| |
|
|
 Połonina Wetlińska, ścieżka przyrodnicza
| |
|
|
|
|
Połonina Wetlińska
Połonina Wetlińska pokryta się siecią szlaków PTTK-owskich, które jednocześnie są ścieżkami przyrodniczymi BdPN. W punktach kasowych parku można nabywać tańsze bilety na ścieżki i droższe na szlaki turystyczne. Osoby, które wykupują bilety na ścieżki otrzymują karteczki na których podano w skrócie najważniejsze informacje dotyczące przebiegu trasy przyrodniczej i jej walorów poznawczych. Oprócz tego można nabyć za niewielkie pieniądze bardzo interesujące, bogato ilustrowane przewodniki wydane przez Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych. Autorami publikacji są pracownicy naukowi i dydaktyczni parku. Przez ten potężny masyw górski przebiega aż dwie ścieżki przyrodnicze BdPN: "Połonina Wetlińska" symbol pełnik europejski i "Suche Rzeki-Smerek" symbol jodła. Oprócz tego u podnóży Połonin Wetlińskiej i Caryńskiej znajduje się nie oznakowana w terenie w sposób tradycyjny ścieżka dendrologiczno-historyczna "Berehy Górne" symbol gałązka kwitnącej dzikiej jabłoni. Jest jeszcze jedna Jaworniki ale ona dostępna jest tylko i wyłącznie pod przewodnictwem pracownika parku.
"Ścieżka przyrodnicza Połonina Wetlińska Przewodnik" opisuje wszystkie trzy warianty wejścia na Połoninę. Jest to praca zbiorowa napisana przez: Beatę Szary, Adama Szarego, Barbarę Ćwikowską i Cezarego Ćwikowskiego.
Autorzy przedstawiają całą ścieżkę, wszystkie jej trzy warianty: Berehy Górne - Przełęcz Orłowicza - Stare Sioło liczący 1-24 przystanki, Przełęcz Wyżna - schronisko przystanki 1A - 7A, Górna Wetlinka do szlaku żółtego przystanki 1B - 3B.
Moim zdaniem najbardziej malownicze, szczególnie jesienią i ciekawe pod względem przyrodniczym są okolice Osadzkiego Wierchu. U jego podnóża znajduje się przystanek 11.
"Przystanek 11. Borówczysko na rumowisku skalnym (1200 n.p.m.)
U podnóża skalnego grzbietu, gdzie pod cienką darnią zalega warstwa grubego rumoszu, trafiamy na borówczysko piargowe. Pośród borówki czarnej i brusznicy (rys.15) dużo tu kosmatki gajowej, lepnicy rozdętej (rys.12) i rozchodnika karpackiego (fot.10). Miejscami spotykamy też rośliny charakterystyczne w tym zbiorowisku: żółto kwitnący pszeniec Hebricha (rys.15) oraz różę alpejską (jedyna w Polsce róża bez kolców) (rys.16). Takie zbiorowisko powstaje najczęściej na obrzeżach widocznych piargów, doprowadzając z czasem do ich całkowitego zarośnięcia. Glebę stanowią tu bardzo płytkie i kamieniste regosole. Pośród najeżonych grchotów znajdziemy również fragmenty borówczyska mszystego z obfitymi poduchami mchu płonnika (rys.15). Gdzieniegdzie można tu dostrzec bażynę obupłciową (rys.15) - roślinę alpejską."
Przewodnik jest bardzo bogato ilustrowany, przeważają ryciny ale posiada także wkładkę z 24 kolorowymi ilustracjami. Są tu zdjęcia Cezarego Ćwikowskiego, Adama Szarego i R. Prędkiego. Mi szczególnie spodobało się zdjęcie Cezarego przedstawiające 4 ślimaki winniczki, są tu także piękne portrety: puszczyka uralskiego w scenerii zimowej, jaszczurki zwinki i krogulca. Tę ostatnią fotografię można obejrzeć na stronie Państwa Ćwikowskich http://www.cwikowscy.pl
Moim zdaniem jedną z najbardziej interesujących publikacji omawiających trasy dydaktyczne jest "Przewodnik Ścieżka przyrodnicza "Suche Rzeki - Smerek" Tomasza Winnickiego i Grażyny Holly. Jest to maleńkie kompendium wiedzy nie tylko o ścieżce ale także o bieszczadzkiej przyrodzie. Autorzy odnotowali we wstępie: "Zapraszamy na wspólną wędrówkę ścieżką przyrodniczą na szczyt Smereka. W poznawaniu przyrody pomoże nam przewodnik, opracowany z myślą: "więcej wiedzieć, więcej widzieć, więcej przeżyć". Moim zdaniem osiągnęli swój cel. Po tę książeczkę często sięgam, gdy chcę sobie przybliżyć jakieś zjawisko przyrodnicze czy odpowiedzieć w podstawowy sposób na pytanie: co to jest, co widziałam. Ścieżka wiedzie bardzo urozmaiconym terenem, można na niej napotkać wiele interesujących zbiorowisk roślinnych, śladów bytowania zwierząt, a i pod względem widokowym, krajoznawczym jest ciekawa. Dodatkowym plusem jest to, że bardzo rzadko jest wykorzystywana turystycznie, mało osób wędruje tym szlakiem zaczynającym się w Zatwarnicy. Jak interesujące są to okolice możemy przekonać się oglądając relację Hako, która niedawno została umieszczona na Forum http://www.321gory.pl/php...?t=8016&start=0 .
Trasa liczy 20 przystanków, wiodących najpierw doliną Rzeki, a potem przez lasy, polany śródleśne, połoniny. Autorzy dużo miejsca poświęcili omówieniu dwóch pierwszych przystanków: ekosystem potoku górskiego i poznajemy mieszkańców oczka wodnego. Przedstawili biologię następujących gatunków: chruścik, jętka, widelnica, kiełż, wypławek, pstrąg potokowy, strzebla potokowa, głowacz pręgopłetwy, kumak górski, traszka karpacka, pijawka końska, pływak żółtobrzeżek, nartnik powierzchniowiec. Bardzo dużo można także dowiedzieć się o działalności potoku górskiego i zespole olszynki karpackiej, dolinie potoku górskiego, podstawowych gatunkach lasotwórczych.
Książeczka wydana w 1997 r. jako jedna z pierwszych? pierwsza? w cyklu omawiającego ścieżki przyrodnicze BdPN zawiera 55 rycin i 24 fotografie. Posiada jak wszystkie przewodniczki tego cyklu podsumowanie napisane w języku angielskim.
Wspomniane przeze mnie opisy pierwszych przystanków są obszerne, przepisywanie ich zajęłoby mi zbyt dużo czasu więc przedstawię przystanek 5. Ciekawy pod względem przyrodniczym, a przy okazji krótki.
"Przystanek 5. Różnice pomiędzy olszynką karpacką, a olszynką na gruntach porolnych.
Patrząc w dól i na zbocze ponad drogą możemy porównać ze sobą dwa zbiorowiska leśne. Pozornie wydaje się, że są do siebie bardzo podobne, ponieważ w obydwu przypadkach gatunkiem dominującym w drzewostanie jest olsza szara. Poniżej drogi, nad potokiem, występuje płat bardzo cennego pod względem przyrodniczym zespołu olszynki karpackiej. Bogactwo florystyczne tego zespołu uwarunkowane jest specyficznymi glebami - madami, powstającymi na terasach zalewowych potoku górskiego (patrz opis przystanku nr 3). Po przeciwnej stronie drogi, na gruntach porolnych rozciąga się zbiorowiska z olchą szarą. Pierwotnie występował tutaj las bukowo-jodłowy, który w XVII w. wycięto w celu poszerzenia areału pól i łąk. Kiedy wieś opustoszała, rozpoczęła się wtórna sukcesja lasu. Obecnie warstwę drzew tworzą lekkonasienne gatunki, jak: olsza szara, wierzba iwa (ryc.1Cool i brzoza brodawkowata (ryc.2Cool, a warstwę krzewów: bez czarny i koralowy oraz leszczyna (ryc.19). Jest to zbiorowisko niestabilne, o czym świadczy występowanie w runie roślin pochodzących z różnych środowisk (łąkowych, ziołoroślowych, leśnych i ruderalnych). Późnym latem zakwita tu ruderalny gatunek rudbekia naga (ryc.2Cool - wysoka bylina o żółtych kwiatach.
Ponieważ fragment lasu olszowego położony jest w obszarze ochrony częściowej, zaplanowano tu eksperyment polegający na przyśpieszeniu sukcesji poprzez wprowadzenie docelowych gatunków jakimi są jodła i buk".
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
" Ścieżka przyrodnicza "Jaworniki"
Hmm, mam mały dylemat. Czy powinnam pisać o ścieżce przyrodniczej "Jaworniki" wytyczonej przez BdPN na północnej odnodze Połoniny Wetlińskiej? Jeżeli tak to w jakim zakresie przestawić jej walory? Prawdę powiedziawszy nie wiem czy postępuję słusznie skrobiąc te słowa. Ta trasa nie jest wytyczona w terenie, jest niedostępna dla turystów, można tam wejść tylko pod ścisłym nadzorem pracowników BdPN prowadzących zajęcia terenowe dla uczestników specjalnych programów przyrodniczych. Nie ma o niej wzmianki w internecie poza kilkoma bardzo ogólnymi zdaniami. Niewiele osób tam było, to mimo wszystko ostoja zwierzyny, wejście tam osób nieumiejących uszanować zasobów przyrody to pewne zagrożenie. Z drugiej strony na tej ścieżce kręcony był jeden z filmów przyrodniczych, bodajże jego autorem był Jacek Szarek. Pamiętam piękną scenę wewnątrz jodły, w dawnej gawrze niedźwiedziej. Ta ponad dwustulenia jodła nazywana jest czasami bramą do puszczy karpackiej. Okolice są naprawdę piękne, puszcza robi wrażenie ale ... No właśnie pozostałości jeszcze piękniejszych lasów widziałam poza parkiem.
Oczywiście, nie ukazał się przewodnik po owej ścieżce. Bo i po co? Na pewno nie należy jej promować, można co najwyżej o niej wspomnieć. W takim zakresie w jakim udostępniają ją Parkowcy. Został wydany "Zeszyt ćwiczeń Ścieżka przyrodnicza "Jaworniki" opracowany przez: Tomasza Winnickiego, Barbarę Ćwikowską, Stanisława Kucharzyka, Ryszarda Prędkiego, Grzegorza Sitko. Jest on rozdawany wraz z innymi pomocami dydaktycznymi wszystkim uczestnikom lekcji. Umożliwia aktywny udział w warsztatach, samodzielne obserwacje i opisy przyrody.
Tematy ćwiczeń: mieszkańcy górskiego potoku, życie w oczku wodnym, ekosystem lasu łęgowego, procesy naturalne na gruntach porolnych, prawa mieszkańców puszczy, ślady bytowania i tropy mieszkańców puszczy karpackiej, rozmowy ze starą jodłą, buczyna karpacka, życie lasu bukowego i życie drzew, życie w martwym drewnie, gleba - siedlisko lasu bukowo-jodłowego, spontaniczna sukcesja czy przebudowa drzewostanu? .
Ten zeszyci to ćwiczenia, materiały dydaktyczne wykorzystywane przy prowadzeniu warsztatów przyrodniczych więc trudno mi je przedstawić wybierając w miarę interesujący i spójny rozdział. Ćwiczenia są pełne rysunków, rycin, schematów, tabelek, próśb o uzupełnienie tekstu itd. Ta ścieżka przedstawia bogactwo puszczy karpackiej ale nie jestem w stanie zeskanować opisów poszczególnych przystanków. Z "musu" przedstawię więc przystanek 11 poświęcony geologii. Pominę ikonki, które rozpoczynają każdy akapit.
"Przystanek 11
Gleba - siedlisko lasu bukowo-jodłowego.
Wybudowanie leśnej drogi stokowej spowodowało znaczne obciążenie zbocza, dlatego w strefie źródliskowej, w
której teraz znajdujemy część gleby i zwietrzeliny skalnej zaczęła obsuwać się. W efekcie odsłonięty został profil gleby.
Przypatrzmy się glebie, w profilu której wyróżniamy kilka poziomów:
1. Poziom próchniczo-mineralny A o ciemnoszarej barwie tworzą ziarenka mineralne pochodzące z wietrzenia skał oraz próchnica - bardzo ważny element gleby, gdzie magazynowane są dostępne dla roślin składniki pokarmowe oraz woda. Poziom ten jest najsilniej penetrowany przez systemy korzeniowe roślin. występują tu bakterie, grzyby i liczne organizmy glebowe (edafon), które uczestniczą w przemianie obumarłej substancji organicznej.
2. Poziom brunatnienia B tworzą ziarenka mineralne (kwarc, glinokrzemiany) o charakterystycznej ciemnobrunatnej barwie. To związki żelaza nadają temu poziomowi ten kolor. Poziom jest dość zwięzły i wilgotny.
Poziom glejowy C zbudowany jest z bardzo drobnych ziarenek mineralnych pochodzących z wietrzenia łupków ilastych - skał o małej odporności. Poziom ten jest bardzo zbity. Drobny materiał skalny sprawia, ze gleba słabo przypuszczalna i nieporowata. Poziom posiada charakterystyczną sinordzawą barwę, co świadczy o tym, że związki żelaza ulegają utlenieniu w zetknięciu się z powietrzem. Bez dostępu tlenu poziom ten zachowałby kolor siny. Gleba daje się formować w wałeczki (spróbujmy), jest jednocześnie bardzo wilgotna i plastyczna. Na takim poziomie glebowym woda opadowa zwykle zatrzymuje się (stagnuje).
4. Poziom podłoża skalnego D) (skała macierzysta) w warunkach górskich Bieszczadów tworzy flisz karpacki. Zbudowany on jest z naprzemianlegle występujących warstw piaskowców, zlepieńców i łupków ilastych o różnej miąższości (grubości). W miejscu, gdzie się znajdujemy przeważają warstwy łupków ilastych. Występują również piaskowcowe wkładki z charakterystycznymi białymi polewami kalcytu (jego obecność w skale można wykryć polewając ją roztworem kwasu solnego).
Odporność skał na wietrzenie fizyczne czyli trwałość decyduje o głębokości gleby powstającej ze zwietrzeliny skalnej. Tam, gdzie w podłożu więcej jest kruchych łupków ilastych gleba jest głębsza. Płytka i kamienista gleba tworzy się tam, gdzie w podłożu znajduje się piaskowiec.
Każdy prawdziwy gleboznawca sam maluje profil odkrywki glebowej. W zamieszczonym niżej schemacie profilu używając wilgotnego materiału glebowego malujemy kolory odpowiadające poszczególnym profilom.
Gleba jaką opisaliśmy stanowi doskonałe siedlisko dla jodły. Pokrywa glebowa niżej położonej części leśnictwa Suche Rzeki (do 900-950 m n.p.m.) to głównie gleby brunatne wyługowane lub oglejone. Jodła dobrze radzi sobie w środowisku ciężkich, wilgotnych i stosunkowo głębokich gleb. Nie wolno więc dopuszczać do tworzenia drug stokowych, gdyż wtedy gleba ulega przesuszeniu i traci naturalne właściwości do gromadzenia wody (zdolności retencyjne)."
Tytuł: "Zeszyt ćwiczeń " Ścieżka przyrodnicza "Jaworniki"
Autorzy: Tomasz Winnicki, Barbara Ćwikowska, Stanisław Kucharzyk, Ryszard Prędki, Grzegorz Sitko
Wydanie:
Stron: 51
ISBN;
Wydawnictwo: Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego
Ustrzyki Dolne 2004
|
| |
|
|
1 Użytkowników czyta ten temat (1 Gości i 0 Anonimowych użytkowników)
0 Zarejestrowanych:
Śledź ten temat
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym temacie dodano odpowiedź, a ty nie jesteś online na forum.
Subskrybuj to forum
Dostarczaj powiadomienie na email, gdy w tym forum tworzony jest nowy temat, a ty nie jesteś online na forum.
Ściągnij / Wydrukuj ten temat
Pobierz ten temat w innym formacie lub zobacz wersję 'do druku'.
|
|
|
|
|
6/02/2011, 9:44
