bo obłych, nieregularnych kształtów, istniał tylko dach wsparty na sochach (kij z rozkraczką) i leżącym na nich oczepie, na którym wspierają się kluczyny.
Taki rodzaj budowli, podobnie jak siekiera i ciosło istniały jako siedziby ludzkie od "zawsze" i jeszcze w niedawnych spisach z natury nazywano je "kucą" i jak wspominałem "budą" a budowane były przy majątkach dla wcale nie najbiedniejszych parobków.
Następną konstrukcją była konstrukcja palisadowa. Prawdopodobnie nazwa pochodzi od wbitych w ziemię jeden obok drugiego drągów - dyli tak jak w palisadzie. Mądrzejszą od niej była konstrukcja podobna ale bez wkopywania w ziemię poszczególnych pali a wprowadzenia ich zaciosanych końców w belce podwalinowej z wyżłobionym rowkiem. Konstrukcja, jeśli leżała na kamiennej podwalinie była mniej podatna na butwienie, ale jej sztywność w trakcie eksploatacji zanikała i powodowała dość rychłe przechylenie a nawet zawalenie budowli. Takie konstrukcje były wykorzystywane jeszcze do niedawna jednak najczęściej przy "doklecaniu" dodatkowej izby do istniejącego budynku.
QUOTE lancelot Domy murowane były raczej mieszczańskie jeśli stawiano takie na wsi (nie słyszałem) to zaprawy używać musiano. W zalinkowanej prezentacji jest mowa o wypełnianiu ścian ryglowych gliną z sieczką. Zapewne wieśniaka nie było stać na wapno, jeśli nie miał go na swojej łące. Murowali z niewypalanych cegieł albo z samej gliny. W okresie, o który pytasz, klecono chaty z chrustu lub słomy i oklejano błotem z gliny tak jak widoczna ściana na rysunku szałasu. Stosowano to nawet w miastach bo nie każdego było stać na murowany budynek. O takich konstrukcjach mimo, ze nowocześniejszych będzie w następnych partiach.
Ten post był edytowany przez Dziadek Jacek: 4/01/2014, 22:52
|
|
|
|
|
|
|
|
Ciekawy temat, może napiszesz coś więcej o tej książce. Ale tak: Najpierw linki i literatura: - http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Aredniowieczne_domostwo - http://www.historycy.org/index.php?showtopic=104758 - http://www.youtube.com/watch?v=6z5ZkWCdotk - http://www.wykop.pl/ramka/1735948/budowani...iecznego-zamku/ - http://podroze.onet.pl/ciekawe/chateau-de-...zny-zamek/4q06f - http://imigrantka.blox.pl/2010/11/Barley-H...eczyny-dom.html - warto przeczytać beletrystyczne: "Filary ziemi" Kena Folleta i "Katedry w Barcelonie" Ildefonso Falcones - http://www.gs24.pl/apps/pbcs.dll/article?A...A1108/121119483 - http://www.pierscienkingi.mik.krakow.pl/bu...nej-polsce.html - Drabina J., "Miasta śląskie w średniowieczu" i "Życie codzienne w miastach śląskich" - Gilewska - Dubis J., Życie codzienne mieszczan wrocławskich w dobie średniowiecza, Wrocław 2000 - Marczak p., Gawędy o Miastach,Wydawnictwo Egros - zobacz bibliografię - http://urbana.wisky.pl/rmu/sredniowiecze/P...dniowieczny.pdf - http://www.historycy.org/index.php?showtopic=79175
X/ Xi wiek(poźniej również) W pobliżu lasu (gdzie było pod dostatkiem budulca) budowano chaty zrębowe. Domy były prostokątne, bądź kwadratowe o dwu lub cztero spadowych dachach pokrytych strzechą. budowa była praco i czasochłonna. Potrzeba było ok 9metrrów sześciennych drewna w tym 6 m. belek ( ok. 4 tony sosny, 6 ton dębu)Ceny surowca były wysokie tak samo jak jego transport. Zazwyczaj miały 1 izbę rzadziej dwie lub trzy. Na środku znajdowało się palenisko (czasami umieszczano je na północnym narożniku izby) dym uchodził przez dach lub specjalny dymnik. Drzwi wejściowe ( z reguły tylko takie były) miały wysoki próg. Czasami wycinano w ścianach okna do których mocowano okiennice zamykane drewnianą zasuwą lub przesłonięte skóra bądź pęcherzem.Budowano też (ubożsi) chaty z plecionych gałęzi lub kopano ziemianki i półziemianki do głębokości 2 m. Spichlerze wznoszono na palach, chroniąc je w ten sposób przed gryzoniami. Szpary uszczelniano mchem i gliną. Glina zmieszana z sieczka wlepiano w podłogę, a słupy wkopane w ziemię wcześniej opalano. powierzchnia mieszkalna rzadko przekraczała 25 m. kwadratowych. Do spania służyły prycze bądź ławy, dzieci spały na podwieszonych do sufitu kołyskach z wikliny. Na całe umeblowanie składały się ławy, pieńki i stołki, w beczkach bądź kufrach chowano ubrania i cenne rzeczy, naczynia trzymano na półkach. Tak w wielkim skrócie domy wiejskie. Jak potrzebujesz więcej pisz Pozdrawiam
|
|
|
|
|
|
|
|
Dziadku Jacku jestem tego świadom!
|
|
|
|
|
|
|
|
Nowoczesną technologicznie, stosowaną do dziś jest konstrukcja sumikowo-łątkowa. Metoda zapewne powstała równolegle do poprzedniej i chyba ją wyparła. Początkowo wkopywane słupy z rowkami - łątki wypełniane były zaciosanymi płasko na końcach belkami poziomymi. Od kształtu zaciosania przypominającego ogon suma nazywano je Sumikami. Od góry zamknięta jest "ocapem", belką powałową - dzisiejszym wieńcem w konstrukcji żelbetonowej. Ściana postawiona na belce podwalinowej i kamiennej podwalinie z węgłowymi kamieniami pod narożnikami jest jednym z ważniejszych osiągnięć budownictwa.
Najtrwalsza jednak jest konstrukcja zrębowa z zaciosanymi węgłami. Nie jest najmłodszą metodą budowania. W okresie plemiennym domy tym sposobem budowano z bali nawet dwudziestometrowych o półmetrowej średnicy. W czasach Ciebie interesujących, dom często mieścił się w obrysie 3x4 lub nie dużo większym.
By uwidocznić przemiany jakie zachodziły w tej konstrukcji na przełomie całej historii budowania z drewna pomieszałem warstwy od najstarszych po dzisiejsze. Nowoczesny - prawie dzisiejszy otwór okienny obrobiony w technologii sumikowo-łatkowej, ukazałem w dolnych, archaicznych warstwach jako "zams" - szparę wyciętą w dwóch, leżących na sobie belkach. Te niby okna bardzo często wycinane były w dolnych warstwach, by światło oświetlało klepisko, na którym wykonywano większość domowych czynności i przechowywano uzbierany dobytek. Zasłaniano tę szparę deską zwaną łuczywem. Była tak cienko strugana, że aż przezroczysta a nazywana tak, iż wykonywano ją z bardzo żywicznego drewna jak łuczywa do oświetlania chałup. Zamsy stosowane były w budynkach gospodarczych nawet w teraźniejszych czasach.
Ten post był edytowany przez Dziadek Jacek: 4/01/2014, 23:35
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE Ciekawy temat, może napiszesz coś więcej o tej książce. Książki jeszcze nie ma a linki też ciekawe. Można dołożyć jeszcze również ciekawy temat "Słoma w ścianach". Był też o litewskiej "czarnej izbie" i o gwoździach z wieży krzyżackiego prokuratora. Przez te "parę" lat zapewne przejrzałem wszystkie
Jeśli mowa o słomie w ścianach to następna metoda budowania właśnie ją od samego początku wykorzystywała. Mowa o konstrukcji ryglowej. Ponoć, (tak jest też powiedziane w linkowanej przez Lancelota prezentacji) została sprowadzona z zachodnimi osadnikami. Myślę jednak, że na terenie Polski istniała. Rygle ograniczają jakieś pola i mieczami usztywniają konstrukcję. Na naszych terenach zamiast wypełnienia gliną z sieczką czy chrustowymi plecionkami otynkowanymi glinianym błotem, używano całych lub łupanych na pół dyli a później desek. Budynki gospodarcze zapewne w tej metodzie budowano - klecono. Na Ziemi Dobrzyńskiej, którą się bardziej interesuje, technologia zaczęła się przyjmować i to niechętnie chyba dopiero w nowożytności. Zagraniczne budowania z drewna wypełnianego ciężkim materiałem jakim była glina czy w wielu wypadkach cegła lub kamień nie przyjęła się w prowincjonalnych miastach polskich a tym bardziej na wsi. Dopiero zaborcy zabronili budowania drewnianych domów, zwłaszcza na terenie zajętym przez Prusy. Zakazywano kryć odwiecznym poszyciem jakim była słoma i trzcina. Parę opornych regionów jak Kaszuby i Ziemia Dobrzyńska przechowały do dziś tamte domy. Taki dom, z bardzo skumulowanymi w sobie technologiami pochodzącymi ze średniowiecza znalazłem w tej małej dobrzyńskiej mieścinie, jaką stało się od niedawna ponownie Skępe. Ten dom jest już teraz w skansenie w Toruniu, ale jeszcze chyba w latach sześćdziesiątych był zamieszkiwany a podobne w konstrukcji lecz młodsze rozbierano w ostatnich latach. Pochodzi z połowy XVIII wieku.
Ten post był edytowany przez Dziadek Jacek: 4/01/2014, 22:57
|
|
|
|
|
|
|
RuskiBigosPL
|
|
|
Nowicjusz |
|
|
|
Grupa: Użytkownik |
|
Postów: 5 |
|
Nr użytkownika: 86.670 |
|
|
|
Konrad ¯elazny |
|
Zawód: uczen |
|
|
|
|
@Rulez, dziękuję bardzo Dziś nie dam rady tego przeczytać, ale na pewno to zrobię
Ciekawi mnie jeszcze jedna rzecz, mianowicie fundamenty. No, może jednak dwie Używano kominków?
|
|
|
|
|
|
|
|
QUOTE Ciekawi mnie jeszcze jedna rzecz, mianowicie fundamenty. No, może jednak dwie biggrin.gif Używano kominków? Fundamenty uwidoczniłem na rysunkach i wspomniałem nawet o kamieniu węgiełnym, nazywanym dziś błędnie węgielnym, gdyż jego nazwa pochodzi od węgła (rogu - kąta) nie od węgla Układano cztery kamienie odpowiednio wystające nad ziemię by wyznaczyły w miarę poziomą płaszczyznę. Na nich leżały pierwsze belki podwalinowe, z tym, że dwie z nich były rozłupanymi - rozciętymi połówkami by stanowić parę (jak na rysunkach) do połączenia węgłowego. Po zbudowaniu lub w trakcie jeśli dom był znacznych rozmiarów, wypełniano resztę mniejszymi kamieniami, a często by się nie rozsypały i by nie przemarzało, kładziono wzdłuż jakieś belki i obsypywano ziemią. Najczęściej zaklejano gliną wymieszaną jak zwykle ze słomianą lub trzcinową sieczką. Przez to, że była to konstrukcja leżąca przy izbie (izba stanowiła nazwę całego domu) nazwano taki szeroki jak ława próg "przyzbą". Na niej jeszcze do niedawna sadzano wędrowców.
Co do kominków ? Temat jest bardzo obszerny. Na początek by zaspokoić ciekawość wkleję poniższe zbliżenie - fragment "domu ze Skępego"
Widać tam komin "sztagowy", "ślagowy", też nazywany zbrożyną /ciąg dalszy nastąpi/
Ten post był edytowany przez Dziadek Jacek: 5/01/2014, 13:25
|
|
|
|
|
|
|
|
Strasznie tu wszystko jest poplątane. Przecież średniowiecze to jest 1000 lat, o stałej ewolucji i cały tygiel rozmaitych ludów, pozostające na odmiennym stopniu rozwoju ekonomicznego, pielęgnujących rozmaite tradycje społeczne, rzutujące na rodzaje domów.
Np. Słowianie zachodni co najmniej do XIIw. generalnie mieszkali w półziemiankach o pow. 10-25 m kw., krytych chrustem z gliną przysypanych gnojem. Ściany były bądź zrębowe (rzadziej) bądź wyplatano z wikliny i uszczelniano gliną. Okien nie było. Palono ogień na otwartych paleniskach w rogu domu, ale też budowano kopulaste piece. Zapasy trzymano zwykle w jamach zasobowych, moszczonych słomą. Za Leciejewicz "Słowianie zachodni" s. 101 i nast.
Dla odmiany ludy germańskie w tym czasie mieszkały w wielkich domach, zamieszkałych przez kilka rodzin: wcześniośredniowieczny dom wikiński: zdjęcie: http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Fyrkat_hus_stor.jpg , opis: http://free.of.pl/w/wikingowie/home.html
A tu o domach XIII-XVw. w Niemczech.: http://de.wikipedia.org/wiki/Hallenhaus
A tu dom z 1779r.: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nie...enhaus_1779.jpg
|
|
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|